سخنان امام جمعه مشهد باز جنجال ساز شد؛ علم‌الهدی شخص یا جریان؟
تردیدی نیست که علم‌الهدی با مواضع خاص خود، صاحب یک جریان سیاسی است و نمی‌توان از او تنها به‌عنوان امام جمعه مشهد یاد کرد. اظهارات مختلف او در حوزه وضعیت اتباع بیگانه در کشور، مخالفت با برجام، حمایت از قوانین سختگیرانه در حوزه حجاب و موضع‌گیری‌های تند او در قبال هر مسئله غربی موضوعاتی است که حامیان خود را در بدنه اصولگرایی دارد.
«جاسوسانی از جنس نماینده» عنوان جدیدی است که سیداحمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد در دیدار با اعضای بسیج قوه مقننه که در دفتر نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی برگزار شد، بیان کرده و با واکنش نمایندگان مجلس دوازدهم نیز مواجه شده است.
به گزارش اعتماد، او مجلس شورای اسلامی را «حساس‌ترین نقطه برای فتنه‌انگیزی و نفوذ دشمن» توصیف و تصریح کرده است که «دشمن برای نفوذ، جاسوس به مجلس نمی‌فرستد بلکه جاسوس استخدام و انتخاب می‌کنند، لذا مجلس محلی است که برای انتخاب جاسوس از همه‌جا مناسب‌تر می‌باشد.»
علم‌الهدی همچنین گفته است که «در مجلس شورای اسلامی افراد با ایده‌ها و نگاه‌های مختلفی وارد می‌شوند، دشمن می‌آید این افراد را ارزیابی می‌کند که کدام‌یک به اهداف آنها نزدیک است بعد با چندین واسطه آنها را به استخدام خود در می‌آورد.»
این گفته‌های علم‌الهدی با واکنش محمدمهدی شهریاری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس رو به رو شده است. شهریاری اظهارات علم‌الهدی را «بحران‌ساز» خوانده و به خبرآنلاین گفته است که «اگر امام جمعه مشهد جاسوسی در مجلس می‌بیند، وظیفه دارد که او را به وزارت اطلاعات و اطلاعات سپاه معرفی کند. وقتی که به این صورت همه را متهم می‌کند، نشان‌دهنده این است که او به دنبال بحران‌آفرینی مجدد برای کشور است؛ لذا خواهش ما از مسوولان دستگاه‌های نظارتی این است حتما از امام جمعه بخواهند، کسانی که از نظر او جاسوس هستند را معرفی کند و بعد با مدارک و مستندات حتما برخورد کنند، نه اینکه به صورت کلی یک‌سری مسائل و مشکلاتی را برای کشور درست کند چرا که هزینه‌های گفته‌های امام جمعه مشهد برای کشور بسیار سنگین و گزاف بوده است.»
فارغ از ماجرا و ادعای علم‌الهدی درباره آنچه جاسوسی در مجلس خوانده، کمتر نظر و گفته‌ای از او در دو دهه گذشته وجود دارد که با بازخورد و واکنش مواجه نشده باشد. علاوه بر رویه اظهارات او، تصمیماتش در مشهد نیز همواره محل بحث و بررسی بوده است.
علم‌الهدی در سال‌های اخیر اظهارات متعددی درباره انتقاد از وضعیت حجاب داشته و بار‌ها در این باره عبارات و جملاتی را به کار برده است که با واکنش افکار عمومی و رسانه‌ها مواجه شده است. علاوه بر این فرم تعاریف علم‌الهدی از مساله حضور زن در جامعه و روابط زن و مرد نیز عموما بازتاب زیادی داشته است.
اردیبهشت سال 1395 او تاکید کرد: «وقتی در کلاس درس دانشگاه، پسری کنار دختری بنشیند و بوی عطر دختر در بینی پسر بپیچد، معلم چگونه می‌تواند از این 2 جوان انسان بسازد. بی‌حجابی آپارتاید جنسی است نه حجاب.»
در راستای همین دیدگاه‌ها بود که در سال‌های اخیر انتشار تصویری از مزار همسر او با واکنش‌هایی مواجه شد. سال 1399 همزمان با سخنان امروز علم‌الهدی درباره اینکه «متأسفانه تحت تاثیر فرهنگ غرب، زن و همسر در خانه همدیگر را با اسم کوچک صدا می‌زنند» تصویر سنگ قبر همسر وی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شد. تصویری که نشان می‌داد بر روی سنگ قبر تنها عبارت «همسر نماینده ولی فقیه در مشهد آیت‌الله علم‌الهدی» درج شده و نشانی از نام متوفی نبود.
امام جمعه مشهد همچنین بدحجابی را از «بدترین گناهان» می‌داند. در تیر 1395، از «آمران به معروف و ناهیان از منکر» خواست «به مبارزه با بی‌حجابی ادامه بدهند.» واقعه مسجد گوهرشاد را «دفاع از حجاب و مبارزه با بی‌حجابی و دیگری دفاع از روحانیت و مرجعیت» خواند و خواهان «ریشه‌کن شدن بدحجابی به‌وسیله گشت‌های ارشادی ناجا» شد. در همان زمان او همچنین از «جوانان و مومنان انقلابی» خواست «با این بی‌حجابی‌ها مبارزه کنند، زیرا پلیس به تنهایی نمی‌تواند جلوی بی‌حجابی در شهر مشهد را بگیرد.»
او همچنین حامیان آزادی در گزینش یا برداشتن حجاب در ایران را دستورگیرنده از «بیرون مملکت یعنی امریکا و اروپا» می‌داند و «طرف دیگر آن نیز عده‌ای قدرت‌یاب فرصت‌طلب داخلی است که اگر فساد و شهوت در بین مردم صورت عادی و ارزشی پیدا کند و عبودیت و تقوا حذف شود آن گاه بستر استکبار و ظلم فراهم می‌شود.»
علم‌الهدی حتی در 31 اردیبهشت 1389 بیان داشت که «بدحجابی، دهن‌کجی و بی‌حرمتی به فاطمه زهرا (س) است» و گفت: دختران و زنان بدحجاب، خاکریز دشمن و سربازِ پیاده‌نظام امریکا هستند. هرگاه زن و دختر بدحجاب آرایش کرده در برابر جوانی قرار می‌گیرد او را از مسیر دین خارج کرده و به مسیر فساد می‌کشاند و از این راه دشمن به هدف خود می‌رسد و این افراد بدحجاب چه بخواهند و چه نخواهند خاکریز اول جنگ نرم دشمن هستند و جبهه او را تغذیه می‌کنند.
سال 1396 بعد از حواشی جشن روز زن در برج میلاد و رقص چند دختر خردسال، علم‌الهدی در نمازجمعه مشهد اعلام کرد که برگزارکنندگان این جشن می‌خواستند نشان بدهند «الگوی جامعه، حضرت زهرا نیست، بلکه سوفیا لورن است.»
بعد از رخداد‌های پاییز 1401 او در یکی از خطبه‌های نماز جمعه گفت که «این‌هایی هم که روسری از سر برمی‌دارند و برای رضایت امریکا کشف حجاب می‌کنند، بدانند که امریکا به آنان به چشم همان روسپی‌های کودتای 28 مرداد نگاه می‌کند. آیا راضی هستید که عفت خود را رها کنید تا امریکا خوشش بیاید؟»
امام جمعه مشهد به جز در حوزه حجاب البته اظهارات دیگری نیز داشته که با بازتاب‌های زیادی مواجه شده است. به‌طور مثال 4 سال پیش علم‌الهدی با اشاره به ماجرای دستگیری سفیر بریتانیا در تهران و در میان تجمع‌کنندگان مقابل دانشگاه امیرکبیر گفت: «سفیر انگلیس اخراج شود بالاترین محبت در حق اوست؛ سفیر انگلیس باید تکه‌تکه شود. انگلستان باید ممنون عناصر امنیتی ما باشد؛ اگر این عنصر ناپاک دست نیرو‌های خط حاج قاسم سلیمانی می‌افتاد تکه بزرگش، گوشش بود؛ او ستون پنجم دشمن ماست، همچنین او خطاب به دانشجویانی که در آبان 98 حاضر به پا گذاشتن روی پرچم امریکا نشدند، گفت: آنان نیز ستون پنجم دشمن هستند و باید تکه‌تکه شوند.»
او از مدافعان سرسخت طرح اسلامی کردن دانشگاهها نیز هست. او مهرماه سال گذشته در جریان اخراج و بازنشستگی اجباری جمعی از استادان دانشگاه، طی سخنانی در جمع روسای دانشگاهها، مسوولان دفاتر نهاد نمایندگی رهبر جمهوری اسلامی و فرماندهان بسیج اساتید دانشگاه‌های استان خراسان رضوی گفت: «اسلامی کردن دانشگاهها مبتنی بر نظریه یک استاد یا یک جریان دوره‌ای نیست و ریشه در اصل مبانی انقلاب اسلامی دارد.»
علم‌الهدی در این سخنرانی با بیان اینکه «حقیقت این است که تاکنون اسلامی‌سازی دانشگاهها به طور کامل و موفق اجرا نشده»، «مدیریت دانشگاه را، چون هنر خراطی و تراشیدن هنرمندانه چوب» توصیف و تصریح کرد که دلیل ناکامی در «اسلامی کردن دانشگاهها» دو دلیل عمده دارد: «یکی این است که نمی‌توان به امورات دانشگاهها به‌صورت فصلی، مقطعی و موضعی رسیدگی کرد و برای حل و فصل امور باید متعهد به یک برنامه ثابت از اسناد بالادستی بود.»
علم‌الهدی؛ شخص یا جریان؟
به نظر می‌رسد امام جمعه مشهد از بازتاب سخنانش در رسانه‌ها رضایت ندارد. کما اینکه در گفت‌وگوی سال گذشته خود گفته است: «مردم خطبه‌های ما را گوش نمی‌دهند، نمازجمعه هم که شرکت نمی‌کنند و حتی خطبه‌ها را از تلویزیون گوش نمی‌دهند ولی در عوض هر چیزی که دیگران نوشتند و آن را تیتر کردند، همان را به حساب ما می‌گذارند»
تردید نیست که علم‌الهدی حامیان سرسختی در مشهد همان‌گونه که منتقدان جدی نیز در سرتاسر کشور دارد. در طی دولت سیزدهم و با حضور داماد و دختر او در دولت او در مرکز توجه‌ها قرار داشت، اما طبیعتا با اتمام زودهنگام این دولت موقعیت علم‌الهدی نیز تغییر کرد. تردیدی نیست که علم‌الهدی با مواضع خاص خود صاحب یک جریان سیاسی است و نمی‌توان از او تنها به عنوان امام جمعه مشهد یاد کرد. اظهارات مختلف او در حوزه وضعیت اتباع بیگانه در کشور، مخالفت با برجام، حمایت از قوانین سختگیرانه در حوزه حجاب و موضع‌گیری‌های تند او در قبال هر مساله غربی موضوعاتی است که حامیان خود را در بدنه اصولگرایی دارد. اما میزان این حامیان چقدر است؟ سوالی که سال‌هاست رسانه‌ها مطرح می‌کنند: «میزان مقبولیت و موافقت مردم مشهد با دیدگاه‌های علم‌الهدی چقدر است» چه پاسخی دارد؟
از میان اخبار