«دیپلماسی سایه» تهران و واشنگتن شکست خورد؟
اقتصادنیوز: همزمان با رسانه ای شدن توافق موقت میان تهران و واشنگتن بر سر آزادی زندانی های سیاسی و اموال بلوکه شده ایران در کره جنوبی، گمانه زنی ها در باب خیز دو بازیگر برای احیای برجام افزایش یافته است. با این همه گروهی از کارشناسان با اشاره به موانع می گویند که اجرایی شدن این خواست حداقل در کوتاه مدت غیر ممکن است.
به گزارش اقتصادنیوز، تهران و واشنگتن در صدد دستیابی به توافق در باب طیف گسترده ای از مسائل هستند، از مبادله زندانیان گرفته تا درآمد نفتی و پیشرفت برنامه هسته‌ای. تلاش دو بازیگر در شرایطی است که طرفین از معاملاتی که ممکن است توسط مخالفان به چالش کشیده شود، اجتناب می‌کنند.
ناامیدی تهران و واشنگتن از احیای برجام!
هفته‌های اخیر ایران و آمریکا درباره تبادل زندانیان و انتقال 6 میلیارد دلار درآمد نفتی ایران از کره جنوبی به تفاهم رسیده‌اند، تحولاتی که دولت بایدن اصرار دارد که به هم مرتبط نیستند. این توافق در حالی رسانه ای شد که ایران بیشتر از یک دهه گذشته به چین نفت می فروشد و محدود کردن غنی سازی اورانیومش برای ایالات متحده اولویت کلیدی است. آنگونه که بلومبرگ نوشته، دیپلماسی سایه - که از طریق واسطه‌هایی چون عمان و قطر اجرایی می‌شود - منعکس‌کننده درک این گزاره است که احیای توافق 2015 که محدودیت‌هایی را برای برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند از منظر سیاسی غیرممکن است.
در همین راستا گروهی از مقام های دولتی و کارشناسان مدعی اند خطرات آنقدر زیاد است که نمی توان بیش از این جلو رفت. هدف واشنگتن پایان دادن به هرگونه کنش (ادعایی) تهدیدآمیز در خاورمیانه، تضمین آزادی زندانی های آمریکایی و پایین نگه داشتن بهای نفت است. ایران نیز می خواهد اقتصاد خود را احیا کند. راندا اسلیم، فعال در موسسه خاورمیانه واشنگتن در این باب مدعی است: جو بایدن و مقام های رسمی ایران در این مرحله آماده دستیابی به یک معامله بزرگ‌تر نبودند. به باورش این واقعیتی است که از منظر سیاسی امکان پذیر است.
نگاه ها به وین
ماه سپتامبر از منظر گروهی از تحلیلگران تعیین کننده است؛ بازه زمانی که ناظران آژانس بین المللی انرژی اتمی دیپلمات ها را در مورد تغییرات ذخایر اورانیوم ایران آگاه می کنند. قرار بر این است که تهران میزان اورانیوم غنی شده اش را تعدیل کند. گزارش بازرسی ها در جریان نشست آژانس در وین ارائه خواهد شد؛ نشستی که مقام های ارشد ایران و ایالات متحده در آن حضور دارند. به ادعای یکی از نمایندگان اروپایی که به برقراری ارتباط میان تهران و واشنگتن کمک کرده، ممکن است در حاشیه نشست سالانه آژانس در 25 سپتامبر تماس های غیررسمی ادامه یابد.
فعلا مقام های آمریکایی از بیان جزئیات گفتگوهای خود با ایران، خواه مستقیم و یا غیر مستقیم، خودداری کرده اند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا روز سه شنبه در گفتگو با خبرنگاران مدعی شد: رویکرد کلی ما نسبت به ایران تغییر نکرده است. ما همچنان به دنبال استراتژی بازدارندگی، فشار و دیپلماسی هستیم. با این همه هر اندازه واشنگتن کتمان کند، سیگنال‌ها روشن است: هفته گذشته، ایران اعلام کرد که چهار شهروند آمریکایی را از زندان به حبس خانگی منتقل می‌کند. این فعل و انفعال ها با آزادی برخی از ایرانیان توسط ایالات متحده و صدور مجوز به کره جنوبی جهت انتقال 6 میلیارد دلار دارایی مسدود شده به ایران برای خرید دارو و کالاهای بشردوستانه همزمانی دارد.
تحریم ها برداشته نمی شود؟
مینی توافق تهران و واشنگتن با افزایش فروش نفت ایران همزمان شده، به طوری که شرکت اطلاعاتی کپلر می گوید حداقل در طول یک دهه اخیر واردات نفت تحریم شده چین از ایران به بالاترین سطح رسیده است. این در حالی است که مقام های آمریکایی مدعی اند هدف و موضعشان از اعمال تحریم ها علیه ایران تغییری نکرده است، اما ناظران با اشاره به تلاش های ایالات متحده جهت پایین نگه داشتن قیمت نفت در میانه جنگ اوکراین و تلاش های عربستان برای محدود کردن عرضه، مدعی اند که امروز کاهش فروش نفت برای واشنگتن در اولویت نیست. هلیما کرافت، رئیس بخش استراتژی کالاهای جهانی در این باب مدعی است: از آنجایی که مینی توافق میان تهران و واشنگتن رسمی نیست، ما پیش‌بینی نمی‌کنیم که هیچ اعلامیه‌ای مبنی بر لغو تحریم‌ها در آینده منتشر شود. آنچه پیش بینی می شود، تسریع روند اجرای تحریم‌های حداقلی است تا بستر برای ارسال بشکه‌های ایران به بازار آسیا هموار شود.
فعلا منتقدان، دولت بایدن را به تلاش برای دور زدن نظارت کنگره بر توافق درباره بازداشت شدگان و حتی توافق هسته ای محدود متهم کرده اند. در ایران نیز هرگونه تلاش برای احیای توافق هسته ای سال 2015 مخالفان جدی دارد؛ همان هایی که می‌گویند اعتماد به آمریکا و پذیرفتن محدودیت های اعمالی بر برنامه هسته ای در ازای لغو تحریم ها حاصلی نداشت جزء پیمان شکنی این کشور و خروج یکجانبه دونالد ترامپ از توافق. بهنام طالبلو، تحلیلگر مسائل سیاسی مدعی است: هدف دولت بایدن مدیریت مسئله ایران است، نه حل آن. او در ادامه مدعی شد که نیمی از کنش و واکنش ها برای تنش زدایی به شکل بازی در آمده است. دولت بایدن بارها مدعی شده که موضوع آزادی زندانی های آمریکایی و هسته‌ای از هم جدا هستند، اگرچه ناظران خارجی مدت‌هاست که گفته‌اند آزادی آمریکایی‌ها می‌تواند راه را برای توافق موقت یا محدود درباره برنامه هسته‌ای ایران باز کند.
همچنین بخوانید
