جزئیات گزینه‌های کابینه پزشکیان؛ شایسته‌سالاری بر سیاسی‌کاری پیروز می‌شود؟
روند انتخاب وزرا و مدیران دولت چهاردهم ادامه دارد. اما این روند با ضعف‌هایی روبروست که می‌توان مساله اطلاع‌رسانی را یکی از بزرگ‌ترین نقاط ضربه‌پذیر آن دانست. نگاهی به برخی اسامی و همچنین شنیده‌ها نشان می‌دهد که برخی همچنان به دنبال سیستم سهم‌خواهی پیشین هستند.
فرارو - فرآیند انتخاب وزرا در یک ساخت سیاسی غیرحزبی، سخت است. حالا که دولت چهاردهم تصمیم به تغییر این روند غیرشفاف گرفته، ایراداتی به خصوص در حوزه اطلاع‌رسانی به وجود آمده است. با نزدیک شدن به موعد تنفیذ و تحلیف رئیس‌جمهور، بازار خبرسازی داغ شده. در حال حاضر، لیست‌هایی تحت عنوان گزینه‌های نهایی پست‌های مختلف منتشر می‌شود که بعضی از آن‌ها با سکوت مواجه و برخی دیگر تکذیب می‌شود.
به گزارش فرارو، در جریان این فرآیند گزینش و انتخاب، وجود برخی نام‌ها و همچنین اخبار و زمزمه‌هایی که در فضای مجازی به گوش می‌رسد، از کوشش‌هایی برای به حاشیه راندن یا به شکست کشاندن فرآیند فعلی انتخاب وزرا خبر می‌دهد. پیش از این اسامی مربوط به وزرای خارجه و دفاع مطرح شده بود و در حال حاضر وزرات‌خانه‌های دیگر مورد نظر هستند.
لزوم توجه به خطر سهم‌خواهی
با توجه به سنت دیرینه توزیع پست‌های دولتی میان جریان‌های سیاسی، این بار و در جریان تشکیل دولت چهاردهم نیز نشانه‌هایی مبنی بر تلاش برای زنده نگه داشتن این سنت به چشم می‌خورد. از سوی دیگر، مرور نام‌هایی که در حال حاضر مطرح می‌شود، این امید را زنده می‌کند که قصدی برای شایسته‌سالاری و دوری از باج‌دهی به جریان‌های سیاسی در دولت چهاردهم وجود دارد. اما یکی از نکات منفی برخی از این فهرست‌ها، تکرار نام برخی وزرای پیشین است که الزاماً چهره‌های موفقی نبودند.
نکته منفی‌تر، شنیدن نام‌هایی است که پیش از این به عنوان «کیف‌کش»های وزیران در دولت‌های پیشین شناخته می‌شدند و به خاطر فعالیت‌های سیاسی در ستادهای انتخاباتی توانستند پست‌های دولتی را در اختیار بگیرند. توجه به این نکته بسیار مهم است که فقط بعضی چهره‌های تندروی سیاسی دارای اطرافیانی نبودند که از این راه به نهاد‌های قدرت راه پیدا کردند. این پدیده در جناح اصلاح‌طلب هم وجود داشته و دارد. مثلاً اگر به انتصابات سیاسی دولت سیزدهم و رخنه کردن جریان پایداری در غول سرمایه‌ای شستا توجه داشتیم، در دولت چهاردهم نیز باید بدانیم که امکان تکرار این مساله وجود دارد. همانطور که در دولت روحانی نیز وجود داشت. بنابراین، باید سهم‌خواهی‌ها و توزیع پست به جای شایسته‌سالاری و انتخاب را مد نظر قرار داد.
محمدعلی ابطحی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در این باره نوشت: «شنیدیم که دکتر پزشکیان به کمیته‌های بررسی وزرا گفته است بالای 60 در صد زیر پنجاه سال باید باشند. تا به حال هر اسمی که‌درز کرده دوستان آماده به خدمت بالای 50 سال بودند. فکر نکنم پزشکیان زیر فشار ما پیرمرد‌ها و روسا و اکثریت اعضای بالای 50 سال کمیته‌ها از نظرش برگشته. اعضای کمیته‌ها معنای جوانگرایی پزشکیان را نمی‌دانند. حتی تو شایعات هم به ندرت اسم پنجاه ساله دیده می‌شود. این را هم بگویم در اوایل انقلاب بزرگان و پیرمردان حکومت زیر پنجاه سال بودند و جوان‌ها حدود 25 سال. بزرگان حکومتی حوالی 80 ساله شده اند، سن‌جوانی را با خودشان بالا کشیده اند. پنجاه ساله جوان است. به آنهم دارد بی اعتنایی می‌شود. امان از عشق خدمت؟!»
ضعف اطلاع‌رسانی
تیم رئیس‌جمهور منتخب با ضعف اطلاع‌رسانی دست‌وپنجه نرم می‌کند. در حالی که تنفیذ و تحلیف مسعود پزشکیان به زودی انجام شده و مسئولیت به دولت جدید منتقل خواهد شد، بسیار مناسب است که نتیجه فعالیت‌های دفتر رئیس‌جمهور منتخب و شورای راهبری با مردم در میان گذاشته شود.
صِرفاً پوشش دیدار‌های پزشکیان با چهره‌های مختلف یا سخنرانی در مراسم‌های گوناگون و ارسال اخبار آن برای رسانه‌ها، کارکرد اطلاع‌رسانی ندارد. این مهم باید در نظر گرفته شود که با مطرح کردن مساله اسب زین شده از سوی جناح تندرو، مشکلات و نارضایتی‌های انباشته در جامعه و مسائل مطرح شده در جریان تبلیغات انتخاباتی، بخشی از جامعه در انتظار است که در جریان چارچوب حرکت کارشناسی دولت چهاردهم قرار بگیرد.
یکی از شاخص‌ترین ضعف‌های این تیم، همین مساله فهرست وزرا است. مشخص نیست که آیا سازوکاری برای محرمانگی نام‌ها وجود دارد یا نه. کار شورای راهبری در چه مرحله‌ای است؟ گمانه‌زنی‌ها و اخبار کسب شده از سوی خبرنگاران، جای اخبار صحیح و دقیق را گرفته است. حتی تکذیب‌ها هم به صورت صحیح انجام نمی‌شود و به اظهارنظر در فضای مجازی محدود مانده است.
بی‌اعتباری اسامی
محمدجواد ظریف رئیس شورای راهبری پیش از این مطرح کرد که فهرست وزیران هنوز نهایی نشده و همه اسامی منتشرشده، گمانه‌زنی و بی‌اعتبار است.»
او در همایش اعضای کمیته‌های مشورتی انتخاب دولت چهاردهم که در سالن اجلاس سران برگزار شد نیز بار دیگر این موضوع را یادآوری کرد و گفت: «باید آبروی فردی که در حد وزارت و یا ریاست یک سازمان مطرح است، حفظ شود. درست نیست اخباری را به بیرون درز بدهیم که این پنج نفر نامزد برجسته شدند و حتی اگر قرار باشد آقای رئیس جمهور از این پنج نفر هم انتخاب کند، چهار نفر آن‌ها انتخاب نخواهند شد و یک نفر انتخاب خواهد شد. شما حساب کنید که برای آن چهار نفر در برابر خانواده و جامعه چه شرایطی ایجاد می‌شود، وقتی این اسامی بیرون بیاید و منتشر شود. ما شفافیت را راه انداخته‌ایم، ولی در این روند شفاف نباید آبروی مردم هزینه شود. در واقع نباید حیثیت خانواده‌ها هزینه شود. ما در این روند می‌خواهیم به رئیس جمهور کمک کنیم؛ ارزیابی داشته باشیم و این ارزیابی را محرمانه به رئیس جمهور محترم ارائه بدهیم؛ لذا من از اعضای کمیته‌ها، رؤسای کمیته‌ها و کارگروه‌ها صمیمانه تقاضا دارم که این راه را با جدیت و دقت انجام بدهند.»، اما انتشار اسامی همچنان ادامه دارد و شورای راهبری نیز چاره‌ای برای این روند نیاندیشیده است.
چند وزیر و معاون اول
دنیای اقتصاد در خبری اختصاص مدعی شد که شورای راهبری در مورد گزینه‌های مطرح برای پست معاون اولی رای‌گیری کرده و گزینه‌هایی را که رای آورده‌اند، به رئیس‌جمهوری منتخب معرفی کرده است. این رسانه اقتصادی، علی طیب‌نیا و محمدرضا عارف را به عنوان گزینه اصلی مطرح برای معاون اولی مطرح کرده است. دیگر رسانه‌ها، نام محمدجواد آذری جهرمی و محمد شریعتمداری را نیز برای معاون اولی طرح کرده‌اند. هر چند آذری جهرمی پیش از این گفته که قصد پذیرش مسئولیت در دولت را ندارد.
گزینه‌های وزارت ارتباطات
در حال حاضر لیستی از گزینه‌های احتمالی تصدی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات منتشر شده است. بر اساس این فهرست، سید ابوالحسن فیروزآبادی (رئیس اسبق مرکز ملی فضای مجازی و از مدیران پیشین وزارت اطلاعات)، مرتضی براری (رئیس پیشین سازمان فضایی)، حمید فتاحی (مدیر پیشین ارتباطات زیرساخت و از مدیران اسبق وزارت اطلاعات)، سجاد بنابی (معاون پیشین وزارت ارتباطات)، نصرالله جهانگرد (رئیس پیشین سازمان فناوری اطلاعات کشور)، مهرداد ترابیان (عضو سابق هیئت‌مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت)، رضا باقری اصل (معاون فعلی وزارت ارتباطات) و سید ستار هاشمی (معاون پیشین وزارت ارتباطات) جدی‌ترین گزینه‌های پیشنهادی به رئیس‌جمهور هستند.
گزینه‌های آموزش و پرورش
فهرست‌دیگری که فعلا در فضای رسانه مطرح است، به وزارت آموزش و پرورش مربوط می‌شود. بر این اساس سیدجواد حسینی (مدیرکل پیشین آموزش و پرورش خراسان رضوی)، عبدالرضا فولادوند (مدیرکل پیشین آموزش و پرورش شهر تهران)، عباسعلی باقری (مدیرکل پیشین آموزش و پرورش شهر تهران)، رحیم عبادی (رئیس پیشین سازمان ملی جوانان و معاون اسبق وزیر آموزش و پرورش)، غلامرضا کریمی (استاد دانشگاه خوارزمی و قائم‌مقام پیشین وزیر آموزش و پرورش در امور بین‌الملل) پنج گزینه مطرح برای معرفی به رئیس‌جمهور منتخب هستند.
گزینه‌های وزارت فرهنگ
لیست مربوط به گزینه‌های وزارت فرهنگ، از سوی شورای هماهنگی تشکل‌های چاپ و نشر مطرح شده است. ارتباط این لیست با کارگروه‌ها در فضای مجازی مورد تکذیب قرار گرفت و عنوان شد که صرفاً با توجه به فراخوان رئیس‌جمهور منتخب از تشکل‌ها، تهیه شده است. احمد مسجد جامعی (وزیر ارشاد دولت دوم خاتمی)، محمد اللهیاری فومنی (از مدیران ارشد ارشاد و مدیرعامل فعلی بنیاد رودکی)، حسین انتظامی (معاون پیشین وزیر ارشاد)، حجت‌الله ایوبی (رئیس اسبق سازمان سینمایی)، محسن پرویز (معاون پیشین وزیر ارشاد) پنج گزینه مطرح شده هستند.
خبرگزاری تسنیم نیز در خبری مدعی شد که کارگروه مربوطه، به دو فهرست رسیده که هر کدام از این فهرست‌ها طرفداران خود را دارد. فهرست اول شامل رسول جعفریان (استاد تاریخ دانشگاه تهران و عضو فرهنگستان علوم)، فاطمه مهاجرانی (رئیس سابق سازمان ملی پرورش استعداد‌های درخشان)، حجت‌الله ایوبی، حسین انتظامی، احمد مسجد جامعی و فهرست دوم نیز شامل محمد اللهیاری فومنی، حسین انتظامی و محمد‌مهدی حیدریان (رئیس اسبق سازمان سینمایی) است.
گزینه‌های وزارت راه و شهرسازی و صمت
یکی از سایت‌های تخصصی حوزه حمل و نقل، 10 نام را منتشر و ادعا کرد که این نام‌ها گزینه‌های نهایی کارگروه انتخاب وزیر راه و شهرسازی هستند. بر اساس این خبر، عباس آخوندی (وزیر سابق راه و شهرسازی)، محمد اسلامی (رئیس فعلی سازمان انرژی اتمی)، هوشنگ بازوند (استاندار پیشین لرستان و کرمانشاه)، محسن پورسید آقایی (معاون پیشین وزیر راه و شهرسازی و معاون سابق حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران)، عبدالکریم حسین زاده (نماینده ادوار و نایب رئیس کمیسیون عمران)، پیروز حناچی (معاون سابق وزیر و شهردار اسبق تهران)، محمد سالاری (عضو سابق شورای شهر تهران)، فرزانه صادق مالواجرد (معاون پیشین وزیر)، سعید محمدزاده (استاد دانشگاه علم و صنعت و معاون سابق وزیر)، محسن هاشمی (مدیرعامل پیشین متروی تهران) تا اینجای کار گزینه‌های پیشنهادی به رئیس‌جمهور منتخب هستند. نام خداداد غریب‌پور (معاون پیشین وزارت صمت) و، ولی الله افخمی راد (رئیس پیشین سازمان توسعه تجارت) به عنوان گزینه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت مطرح است.
فهرست وزارت بهداشت
آن طور که خبرگزاری مهر گزارش داده، تکلیف وزارت بهداشت نیز تا حدودی مشخص است. از محمدرضا ظفرقندی (رئیس پیشین سازمان نظام پزشکی) به عنوان جدی‌ترین گزینه یاد می‌شود. سیدرضا رئیس کرمی (عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران)، محمدرضا واعظ مهدوی (استاد رشته فیزیولوژی و نظریه پرداز اقتصاد سلامت)، انوشیروان محسنی بندپی (رئیس پیشین سازمان بهزیستی)، محمد رئیس زاده (رئیس فعلی سازمان نظام پزشکی)، قاسم جان بابایی (معاون درمان پیشین وزارت بهداشت) دیگر گزینه‌ها هستند.
از میان اخبار