روحانی در پنج نشست قبلی آستانه به اردوغان و پوتین چه گفت؟
نشست‌های موسوم به آستانه با هدف بررسی روند و نتایج مذاکرات آستانه و آغاز فرآیندهای سیاسی داخلی در سوریه برگزار شده است و در تمامی آنها حسن روحانی به عنوان یکی از سران سه کشور سخنرانی کرده است.
به گزارش مشرق، اولین نشست سه‌جانبه ایران، روسیه و ترکیه به میزبانی سوچی اول آذرماه 1396 برگزار شد. این نشست با هدف بررسی روند و نتایج مذاکرات آستانه و آغاز فرآیندهای سیاسی داخلی در سوریه برگزار شد. این نشست در راستای موفقیت‌های بدست آمده در مبارزه با تروریسم تکفیری داعش در سوریه، بررسی قدم‌های آتی برای ثبات بلند مدت اوضاع در این کشور، در این اجلاس مورد بحث و تبادل نظر سران ایران، روسیه و ترکیه قرار گرفت.
*س_بیشتر بخوانید:_س* *س_زمان برگزاری نشست آستانه مشخص شده است؟_س*پیش از این نشست کارشناسان ارشد ایران، روسیه و ترکیه در تهران و نشست وزرای خارجه سه کشور در آنتالیای ترکیه برگزار شده بود که در آن وزیر امور خارجه ایران، مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه و سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه با یکدیگر در ارتباط با چگونگی ادامه روند نشست‌های آستانه رایزنی و زمینه را برای برگزاری اجلاس سران سه کشور درباره با این موضوع فراهم کردند.
*تاکید بر راهبرد صلح‌جویانه ایران
اما نگاهی اجمالی به سخنان روحانی نشان می‌دهد ایران مصمم به مبارزه با تروریسم در منطقه به خصوص در کشور سوریه است. بطور مثال رئیس جمهور در اولین نشست آستانه تاکید کرد که «راهبرد ایران در منطقه براساس همکاری، هماهنگی و صلح‌طلبی بنا نهاده شده است. رسالت بزرگ ما نه تنها مبارزه با تروریسم، بلکه تلاشی برای ریشه کنی اشکال تبعیض، فقر و خشونت در سراسر منطقه است. تداوم مبارزه با تروریسم در سوریه ضروری است. بعضی از قدرت های مدعی حقوق بشر برای اهدافشان از تروریسم و خشونت استفاده گسترده می کنند. باید ارتباطات و نهادسازی های منطقه ای را تعمیق بخشیده و تقویت کرد».
همچنین روحانی در نشست خبری مشترک روسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه خاطر نشان کرد: «همکاری ایران، روسیه و ترکیه در راستای صلح و ثبات منطقه ادامه خواهد داشت. همه را به تلاش برای ایجاد صلح و ثبات پایدار در منطقه دعوت می‌کنیم. هدف و نتیجه اصلی این اجلاس تشکیل کنگره ملی سوری سوری است».
روسای سه کشور تعهد خود به حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی سوریه را مورد تایید مجدد قرار دادند و تاکید کردند تحت هیچ شرایطی ایجاد نواحی کاهش تنش فوق الذکر و هر گونه ابتکار سیاسی برای حل بحران سوریه نمی بایست حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی جمهوری عربی سوریه را تضعیف نماید.
همچنین روسای جمهور از نمایندگان دولت جمهوری عربی سوریه و مخالفینی که خود را به حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی و تجزیه ناپذیری سوریه متعهد می دانند درخواست کردند در کنگره گفتگوی ملی سوریه که در آینده نزدیک در سوچی برگزار می شود به طور سازنده مشارکت کنند. آنها همچنین توافق کردند فعالانه به موفقیت این کنگره کمک کنند. ایران، روسیه و ترکیه در خصوص شرکت کنندگان در این کنگره مشورت و توافق خواهند کرد.
دومین نشست سه جانبه روسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه با هدف بررسی روند و نتایج مذاکرات پیرامون بحران سوریه در کاخ ریاست جمهوری ترکیه و به میزبانی اردوغان برگزار شد.
*نظامیان آمریکا به دعوت چه کسانی در سوریه حضور دارند؟
رئیس جمهور در این نشست خاطر نشان کرد: دولت آمریکا باید به این سوال پاسخ دهد که هزاران کیلومتر دور از سرزمین خود در سوریه چه می کند؟ و نظامیان آمریکا به دعوت چه کسانی در سوریه حضور دارند؟ حضور غیر قانونی و مداخله نظامی آمریکا در سوریه به منظور افزایش تنش و نهایتا تجزیه این کشور است. مردم سوریه که از جنگ با تروریست ها سربلند بیرون آمده اند، به هیچ وجه اجازه نمی دهند که قدرت های خارجی در پی تجزیه کشورشان باشند و قاطعانه با این امر مبارزه خواهند کرد.
روحانی در نشست سران ایران، روسیه و ترکیه تاکید کرد که بحران سوریه راه حل نظامی و یا تحمیل شده از خارج ندارد. آینده سوریه تنها از طریق انتخاب دمکراتیک مردم سوریه رقم خواهد خورد. جامعه بین المللی موظف به ارائه کمک های انسانی به همه نقاط سوریه است. ایران آماده حضور موثر در بازسازی سوریه است. مبارزه با تروریسم در سوریه باید تا ریشه کن شدن همه گروه های تروریستی، ادامه یابد. چشمداشت بیگانگان به سرزمین سوریه و تلاش برای تجزیه آن کشور تحت هیچ شرایطی پذیرفته نیست.
روحانی در پایان نشست دوم روسای جمهوری ایران، ترکیه و روسیه اظهار داشت: برخی قدرتهای بزرگ جهانی از جمله آمریکا می خواستند برای سالهای طولانی از گروههای تروریستی همانند داعش و النصره برای پیشبرد اهدافشان در منطقه استفاده کنند، ملتهای بزرگی چون ملت سوریه و عراق و با کمک کشورهای دوست، این توطئه بزرگ آنها را خنثی کردند و امروز دیگر قدرتی به نام داعش وجود ندارد، گرچه باقیمانده هایی از آن هنوز در گوشه و کنار وجود دارند.
16 شهریور 1397 تهران میزبان نشست سه جانبه دیگری فی مابین ولادیمیر پوتین، حسن روحانی و رجب طیب اردوغان بود. روحانی در اجلاس سه جانبه روسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه به میزبانی پایتخت کشورمان بیان داشت که در هر گونه راه حلی برای آینده سوریه نقش اول و آخر از آن ملت سوریه است. همکاری ایران، روسیه و ترکیه، نقطه اتکای مطمئنی برای اعاده صلح در سوریه و همکاری‌های بلند مدت بین المللی است. حضور و مداخله غیر قانونی آمریکا در سوریه باید فورا پایان یابد.
*باید تمامیت ارضی و استقلال سوریه محترم شمرده شود
اما رئیس جمهور در بخشی از سخنان خود به شش نکته کلیدی ایران در مسیر پایان دادن نهایی به بحران سوریه اشاره کرد. این کلیدها بدین شرح هستند:
1- در هر مذاکره سیاسی برای پایان بحران سوریه، باید تمامیت ارضی و استقلال سوریه محترم شمرده شود.
2- ضروری است تا ریشه کن شدن تمامی گروههای تروریستی در سوریه بویژه در ادلب، مبارزه با تروریسم ادامه یابد.
3- در شرایط کنونی، کمک به بازگشت آوارگان و بازسازی سوریه باید در دستور کار جامعه بین المللی قرار گیرد. جمهوری اسلامی ایران آماده است نقش سازنده خود را در این زمینه ایفا کند.
4- حضور و مداخله غیر قانونی آمریکا در سوریه که منجر به تداوم ناامنی در آن کشور شده است باید فورا پایان یابد.
5- جامعه بین المللی موظف است با اقدامات رژیم صهیونیستی به ویژه تداوم اشغالگری آن رژیم علیه سرزمین و موجودیت ملت و دولت سوریه که دامنه آن هر روز گسترش می یابد مقابله کند.
6- ضمن ارج نهادن بر تلاش‌های ارزشمند سه کشور در حل و فصل بحران سوریه، ضروری است همکاری و هماهنگی سه کشور تا استقرار کامل صلح و ثبات در سوریه ادامه یابد.
در بیانیه پایانی این نشست نیز آمده بود که سه کشور ایران، روسیه و ترکیه بر عزم خود برای ادامه همکاری تا نابودی نهایی گروه های تروریستی در سوریه تاکید کردند.
شهر سوچی که یکی از مهمترین شهرهای کشور روسیه است و در جوار دریای سیاه واقع شده است بازهم در 25 بهمن 97 میزبان پوتین، روحانی و اردوغان بود. مبارزه مشترک با تروریسم منطقه ای و بازگرداندن آرامش، بازگشت آوارگان و برقراری ثبات سیاسی در سوریه از جمله محورهای نشست چهارمین نشست سران سه کشور ایران، روسیه و ترکیه بود.
حسن روحانی رئیس جمهور در این نشست سه جانبه ضمن حمایت از نماینده جدید دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه تصریح کرد:«تروریست‌ها نه تنها در سوریه بلکه در هیچ جای این کره خاکی، نباید احساس امنیت کنند. سوریه برای بازسازی نیازمند کمک همه ما است. گفت‌وگوهای سوری سوری باید بدون دخالت خارجی ادامه یابد. مبارزه با تمامی گروههای تروریستی در سوریه تا ریشه کنی آنها باید تداوم داشته باشد. حضور نیروهای خارجی از جمله آمریکایی‌ها باید هر چه سریعتر خاتمه یابد. جامعه بین المللی با اقدامات خودسرانه رژیم صهیونیستی در تجاوز به سرزمین سوریه مقابله کند.»
*پرهیز از وقوع بحران فراگیر انسانی در منطقه ادلب
رئیس جمهور کشورمان در سخنان خود اظهار داشت: «روسیه و ترکیه در سپتامبر سال گذشته توافق ادلب را امضا کردند و ما نیز از آن حمایت کردیم. بی تردید یک هدف اساسی کشورهای ضامن آستانه در این توافق و حمایت از اجرای آن، پرهیز از وقوع بحران فراگیر انسانی در منطقه ادلب بوده است. اما می بایست روند اجرای این توافق را بررسی و بر اساس آخرین تحولات در خصوص گام های آینده تصمیم گیری کنیم. تروریست های النصره در زمان انعقاد توافق ادلب حدود چهل درصد از این منطقه را در اختیار داشتند، اما آنها پس از توافق نه تنها از منطقه غیر نظامی اعلام شده خارج نشدند و بزرگراه‌های حیاتی لاذقیه حلب و حماه حلب که برای عادی شدن زندگی مردم سوریه اهمیت زیادی دارند، را تخلیه نکردند، بلکه اینک بر 90 درصد از منطقه ادلب تسلط دارند؛ امری که نشانگر آن است که تاخیر در اجرای مفاد توافق ادلب و مهار معضلی که می توانست در ماههای گذشته آسانتر صورت گیرد، اکنون به تلاشی مضاعف نیاز دارد. تروریست های النصره نمی توانند با تغییر نام به تحریر الشام و یا هر نامی دیگر و مخفی شدن در بین غیر نظامیان، خود را از هدف مبارزه مشروع و قانونی دولت سوریه و حامیان آن در نبرد علیه تروریسم مصون بدارند.»
رئیس جمهور کشورمان در نشست خبری مشترک با روسای جمهور ترکیه و روسیه اظهار داشت: «هدف مشترک ما مبارزه قاطع با تروریسم، بازگشت ثبات و امنیت به سوریه است. جلسه روسای جمهوری ایران، ترکیه و روسیه جلسه ای بسیار مفید و صریح بود. از انتقال بخش از داعشی ها به افغانستان از سوی آمریکایی ها نگران هستیم. مردم سوریه باید برای آینده کشور خودشان تصمیم بگیرند. آمریکایی‌ها باید باور کنند که کردها جزئی از سوریه هستند و سوریه دارای یک ملت و نه دو ملت است. معتقدیم امنیت کشورهای همسایه سوریه از جمله امنیت ترکیه باید حفظ شود. دخالت‌های غیرقانونی از طرف رژیم صهیونیستی در سوریه مایه نگرانی ملتهای منطقه است.»
آنکارا، پایتخت و دومین شهر بزرگ ترکیه پس از استانبول است. این شهر خود را برای شانزدهمین روز از سپتامبر و 25 شهریور آماده کرد تا میزبان سران دو کشور ایران و روسیه باشد.
*خاتمه دادن به بحران سوریه از طریق مسالمت‌آمیز
روحانی در پنجمین اجلاس سران ایران، روسیه و ترکیه گفت: «مهمترین دستور کار ما ارزیابی تلاش‌های سه کشور جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و جمهوری ترکیه برای خاتمه دادن به بحران سوریه از طریق مسالمت‌آمیز، مبارزه با تروریسم، کمک به تشکیل کمیته قانون اساسی، بازگشت آوارگان، تبادل بازداشت شدگان و ربوده شدگان، بهبود کمک رسانی انسان‌دوستانه، بازسازی و همچنین ارزیابی تلاش‌های بین‌المللی در این زمینه است. اکنون با گذشت دو سال و نیم از آغاز این روند، علاوه بر موفقیت‌ها و دستاوردهای جدید آن، شاهد بالندگی و تقویت جایگاه و تأثیرگذاری این روند در کمک به سوریه و جامعه بین‌المللی برای پشت سر گذاشتن مشکلات و تنش‌ها در این کشور هستیم.»
«مبارزه با تروریسم به ویژه داعش و القاعده و گروههای وابسته بایستی تا محو کامل آنها در سوریه ادامه یابد. البته در این مبارزه هیچ‌گاه نباید سلامت و امنیت غیرنظامیان به خطر افتد. در عین حال نباید به تروریست‌ها اجازه داده شود تا ناجوانمردانه از مردم به عنوان سپر انسانی استفاده کنند. باید برای نجات سالم و عزتمندانه آن گروهی از مردم بی‌گناه و غیرنظامی که در چنگال تروریست‌ها واقع شده‌اند، راه حل مناسبی یافت.
سال گذشته در چنین روزهایی، نمایندگان شرکای ما در روند آستانه، توافق ادلب را در شهر سوچی امضاء کردند و ما نیز به امید بیرون راندن تروریست‌ها و بازگشت حاکمیت دولت سوریه به بخش‌هایی که در کنترل تروریست‌ها قرار دارد، از این توافق حمایت کردیم. بی‌تردید یکی از اهداف اساسی تلاش کشورهای ضامن روند آستانه دراین توافق و حمایت از اجرای آن، پرهیز از وقوع بحران فراگیر انسانی در منطقه ادلب بوده است. اما اجرای این توافق آن‌گونه که طراحی شده بود، به پیش نرفت. متأسفانه چند صباحی از امضای آن نگذشته بود که مناطق تحت کنترل تروریست‌ها نه تنها کاهش نیافت، بلکه به صورت غیرقابل باوری افزایش هم یافت. این وضعیت، مؤید این واقعیت است که هرگز نباید به تروریست‌ها فرصتی برای سوء‌استفاده از شرایط میدانی را داد.»
«حضور نامشروع نیروهای نظامی آمریکا در خاک سوریه تمامیت ارضی و حاکمیت ملی این کشور به عنوان یک کشور مستقل عضو سازمان ملل متحد را به مخاطره انداخته است. رییس‌جمهور آمریکا سال گذشته از تصمیم خود برای بازگرداندن نیروهای نظامی کشورش از سوریه گفت، ولی سرنوشت این سخن، مثل سایر سخن‌های او بود. اظهاراتی که نه در تجربه گذشته به حقیقت پیوسته، و نه اراده‌ای برای تحقق آن در آینده متصور است. تأکید می‌کنم ضروری است هرچه سریعتر نیروهای آمریکایی از این منطقه خارج شوند و حاکمیت دولت سوریه در شرق و شمال فرات، همچون بقیه سرزمین سوریه گسترش یابد.»
در این مدت حوادث گوناگون نشست‌های آستانه را دستخوش تغیراتی کرده که سرآمد آن ترور فرمانده مقاومت در منطقه سرلشکر شهید حاج قاسم سلیمانی بود. این اتفاق از آن جهت مهم است که نشست‌های آستانه عموما پس از هر پیروزی جبهه مقاومت در سوریه برگزار می‌شد.
منبع: فارس