حکمرانی قرآنی فرهنگ و هنر در سند منشور قرآنی تبیین شده است

هفتمین جلسه سلسله نشست‌های حکمرانی قرآنی امروز با موضوع فرهنگ و هنر با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سالن غدیر وزارت فرهنگ و ارشاد و اسلامی برگزار شد. علیرضا معاف، معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: دولت آیت‌الله رئیسی دولت مردمی است و هدفی که در آیات قرآن گفته می‌شود مسئله قسط و عدالت و مسئله توزیع عادلانه همه آنچه که منابع به حساب می‌آید است و بنظرم وزارت ارشاد در این دو سال و نیم کامیابی‌های خوبی داشته است.

وی ادامه داد: یک مسئله مهم دولت و وزارت فرهنگ مسئله طرفداران اسلامی و طرفداران سخت است. شما گاهی بین مطالبات هسته سخت دوگانگی می‌بینید. ما در دو قطبی‌های سختی هستیم که وزارت فرهنگ کشور در این شرایط فعالیت می‌کند و باید به آن توجه کرد. در قسمت‌های مختلف قرآن در این رابطه صحبت شده است.

معاف افزود: حال سوال اینجاست حکمرانی قرآنی فرهنگ و هنر و وزارت قرآن بنیان یعنی چه؟ ما یک معاونت مطبوعاتی با عنوان رسانه و تبلیغات داریم، حال این معاونت در فضای مجازی چه ماموریتی دارد؟ در این راستا یک سند تدارک دیده شده با عنوان منشور قرآنی حکمرانی فرهنگ و هنر که اسم قدیم آن سند راهبردی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. در این کتاب ناظر به رویکرد ارشاد با مفاهیم قرآنی هستیم.

وی در ادامه گفت: در این کتاب راجع به نقش مردم در عرصه فرهنگ و هنر، راه حل‌های قرآن و عترت و نظارت وزارت ارشاد، راجع به سینما، تئاتر و هنر نسبت به جهاد تبیین و... صحبت شده است.

تقابل نظام یعنی در پیش گرفتن مسائل اقتصادی

در ادامه این نشست شهریار زرشناس روزنامه نگار و پژوهشگر حوزه‌های ادبیات، فرهنگ، سیاست و فلسفه بیان کرد: من از منظر تخصصی نمی‌توانم سخن بگویم، اما معضلات و مسائل فرهنگی کشور را به صورت کلان عرض می‌کنم.

به نظرم امروز ما با مسائل فرهنگی‌ای که در کشور کاملا مشهود است روبه رو هستیم و در کلان ماجرا سبک زندگی است. سبک زندگی که با هویت ایرانی اسلامی ناسازگار است. اگر یک تصادف یا تقابل یا یک بحران در مسئله حجاب رخ می‌دهد مسئله سبک زندگی است یا اگر در مسئله فراغت و تعامل زنان نگاه کنید به سبک زندگی بر می‌گردید.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم مسائل را ریشه یابی کنیم با مسائلی رو به رو می‌شویم. در سرتاسر تاریخ ایران مسائل حجاب نداشتیم. ممکن است در حاشیه بحث شعر شاعران اشاره شده باشد، اما این معضلات امروزی را نداشتیم. این مسائل از 100 سال پیش و بعد از مشروطه و به طور مشخص از زمان سلطنت پهلوی این اتفاق افتاد و تبلیغ و ترویج این حرف‌ها قدیمی‌تر است؛ اما زمانی است که یک وضع تاریخی جدید پدید می‌آید در این مسیر باید دو الی سه چیز را عوض کرد. ماجرای فرهنگی ما و مسائلی که با فرهنگ ما متفاوت است باید ببینیم از کجا شروع شد.

زرشناس بیان کرد: ماجرا این بود که با انقلاب اسلامی این تصور و توقع وجود داشت که یک تحول متفاوت در ساختار‌های فرهنگی اسلامی ایجاد کند که در برخی مسائل موفق نبود؛ اما اگر کلان ماجرا را نگاه کنیم می‌بینیم وزارت خانه‌هایی که متولی چنین کار‌هایی بوده‌اند کاری انجام نمی‌دادند. در دوره‌هایی وزارت ارشاد و علوم، فضا را باز می‌گذاشتند و وظیفه اصلی این وزارتخانه‌ها به جای تقابل، جنگ نرم بوده است. جنگ نرم یک جنگ تمدنی است یا به تعبیری عالم غرب مدرن با عالم ایرانی اسلامی است.

وی گفت: پس از حوادث سال گذشته خیلی‌ها فکر کردند درگیر رکودهایی شدیم، اما وزارت فرهنگ و ارشاد به خوبی عمل کرد. تازگی‌ها شنیدم در عرصه چاپ و کاغذ هم تولید خود کفایی داشتیم، مخصوصا در این شرایطی که ما با تحریم رو به رو هستیم، این کمپین کمپین جهانی بود و نه داخلی و دیدیم که وزارت ارشاد خوب عمل کرد و من صادقانه می‌گویم فکر نمی‌کردم که وزارت ارشاد اینگونه عمل کند.

وی در ادامه گفت: اگر به کلان حوزه فرهنگی نگاه کنید، در همه زمینه‌ها بر مدار انقلاب حرکت نکردیم، اما افرادی با زرنگی خود توانسته اند ویترین را طوری بچینند که گویا وضع اقتصاد کار این دولت و انقلاب است. راه حل در بازگشت به خود آن هم در روایت انقلابی است. تقابل نظام یعنی در پیش گرفتن مسائل اقتصادی. باید بر روی تبیین طرح یک جامعه در عرصه سبک زندگی کار کرد که البته تنها کار وزارت فرهنگ و ارشاد نیست و ما باید ضرورت تاریخی و شبه مدرنیته ایرانی اسلامی را درک کنیم. سرنوشت ما در گرو این تقابل است؛ که وظیفه ما است در همه حوزه‌ها باید منتشر شود.

مهم‌ترین شاخصه حکمرانی اهتمام است

حجت الاسلام علی سرلک، مسؤول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه هنر در این نشست گفت: ما در آغاز یک راه نورانی و طولانی و پر پیچ و خم هستیم و فکر می‌کنم ما به یک دبیرخانه فعال منسجم با نیاز‌های تعریف شده‌ای در ساعت، طراحی و ارائه نظر نیاز داریم که بتوانیم پرسش‌های خود را از قرآن بپرسیم و قرآن بتواند ساختار‌های خود را به ما ارائه دهد.

وی ادامه داد: حکمرانی یک قدرت نرم و توانایی است که در وجود خود به دیگران و تقابل‌ها توجه زیادی دارد. حکمرانی عبارت از جریان سازی و تمدن سازی و تعبیر عالم است. حکمرانی مفهومی فراتر از حکومت است، زیرا حکومت می‌تواند باشد و حکمرانی نباشد. از این رو مهم‌ترین شاخصه حکمرانی اهتمام است که جریان در آن وجود دارد. حکمرانی باطل نهایتا به‌خاطر تناقضات محتوایی جایی به پایان می‌رسد و تمام می‌شود، زیرا جولان دارد، اما آن چیزی که می‌ماند مربوط به جریان حکمرانی است.

سرلک افزود: قرآن به معنای سعادت است. باید حکمرانی را به مسئله پذیرش فرهنگ بدانیم. حاکمان حکیم می‌توانند جنس حکمرانی را تغییر دهند. حکمرانی که مبتنی بر حق است، کارگزارانی دارد که مسئله اصلی‌شان این است که کاری را نمی‌کند که مگر صلاحیتش را داشته باشند. مخصوصا در حوزه هنر، هرکسی که در این حوزه وارد می‌شد باید دیدگاه و نگرش فرهنگی داشته باشد و باید آن موضوع را بداند.

وی در ادامه ادامه نشست درباره محبت، نگاه فراگیر، شرح صدر داشتن صحبت کرد.

سرلک درپایان صحبت‌های خود گفت: در حوزه فرهنگ و هنر، وزارت ارشاد به عنوان یک مرکز موثر در کشور و آنچه که در قرآن گفته باید عمل کند، زیرا ایجاد آگاهی‌ها برای ایجاد انتخاب‌ها است. گویا این اجبار کردن و تحمیل کردن نسبت به عموم جامعه به حکمرانی قرآن نمی‌سازد.

در ادامه دکتر فیروزی درباره سند راهبردی وزارت ارشاد گفت: تمام تلاشمان این بوده است که از همه اندیشمندان و اهالی متفکر استفاده کنیم، اما هنوز جا دارد و ما فضا را باز گذاشته ایم و این ویراستار اولیه است و می‌خواهیم در تکمیل این سند از نظرات دیگر افراد استفاده کنیم.

وی بیان کرد: بخشی از سرفصل این سند عبارتند از؛ جهاد تبیین که رهبر انقلاب هم بار‌ها به آن اشاره کردند. البته وزارت ارشاد رویکرد جهاد تبیین را دارد و شاید بگوییم اصلی‌ترین رویکرد وزارت همین است. آیت الله جوادی آملی می‌فرمایند: اول مرز‌های اعتقادی ات را مشخص کن و سپس با هنر‌های مختلف با آن صحبت کن.

سرلک افزود: برخورد با ریشه‌ها و علت‌های این ناهنجاری‌ها در این اولویت بندی خیلی مهم است. نگاه جریانی داشتن و برخورد با ریشه‌ها و جریان‌ها در دیگر فصل‌های این سند است. همچنین در عرصه فرهنگ باید به انتهای سپاه نگاه کنیم.

در پایان گفته شد این سند تا پایان ایام مبارک رمضان نسخه تکمیل خواهد شد.