دیپلماسی با چاشنی تهدید
+copy.jpg)
آمریکا به دنبال اهرم‌سازی برای دیپلماسی با ایران است؛ شاید به همین دلیل هم باشد که رابرت مالی در نشست بنیاد کارنگی با تاکید بر اینکه اولویت ایالات متحده در قبال ایران دیپلماسی است، ولی با این حال اذعان کرد که تا زمان احیای توافق هسته‌ای نیز دست روی دست نخواهند گذاشت. احتمالا مقصود او از این عبارت توسل به تحریم‌های بیشتر برای اهرم‌سازی در مذاکرات آتی است.
هر روزی که می‌گذرد ایران و آمریکا بیشتر از مسیر گفت‌وگوهای احیای برجام فاصله می‌گیرند؛ موضوعی که مقامات واشنگتن خیلی صریح به آن اعتراف می‌کنند. رابرت مالی، نماینده آمریکا در امور ایران در آخرین موضع گیری اش درباره ایران گفت؛ واشنگتن هنوز به مسیر دیپلماسی پایبند است اما گفت وقتی قرار نیست اتفاقی در حوزه برجام رخ دهد، این کشور نمی خواهد وقت خود را تلف کند. مالی با اشاره به اینکه واشنگتن توجه خود را به حمایت از ناآرامی ها معطوف کرده، تهدید کرد که اگر لازم باشد به‌عنوان آخرین راهکار، به گزینه نظامی علیه برنامه هسته ای ایران متوسل می‌شوند.
در واقع بر اساس این صحبت‌های نماینده آمریکا در امور ایران هر چند اولویت کاخ‌سفید در مورد ایران همچنان دیپلماسی است اما در عین‌حال نمی خواهند دست بسته بنشینند و تا هر زمانی‌که لازم بود فرصت بدهند که شاید برجام احیا شود. مالی از احتمال توسل به گزینه نظامی صحبت کرد و این بیانگر آن است که واشنگتن هر گزینه ای که فکر کند می‌تواند با آن ایران را تحت‌فشار قرار دهد، در دستور کار قرار خواهد داد؛ از ابزار تحریمی برای اهرم سازی در مذاکرات گرفته تا تهدید به حمله. رابرت مالی، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران، شامگاه دوشنبه طی سخنرانی در همایشی در «اندیشکده کارنگی» بعد از اذعان به اینکه موضوع احیای برجام و مذاکرات رفع تحریم‌های ایران حتی در دستورکار واشنگتن هم نیست، این‌بار تمرکز بر توافق هسته ای را موجب اتلاف‌وقت توصیف کرد. وی همچنین گفت که آمریکا روی مسائلی از ایران تمرکز دارد که برایش مفید باشد و در حال‌حاضر اگر قرار باشد هیچ اتفاقی در موضوع توافق هسته ای ایران رخ ندهد، واشنگتن هم وقت خود را روی آن هدر نمی‌دهد.
به گزارش خبر‌گزاری فارس، وبگاه شبکه «سی ان ان» به نقل از وی نوشت که آمریکا هنوز هم به مسیر دیپلماسی برای محدودکردن برنامه هسته ای ایران پایبند است، اما در بحبوحه اغتشاشات در ایران، توجه خود را از تلاش‌ها روی توافق هسته ای و تهران، به مسکو و جنگ اوکراین معطوف کرده است. وی ادعا کرد: «ما تلاش می‌کنیم که انتقال تسلیحات از تهران به مسکو برای استفاده در جنگ اوکراین را متوقف کنیم.» امروز واشنگتن به‌همراه برخی دیگر از پایتخت های اروپایی بحث ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه و استفاده از آن در جنگ اوکراین را بهانه ای برای فشار بیشتر بر ایران قرار داده‌اند و حتی این احتمال می‌رود که در روزهای آینده، سایه استفاده از بند‌ماشه را نیز برای افزایش فشارها بر ایران وارد کنند.
مذاکرات در بن بست
همچنین این دیپلمات آمریکایی با تکرار ادعاهای قبلی کشورش مبنی‌بر اینکه بارها در مذاکرات وین به حصول توافق برای بازگشت به برجام «بسیار نزدیک» شده بودند و ایران باعث‌شده که به توافق نرسند، توضیح داد: «هربار که ما نزدیک می شدیم، ایران درخواست‌های فرعی جدیدی مطرح می کرد که مذاکرات را از مسیر خارج می ساخت.» مالی ادامه داد: «این دقیقا نقطه ای بود که ما در ماه اوت و اوایل سپتامبر در آن قرار داشتیم ولی از آن زمان تاکنون هیچ تحرکی انجام نشده‌است. هیچ اتفاقی درخصوص توافق هسته ای رخ نمی‌دهد، پس ما هم زمان خود را صرف آن نمی‌کنیم و وقتمان را برای هیچ‌چیز هدر نمی‌دهیم.»
گزینه نظامی؛ آخرین راه
از سوی دیگر نماینده آمریکا در امور ایران با بیان اینکه «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور سابق این کشور سعی کرد جایگزین برجام را امتحان کند اما این کار جواب نداد، گفت: «ما به خاطر تلاش کردن، عذرخواهی نمی‌کنیم و هنوز هم سعی می‌کنیم هر کاری می‌توانیم برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی انجام دهیم. ترجیح ما استفاده از دیپلماسی با ابزارهای فشار مخصوصا تحریم‌ها است، ولی اگر دیپلماسی شکست بخورد، تقریبا همه گزینه ها را روی میز نگه داشته ایم.»
به نوشته سی ان ان، مالی با تهدید ایران به حمله نظامی، مدعی شد: «همزمان که از دیگر ابزارها استفاده می‌کنیم، به‌عنوان آخرین راه، گزینه نظامی را در صورت لزوم برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی اجرا می‌کنیم.» این در حالی است که در سند استراتژی امنیت ملی آمریکا که 13 اکتبر منتشر شد نیز درباره برجام آمده است: « ما پیگیری دیپلماسی را ادامه خواهیم داد تا اطمینان حاصل کنیم ایران هرگز به سلاح هسته ای دست پیدا نخواهد کرد. همزمان، آماده خواهیم بود در صورت شکست دیپلماسی، از گزینه های دیگر استفاده کنیم.» درواقع بر اساس این سند و همچنین صحبت‌های مقامات آمریکایی آنچه برای واشنگتن اهمیت دارد حل دیپلماتیک پرونده هسته ای ایران است که هم شامل برجام می‌شود و هم شامل آلترناتیوهای آن مثل توافق موقت یا توافق جامع جایگزین برجام.
در عین‌حال در این سند گفته شده در صورت شکست دیپلماسی به ابزارهای دیگری متوسل خواهند شد ولی گفته نشده که به چه ابزاری. البته امروز مالی خیلی واضح تر گفته که اگر راه های دیگر به شکست بینجامد از گزینه نظامی هم ممکن است علیه ایران استفاده کنند. نماینده آمریکا در امور ایران همچنین در بخش دیگری از صحبت‌هایش در اندیشکده کارنگی تشریح کرد: «اکنون کاری نیست که به دلیل مصلحت اندیشی ما نسبت به احتمال حصول توافق هسته ای در آینده، انجام ندهیم. ما دست خود را با این خوش‌بینی نمی بندیم که شاید روزی توافق حاصل شود.»
مالی پیش از این در گفت‌وگویی که 23 مهر‌ماه با شبکه «سی ان ان» داشت نیز با اذعان به اینکه احیای توافق هسته ای ایران در دستورکار و تحت تمرکز واشنگتن قرار ندارد، مدعی شد که هیچ تحرکی در زمینه مذاکرات وین انجام نمی‌شود. در آن اظهارات وی با بیان اینکه دولت آمریکا معتقد است که باید از دستیابی ایران به سلاح اتمی جلوگیری کرد، گفت: «دیپلماسی، بهترین راه برای انجام این کار است. ما خواهیم دید که دولت آمریکا برای رسیدن به توافق متمایل است اما در برهه کنونی، تمرکز روی چیزهای دیگر است، زیرا گفت‌وگوها [ی وین] متوقف‌شده اند.» همچنین مالی در مصاحبه با سی ان ان هم این ادعا را مطرح کرد که خواسته های ایران باعث توقف مذاکرات شده‌است.
تشدید اهرم سازی
اکنون آمریکا از هر ابزاری برای فشار بیشتر بر ایران با هدف آنکه تهران زودتر پای میز مذاکره حاضر شود، استفاده می‌کند. از تحریم در حوزه‌های اقتصادی، تحریم افراد تا تحریم در حوزه حقوق‌بشر. حتی آمریکا درخصوص مسائل جاری در ایران پا را از تحریم نیز فراتر نهاده و قرار است روز چهارشنبه نشستی غیررسمی برگزار و در آن در مورد آخرین وضعیت حقوق‌بشر در ایران توضیح داده شود. همچنین امروز این احتمال هم مطرح است که آمریکا تحریم‌های مرتبط با صادرات نفت ایران را با هدف فشار بیشتر بر تهران افزایش دهد و سفت و سخت تر اجرا کند. البته در چند‌ماه اخیر نیز این کشور تحریم‌هایی در حوزه پتروشیمی و نفت علیه ایران اعمال کرده بود. بنابراین در حال حاضر آمریکا از هر مساله و بهانه ای برای اهرم سازی علیه ایران استفاده می‌کند اما همچنان که در سند امنیت ملی و صحبت‌های مالی ذکر شده، آنها در صورت شکست دیپلماسی از گزینه های دیگر نیز استفاده خواهند کرد.
در این بین انگاره کاخ‌سفید این است که هرچه اهرم ها علیه ایران را بیشتر کنند، مقامات تهران سریع‌تر به میز مذاکره بازمی گردند و حتی از برخی خواسته های خود دست خواهند کشید. این در حالی است که از صحبت‌های مقامات ایرانی این گزینه متصور نمی‌شود که تهران به‌دنبال فشار و اهرم سازی غرب از خواسته ها و مطالباتش کوتاه خواهد آمد؛ حال این اهرم سازی ها در حوزه تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته ای باشد یا مسائل حقوق‌بشر و بحث ارسال پهپاد به روسیه. با توجه به اظهارات و مواضع کاخ‌سفید نسبت به مساله ایران، شاید آمریکایی ها در هفته‌ها و ماه‌های آتی از برجام عبور کنند ولی فعلا آمادگی این را ندارند که به‌طور کلی دیپلماسی را کنار بگذارند؛ در حوزه دیپلماتیک نیز آنچه که فعلا روی میز است و 18ماه روی آن کار شده برجام است. هرچند آمریکا می‌گوید آلترناتیوهایی دارد ولی فعلا دردسترس ترین گزینه برای غرب با هدف اطمینان‌خاطر از برنامه هسته ای ایران طبق آنچه که خودشان می‌گویند، همین توافق برجام است.
--> اخبار مرتبط