تکرار تاریخ پس از 46 سال؟
در روند رو به گسترش روابط ایران با امارات عربی متحده که پس از یک دوره تنش به سطح سفارت ارتقا یافته است، دعوت رسمی رئیس‌جمهور ایران از محمد بن زاید رئیس دولت امارات و حاکم ابوظبی برای سفر به تهران تقدیم مقامات این کشور شد. در تحلیلی از این دعوت و روابط رو به گسترش تهران و ابوظبی پایگاه تحلیلی المانیتور پنج‌شنبه3اوت نوشت: ابراهیم رئیسی از شیخ محمد بن زاید (در رسانه‌های خارجی نام او به...
آخرین سفر یک رهبر امارات به ایران به سفر شیخ زاید بن سلطان آل نهیان بنیان‌گذار امارات عربی متحده و پدر رهبر کنونی امارات به تاریخ آبان 1356 مربوط می‌شود. پس از پیروزی انقلاب نیز شیخ محمد بن راشد آل مکتوم نخست‌وزیر امارات و حاکم دبی 28 بهمن 1386 به تهران سفر کرد. آخرین سفر یک مقام بلندپایه اماراتی به تهران نیز به سفر 15 آذر 1400 شیخ طحنون بن زاید رئیس سازمان اطلاعات امارات بازمی‌گردد.
با وجود این رزمایش‌ها، روابط ایران و امارات از سال گذشته اندکی بهبود یافته است. شیخ محمد در ماه ژوئن در ابوظبی با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران دیدار و درباره روابط دوجانبه و تحولات منطقه‌ای گفت‌وگو کرد. در جریان این دیدار، دو کشور توافق‌نامه حمل‌ونقل هوایی را برای افزایش فرصت‌های تجاری و گردشگری بین خود اعلام کردند. از زمان دستیابی ایران و عربستان به توافق ماه مارس با میانجی‌گری چین، امارات نیز در سیاست خارجی خود به سمت شرق حرکت کرده است. شنبه گذشته، چین اولین رزمایش نظامی خود را با امارات اعلام کرد که در ماه جاری در سین کیانگ برگزار می‌شود. بن زاید همچنین در دو ماه گذشته از ترکیه و روسیه بازدید کرده است.
امارات در ژانویه 2016 در همراهی با سعودی، روابط با ایران را کاهش داد. با این حال روابط بین ابوظبی و تهران با مجموعه‌ای از حملات مشکوک هواپیماهای بدون سرنشین به نفتکش‌ها در سواحل امارات در سال 2019 شروع به تغییر کرد. رهبری ابوظبی این حوادث را به عنوان روشی از سوی ایران برای هشدار در این مورد تعبیر کرد که اگر کشورهای عربی خلیج‌فارس از کمپین «فشار حداکثری» آمریکا علیه جمهوری اسلامی حمایت کنند، عواقبی در پی خواهد داشت. مقامات ارشد اماراتی در سفر به تهران در آن سال نشان دادند که امارات نمی خواهد با تلاش های آمریکا برای وادار کردن تهران به ویژه پس از تصمیم ترامپ برای خروج ایالات متحده از برجام مرتبط باشد. این وضعیت مذاکرات بیشتری بین امارات و ایران را به دنبال داشت.
برای ایران، این گشایش امکان گریز از انزوای نسبی آن در منطقه، با چشم انداز سرمایه‌گذاری امارات در اقتصاد را فراهم کرد. امارات به نوبه خود در بحبوحه بن بست خطرناک بین ایران و ایالات متحده به دنبال یک استراتژی امنیتی جدید بود. در همین حال، تضمین های امنیتی ایالات متحده به طور فزاینده ای غیرقابل اعتماد به نظر می رسید. رهبران امارات با درک آسیب پذیری های جدید، رویکرد دیپلماتیک تری نسبت به منطقه اتخاذ کردند. در سال 2020، روابط ایران و امارات با نشست های امنیتی و دیپلماسی سطح بالا ارتقا یافت. سیف محمد الذعبی، سفیر امارات در ایران، پس از بیش از 6 سال غیبت در اوت2022 در سفارت کشورش در ایران فعالیت خود را از سر گرفت. سپس در فروردین ماه سال‌جاری، ایران رضا عامری را به عنوان اولین سفیر خود در امارات پس از نزدیک به 8 سال منصوب کرد. در واقع بهبود روابط ایران و امارات عربی متحده بخشی از تنش‌زدایی گسترده‌تری است که در خاورمیانه نمایان شده است. این حرکت‌ها کانال های ارتباطی جدیدی را باز می کند که با بهبود درک متقابل بین رقبا یا مخالفان برای جلوگیری از تبدیل حوادث خشونت آمیز به چیزی بزرگ‌تر عمل می کند. در منطقه ای که درگیر درگیری های قدیمی، عمیق و به ظاهر لاینحل است، حفظ تماس های منظم در سطح بالا مهم است.
از این زاویه است که اگر سفر محمد بن زاید به تهران نهایی شود، روابط دوجانبه و همچنین منطقه‌ای وارد فاز عملی‌تری خواهد شد که افزایش سطح تجارت ملموس‌ترین آن خواهد بود. این مساله به‌ویژه برای وضعیت تحریمی ایران قابل‌توجه است. با این حال باتوجه به مساله جزایر ایرانی خلیج فارس و اقداماتی که به نظر می‌رسد امارات برای بین‌المللی کردن این مناقشه به دنبال آن است، روابط تهران و ابوظبی می‌تواند در یک چشم‌انداز بلندمدت دچار تکانه‌های جدی شود. اینکه تهران چگونه خواهد توانست این خط قرمز خود را در فرآیند یک رویکرد مسالمت‌آمیز برای مقامات ابوظبی روشن کند، با ابهام مواجه است.
--> اخبار مرتبط