سفر متفاوت ظریف به پاکستان؛ روابط راهبردی، فراتر از همسایگی
تهران - ایرنا - پاکستان، همسایه راهبردی، دوست و مسلمان که بنا به دلایل فراوان، همواره مورد توجه ویژه مقامات جمهوری اسلامی ایران و به ویژه رهبر معظم انقلاب بوده، فردا سه شنبه 20 آبان بار دیگر میزبان وزیر امور خارجه ایران است اما این بار، شاید بتوان گفت به دلیل شرایط کنونی منطقه ای و بین المللی، این سفر ظریف، ظرافت و اهمیتی مضاعف نسبت به سفرهای متعدد او به اسلام آباد دارد.
به گزارش دوشنبه ایرنا، امروز مصادف با نهم نوامبر سال 2020 میلادی، زادروز شاعر بزرگ و پاسی گوی پاکستان، علامه اقبال لاهوری و روز بزرگداشت این شخصیت عظیم فرهنگی جهان اسلام است؛ روزی که برای ملت پاکستان روزی مبارک و مهم در تاریخ این کشور است.
محمدجواد ظریف امروز و ساعاتی پیش از عزیمت به کشور همسایه، این روز بزرگ را در صفحه توئیترش به مردم کشور دوست و برادر پاکستان تبریک و گفت و در مدح این شخصیت بزرگ علم و ادب نوشت: علامه اقبال افتخار جهان اسلام و شاعر و اندیشمندی بین المللی است. دغدغه ای که او در خصوص اتحاد بین المسلمین داشت در حاضر یکی از معضلاتی است که جهان اسلام با آن روبروست.
ظریف در این توئیت یک بیت از اشعار اقبال را آورده است که می گوید: «دل به محبوب حجازی بسته ایم... زین جهت با یکدیگر پیوسته ایم».
این توئیت ظریف یک روز پیش از سفر به پاکستان، پیام دوستی مضاعف ملت ایران به ملت پاکستان است؛ پرجمعیت ترین و قدرتمندترین همسایه ایران، شریک راهبردی جمهوری اسلامی با پتانسیل های فراوان برای تقویت مناسبات تجاری و اقتصادی.
سفر ظریف به پاکستان در چنین روزی شاید یکی از نشانه های متفاوت بودن این سفر باشد، سفری هرچند با ماهیت سیاسی و اقتصادی اما عجین شده با دیپلماسی قوی فرهنگی؛ عاملی بدون تردید مهم ترین پل پیوند دهنده دو ملت است.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در سفر روز سه شنبه، با شاه محمود قریشی همتای پاکستانی خود و عمران خان نخست وزیر این کشور ملاقات خواهد کرد.
از نگاه جمهوری اسلامی ایران، تقویت هم‌گرایی و افزایش همکاری های همه جانبه بین ایران و همسایگان در پرتو تازه ترین تحولات منطقه ای و بین المللی، ضرورتی اساسی است و روابط تهران - اسلام آباد نیز از این قاعده مستثنی نیست.
اگر چه مناسبات دوجانبه و دوستانه جمهوری اسلامی ایران و پاکستان هرگز به مسائل فرامنطقه ای گره نخورده و دو کشور بدون تاثیر پذیرفتن از عوامل فرامنطقه ای، هیچ گاه اجازه خدشه دار شدن مناسبات دوستانه توسط طرف های ثالث را نداده اند اما رویدادهای اخیر در عرصه بین المللی از جمله بروز نشانه های قوی از پایان یک دولت یکجانبه گرا و معتاد به تحریم در واشنگتن از یک سو و ویژه گی های روابط پاکستان و آمریکا از سوی دیگر، می تواند سبب ساز این باشد که سفر روز 20 آبان ظریف به پاکستان، تا حدودی سفری متفاوت از دیدارهای قبلی و پرتعداد او از این کشور باشد.
ظریف پیش از این و در طول دو دوره دولت حسن روحانی، شاید نزدیک 10 بار به پاکستان سفر کرده و این کشور همسایه یکی از اصلی ترین مقصدهای سفرهای ظریف به شمار می رود.
روابط دو همسایه مسلمان اگرچه در ظاهر شاید روابطی عادی بین دو کشور همسایه و همزبان با مشترکات فراوان به نظر برسد اما نگاهی به سفر شگفتی ساز یک "سید روحانی" از ایران به پاکستان در دی ماه سال 1364، حقایق و واقعیت های بسیاری را درباره کیفیت روابط دو کشور و دو ملت دوست و همسایه، برای همیشه آشکار کرد.
سفر تاریخی حضرت آیت الله خامنه ای به پاکستان در دی ماه سال 1364 در قامت رئیس جمهوری وقت ایران، از عمق راهبردی این مناسبات و فراتر بودن آن از روابط صرف میان دو همسایه حکایت دارد؛ سفری که با دریایی از استقبال باشکوه و خودجوش مردم پاکستان همراه بود.
آن سفر چنان تاثیری در روح و قلب مردم پاکستان داشت که پرفسور "محمد اکرم" ادیب و شاعر پیشکسوت و پارسی گوی پاکستان که در آن سفر به عنوان مترجم آیت الله خامنه ای نزدیک به ایشان بود، در مصاحبه ای در سال 1394 و در سی سالگی آن سفر تاریخی، آن رویداد را اینگونه توصیف کرد: 'محبت، مهربانی و عطوفت در واژه به واژه کلامش و لحظه به لحظه نگاهش پیدا بود. کلام و رفتارش جذابیت غریبی داشت. وقتی از اقبال لاهوری سخن گفت، فهمیدم که دورنمای سیاسی و فرهنگی پاکستان را خوب می شناسد. مردم پاکستان که از جان و دل دوستدار ایران هستند، به این سید روحانی عشق می ورزند.'
نکته دیگر در اهمیت روابط راهبردی تهران و اسلام آباد این که ایران اولین کشوری بود که استقلال پاکستان را در سال 1947 به رسمیت شناخت و متقابلا، این پاکستان بود که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 شمسی، به عنوان اولین کشور نظام جمهوری اسلامی ایران را به رسمیت شناخت.
روابط دو کشور دوست چه در دوران و چه در سال های بعد پیروزی انقلاب اسلامی همواره روی ریل دوستی و احترام و اعتماد متقابل قرار داشته و باوجود شرارت های برخی گروهگ ها و عناصر سرسپرده به عوامل بیگاه که در مواقعی موجب برخی مسائل در مرزهای مشترک و طولانی در دو کشور شده، اما دو طرف با تاکید بر اهمیت حفظ و تقویت مناسبات، همواره از طریق گفت و گو بر این مسایل فائق آمده اند.
روابط ایران و پاکستان، برخاسته از علاقه قلبی و متقابل دو ملت و ریشه در تاریخ، فرهنگ، زبان، دین و مشترکات فراوان دیگر دارد و چنین رابطه ای، ناگسستنی است.
باوجود ریسمان محکم مناسبات مردمی که به لطف پشتوانه ملت های دو کشور، تاکنون هیچ گاه خدشه ای بر آن وارد نشده، آنچه امروز روابط دو همسایه از آن رنج می برد، سطح پایین مناسبات تجاری و اقتصادی بین دو کشوری است که در مجموع بیش از 300 میلیون جمعیت دارند و هریک، بازاری بسیار قابل توجه برای دیگری با هدف افزایش مناسبات تجاری و اقتصادی است.
ظرفیت ها و نیازهای متقابل و مکمل ایران و پاکستان در زمینه های گوناگون انرژی، صنعت، کشاورزی، نفت و پتروشیمی، محصولات دامی، کالای ورزشی و پزشکی، همکاری های دانشگاهی و تبادل دانشجو، گردشگری، خدمات فنی و مهندسی و... به حدی بالا است که به جرات می توان گفت در صورت استفاده بهینه از این ظرفیت ها، ایران و پاکستان به عنوان دو کشور مکمل، برای تامین نیازهای خود در زمینه های گوناگون، حداقل نیاز ممکن را به دیگر کشورها خواهند داشت.
آنچه امروز اساسی ترین لازمه توجه در این روابط ناگسستنی است، تلاش برای بالا بردن میزان دانش و اطلاعات فعالان عرصه های تولید، صنایع گوناگون و فعالان صادرات و واردات نسبت به ظرفیت های طلایی و متقابل دو کشور است که متاسفانه بنا به دلایل مختلف از جمله شرایط امنیتی در برخی مناطق پاکستان (که به لطف تلاش جدی ارتش مقتدر پاکستان، امروز به مراتب بهتر از سال های قبل شده) و تا حدودی هم تحریم های ظالمانه علیه ایران، آنگونه که باید شکوفا نشده است.
توسعه دو بندر چابهار در ایران و گوادر در پاکستان، ظرفیت مکمل و عظیمی است که در صورت نگاه دقیق و فارق از حس رقابت منفی، می تواند زمینه بسیار مساعدی برای توسعه دو کشور و منطقه باشد.
رقم کمتر از یک و نیم میلیارد دلار برای حجم مناسبات تجاری دو کشور، با توجه به وجود ظرفیت های بی نظیر و متقابل، هرگز شایسته مناسبات راهبردی، دوستانه و برادرانه دو ملت و دو کشور و یکهزار کیلومتر مرز مشترک نیست و ضرورت دارد "تقویت روابط تجاری و اقتصادی" شاه بیت تمام سفرهای متعدد و متقابل هیات ها و مقامات دو کشور، از جمله سفر قریب الوقوع وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در راس هیاتی اقتصادی - سیاسی به پاکستان قرار گیرد.
*س_برچسب‌ها_س*
