سایه انتخابات بر سر مذاکرات وین

فرارو - در یک هفته اخیر سیگنال‌های تازه ای در مذاکرات برجام صادر شده است که برخی آن را «منفی» ارزیابی می‌کنند و معتقدند که ممکن است مذاکرات تا پس از انتخابات ریاست جمهوری به نتیجه مطلوب نرسد.

به گزارش فرارو، دور جدید رایزنی ها در وین درباره برجام از روز چهار شنبه هفته قبل شروع شد. آمریکایی ها و اروپایی‌ها در شرایطی که رقابت‌های انتخاباتی در ایران شدت گرفته است با محافظه کاری بیشتر درباره مذاکرات اظهار نظر می کنند.

در یکی از آخرین موضوع گیری ها لورا روزن خبرنگار ارشد آمریکایی روز گذشته به نقل از یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا گفت: «ما میزانی از پیشرفت (در زمینه احیای کامل برجام از سوی ایران و آمریکا) داشتیم؛ اما شفاف‌سازی به معنای (رسیدن به) اتفاق‌نظر نیست. هنوز اختلاف‌نظرهایی وجود دارد... برخی از این اختلاف‌نظرها، مسائل مهمی هستند.»

این مقام آمریکایی با بیان اینکه رایزنی‌ها در وین مفید و منظم بوده است، افزود: «البته هنوز بسیاری از اختلافات وجود دارد که باید بر آنها فائق آمد. ما هنوز به جمع‌بندی (و پایان راه) نزدیک نیستیم.»

به گفته او، هیات آمریکایی حاضر در رایزنی‌های وین از طریق واسطه‌ها (هیات‌های اروپایی و غیراروپایی عضو برجام) درباره «تعدادی از انواع موارد تحریم‌هایی که ما (واشنگتن) باید به‌منظور برگشت به پایبندی رفع کنیم و تحریم‌هایی که نیازی به رفع آنها نیست» به هیات ایرانی اطلاع داده‌ایم.

این مقام ناشناس آمریکایی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: «درباره ترتیب زمانی (انجام تعهدات آمریکا در زمینه برداشتن تحریم‌ها و بازگرداندن اقدامات جبرانی ایران) صحبت زیادی نشد؛ چراکه ما هنوز در فرآیند توصیف و ترسیم جزئیات اقدامات لازم توسط هر دو طرف هستیم.»

صحبت‌های تازه این مقام وزارت‌خارجه دولت جو بایدن به حرف‌های چندی قبل «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید در مصاحبه با شبکه «سی‌ان‌ان» شباهت دارد. سالیوان در این مصاحبه گفته بود: «به میزانی از پیشرفت رسیدیم؛ اما مسافتی وجود دارد که باید طی شود تا از موانع عبور کنیم.»

سید عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه و رئیس هیئت ایرانی شرکت‌کننده در مذاکرات وین نیز سه شنبه قبل، پس از آخرین نشست کمیسیون مشترک برجام با بیان اینکه نمی‌توانم با اطمینان بگویم که این دور از مذاکرات دور آخر خواهد بود، تلویحا طولانی بودن روند دستیابی به توافق را تأیید کرده و گفته بود: «موضوعاتی که برای نهایی شدن و تصمیم‌گیری باقی‌مانده، کماکان موضوعات مهمی هستند، البته تعدادشان کمتر شده و در دوره‌های گذشته در نگارش متن هم مقدار زیادی جلو رفتیم. این دور هم می‌توانیم کار را بیشتر جلو ببریم، ولی چند موضوعی که باقی‌مانده، کماکان موضوعات کلیدی هستند که درباره آنها تصمیم‌گیری باید صورت بگیرد.»

در حالی سخن از احتمال طولانی تر شدن مذاکرات مطرح می شود که تا هفته پیش این امیدواری وجود داشت که در این دور نتیجه ملموسی از گفت و گو ها بیرون بیاید.

حالا این بحث مطرح است که محافظه‌کاری مقامات ایران و غرب در اعلام جزییات بیشتر از وضعیت مذاکرات مرتبط به تحولات انتخاباتی در ایران است.

روزنامه جوان وابسته به سپاه پاسداران در این رابطه نوشته است: "با گرم شدن رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران، در کنار سکوت خبری اروپایی ها از مذاکرات وین، آمریکایی ها هم بیشتر از قبل درباره دور از دسترس بودن توافق صحبت می‌کنند. ظاهرا دو ماه مانده به تغییر دولت در ایران، طرف مقابل که برنامه‌هایش برای دستیابی به توافق آنطور که می‌خواست پیش نرفته است، حالا انگیزه کافی برای به نتیجه رساندن مذاکرات ندارد."

با این حال دیاکو حسینی از مشاوران سیاست خارجی دولت حسینی در رابطه با اینکه برخی صحبت از این دارند که روند مذاکرات به بعد از انتخابات ریاست جمهوری موکول شود، گفت: "با وجود وضعیتی که در انتخابات می‌بینم فکر می کنم این تفسیر چندان موضوعیت نداشته باشد زیرا اگر احیای برجام قبل از انتقال دولت انجام شود می تواند سرمایه و دستاوردی برای دولت آینده باشد و موانع را از سر راه بردارد. در واقع اگر این اتفاق امروز صورت گیرد به نفع همه است."

هفته گذشته شورای نگهبان نامزدها اصلی میانه رو و نزدیک به دولت کنونی را ردصلاحیت کرد.

علی لاریجانی و اسحاق جهانگیری مهمترین این چهره ها هستند. حالا امکان پیروزی نامزد اصلی اصولگرایان یعنی ابراهیم رئیسی تقریبا قطعی است.

ابراهیم رئیسی و حامیان او از منتقدان مذاکرات هسته‌ای بوده‌اند.

در همین حال با اعلام لیست نامزدهای نهایی انتخابات ریاست جمهوری، حملات رسانه‌های اصولگرا به مذاکرات وین به طور محسوسی فروکش کرده است.

دیگر این رسانه‌ها محتوای مذاکرات را نقد نمی‌کنند و پرس تی وی نیز مدتی است که به نقل از منابع آگاه جزییات بحث برانگیز مذاکرات را انتشار نمی دهد.

به نظر می رسد با تحولات تازه انتخاباتی اصولگرایان نیز مایل به انجام توافق در وین هستند.

در همین راستا برخی تحلیلگران سیاسی می گویند بهتر است توافق احتمال وین به تصوب مجلس، شورای نگهبان و شورای عالی امنیت ملی برسد. عباس عبدی در این باره معتقد است: "به نظرم نهایی شدن این توافق بدون تایید مجلس کنونی اشتباه بزرگی است. همه می‌دانیم که تندرو‌های اصولگرا در زمینه روابط خارجی و برجام ادعا‌های غیرمسوولانه و حتی دروغ‌های فراوانی داشته و حرف‌های بی‌پایه زیاد زده‌اند. آن‌قدر در این راه پیش رفتند که بدترین حملات را به دولت و شخص رییس‌جمهور و از همه بیشتر متوجه وزیر خارجه کردند."

او افزود: «از سوی دیگر می‌دانیم که دولت روحانی چندان ذی‌نفع در حل این بحران نیست، حتی به لحاظ ظاهر حل این مشکل به زیان آن نیز هست، زیرا با حل شدن مساله و بازگشت ایالات متحده به برجام امکان فروش نفت و دسترسی به پول و نیز آزادی مبادلات تجاری و... فراهم می‌شود و این به نفع دولت بعدی است تا قدری وضع معیشت مردم را سر و سامان دهد و با توجه به وضعیت پیش‌آمده برای انتخابات به نظر می‌رسد که نتیجه آن از پیش روشن است و گروهی که سر کار می‌آیند می‌خواهند علیه دولت موجود حرف بزنند، در نتیجه منطقی نیست که این دولت بذری را بکارد که ثمره آن علیه خودش و به سود دولت بعدی باشد که مخالف قسم خورده این دولت است.»

عبدی خطاب به دولت تاکید کرد: "متن توافق را بگذارید روی میز مجلس و خداحافظی کنید. از اینجا به بعدش به عهده آقایان باشد تا ببینیم اکنون که خودشان مواجه با مساله شده‌اند تا چه حد حاضر هستند که به شعار‌های پوچ و ضد منافع ملی که تاکنون داده‌اند، پایبند باشند."

همزمان با این تحولات، تعدادی از سناتورهای جمهوری‌خواه آمریکایی با ارائه طرحی خواستار حفظ تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران شده‌اند. به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از وب‌گاه واشنگتن فری بیکن، تعدادی از سناتورهای جمهوری‌خواه آمریکایی در نشستی که مایک پمپئو، وزیرخارجه پیشین ایالات‌متحده نیز در آن حضور داشت، طرحی را پیشنهاد داده‌اند که خواستار حفظ تحریم‌ها علیه تهران شده است.

براساس این گزارش، طرح موسوم به «حفظ تحریم‌های ایران» دولت آمریکا را ملزم خواهد کرد تحریم‌های نفتی و مالی ایران را حفظ کند؛ آن هم تا زمانی که ایران به آنچه «فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده» خوانده شده است، ادامه می‌دهد.

جیمز لنکفور، سناتور جمهوریخواهی که این طرح را معرفی کرده با تکرار ادعاهای اثبات‌نشده علیه ایران گفت: «ایران، به عنوان بزرگ‌ترین حامی مالی تروریسم کماکان برای امریکا و متحدمان اسرائیل تهدید محسوب می‌شود.»