"دارویار" چطور جلوی قاچاق معکوس دارو را می‌گیرد و به کمک بیماران کشور می‌آید؟/ قیمت دارو با نسخه هیچ افزایشی نمی‌یابد

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ پس از بحث‌های فراوان بر سر ارز ترجیحی صنعت دارویی کشور، بالاخره هفته گذشته با اجرای "طرح دارویار" تخصیص ارز دولتی به تولیدکنندگان دارو متوقف و مقرر شد یارانه دارو به سازمان‌های بیمه‌گر منتقل شود.

طرحی که اعلام ناگهانی اجرای آن باعث نگرانی بسیاری از افراد از افزایش قیمت داروها شده اما مسئولان تأکید دارند که قیمت دارو برای مردم گران نخواهد شد.

هدف طرح دارویار چیست؟

تخصیص ارز دولتی به تولید داروها، زمینه‌ساز بروز فسادهای فراوانی مانند بیش‌اظهاری شرکت‌های دارویی برای دریافت ارز 4200 تومانی بیشتر، قاچاق معکوس داروها و بروز کمبودهای دارویی شده بود؛ اختلاف نرخ ارز ترجیحی و آزاد، باعث افزایش انگیزه قاچاق معکوس داروها از ایران به کشورهای همسایه شده و سود فراوانی را وارد جیب دلالان و قاچاقچیان دارو کرده بود به طوری که مثلا 50 درصد انسولین کشور به کشورهای همسایه قاچاق می‌شود زیرا یک قلم داروی انسولین در کشوری مانند عراق 300 هزار تومان و در کشور ما با پوشش بیمه‌ای فقط 3 هزار تومان بود! و همین شکاف قیمتی، باعث قاچاق دارو به کشورهای همسایه و در نتیجه کمبود این داروهای با وجود اختصاص منابع هنگفت ارزی در کشور شده بود.

با اجرای طرح دارویار، به جای آن که یارانه دارو به تولیدکننده (ابتدای زنجیره تأمین دارو) تخصیص یابد تا قیمت تمام شده دارو کم شود؛ به مصرف‌کننده نهایی (بیمار) می‌رسد و بدین ترتیب قیمت دارو گران می‌شود اما به دلیل پوشش بیمه‌ای، میزان پرداخت از جیب مردم افزایش نمی‌یابد.

یارانه داروی ایرانی در جیب قاچاقچیان

حیدر محمدی، دبیر قرارگاه اصلاح سیاست‌های ارزی دارو در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید: "زمانی که ارز ترجیحی به صنعت دارویی کشور تخصیص داده می‌شد؛ تنها مردم ایران از آن منتفع نمی‌شدند بلکه به دلیل ارزانتر بودن قیمت دارو در ایران و قاچاق دارو از ایران به کشورهای همسایه، مردم کشورهای دیگر نیز به نوعی از این یارانه سود می‌بردند!"

محدودیت در صادرات داروهای تولید داخل نیز از دیگر معایب تخصیص ارز ترجیحی بوده که محمدی با اشاره به آن می‌گوید: صادرات داروهای تولیدی پس از این آزاد خواهد شد.

وی با بیان اینکه میزان ارزبری دارو در کشورمان 750 میلیون دلار است، می‌افزاید: "یکی از مشکلات ما این بود که تأمین ارز دولتی به سختی صورت می‌گرفت برای مثال از مهر ماه سال 99 روپیه تأمین نشده بود در حالی که بسیاری از داروهای تولید داخل برای تأمین مواد اولیه از هندوستان، وابستگی مستقیم به روپیه دارند."

تخصیص اعتبار 73000 میلیارد تومانی برای پوشش بیمه‌ای افزایش قیمت دارو

آن طور که دبیر قرارگاه اصلاح سیاست‌های ارزی دارو می‌گوید، قرار است یارانه دارو به جای تولیدکننده داروها به بیماران برسد؛ علیرغم اذعان تمام کارشناسان صنعت دارو به مزایای تبدیل ارز دارو به نیمایی، این نگرانی وجود دارد که این یارانه و بودجه در نظر گرفته شده فقط صرف افزایش پوشش بیمه‌ای داروها نشود و برای مخارج دیگری مصرف شود اما آن طور که دبیر قرارگاه اصلاح سیاست‌های ارزی دارو می‌گوید بودجه‌ای که به سازمان‌های بیمه‌گر برای پوشش افزایش قیمت دارو تخصیص داده شده، نشان‌دار است تا بیمه‌ها آن را در مسیر دیگری خرج نکنند اما این نگرانی وجود دارد که بیمه‌ها این پول را به موقع پرداخت نکنند و بدهی داشته باشند.

حیدر محمدی با بیان اینکه بودجه افزایش پوشش قیمت داروها تا آخر سال جاری تأمین شده است، متذکر می‌شود: 73 هزار میلیارد تومان به سازمان‌های بیمه‌گر بابت دارو تخصیص داده می‌شود تا پرداخت از جیب مردم افزایش نیابد.

دارو صرفاً با نسخه پزشک ارزان است!

با وجود مزایایی که اجرای این طرح در کنترل زنجیره تأمین دارو دارد؛ این نگرانی وجود دارد که تکلیف بیمارانی که به هر دلیلی هنوز تحت پوشش بیمه قرار نگرفته‌اند یا دارویی را به صورت آزاد و بدون نسخه پزشک تهیه می‌کنند، چه خواهد شد؟

سازمان غذا و دارو در این باره می‌گوید: "در صورتی که بیمار، تحت پوشش بیمه باشد؛ دارو بدون افزایش پرداخت از جیب، به او عرضه می‌شود اما در صورتی که بیمار بیمه‌ای نداشته باشد؛ باید به دفاتر پیشخوان و سامانه بیمه سلامت مراجعه کند."

بر اساس اعلام وزارت بهداشت، افراد فاقد بیمه در سه دهک پایین درآمدی جامعه به‌صورت خودکار تحت پوشش بیمه قرار گرفته‌اند تا متحمل افزایش شدید پرداخت از جیب برای تهیه داروهای خود نشوند.

در طرح دارویار، بیمه هزینه داروی بیمار را تنها با نسخه پزشک تقبل می‌کند و دریافت داروها به صورت آزاد، فاقد پوشش بیمه‌ای خواهد بود که این امر منجر به افزایش پرداختی از جیب بیمارانی می‌شود که می‌خواهند برخی داروها را بدون نسخه پزشک تهیه کنند.

با این وجود، بیماران مزمن شامل بیماران قلبی، دیابتی، دارای فشار خون، چربی خون و... که برای بیماری خود به طور مدام به داروهای مشخص و ثابتی نیاز دارند، نیاز نیست هر بار برای دریافت داروی بیماری مزمن خود به پزشک مراجعه کنند بلکه این امکان فراهم شده که نسخه این بیماران تا دو بار بدون نیاز به ویزیت پزشک تمدید شود یعنی در صورت صلاحدید پزشک، بیمار در دو دوره دیگر نیز می‌تواند بدون مراجعه به پزشک، داروی بیماری مزمن خود را از داروخانه تهیه کند.

119 داروی پرمصرف بیمه شدند

در قالب اجرای این طرح، 366 قلم از داروهای پرمصرف مورد استفاده بیماران مزمن تحت پوشش بیمه قرار گرفتند و بنابراین افزایش قیمت این داروها توسط سازمان‌های بیمه‌گر پوشش داده می‌شود و بیماران افزایش پرداختی را بابت این داروها ندارند.

با اجرای طرح دارویاری داروهای بدون نسخه (OTC) نیز هیچ‌گونه تغییر قیمتی نخواهند داشت و 119 قلم از این داروها که قبلا بیمه نبودند، مشمول پوشش بیمه‌ای شدند و در صورت ارائه نسخه پزشک، برای بیمار کاهش قیمت نیز خواهند داشت.

دارویار به یاری بیماران می‌آید؟

به نظر می‌رسد هدف از اجرای طرح دارویار، توزیع متناسب و عادلانه یارانه دارو بین بیماران، کاهش قاچاق معکوس و کمبودهای دارویی در کشور، کاهش تخلفات شرکت های دارویی در دریافت ارز و در عین حال افزایش پوشش بیمه‌ای برای جلوگیری از افزایش پرداخت از جیب مردم است.

رئیس سازمان غذا و دارو نیز معتقد است که با اجرای این طرح، 30 درصد کمبودهای دارویی رفع می‌شود اما برخی نگرانی‌ها مانند عدم تأمین پایدار منابع لازم برای پوشش افزایش قیمت دارو، بدهی یا بدعهدی سازمان‌های بیمه‌گر در پرداخت مطالبات، قطعی سامانه‌های الکترونیک در داروخانه‌ها و... وجود دارد که باید سریعاً تدابیری برای جلوگیری از بروز مشکلات این چنینی اندیشیده شود تا بیماران نتایج مثبت اجرای طرح را احساس کنند.