روایت اصلی خوزستان زیر ذره‌بین دانشجویان / از نشنیدن صدای اعتراض‌ها تا انکار مسئله انتقال آب

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ ابوالفضل لطفی؛ در پی اتفاقات و حوادث اخیر در استان خوزستان، گفتگوی مجازی پیرامون تنش‌های آبی اخیر در خوزستان و اعتراضات مردم، به همت بسیج دانشجویی دانشگاه امیرکبیر با حضور فعالین اجتماعی و رسانه‌ای و محیط زیست استان خوزستان برگزار شد و تنش‌های اخیر این استان مورد کنکاوی قرار گرفت.

در این گفتگو که به صورت مجازی و در بستر پخش زنده اینستاگرام صورت گرفت، محسن صباغی، از فعالین اجتماعی و رسانه ای استان خوزستان و شبنم قنواتی‌زاده، فعال محیط زیست و مدیرعامل انجمن دیده‌بان جلگه سبز خوزستان به بیان دیدگاه‌ها و مواضع خود پیرامون تنش‌های اخیر در این استان پرداختند.

محسن صباغی (فعال اجتماعی و رسانه ای استان خوزستان)

خوزستان چند دهه است که درگیر تنش آبی است و از شهرهای بزرگ تا روستاها درگیر این قضیه هستند و در برخی نقاط مشکل آب شرب و برخی نقاط دیگر مشکل آب کشاورزی و احشام است. منتهی دلیلی که باعث اتفاقات و اعتراضات اخیر در خوزستان شد، آن چیزی بود که در سد کرخه اتفاق افتاد و ورودی آن کاهش پیدا کرده بود و زمین‌های مردم آسیب فراوان دید و خشک شد و احشام زیادی آسیب دیدند. بنابراین بحران اخیر مربوط به سد کرخه بود که در چند روز اخیر با باز شدن دوباره ورودی سد وضعیت بهتر شده است. نگرانی‌ای که در حال حاضر وجود دارد، این است که حجم سد کرخه در حال حاضر کاهش شدیدی پیدا کرده است و به میزان چهل درصد میزان خود رسیده است و احتمال یک بحران دوم در انتهای تابستان در پیش است. تنها راه حل موجود نیز آزاد سازی سد سیمره برای رسیدن آب به پشت سد کرخه می‌باشد تا از این بحران جلوگیری شود.

خوزستان پر از زخم‌های کاری فراوان مانند تبعیض و نابرابری تا ظلم مسئولین است و هر مدت یک بار این زخم‌ها سرباز می‌کند. مردم نیز سال‌هاست که نسبت به این ظلم و تبعیض‌ها اعتراض دارند. به نظر من صدای اعتراضات مسالمت آمیز مردم شنیده نمی‌شود. گروه‌های محیط زیست، بسیج دانشجویی و گروه‌ها و نهادها و سمن‌های مختلف به نحوی در این چندسال نامه زدند و اعتراض کردند، منتهی گوشی برای شنیدن صدای آنان وجود ندارد و این مهم‌ترین دلیل برای اعتراضات اخیر است. اعتراضات این منطقه به دلیل ویژگی‌های محلی این مناطق نیازمند پاسخگویی خاص مسئولین است که در صورت عدم پاسخگویی، منجر به تنش می‌شود.

خوزستان یک جلگه و پر از رودهای پرآب است و سدهای بزرگ در استان خوزستان وجود دارد که برای زمان خشکسالی درنظر گرفته نشد و حتی با وقوع سیل نیز از آن استفاده درست نشد. به نظر می‌آید به غیر از سوءمدیریت این تنش‌های آبی دلیل دیگری داشته باشد و طی سی‌سال هی این مسئله تکرار می‌شود. مدل آداب و رسوم مردم محلی در اینجا مدل خاصی است که باید پاسخگویی مسئولین نیز بدین نحو و درخور باشد. اما متاسفانه هیچ کدام از مسئولین این موارد را رعایت نمی‌کنند و مردم را درنظر نمی‌گیرند. چیزی که دیده شد، سکوت و بی‌تدبیری بوده است و ما این اتفاقات را پیش‌بینی می‌کردیم. یکسری گروهگ‌های ضدانقلاب نیز اینجا هستند که بین مردم نفوذ می‌کنند و اعتراضات به حق مردم را به حاشیه می‌بردند. در شهرهای کوچک مردم همدیگر را می‌شناختند و در اعتراضات مشخص میشد که افرادی در حال سوءاستفاده بودند که غیربومی بودند.

خود من به صورت فیزیکی در اعتراضات اخیر حضور نداشتم ولی خب روایت‌های مختلفی را شنیدم. هزینه‌هایی زیادی در حال داده شدن است که باید اصلاح شود. باید ظرافت‌های زیادی در برخورد با مردم درنظر گرفته شود و مردم خودشان باید بیایند و نظر بدهند. بعد از مدتی نیز از سوی رئیس قوه قضائیه نیز دستور داده شده است که زندانیانی که در اعتراض ها دستگیر شدند و مشکل خاصی ندارند، آزاد شوند و امیدواریم این اتفاق بیفتد.

بزرگترین مشکل خوزستان تبعیض و نابرابری و بی‌عدالتی است و این نیز فقط مربوط به خوزستان نیست و در استان‌های دیگر مثل خوزستان نیز درگیر این مسئله هستیم و سال‌های سال است که درگیر بی‌تدبیری و بی‌مدیریتی مسئولین هستند و باید کار کارشناسی شود و از ریشه مسائل حل شود. متاسفانه خوزستان در سال‌های اخیر سکوی پرتابی بوده است برای مسئولینی که ناشناخته بودند و مدیران کوتوله سیاسی به شدت زیاد شدند و همه آنان در این وضعیت خوزستان دخیل هستند و استاندار خوزستان هیچ موقع پاسخگو نبودند و هیچ شفافیتی در استان نیست و رسما هیچ کس پاسخگوی مردم نیست. بودجه‌های زیادی به خوزستان می‌آید که معلوم نیست کجا خرج می‌شود و سیستم آب و فاضلاب اینجا به شدت خراب است که رسیدگی نمی‌کنند و این مردم را آزاد می‌دهد. همه مدیران اخیر خوزستان در پیش آمدن وضعیت نامطلوب فعلی دخیل هستند و باید در پیشگاه خدا و مردم پاسخگو باشند. این وضعیت مدیران دیده می‌شود منتهی برخورد و حذفی از سوی مدیران دیده نمی‌شود و امیدواریم در دولت جدید استاندار خوب و کارآمدی برای خوزستان انتخاب شود.

ریشه‌ای‌ترین مشکل، مسئله انتقال آب است که باعث وضعیت فعلی شده است. پنجاه درصد اهواز و آبادان و چندشهر دیگر از کرخه تأمین می‌شود و باعث خشک شدن سد شده است. به نظر می‌رسد که مهم‌ترین مسئله نگاه ویژه به خوزستان است. خوزستان هشت سال درگیر جنگ بوده است و سالیان سال است که بودجه‌ای خرج استان نشده است. باید وضعیت به نحوی می‌بود که این همه خرابی در زمان جنگ جبران می‌شد. خواهش من از دولت جدید این است که علاوه بر انتصاب مدیران کارآمد، بودجه مناسب و درست برای این استان درنظر گرفته شود. باید به صورت کلی یک نگاه ویژه به استان‌های محروم داشته باشیم.

ما یک شکایت بزرگ از رسان ملی داریم و در خوزستان کار رسانه ملی را خبرنگار‌های مستقل انجام می‌دهند و هزینه‌های زیادی را خود می‌دهند تا صدای مردم را برسانند. در همین بحران اخیر نیز تا قبل از اعتراضات هیچ خبری از خشکی سد و هور نبود و استاندار خوزستان نیز اخبار دروغ به مردم می‌دهد و آسیب بسیار جدی به مردم زده شد که اصلا رسانه ملی آنان را نگفت و جای تقدیر از خبرنگاران مستقل دارد که در این هوای گرم و با هزینه شخصی صدای مردم را شنیده و انعکاس می‌دهند.

شبنم قنواتی‌زاده (فعال محیط زیست و مدیرعامل انجمن دیده‌بان جلگه سبز خوزستان)

ما در گام دوم انقلاب هستیم و گام اول برداشته شد. گام دوم گام مطالبه‌گری و پاسخگویی مسئولین است. در حال حاضر به این مطالبات پاسخ مطلوبی داده نمی‌شود. باید مسئولین در کنار مردم این مطالبه‌گری را داشته باشند و اگر می‌خواهیم حمایت مردم را داشته باشیم، باید در کنار آنان بیاییم. وقتی هیچ کدام از مطالبات مردم پاسخ داده نشد، کار به تجمع اعتراضی و تنش کشیده شد. یک جاهایی باید مسئولین امنیتی ما توجیه شود و جلساتی با حضور آنان و فعالین و مطالبه‌گران باید برگزار شود. دشمن همیشه وجود دارد و همیشه سعی در کوچک‌سازی نیز این منطقه داشته است و بحث دشمن مسئله جدیدی نیست و مسئولین امنیتی باید این را تشخیص بدهند. دشمن دنبال این است که اعتراضات را به جایی بکشد که در مسیر درست مطالبه‌گری نیست.

زمانی که به اعتراضات و مطالبات مردم پاسخ داده نمی‌شود، کار به اینجا می‌رسد. سال‌های سال است که ما از رسانه ملی قطع امید کرده‌ایم و این همه سال مسئله انتقال آب را به هیچ عنوان پوشش نمی‌دهند و مانند یک خط قرمز با آن برخورد می‌شود. این مسئله باعث می‌شود که مردم احساس تبعیض کنند و آستانه تحمل آنان پایین می‌آید. ما اعتراضات مختلفی در برابر مسئله انتقال آب در طی سالیان اخیر داشتیم که در جاهای مختلف پلاکارد نه به انتقال آب کارون در دست داشتیم. اعتراضات ما نسبت به سیاست‌های غلطی است که در این جلگه در حال اتفاق است و اعتراضات در جهت امنیت و یکپارچگی کشور است. ما در حوزه حفظ اکوسیستم‌ها و محیط زیست، مرز جغرافیایی برای ما ارزشی ندارد و ما به دنبال حفظ ایران هستیم. دشمنان به دنبال این هستند که ایران را پنج تکه کنند و ما اصلا نمی‌خواهیم امنیت ما ناپایدار شود. در چندوقت اخیر مصاحباتی از سوی مسئولین انتشار داده می‌شود که واقعیات را انکار می‌کنند و افکار عمومی را فریب می‌دهند و بعضا مطلب کذب درمورد خشکی هور و تنش آبی به مردم گفته می‌شود.

متأسفانه برخی رسانه‌ها گزارش‌هایی منتشر می‌کنند که مانند بنزین روی آتش است و خیلی راحت مسئله انتقال آب را رد می‌کنند. طبق آمار رسمی از وزارت نیرو، کمتر از سه درصد آب‌های خوزستان به فلات مرکزی منتقل شده است. من اعلام می‌کنم که این آمار از سوی وزارت نیرو غلط است و حدود یک سوم کارون به فلات مرکزی انتقال داده شده است. این تناقض اعداد نشان می دهد یک گروه تحقیق و تفحص به صورت مستقل که ذی‌نفع نیستند، باید تشکیل شود و این مسئله انتقال آب را بررسی کند. باید گفت این تعداد سد در مسیر رودخانه‌ها طبیعی و درست نیست. معضل دیگر در استان خوزستان مسئله نیشکر است. نیکشر گیاهی است که در فصل گرم می‌روید و شرایط خاصی دارد و در سال‌های اخیر مصرف بالای نیشکر به رودهای استان تحمیل شده است. بنابراین رودخانه‌های ما یا منتقل می‌شوند یا سدسازی جلوی آنان صورت می‌گیرد و حق‌ابه مناطق و کشاورزان داده نمی‌شود.

مسئله بعدی موضوع نفت است. اولین خنجر را به جسم بی‌جان تالاب هور‌العظیم همین نفت وارد کرده است. شرکت مشاور چینی تصمیم گرفت که که تالاب را به پنج قسمت تقسیم کند تا لوله‌کشی صورت گیرد و خب منجر به ضربه زدن به تالاب و خشکی بسیاری از قسمت‌های آن شد و بعد از آن با ریزگردهای زیادی در این مناطق مواجه شدیم. ما همزمان با این مسائل گرمایش جهانی را نیز داریم و یخ‌های قطبین هر روز بیشتر ذوب می‌شوند و این را نیز باید درنظر بگیریم. اما باید گفت که نمی‌توان کشاورزی را در همه جای کشور گسترش داد و واقعا لزومی ندارد ما همه جا کشاورزی کنیم و شاید لازم است باغات ما گسترش یابد. ولی متأسفانه ما در ارتفاعات اجازه کشت می‌دهیم و بعد از آن سد می‌زنیم. در حال حاضر در بالادست سد کرخه سدهای زیادی زده شده و مناطق کشاورزی گسترش یافته است. با اصلاح الگوی کشت بخش زیادی از مشکل آب در کشور حل می‌شود.

ما دیروز جلسه‌ای با مدیران آب و برق استانی داشتیم و موارد زیادی مطرح شد. با این رهاسازی از سد کرخه بحران اصلی هنوز در راه است و در اوایل پاییز کشاورزان به آب بیشتری نیاز دارند و در آن موقع با این وضعیت رهاسازی آب سد کرخه، به بحران جدی برمی‌خوریم و از طرف دیگر بارش‌های زیادی نیز وجود ندارد. باید به کشاورزان حق داد. باید میزان ورودی سد به پنجاه درصد کاهش پیدا کند تا برای آینده ذخیره شود. سد سیمره نیز می‌تواند رهاسازی شود تا سدکرخه پر و تأمین شود.

مردم نباید ناامید شوند و بترسند. در استان خوزستان قومیت‌های زیادی وجود دارد که همه با هم اتحاد دارند. وقتی مردم به عرصه مطالبه‌گری می‌آیند، به برچسب‌های زیادی متهم می‌شوند و باید گفت که مردم نترسند و جلو بیایند و این اعتمادسازی باید اتفاق بیفتد. ما استانی هستیم که همیشه بیگانگان به آن نظر دارند. در مرکز استان خوزستان یعنی اهواز خیابان‌ها هنوز مشکلات آسفالت دارند و منابع استان خرج توسعه‌ی جاهای دیگر می‌شود. چرا به استان خوزستان نباید نگاه توسعه‌ای داشت تا آباد شود؟ هم‌استانی‌های عرب ما خیلی از این فضا که برچسبی به آنان زده شود، می‌ترسند و به فضای مطالبه‌گری نمی‌آیند. فضا به نحوی است که نمی‌توان مطالبه‌گری درست انجام داد.

ما از دولت جدید می‌خواهیم که مسئولین پاسخگوی عملکرد گذشته خود باشند و این مسئله در کشور خیلی کم است. این مشکل باعث می‌شود که مسئولین هر کاری می‌خواهند بکنند و پاسخگوی کسی نباشند و باید این مسئله پاسخگویی در بین مردم جا بیفتد. مسئولین باید پای اشتباهات خود بایستند و عذرخواهی کنند. مسئولین باید خدمت‌گذار مردم باشند و مردم ولی نعمت هستند که متاسفانه این افراد در حد شعار باقی‌مانده است. مسئله بعدی این است که باید شفاف‌سازی صورت گیرد و آمار و اطلاعات ما به صورت شفاف باشد.