جایگاه نخست ایران در اکتشاف نفت و گاز در شرایطی نابرابر

مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران، گفت: این شرکت با ثبت یک‌چهارم مجموع اکتشاف‌های جهان در سال 2019، توانست در رتبه نخست دنیا در زمینه اکتشاف قرار گیرد.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از وزارت نفت، سیدصالح هندی، مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران امروز (شنبه، 29 شهریورماه) در یک نشست خبری به مرور گزارش اخیر مؤسسه وودمکنزی از آمار اکتشاف‌های نفت و گاز جهان و تشریح موفقیت ایران در این حوزه پرداخت و گفت: شرکت ملی نفت ایران توانست با وجود رویارویی با تحریم‌های ظالمانه و در شرایطی کاملا نابرابر، رتبه نخست جهان را از نظر میزان کشف ذخایر هیدروکربوری قابل استحصال به خود اختصاص دهد.

اکتشافات 2019 جهان؛ سرمایه‌گذاری کمتر و موفقیت بیشتر

وی با بیان اینکه در همه جهان دنیا با کاهش قیمت نفت و یا کمبود بودجه در شرکت‌های نفتی، نخستین جایی که بودجه آن کاهش می‌یابد بخش اکتشاف است، با این وجود کاهشی در هزینه‌های اکتشافی صنعت نفت ایران رخ نداد، عنوان کرد: باوجود کاهش هزینه‌های اکتشافی در شرکت‌های اکتشاف و تولید جهان، با این حال سال 2019 با موفقیت‌های اکتشافی زیادی همراه بود و حفاری در مجموع 600 چاه اکتشافی در این سال، منتج به کشف بالغ بر 220 میدان یا مخزن هیدروکربوری در جهان شد. بر اساس گزارش وودمکنزی، اکتشاف‌های سال 2019 دو برابر اکتشافات سال 2018 بوده و مقدار کشفیات سال 2019 در پنج سال گذشته بی‌سابقه بوده است.

حرکت اکتشافات هیدروکربوری جهان به سمت کشف گاز

مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران ادامه داد: این گزارش نشان می‌دهد اکتشاف‌ها در جهان بیشتر به سمت گاز در حرکت است؛ کمااینکه 75 درصد از کشفیات سال 2019 نیز به کشف گاز اختصاص داشته است.

به گفته هندی، با تلاش همکاران صنعت نفت به‌ویژه کارکنان تلاشگر مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران، رتبه‌های نخست و سوم از میان 20 کشف بزرگ نفت و گاز دنیا به ایران اختصاص یافت به طوری‌که میدان گازی ارم با ذخیره قابل استحصال معادل 2.7 میلیارد بشکه، عنوان نخستین کشف بزرگ دنیا را به دست آورده و مخزن نام‌آوران با ذخیره قابل استحصالی بالغ بر 2.2 میلیارد بشکه نفت در جایگاه سومین کشف بزرگ دنیا در سال 2019 قرار گرفته است.

درخشش ایران میان شرکت‌های مطرح نفتی دنیا

وی ادامه داد: رتبه‌های دوم تا پنجم مجموع کشفیات هیدروکربوری قابل استحصال دنیا به ترتیب به شرکت‌های گازپروم روسیه، بریتیش پترولیوم انگلیس، اکسون موبیل آمریکا و نفت فلات قاره چین اختصاص یافته؛ به این معنا که ایران در جمع شرکت‌های بزرگ نفتی دنیا از کشورهای مختلف به‌ویژه پنج قدرت آمریکا، انگلیس، چین و روسیه، از حیث اکتشاف‌ها در رتبه نخست قرار گرفته است.

تغییر ذائقه نسبت به خبرهای اکتشافی

مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران با یادآوری اینکه از مجموع 20 کشف بزرگ جهان در سال 2019، ذخیره قابل استحصال سه کشف، کمتر از 500 میلیون بشکه نفت بوده است، گفت: این درحالی‌است که ما چنین اعدادی را در ایران به حساب نمی‌آوریم و این گزارش جهانی نشان می‌دهد ما نیز باید به‌تدریج ذائقه خود را در خبرهای اکتشافی تغییر دهیم؛ زیرا هر یک از این کشف‌ها می‌تواند مایه افتخار کشور باشد.

جام اکتشاف را در خانه نگه می‌داریم

هندی با بیان اینکه امیدوارم منابع حاصل از این اکتشاف‌ها تبدیل به ثروت شوند و نه هزینه، گفت: امیدواریم با ادامه تلاش‌ها بتوانیم جام برتری اکتشافات را در کشور نگه‌داریم که با توجه به فعالیت‌هایی که هم‌اکنون در حوزه اکتشاف در کشور در حال اجراست، دستیابی به موفقیت‌های اکتشافی در سال آینده نیز دور از دسترس نیست.

وی درباره اقدام‌هایی که در سال 98 ازسوی مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران انجام شده است، توضیح داد: پارسال در مجموع 18 هزار متر حفاری اکتشافی در قالب 1700 دکل‌روز (60 دکل‌ماه) انجام و چهار چاه اکتشافی تکمیل شد که دو چاه آن، به کشفیات ارم و نام‌آوران انجامید و نام ایران را در جایگاه نخست اکتشافات هیدروکربوری جهان قرار داد.

مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه در سال 99 فعالیت‌های اکتشافی به شکل گسترده‌تر دنبال می‌شود، گفت: از میان 6 چاه اکتشافی که قرار است امسال نهایی شود، سه چاه نهایی شده و از میان 8 چاهی که آغاز حفاری آن در سال 99 برنامه‌ریزی شده نیز حفاری 2 حلقه چاه آغاز شده است.

گرگان و مغان؛ موقعیت‌های اکتشافی جدید

هندی از ورود اکتشاف به مناطق جدید خبر داد و افزود: امسال حفاری یک چاه در گرگان (هیرکان) با هدف کشف گاز و یک چاه در مغان با هدف کشف نفت در دستور کار است که با توجه به دوری شمال شرق کشور از عسلویه به عنوان محل اصلی تولید گاز و همچنین ارسال نفت جنوب به پالایشگاه تبریز، هر دو موقعیت اکتشافی برای کشور اهمیت راهبردی دارند. ضمن اینکه اگر در گرگان گاز کشف شود، افق اکتشافی جدیدی پیش روی صنعت نفت ترسیم می‌شود.

به گفته این مقام مسئول، مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران در حوزه ژئوفیزیک هم فعالیت‌های گسترده‌ای دارد و هم‌اکنون سه پروژه لرزه‌نگاری پانیذ، باشت و دره‌گز را دنبال می‌کند. مدیریت اکتشاف در عملیت غیرلرزه‌ای نیز رکورد ثبت کرده است و به‌زودی ابرپروژه دشت آبادان را به سرانجام می‌رساند و در کپه‌داغ نیز در فاصله دره‌گز تا سرخس فعالیت‌های خود را دنبال می‌کند؛ ضمن اینکه دو پروژه جازموریان و بستان‌آباد نیز در مرحله تجهیز کارگاه قرار دارند.

پیام موفقیت اکتشافی ایران چیست

مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران تاکید کرد: فعال بودن حوزه اکتشاف در صنعت نفت ایران دو پیام اساسی دارد؛ نخست اینکه صنعت نفت کشور ما زنده و سرحال است. زیرا اکتشاف، کسب و کاری دیربازده، همراه با ریسک بالا و سرمایه‌گذاری زیاد است که پس از مدت طولانی به نتیجه می‌رسد بنابراین وقتی صنعت نفت ایران روی اکتشاف سرمایه‌گذاری می‌کند، پیامش این است که به آینده خود امیدوار است. دوم اینکه با وجود تمام تحریم‌ها و سختگیری‌های صنعت نفت چنین موفقیتی حاصل شده است و نشان می‌دهد ما تسلیم نشده‌ایم و به قول وزیر محترم نفت، رو به قبله نمی‌شویم.

تمایلی به تحریم نداریم اما تسلیم نمی‌شویم

هندی یادآوری کرد: ما از تحریم خوشمان نمی‌آید؛ تمایلی به تحریم نداریم و دوست داریم در فضایی باز با همه جهان کار کنیم، اما موفقیت ما در حوزه اکتشاف نشان داد حتی با وجود شدیدترین تحریم‌ها نیز به راه خود ادامه می‌دهیم. اینکه صنعت نفت ایران با وجود رویارویی با مضیقه‌ها و مشکلات فراوان به موفقیت اکتشافی دست یافته است، نشان می‌دهد ما با خوداتکایی و خودباوری، شعار «ما می‌توانیم» را به «ما توانستیم» تبدیل کردیم.

قدردانی از کارکنان تلاشگر و گمنام مدیریت اکتشاف

وی ادامه دد: این افتخار مربوط به کارکنان زحمتکش و گمنام مدیریت اکتشاف است که کمتر در افتتاحیه‌ها آنها را می‌بینید و وقتی به طور مثال فاز چندم پارس جنوبی یا فلان میدان نفتی به بهره‌برداری می‌رسد، برایشان روبانی پاره نمی‌شود؛ همچنین جا دارد از مدیران پیشین مدیریت اکتشاف هم قدردانی کنم که تلاش‌های آنها بی‌شک در این موفقیت اثرگذار بوده است.

هندی از حماسه آفرینی دلیرمردان ایران در آستانه چهلمین سالروز شروع جنگ تحمیلی نیز یاد کرد و یاد شهدای جنگ تحمیلی را گرامی داشت و گفت: هشت سال دفاع مقدس به ما یاد داد که سختی‌ها تمام خواهد شد و به قول معروف، روسیاهی به ذغال خواهد ماند و شرایط سختی که ظالمانه برای ایران ایجاد کردند، سپری خواهد شد.

امضای قرارداد بلوک‌های اکتشافی با شرکت‌های ایرانی به زودی

مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران در بخش دیگری از صحبت‌های خود، به سوالات خبرنگاران پاسخ گفت و درباره تعامل با شرکت‌های خارجی در بلوک‌های اکتشافی گفت: توسعه بلوک‌های اکتشافی موضوعی بود که در سال 97 به طور جدی دنبال کردیم و نشست مقدماتی برای برگزاری مناقصات این بلوک‌ها را همزمان با نمایشگاه بین‌المللی صنعت نفت همان سال با حضور گسترده شرکت‌های خارجی برگزار کردیم که متأسفانه این روند با خروج آمریکا از برجام متوقف شد. البته تحریم سبب شد شرکت‌های ایرانی جرأت و به این حوزه ورود کنند. بنابراین هم‌اکنون در هیچ بلوک اکتشافی همکاری با شرکت‌های خارجی نداریم اما تفاهم‌هایمان با چند شرکت ایرانی به امضای قرارداد نزدیک است.

ارم در برنامه توسعه

هندی درباره برنامه توسعه کشفیات جدید ایران (ارم و نام‌آوران) با یادآوری اینکه بحث توسعه در مدیریت اکتشاف دنبال نمی‌شود، در جایگاه عضو هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران گفت: بر اساس برنامه جامع توسعه گاز کشور، میدان ارم در برنامه توسعه قرار گرفته است زیرا به خطوط اصلی انتقال گاز نزدیک است و گاز آن هم شیرین است و فرآورش چندانی نمی‌خواهد. لایه مخزنی نفتی نام‌آوران هم در ذیل توسعه میدان‌هایی مثل آب‌تیمور، سپهر، جفیر و... توسعه خواهد یافت.

وی درباره تعداد کنونی دکل‌های حفاری اکتشافی فعال گفت: اکنون 6 دکل فعال در دشت آبادان، خلیج فارس و دزفول داریم که تا پایان امسال به هشت دکل می‌رسد.

اکتشافات در کل ایران زیر نظر مدیریت اکتشاف

وی درباره پروژه لرزه‌نگاری که از سوی نفت مناطق مرکزی در حال پیگیری است، توضیح داد: این پروژه نیز با هماهنگی مدیریت اکتشاف در حال اجراست و در مجموع کار اکتشافی در کل کشور به جز دریای خزر، با مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران است.

وی درباره پروژه اکتشافی در بلوک گرمسار، به تداخل‌های کار با سازمان محیط زیست و عدم مجوز برای ادامه فعالیت اکتشافی در آن نقطه اشاره کرد و افزود: هم‌اکنون در آن منطقه فعالیتی نداریم.

فاصله فناورانه زیاد ایران با دنیا در حوزه اکتشاف

هندی، هزینه حفاری هر چاه اکتشافی را به همراه خدمات جانبی آن حدود 15 تا 20 میلیون دلار عنوان کرد و درباره وضع صنعت اکتشاف از حیث فناوری، به محدودیت‌های فناورانه به لحاظ سخت‌افرازی اشاره کرد و گفت: دستگاه‌ها و تجهیزات جدید وارد کشور نمی‌شود و به‌طور طبیعی پیمانکاران ضعیف می‌شوند؛ بنابراین فاصله‌ما در این بخش با دنیا بی‌شک زیاد است.

وی درباره اهمیت تداوم فعالیت‌های اکتشافی با توجه به ضرورت ارتقای جایگاه ایران در منطقه گفت: همانطور که می‌دانید می‌توانیم افزایش ضربتی تولید نفت داشته باشیم اما نمی‌توانیم اکتشاف را به شکل ضربتی افزایش دهیم؛ بنابراین باید طوری عمل کرد که بتوانیم جایگاه خود را در حوزه اکتشاف در جهان حفظ کنیم.

برنامه‌ریزی برای بهره‌مندی از توان بخش خصوصی در حوزه ذخایر نامتعارف

مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران درباره فعالیت‌های مدیریت اکتشاف در حوزه ذخایر نامتعارف، با اشاره به اینکه این فعالیت‌ها محدود به شناسایی است، توضیح داد: منابع غیرمتعارف هیدروکربوری در کشور شناسایی شده و در حال حاضر تقریبا مطمئنیم که در چه جاهایی از این ذخایر برخورداریم، اما از آنجا که شاید فعالیت در این حوزه برای کشور در اولویت نباشد، موضوع بهره‌مندی از بخش خصوصی در این بخش مثل الگوی معادن دنبال می‌شود.

هندی درباره ظرفیت‌های قانونی موجود برای اتخاذ این رویکرد گفت: مشکل قانونی وجود ندارد زیرا معدن و نفت هر دو جزو انفال هستند و همانطور که پروانه اکتشاف در بخش معدن صادر می‌شود، می‌توان در بخش نفت نیز با چنین الگویی حرکت کرد اما اگر هم در جایی قانون چنین ظرفیتی ایجاد نکرده باشد، نیاز به رایزنی‌های بیشتر و دریافت مجوزهای لازم وجود دارد که پیگیری می‌شود.

صنعت نفت دست‌بسته نیست

وی درباره محدودیت‌های صنعت نفت ناشی از تحریم عنوان کرد: ما در صنعت نفت دست‌بسته نیستیم که اگر دست‌بسته بودیم پس از بیش از 40 سال، هنوز نوک پیکان تحریم به سمت صنعت نفت ایران نبود؛ البته متأسفانه در داخل کشور هم برخی به دشمن بل می‌دهند. آنچه مسلم است ما به لحاظ شرعی و اخلاقی و عرفی مجاز نیستیم ناامید شویم و اگر ناامید شویم، به‌طور حتم شکست می‌خوریم.

هندی با بیان اینکه قبول دارم همه چیز در کشور بر وفق مراد نیست و مشکلات بسیار است، افزود: اینکه گفته شد نفت را سر سفره مردم می‌آوریم از ابتدا از طرف همان کسی که مطرح شد، شعار عوام‌فریبانه‌ای بود. نفت و گاز، فردای کشف سر سفره مردم نمی‌آید اما درست است که این منابع باید اثر خود را بر سطح زندگی و کیفیت زندگی مردم نشان دهد که این موضوع هم به‌طور طبیعی متأثر از سیاست‌های کلان کشور دنبال می‌شود البته نباید فراموش کنیم کشور در چه شرایطی قرار دارد.

وی ابراز امیدواری کرد که وضع اقتصادی کشور بهبود یابد؛ اقتصاد مبتنی بر نفت و نه متکی بر نفت تحقق یابد و همانطور که رهبر معظم انقلاب تاکید داشته‌اند روزی برسد که اگر کشور اراده کرد تولید نفت خود را متوقف کند، چنین امکانی وجود داشته باشد.