سیر تا پیاز حذف مواد زائد از کتب درسی

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از شبکه خبری تهران‌نیوز؛ یوسف نوری، وزیر آموزش و پرورش جمعه 24 تیر در برنامه دستخط اعلام کرد که با حذف مواد زائد، مواد جدید در راستای تحقق تمدن نوین اسلامی به کتب درسی اضافه خواهد شد.

بلافاصله بعد از این سخنان گمانه‌زنی درباره چگونگی تغییر محتوای کتب درسی بالا گرفت و حتی این سوال عنوان شد که تغییرات عمده شامل چه مواردی می‌شود و قرار شده از چه زمانی این تغییر محتوا شکل بگیرد؟ نوری همچنین درباره زمان رونمایی از محتوای درسی تغییر یافته عنوان کرده که این تغییرات به دلیل محدودیت در سال جاری به سال تحصیلی 1403-1402 موکول شده است. حذف مواد زائد کتب درسی از کجا کلید خورد؟ رهبر معظم انقلاب اسلامی طی سالیان گذشته همواره بر تحول جدی بر نظام آموزش و پرورش تأکید کرده‌اند و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش از این رهگذر عبور می‌کند. بر این اساس، حذف غیرکاربردی محتواهای درسی از مواردی به شمار می‌رود که برای تحقق انتظارات مقام معظم رهبری و مسئولان نظام تربیتی مورد توجه جدی قرار دارد. از سویی تغییر محتوای منسوخ شده مطالب درسی و جایگزین شدن محتواهای کاربردی، علمی و نوین می‌تواند گام بزرگی در راستای به ثمر رسیدن اهداف نظام آموزشی و دستیابی به سند تحول بنیادین آموزش و پرورش باشد. مقام معظم رهبری از سال 1379 در دیدار با جمعی از طلاب حوزه علمیه قم بر ضرورت تغییر رویکرد آموزشی و تحول‌گرایانه مبتنی بر کاربردی کردن محتواهای کتب آموزشی تأکید کرده‌اند. با حذف محتواهای آموزشی غیرکاربردی طبعاً شیوه آموزشی نیز تغییر خواهد کرد و هرچند در دولت‌های گذشته «تغییر شیوه و محتوای آموزشی با کاربردی کردن آموزش» تنها در حد شعار باقی ماند، اما در دولت سیزدهم با اقدامات عملگرایانه و مبتنی بر تحول وزارت آموزش و پرورش نیز از این مقوله مستثنی نشد و همپای سایر مراکز و وزارتخانه‌ها اقدام جدی خود را در راستای تحول عملگرایانه مورد بررسی قرار داد. عبور از شیوه نمره‌گرایی در مدارس یکی از مزایایی که سند تحول بنیادین آموزش و پرورش برای نظام آموزشی به همراه می‌آورد، تغییر رویکرد از نمره‌محوری به سمت حافظه‌محوری است و در این راستا دولت سیزدهم اقدامات لازم را برای دستیابی به شیوه گرایش به حافظه‌محوری در مدارس انجام داده است. در راستای دستیابی به شیوه حافظه‌محوری وجود استانداردهای آموزشی مبتنی بر تمدن نوین اسلامی ضروری به نظر می‌رسد و برای رسیدن به ریل این استاندارد باید علاوه بر وزارت آموزش و پرورش، مرازک آموزش عالی و سایر مراکز علمی نیز مشارکت لازم را داشته باشند. خبرنگار «تهران‌نیوز» در راستای بررسی و تحلیل چرایی و چگونگی حذف مواد زائد از محتواهای آموزشی و حرکت از نمره‌محوری به حافظه‌محوری گفت‌وگویی را با حجت‌الاسلام احمدحسین فلاحی، سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی و امانقلیچ شادمهر، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی ترتیب داده است. حجت‌الاسلام فلاحی با بیان اینکه تغییر محتوای کتب درسی و حذف مواد زائد و غیرکاربردی نیاز اساسی در مدارس است، اظهار کرد: بسیاری از مطالبی که در کتب درسی اول دبستان تا پایه دوازدهم دبیرستان وجود دارد فاقد محتوای کاربردی بوده و وقت دانش‌موز و معلم تلف می‌شود. وی اضافه کرد: از سوی دیگر مواد زائد موجود در کتب درسی سنوات تحصیلی را هم افزایش داده و براساس برآورد اولیه در هفته پژوهش در صورتی که حجم مطالب کمتر شود امکان اینکه 2 تا سه پایه درسی حذف شود وجود دارد. سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی افزود: بنابراین با 9 پایه تحصیلی دانش‌آموز قادر خواهد بود به خوبی مطالب را بیاموزد و تحصیلات جانبی را پشت سر بگذارد و وارد دانشگاه و بازار کار شود. فلاحی عنوان کرد: متأسفانه بسیاری از مطالب درسی پایش نشده و تغییر و تحول به وجود آمده در نظام آموزشی و وزارت آموزش و پرورش با حوزه تربیتی در تناقض بوده و وزیر آموزش و پرورش باید هرچه سریع‌تر وارد سیر تغییر و تحولات اساسی در حوزه تغییر محتوای کتب درسی شده و محتوای غیرکاربردی را حذف کند. لزوم تغییر رویکرد آموزش و پرورش از نمره‌گرایی به حافظه‌محوری وی در بخش دیگر از گفت‌وگو با «تهران‌نیوز» تغییر رویکرد وزارت آموزش و پرورش از نمره‌گرایی به حافظه‌محوری را مطالبه جدی مقام معظم رهبری خواند و مطرح کرد: در مسیر تغییر و تحولات نظام آموزشی و تغییر نگرش در محتوای درسی (گرایش به کاربردی کردن مطالب) طبیعتاً تقویت حافظه‌محوری مدنظر قرار خواهد گرفت. یکی از مزایایی که سند تحول بنیادین آموزش و پرورش برای نظام آموزشی به همراه می‌آورد، تغییر رویکرد از نمره‌محوری به سمت حافظه‌محوری است و در این راستا دولت سیزدهم اقدامات لازم را برای دستیابی به شیوه گرایش به حافظه‌محوری در مدارس انجام داده است. سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی یادآور شد: تغییر نوع نگاه آموزشی در وزارت آموزش و پرورش و مدارس نیاز امروز کشور است، چراکه مطالب غیرکاربردی موجود در کتب درسی، دانش‌آموزان را به پیشرفت در آینده امیدوار نمی‌کند. فلاحی متذکر شد: کاربردی شدن محتوای کتب درسی دانش‌موزان چند مزیت مهم دارد، نخست اینکه دانش‌آموز با مهارت‌های بعد از مدرسه بیشتر آشنا می‌شود و دوم اینکه در صورت ورود به بازار کار می‌تواند با دید بازتر شغل مدنظر خود را انتخاب کند. وی تصریح کرد: همچنین در صورت ورود به دانشگاه، دانش‌آموزان دیروز با تسلط بیشتری وارد دانشگاه خواهد شد و با مطالب کاربردی که آموخته، می‌تواند بخش مهمی از گره خود را در دانشگاه (به‌خصوص اگر دارای رشته فنی باشد) باز کند. عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی هم با تأکید بر حذف مواد زائد کتب درسی بیان کرد: تغییر محتوای کتب آموزشی بسیار به‌جا و درست بوده، چراکه دانش‌آموزان بعد از 12 سال تحصیل در مدارس سود جامعی از تولیدمحتوای کتب درسی نمی‌برند. امانقلیچ شادمهر با تأکید بر اینکه تولیدمحتوای کتب آموزشی باید در ریل تحول قرار بگیرد، گفت: تغییر محتوای کتب درسی باید در راستای ارزش‌های اسلامی و براساس منویات مقام معظم رهبری مبتنی بر گام دوم انقلاب اسلامی صورت بگیرد. وی در ادامه توضیح داد: ارزش‌گذاری معنویات در جامعه ابتدا باید از مدارس و کتب درسی آغاز شود که دانش‌آموزان با آن ارتباط دارند و دولت سیزدهم باید با جدیت برای تغییر محتوای درسی و غیرکاربردی اقدام کند. تحول نظام آموزشی در دولت سیزدهم سرعت گرفته است عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: بسیاری از دروس سربرگ محتوایی و کاربردی ندارند، به‌خصوص در سال‌های گذشته این معضل وجود داشت، اما در دولت سیزدهم روند سرعتی به خود گرفت. شادمهر در بخش دیگری از گفت‌وگو با «تهران‌نیوز» با تأکید بر تغییر ریال وزارت آموزش و پرورش از نمره‌محوری به سمت حافظه‌محوری خاطرنشان کرد: گرایش به سمت حافطه‌محوری در مدارس به صورت پابلوت قابل اجراست، اما در کلیت تصور نمی‌کنم پاسخ مثبتی از این موضوع دریافت کنیم، چراکه هر دوره وزارت آموزش و پرورش در موقعیت آزمون و خطا قرار داشته و بسیاری از تغییر رویکردها خانواده‌های دانش‌آموزان را سردرگم کرده است. وی افزود: شایسته نیست موضوع مدیرمحوری، مدرسه‌محوری و دانش‌آموزمحوری دچار تغییرات اساسی شود و هر دولت باید یک قالب آموزشی واحدی را در پیش بگیرد، همانند منوال قدیم نمره‌محوری وجود داشته باشد، اما دارای تغییرات اساسی شود. عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه تغییر رویکرد از نمره‌محوری به حافظه‌محوری قطعاً دارای آسیب‌هایی خواهد بود، اما می‌تواند مثبت هم باشد، ادامه داد: باید مدارس براساس خلاقیت‌های محوری دانش‌موزان را تربیت کنند و محدودیت‌های اجتماعی برداشته شده و توانممندی‌های دانش‌آموزان مورد توجه باشد، به‌هخصوص در پساکرونا شیوه حافظه‌محوری دارای آسیب خواهد بود. نتیجه‌گیری با روی کار آمدن دولت سیزدهم در حوزه آموزشی تغییرات و تحولات اساسی کلید خورده و وزارت آموزش و پرورش با مدیریت یوسف نوری به سمت حذف مواد زائد از کتب درسی است و کاربردی کردن محتوای کتب درسی اقدام مهمی است که دکتر نوری بر آن تمرکز دارد. مقام معظم رهبری از سال 1379 و قبل‌تر همواره بر تغییر و تحول محتوای کتب درسی با مدیریت آموزش و پرورش تأکید داشته، اما در دولت‌های مختلف این مهم به سرانجام نرسیده، اما با روی کار آمدن دولت آیت‌الله رئیسی و دولت سیزدهم عزم دولتمردان بر تحقق سند بنیادین آموزش و پرورش و تحول در شیوه آموزشی بوده است. به اعتقاد اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، دستیابی به شیوه تغییر محتوای کتب درسی در راستای کاربردی کردن آن موضوعی است که باید با کار کارشناسانه و تخصصی به آن نگریست. نوری، وزیر آموزش و پرورش که عزم جدی برای رونمایی از تحول محتوای کتب آموزشی دارد قول آن را برای سال تحصیلی 1402 _ 1403 داده، موضوعی که می‌تواند با تغییرات اساسی در محتوای کتب درسی، حتی موضوع کاهش سنوات آموزشی را پررنگ‌تر از قبل کند. گزارش: حسین بوذری انتهای پیام /*