حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، از خطبه‌های تاریخی تا رهبری انقلاب؛ نماز جمعه تهران در آینه تاریخ

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری دانشجو ، پنجم مردادماه سال 1358 اولین نماز جمعه تهران به امامت آیت الله طالقانی اقامه شد. اما با فوت آیت الله طالقانی در 19 شهریور ماه همان سال، این بار نوبت مرحوم منتظری بود که عهده دار امامت نماز جمعه تهران باشد. مرحوم منتظری نیز در فاصله کوتاهی بعد از انتصاب به عنوان امامت نماز جمعه تهران، استعفا داد و عازم قم شد تا تریبون نماز جمعه تهران همچنان به دنبال ثبات بگردد.

کمتر از 6 ماه پس از اقامه اولین نماز جمعه تهران توسط آیت الله طالقانی و تغییر دو امام جمعه، در روز‌های پایانی دی ماه 58 و با حکم امام خمینی (ره) روز‌های ثبات و تاریخی امامت جمعه تهران هم آغاز شد.

24 دی ماه 58، امام خمینی (ره) با صدور حکمی، آیت‌الله خامنه‌ای را به عنوان امام جمعه تهران منصوب کردند. البته که امام خمینی (ره) پیشتر در جمع دانشجویان دانشگاه تهران که در چهلم شهادت مرتضی مطهری به خدمت ایشان رسیده بودند، نظر خود در ارتباط با لزوم بهره مندی از آیت‌الله خامنه‌ای را اینطور بیان فرموده بودند: «من پیشنهاد میکنم که آقای سیدعلی آقا بیایند. شما ممکن است که بروید پیش ایشان از قول من بگویید ایشان بیایند به جای آقای مطهری. بسیار خوب است ایشان، فهیم است؛ می‌تواند صحبت کند؛ می‌تواند حرف بزند.» و این بار پس از 7 ماه، سخنگاهی با گستره مخاطب بیشتر و اثرگذارتر را به حضرت آیت‌الله خامنه‌ای سپردند.

از 24 دی ماه 58 تاکنون، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، همچنان امام جمعه تهران، منصوب از ناحیه‌ی حضرت امام به‌شمار می‌آیند و طی دهه‌های گذشته، بار‌ها در تریبون نماز جمعه، مسائل مهم سیاسی و دینی را با مردم در میان گذاشته‌اند.

این گزینش امام و حکم ایشان برای آیت‌الله خامنه‌ای، که به تازگی چهل سالگی را پشت سر گذاشته بود، واکنش‌های متفاوتی را در پی داشت. برای برخی‌ها قابل پذیرش نبود، عده‌ای متعجب شدند و بسیاری هم استقبال کردند.

با همه اینها حکم امام خمینی (ره) برای حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، خبر از اعتمادی می‌داد که قرار بود یک دهه بعد و در خرداد ماه 1368 به ثمر برسد. به فاصله چهار روز پس از انتصاب، اولین نماز جمعه‌ای که قرار بود آیت‌الله خامنه‌ای را در قامت امامت جمعه ببیند، در دانشگاه تهران فرارسید. 28 دی ماه 58 نقطه آغاز شکوه نماز‌های جمعه در دانشگاه تهران بود.

به طور کلی امامت جمعه آیت‌الله خامنه‌ای به سه دوره تقسیم می‌شود. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در مدت زعامت خود بر نماز جمعه تهران، بیش از 240 مرتبه به اقامه نماز و ایراد خطبه پرداخته‌اند.

از خطبه های نماز جمعه تا تروری ناکام 

دوره‌ی نخست امامت جمعه آیت الله خامنه‌ای از سال 1358 تا 1360 را شامل می‌شود. سال‌هایی که فضای عمومی کشور در بحران ناشی از فعالیت ضدانقلاب ملتهب شده بود و نماز جمعه به امامت ایشان به عنوان سنگر دفاعی، سیاسی و فرهنگی جدی شکل گرفته بود. در نهایت در تاریخ ششم تیرماه سال 1360 ایشان مورد سوء قصد قرار گرفت تا دوره نخست امامت نماز جمعه هم به پایان برسد.

ازرحلت حضرت امام تا حضوردر قامت رییس جمهور

دوره‌ی دوم امامت جمعه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با بهبودی نسبی و امکان حضور در جایگاه خطیب جمعه آغاز شد و تا خرداد ماه 1368، زمان رحلت امام خمینی (ره) تداوم یافت. دوره‌ای که مصادف با دوران ریاست‌جمهوری ایشان و قرار گرفتن به عنوان نفر دوم کشور پس از امام بود. سال‌های دفاع مقدس و حوادث مختلف سیاسی از جمله ترور‌های منافقین، عزل منتظری از قائم مقامی امام خمینی، ماجرای مک فارلن، انحلال نهضت آزادی و... اتفاقاتی بود که در این دوره رخ داد و عاملی بود تا حضرت آیت الله خامنه‌ای با درک فضا، از جایگاه نمازجمعه برای مدیریت بحران‌ها و برقراری آرامش استفاده کنند. حتی در آخرین نماز جمعه سال 1363 و زمانی که ایشان از ریشه‌های اختلاف در نهضت ملی شدن صنعت نفت سخن می‌گفتند و صدای انفجار از داخل زمین چمن دانشگاه تهران به آسمان برخاست.

آغاز رهبری برامت 

دوره‌ی سوم امامت جمعه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای پس از رحلت امام خمینی (ره) و این بار در جایگاه رهبری انقلاب و ولی فقیه آغاز شد. دوره‌ای که تا به امروز هم ادامه یافته است.

این دوره گرچه به علت مشغله‌های متعدد رهبر انقلاب، با حضور کمتر ایشان در این تریبون همراه بود، اما در این دوره نیز امام جمعه تهران و امام امت از جایگاه نمازجمعه، به عنوان جایگاهی برای اداره‌ی بحران‌ها و بیان شفاف مسائل با عموم مردم استفاده کردند. نماز جمعه تاریخی سال 88، نماز جمعه‌ای که پس از شهادت شهید سلیمانی در دی ماه 98 برگزار شد و البته نماز جمعه‌ای که چند ماه قبل و پس از شهادت سیدحسن نصرالله به امامت حضرت آیت‌الله خامنه‌ای برگزار شد، تاییدی بر این مدعاست.

در کنار این موارد، افشاگری علیه حمله آمریکا به طبس، تبیین ماهیت حکومت و حاکم اسلامی، واکنش به قتل‌های زنجیره‌ای و واکنش به جنبش بیداری اسلامی، از جمله موضوعاتی است که در سال‌های پس از انقلاب، توسط حضرت آیت الله خامنه‌ای به عنوان امامت جمعه تهران مورد اشاره قرار گرفته است.