جایگاه محیط زیست در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر طی نشستی در مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به موضوع بررسی جایگاه محیط زیست در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت پرداخت.
به گزارش ایسنا، خلاصه نشست بحث و تبادل نظری رضا مکنون عضو اندیشکده آب، محیط‌زیست، امنیت غذایی و منابع طبیعی و عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر به این شرح است:
سال 1398 شمسی با سیل همراه شد و بیشتر افراد در رسانه‌ها دیده‌اند که کجا به علت دخالت در محیط‌زیست بوده و عدم توجه ما باعث شد که این خسارات ایجاد شود. بنابراین درباره جایگاه محیط‌زیست تأکید می‌کنم، بعد هم الگوی توسعه روی این محیط‌زیست، آمایش سرزمین و سپس دو بعد منابع آب و انرژی که بسیار بحرانی است، باید بر این الگو بار شود و اگر ایران و محیط‌زیست آن نباشد، نمی‌دانیم الگو را کجا باید پیاده کنیم.
باید ایران باشد تا این الگو روی آن اجرا شود. تعریفی که از محیط‌زیست داریم، همان اتمسفر و اقیانوس و کوه و جنگل و آب زیرزمینی و چشمه‌ها است، این مجموعه محیط‌زیستی است که از ابتدای خلقت این طور بوده و اگر بخواهیم ادامه پیدا کند، باید رفتار با محیط‌زیست را بشناسیم. ما کشوری هستیم که سرچشمه آب‌هایمان بیرون از سرزمین ایران است؛ یعنی از مدیترانه می‌آید و تندبادی که تعریف می‌کنند یا رودخانه فضایی که می‌گویند از شمال‌غرب کشور وارد ایران می‌شود. در روز وقوع مخاطره سیلاب، جبهه هوای تندی که وارد می‌شود و ساعتی که تلاقی می‌کنند، از کدام مسیر می‌آید، حجم آب چقدر است، فشرده یا پراکنده است؛ مهم است. طبق گزارشی که همکارانمان در هواشناسی دادند، اگر چند ساعت تلاقی اینها دیرتر اتفاق می‌افتاد، تهران در معرض کامل این سیلاب بود. شهرداری تهران در حال مطالعه است که اگر در تهران سیل می‌آمد، چه می‌شد. الآن شصت نقطه تهران را پیدا کرده‌اند که با سیل ده ساله متلاشی می‌شود. برای آینده هم هواشناسان پیش‌بینی کردند که بارش در ایران کمتر می‌شود؛ متوسط دما هم بالا می‌رود. ایران گرم‌تر می‌شود و بارش آن کمتر می‌شود ولی این بارش یکنواخت نیست. بارش‌های حدی بیشتر می‌شود؛ یعنی سیل بیشتر و بارش زیر 10 میلی‌متر هم زیاد خواهیم داشت، ولی فاصله رخداد بین آنها کم می‌شود.
سه صفحه در شکل‌گیری سرزمین ایران نقش مهمی دارند؛ یکی صفحه توران بوده که در روسیه می‌باشد، دیگری صفحه ایران
سوم هم، صفحه عربی است که در پایین ایران قرار دارد. این سه صفحه در طول تاریخ به هم فشار آوردند و دو سلسله جبال در ایران درست کردند، البرز در شمال و زاگرس در غرب. زاگرس در خشکی است و انتهای آن در مکران در زیر آب امتداد می‌یابد.
بنابراین، از آنجا به بعد در زیر دریا گسل داریم. در 1950 میلادی که زلزله‌ای رخ داد، چندصد نفر در مکران کشته شدند. بنابراین باید حواسمان جمع باشد که مکران خطر سونامی دارد. انرژی خورشیدی جزء قابلیت‌های انرژی ایران است. ما چون نفت داریم سراغ نفت رفتیم وگرنه باید رتبه اول در تولید انرژی خورشیدی را داشته باشیم.
الآن ما از آن طرف ایران (نیروگاه نکا) با انرژی فسیلی برق تولید می‌کنیم و می‌خواهیم به این طرف ایران ببریم که انرژی خورشیدی دارد. این الگو هم با توانمندی‌های محیطی و سرزمین کشورمان تطبیق ندارد. هفت کشور به طور مستقیم با ایران همسایه است و با احتساب مرزهای دریایی با پانزده کشور در ارتباط هستیم، 600 میلیون نفر جمعیت اطراف ما هستند، چرا ما به این مزیت اهمیت چندانی نمی‌دهیم و دنبال الگویی هستیم که با آن طرف دنیا معامله کنیم؟ الآن این الگو باید نشان دهد که طبیعت و خصلت جغرافیایی ایران چیست؟ در اطراف ما سه پهنه آبی مهم و استراتژیک وجود دارد، کمتر کشوری در جهان از چنین موهبتی برخوردار است و این مزیت خود بهترین الگوی ترانزیت است.
13 نوع آب و هوا داریم. ما چقدر از این قابلیت ایران و طبیعت آن استفاده کردیم؟ حالا اگر بخواهیم الگوی پیشرفت بدهیم چطور باید باشد؟
سه دیدگاه برای توسعه پایدار و توسعه سرزمینی وجود دارد؛ یکی الگوی قدیمی بود که محیط‌زیست در خدمت انسان است، این دیدگاه باعث تخریب و نابودی محیط‌زیست در دنیا و ایران شد و هنوز هم داریم، از این الگو تبعیت می‌کنیم. یعنی تقریباً هر جا آب گیرمان بیاید چاه می‌زنیم، هر جا لازم باشد یا نباشد، سد می‌زنیم، چشمه‌های پایین‌دست نابود می‌شوند. الگوی بعدی محیط‌زیست برای محیط‌زیست است که یک مقدار افراطی است و گفته می‌شود که طبیعت باید بکر باقی بماند. پس رفاه مردم چه می‌شود؟ الگوی سوم محیط‌زیست در کنار انسان است. ما حتی اگر نتوانیم بگوییم که همه مردم از حریم خارج شوند، باید یک الگویی ارائه دهیم که در حریم مقاوم باشد. این می‌تواند پایه الگوی اسلامی ایرانی باشد.
انتهای پیام