زنگ خطری برای شیوع و مصرف مشروبات الکلی در ایران

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از شیرازه، بر کسی پوشیده نیست که مصرف مواد الکلی و مست‌کننده از جمله جرایمی است که می‌تواند سبب وقوع جرایم بزرگی شود. همه هم این را پذیرفته اند که در حقیقت بیش از خطرناک بودن نفس جرم شرب خمر، اعمال نامتعارف و در درجات شدیدتر ارتکاب جرایم ناشی از آن مهم و خطرساز هستند. معمولا اکثر جرایم ناشی از مصرف مواد الکلی در دسته جرایم خشونت‌آمیز قرار می‌گیرد.

دقیقا کجاییم و مصرف الکل در ایران چقدر است؟

چند ماه پیش، سازمان بهداشت جهانی، نتایج پژوهش مصرف الکل در سال 2014 را در قالب گزارشی مفصل منتشر کرد. سایت اکونومیست نمودار جالبی را بر اساس آمار ارائه شده در این گزارش تهیه کرده.

اعداد و دوایر قرمز رنگ این نمودار مربوط به آمار مصرف الکل، تنها در بین الکل‌خواران یک کشور است (Drinkers only). واحد عدد مربوط به هر دایره قرمز، لیتر به ازای هر مصرف‌کننده است که ایران از این لحاظ در رتبه‌ی 19 دنیا و بالاتر از آمریکا و روسیه قرار دارد، اما این بدین معنا نیست که درصد الکل‌خواران ایرانی نسبت به آمریکایی‌ها و روس‌ها بالاتر است یا اینکه مجموع مصرف الکل در ایران بالاتر از این کشورهاست. بلکه این آمار تنها موید این نکته است که الکل‌خواران ایرانی (که درصد ناچیزی از جمعیت کشور را تشکیل می دهند) از همتایان آمریکایی و روس خود فاسدتر بوده و میزان الکل بالاتری را مصرف می‌کنند.

به عنوان مثال و در بررسی سایر کشورها می‌بینیم که الکل‌خواران اماراتی (حدود 4درصد از جمعیت این کشور) بطور میانگین هر نفر حدود 34لیتر الکل در سال مصرف می‌کنند و امارات از این جهت در رتبه دوم جهان قرار دارد؛ در حالی که الکل‌خواران ایرانی (کمتر از 2درصد از ایرانی‌ها) به طور متوسط نفری 25 لیتر الکل مصرف می‌کنند. الکل‌خواران روسی و آمریکایی نیز به ترتیب نفری 22 و 13لیتر در سال مصرف دارند.

اعداد و دوایر آبی رنگ نمودار (که اصل و اساس مطلب در آنها نهفته است) مربوط به آمار مصرف کنندگان الکل در یک کشور نسبت به جمعیت آن است (All adults). ایران از این لحاظ در جایگاه خوبی قرار داشته و کمتر از 2درصد جمعیت آن الکل‌خوارند. از این حیث، ایران در رتبه‌های آخر جدول (جایگاه 166 و در کنار کشورهایی مثل تونس، تاجیکستان، عربستان و سایر ملل اسلامی) قرار دارد که نسبتا جایگاه مناسبی است. جالب توجه است که کشورهای روسیه و آمریکا به ترتیب 15 و 9درصد از جمعیت کشورشان مصرف‌کننده‌ی الکل‌اند و از این حیث در جایگاه 4 و 49 جهانی و به مراتب در وضعیتی بدتر از ایران قرار دارند. نکته‌ی قابل توجه دیگر در این گزارش، مصرف پایین الکل در اکثر کشورهای اسلامی و مصرف بالای این ماده در کشورهای ثروتمند است.

آمار سازمان بهداشت جهانی چگونه بدست آمده؟

بنا به گزارش سازمان بهداشت جهانی، داده‌های این گزارش از دو منبع عمده تهیه شده است:

1) مطالعه جهانی در مورد الکل و سلامتی در سال2016

2) نظرسنجی‌ها و مطالعات منتشر شده

در جمع‌آوری داده‌ها، اولویت با داده‌های رسمی مصرف الکل در افراد بالای 15سال بوده که توسط کشورهای عضو گزارش شده است. در صورت عدم وجود داده‌ها در منابع ذکر شده، از داده‌های تحقیق جهانی در زمینه شراب و نوشیدنی‌های الکلی که توسط «موسسه شراب» انجام گرفته، استفاده می‌شوند. دست آخر در صورت عدم وجود داده‌ها در منابع فوق، داده‌های سازمان جهانی غذا مورد استفاده قرار گرفته است. برای سال‌هایی هم که داده‌ها ثبت نشده، روش رگرسیون خطی برای برون‌یابی مورد استفاده قرار گرفته است.

داده‌های مصرف الکل توسط توریست‌ها نیز توسط «موسسه ارزیابی معیارهای سلامت» تهیه شده است که خود آن داده‌ها از سازمان جهانی توریسم بدست آمده. در این مطالعه، مصرف الکل توریست‌ها در کشور مقصد براساس الگوی مصرف آن‌ها در کشور مبدا خودشان فرض شده است. همچنین در مدل‌های رگرسیون، عواملی همچون تعداد جمعیت مسلمان در کشورهای مختلف در نظر گرفته شده است.

وضعیت ایران در میان کشورهای اسلامی

مطابق گزارش سازمان بهداشت جهانی، ایرانی‌ها در میان 21کشور اسلامی رتبه ششم میانگین مصرف را دارند. یعنی با اینکه جایگاه ایران در میان کشورهای جهان از حیث مصرف مشروبات الکلی آمار مناسبی است ولی در میان کشورهای اسلامی جایگاه مناسبی نداریم و در میان کشورهای اسلامی فقط کشورهای امارات، قطر، بحرین، تونس و لبنان بوده که مصرف مشروبات الکلی‌شان بیشتر از ایران است. بعد از ایران هم کشورهای عمان، اردن و مغرب قرار دارند. یمن، کویت، لیبی و سومالی نیز در آخر جدول و کمترین میزان مصرف مشروبات الکلی را دارا می‌باشند.

میزان شیوع مشروبات الکلی در استان ها

تاکنون آمار رسمی و مشخصی از درصد شیوع مصرف مشروبات الکلی در استان ها منتشر نشده است. اما کارشناسان دانشگاه علوم پزشکی بدون بررسی آماری و صرفا براساس برآورد میدانی معتقدند نزدیک به 2 تا 30درصد افراد در طول دوران جوانی و نوجوانی خود مصرف مشروبات الکلی داشته‌اند. این کارشناسان معتقدند اعتیاد به مشروبات الکلی در میان جوانان و نوجوانان بسیار نادر بوده ولی در سالهای اخیر متاسفانه سن مصرف مشروبات الکلی تا 11سالگی کاهش پیدا کرده است.

قیمت مشروبات الکلی در بازار چقدر است؟

قیمت مشروبات الکلی در بازار بسته به جنس و نوع آن متفاوت است. آبجو بعنوان مشروب با پایین‌ترین درصد الکل قیمتی در حدود 60هزار تومان دارد. سایر مشروبات الکلی نیز قیمت‌هایی در حدود 150 تا 400هزار تومان به ازای هر بطری دارند. البته این قیمت‌ها گاهی خیلی بالاتر هم رفته و تا 2ملیون تومان هم برای انواع خاصی از مشروبات الکلی مشاهده شده است.

همه چیز به ازدواج ختم می‌شود

بررسی میزان شیوع مصرف مشروبات الکلی در میان مجردین و متاهلین نشان می‌دهد بیش از 80درصد مصرف‌کنندگان مشروبات الکلی، مجرد هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از افرادی که در دوران تجرد مصرف‌کننده‌ی مشروبات الکلی بوده‌اند بعد از تاهل از مصرف آن کاسته یا آن را بکلی قطع کرده‌اند.

حرمت شرب خمر در قرآن:

خداوند در آیه‌ی 219 سوره‌ی مبارکه‌ی بقره فرموده‌اند:

یسألونک عن الخمر والمیسر قل فیهما اثم کبیر ومنافع للناس واثمهمآ أکبر من نفعهما...

در مورد شراب و قمار از تو سؤال می‌کنند، بگو در آن دو گناهی بزرگ و (نیز) سودهایی است. در حالی که گناهشان بزرگ‌تر از نفعشان می‌باشد...

در این آیه خداوند در دورانی که شرابخواری و قماربازی در جامعه‌ی اسلامی کاملا رایج بود، زمینه را برای تحریم آن دو پلیدی فراهم نمودند و حکم قطعی را در سوره‌ی مبارکه‌ی مائده صادر فرمودند؛ آن‌جا که می‌فرمایند:

یا أیها الذین آمنوا انما الخمر والمیسر والأنصاب والأزلام رجس من عمل الشیطان فاجتنبوه لعلکم تفلحون (90) انما یرید الشیطان أن یوقع بینکم العداو والبغضاء فی الخمر والمیسر ویصدکم عن ذکر الله وعن الصلا فهل أنتم منتهون (91)

«ای کسانی که ایمان آورده‌اید؛ شراب و قمار و بتها پلید و از اعمال شیطانند، از آن اجتناب کنید؛ باشد که رستگار شوید (90) قطعا شیطان می‌خواهد که خصومت و دشمنی را به وسیله‌ی شراب و قمار در میان شما قرار داده و شما را از نماز و یاد خدا باز دارد؛ پس آیا از آن دست برنمی‌دارید؟ (91)»  مجازات مصرف مشروبات الکلی

به موجب ماده 265 قانون مجازات اسلامی جدید، مجازات حد خوردن مواد الکلی و مست‌کننده برای مرد و یا زن‌، هشتاد تازیانه است‌. البته غیرمسلمان فقط در صورت تظاهر به شرب مسکر به هشتاد تازیانه محکوم می‌شود. مقصود از تازیانه همان شلاق است. مطابق قانون مجازات اسلامی هم حد به مجازاتی گفته می‌شود که نوع و میزان و کیفیت آن در شرع تعیین شده است‌. به این ترتیب قاضی دادگاه، مجازات درستی را برای متهم پرونده اخیر در نظر گرفته است. یکی دیگر از نکات مندرج در قانون این است که مجازات حد نوشیدن مواد مست‌کننده بر کسی ثابت می‌شود که بالغ و عاقل و مختار و آگاه به مست‌کنندگی و حرام بودن آن باشد. در صورتی که شراب‌خورده مدعی جهل به حکم یا موضوع باشد و صحت دعوای وی محتمل باشد، محکوم به مجازات حد نخواهد شد. البته هر گاه کسی بداند که خوردن شراب و مواد الکلی مست‌کننده حرام است و با این حال آن را بخورد، محکوم به مجازات حد خواهد شد، گرچه نداند که خوردن آن مستوجب مجازات حد می‌شود.

لزوم آگاهسازی

اگر چه با پیروزی انقلاب اسلامی، مقوله مصرف مشروبات الکلی در ایران به شدت کاهش یافته و می‌توان گفت در حال حاضر مسئله‌ای به نام الکلیسم و اعتیاد به الکل در کشور ما تقریبا حل شده محسوب می‌شود، اما هنوز هم شاهد ورود این محصول جرم‌زا به کشور و مصرف آن به‌ویژه در میان قشر جوان هستیم. البته علاوه بر قاچاق این کالا به کشور، با مشکل مشروبات الکلی دست‌ساز نیز مواجه می‌باشیم که خود آن به‌صورت ویژه بحث زیادی را می‌طلبد.

خوشبختانه باورهای دینی باعث شده تا این مسئله در کشور ما در مقایسه با سایر کشورها بسیار کم‌رنگ‌تر جلوه کند؛ اما با توجه به وجود هجمه‌ی فرهنگی دشمنان که همواره درصدد تهی نمودن جوانان ما از باورهای دینی هستند، آگاهسازی می‌تواند به عنوان مهم‌ترین و اساسی‌ترین راه مقابله در این زمینه باشد. انتهای پیام /