شرط آرام شدن بازار دلار / تقابل معامله‌گران افزایشی و کاهشی سکه
به نظر می‌رسد خط خبری بازارساز در بازار ارز تغییر کرده است. بازار ارز که زمانی با خبر عرضه پول‌های بلوکه‌شده در سقف آرام می‌شد، حالا با خبر تغییر اختیارات بانک مرکزی در دسترسی به منابع ارزی متوقف می‌شود و خبر افزایش اختیارات بانک مرکزی جایگزین خبر آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران شده است.
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از اکوایران، دقیقا یک ماه قبل در همین محدوده زمانی در تاریخ دوم بهمن، دلار تهران با یک رشد شارپ سقف جدید ساخت و همین مسئله باعث شد تا رییس بانک مرکزی خرید ارز صادرکنندگان توسط صرافی ها را ممنوع کند و اختیاراتش را در بازار ارز افزایش دهد.
حالا دقیقا یک ماه آن روز گذشته است و اسکناس آمریکایی سقف جدیدی را تجربه کرد و با برخورد دلار به مقاومت روانی، بازارساز بازار مبادله ارز و طلا را راه‌اندازی کرده است. به نظر می‌رسد خط خبری بازارساز در بازار ارز تغییر کرده است. بازار ارز که زمانی با خبر عرضه پول‌های بلوکه‌شده در سقف آرام می‌شد، حالا با خبر تغییر اختیارات بانک مرکزی در دسترسی به منابع ارزی متوقف می‌شود و خبر افزایش اختیارات بانک مرکزی جایگزین خبر آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران شده است.
به طور کلی اختیارات بانک مرکزی برای کنترل نرخ ارز افزایش سود بانکی، کنترل تقاضای ارز از طریق اعمال محدودیت بر تقاضا مانند اولویت بندی تقاضا و سهمیه بندی و ارزپاشی است که اختیارات بانک مرکزی در تمامی این موارد ارتقاء پیدا کرده است سود بانکی بالا رفته، ارز سهمیه ای قطع شده و دسترسی بانک مرکزی به دلار های صادرکنندگان برای تخصیص بهتر ارز و ارزپاشی افزایش پیدا کرده است.
روز قبل مرکز مبادله ارز و طلا راه اندازی شد تا ترمز بازار ارز را در سقف جدید قیمتی بکشد، ولی این اولین باری نیست که بازار مبادله ارز برای کنترل نوسانات ارزی تشکیل شده است. اولین بار 10 سال قبل در مهرماه سال 1391 و در زمان ریاست محمود بهمنی بر بانک مرکزی، بازار مبادله ارز توسط رئیس بانک مرکزی و محمدرضا فرزین رئیس وقت صندوق توسعه ملی تشکیل شد. قرار بود تا در این بازار اسکناس آمریکایی یک‌درصد پایین تر از قیمت بازار آزاد و برای اولویت های مطرح شده عرضه شود. عمر مرکز مبادله ارز چند سال بعد به پایان رسید ولی روز قبل، با اضافه شدن طلا به مرکز مبادله ارز، برای بار دوم این مرکز توسط محمدرضا فرزین افتتاح شد.
گفته می‌شود اختیارات بانک مرکزی افزایش پیدا کرده و آنطور که مشخص است بانک مرکزی می خواهد با نفوذ در سیستم ورود ارزازطریق حساب های تراستی، سرعت ورود ارز را کاهش داده و روند دریافت و عرضه ارز را بهبود ببخشد. در شرایط تحریمی شرکت ها نمی توانند منابع حاصل از صادرات خود را از طریق ال‌سی‌ها و حساب های مستقیم بانکی وصول کنند، به همین دلیل حساب ها و شرکت های تراستی وصول ارزهای صادراتی را ترتیب می دهند که بانک مرکزی با قبول ریسک نفوذ در این سیستم می خواهد دوره ورود ارز به کشور را کوتاه تر کند.
البته گفته می شود بانک مرکزی به دنبال اجرای مدل روسی و افزایش تعهدات ارزی در بازار ارز است. صادرکنندگان برای صادرات به بانک مرکزی با قرار دادن وثیقه تعهد می دهند که ارز صادراتی را به کشور برگردانند حال گفته می شود که در اختیارات جدید بانک مرکزی علاوه بر اجازه به نفوذ در سیستم تراستی، میزان پیمان‌سپاری ارزی هم افزایش پیدا کرده است.
تاسیس مرکز مبادله ارز و طلا و افزایش قیمت حواله و اسکناس در این بازار می تواند انگیزه صادرکننده که مدت زیادی تحت فشار دلار 28 هزار و 500 تومانی قرار داشته افزایش دهد. ولی افزایش تعهدات ارزی برای صادرکنندگان می تواند مطلوب نباشد و موجب عقب نشینی تولیدکنندگان از صادرات شود.
با این وجود آنچه مسلم است همچنان اختلاف بالای نرخ حواله و دلار آزاد واردکننده را تحریک به دریافت بیشتر ارز با قیمت حواله های ارزی و واردات می کند.
خبری که روز قبل مخابره شد اصرار دوباره مسئولان برای نادیده گرفتن قیمت بازار آزاد بود و اعلام شد معاملات ارز در بازار ارز آزاد و خارج از مرکز مبادلات ارزی حکم قاچاق را دارد و باید مجازات و برخورد امنیتی در این زمینه تشدید شود. کاهش منابع ارزی و جلوگیری از رشد نرخ ارز به هنگام افزایش ریسک ها در همه جای جهان منجر به تشکیل بازار موازی یا بازار سیاه برای بازار آزاد ارز می شود و تاکنون افزایش شدید مجازات ها در بازار آزاد ارز، بازار سیاه ارز هیچ کشوری را از بین نبرده است چرا که بازار سیاه ارز برای پاسخگویی به نیازهای ارزی تشکیل می شود که بانک مرکزی پاسخگوی آن نیست. به عنوان مثال بانک مرکزی تقاضای ارزی برای مهاجرت و تبدیل دارایی‌ها به دلار و همچنین ارز مورد نیاز قاچاقچیان برای اقتصاد زیرزمینی را تامین نمی کند و بازار آزاد با وجود این تقاضای همیشگی همواره وجود داشته است.
حال در شرایطی که سخت گیری های بانک مرکزی افزایش یافته و احتمالا ورود ارز صادرکننده به بازار آزاد کم خواهد شد. در چنین شرایطی تغییر نرخ ها توسط همین مشتریان عمده دایمی بازار ارز برای اثرگذاری بر انتظارات کافی است. آنچه که بازار ارز را آرام می کند، کاهش ریسک های غیر اقتصادی و تنش‌های سیاسی در فضای بین المللی، کاهش نقدینگی و افزایش قابل توجه عرضه ارز است که کلکسیون کامل این اقدامات می تواند بازار ارز را از تب و تاب بیاندازد.
تقابل معامله‌گران افزایشی و کاهشی سکه
روز قبل هیچکدام از اقلام سکه و طلا در مرکز مبادله ارز و طلا عرضه نشد ولی اعلام شد که 300 هزار سکه در هفته بعد در مرکز مبادله ارز و طلا عرضه خواهد شد که می تواند انتظارات در بازار ارز و سکه را تعدیل کند. روز قبل گفته شد که پادشاه عمان برای گفتگو درباره برجام و آزادسازی پول های بلوکه شده ایران به کشور سفر خواهد کرد. در نقطه مقابل کوهن وزیر خارجه رژیم صهیونسیتی از فعال سازی مکانیسم ماشه علیه ایران تا قبل از ماه سپتامبر خبر داد که معامله گران افزایشی را در برابر معامله گران کاهشی تحریک می‌کند.
همچنین بخوانید