ضرورت بازنگری آمریکا در سیاست عادی سازی
پایگاه اینترنتی نشریه نشنال اینترست در مطلبی به بررسی تنش های چند ماه گذشته بین تهران و تل آویو پرداخته و نوشته است: «در حال حاضر، رویارویی مستقیم بین اسرائیل و ایران خنثی شده است. در حالی که تلاش های هر دو طرف برای به حداقل رساندن پیامدهای احتمالی تنظیم شده بود، بخش اعظم اعتبار تنش زدایی مدیون میانجیگری های بین‌المللی و خوش شانسی است.» به نوشته نشنال اینترست، از 7 اکتبر و شروع جنگ...
بن بست آوریل بین اسرائیل و ایران، که نشان‌دهنده جنگ در سایه طولانی مدت بین دو طرف است، به دنبال مجموعه ای دیگر از عوامل تنش زا مانند حملات حوثی ها به کشتی های تجاری در دریای سرخ، ترور شخصیت های اصلی نیابتی در عراق و کشته شدن نظامیان آمریکایی در اردن تشدید شد. این حوادث منجر به افزایش درخواست ها برای مجموعه ای قوی تر از اقدامات قهری با هدف «بازدارندگی مجدد» شده است؛ هرچند تاکنون موفق به کاهش چشم گیر تنش ها نشده اند و گسترش حملات در ماه های گذشته به خوبی این مساله را نشان می دهد. بعید است که این موضع سیاسی عمیقا ریشه دار و تقریبا واکنشی بتواند از رویارویی دیگر بین اسرائیل و ایران جلوگیری کند یا سایر نقاط اشتعال بالقوه را کاهش دهد. با توجه به ماهیت فوق العاده تحریک آمیز درگیری و تغییر اساسی به سمت راست در سیاست داخلی بازیگران، رویکرد دیگر یعنی حمایت از تعامل و گفت وگوی دیپلماتیک مورد نیاز است.
خروج از جنگ سایه ها
اسرائیل به طور مرتب سایت ها و زیرساخت های نظامی مرتبط با ایران را در سوریه هدف قرار داده است. با این حال، حمله آن در 1 آوریل نشان‌دهنده یک اقدام بی پروا، اگر نگوییم نقض قوانین بین‌المللی در مورد مصونیت دیپلماتیک و تجدید نظر قابل توجه در قوانین تعامل بین دو طرف بود. رگبار موشکی و پهپادی ایران، انحراف مشابهی از هنجارهای موجود بود که به منزله یکی از بزرگ‌ترین حملات در نوع خود بود. در این رابطه اگر حمایت یک ائتلاف نظامی بین‌المللی نبود، احتمالا توانایی های نظامی اسرائیل را تحت تاثیر قرار می داد. فراتر از مقیاس واقعی، این حمله که تغییری از دکترین «صبر استراتژیک» ایران است، اولین حمله مستقیم ایران به اسرائیل است که جنگ سایه بین این دو را وارد مرحله ای جدید و آشکار می کند و سابقه خطرناکی برای رقابت های آینده به‌وجود می‌آورد. این نقطه عطف و شیوه های جدید، نمادی از رادیکالیزه شدن فزاینده فضای سیاسی است. این مساله ممکن است به تلاش های بین‌المللی برای جلوگیری از تشدید تنش نظامی و به خطر افتادن آمریکا در یک باتلاق منطقه ای گسترده تر تداوم بخشد.
جناح راست مستقر در اسرائیل
بازگشت بنیامین نتانیاهو به نخست وزیری در دسامبر 2022 باعث ایجاد ائتلاف راست افراطی متشکل از احزاب افراطی ملی گرا و فوق مذهبی شد و به عادی سازی حاشیه های افراطی جامعه اسرائیل کمک کرد. از زمان حمله هفت اکتبر حماس، چنین عناصری به صورت عمیق تر به جریان اصلی گفتمان سیاسی نفوذ کرده اند و با فراخوان های آشکار برای استفاده گسترده از زور در غزه، الحاق کرانه باختری و غزه، اخراج فلسطینی ها و گسترش جنگ های منطقه ای به لبنان، بیشتر به سمت راست سوق یافته اند. چنین احساسات تندروانه ای به طور فزاینده در افکار عمومی اسرائیل منعکس می‌شود، جایی که اکثر یهودیان اسرائیلی از عملیات نظامی جاری در غزه، گزینه حمله همه جانبه علیه حزب الله و همچنین تلاش برای جلوگیری از تشکیل کشور مستقل فلسطین و ارائه کمک های بشردوستانه حمایت می‌کنند. در این میان، فضا برای مخالفت در کنست، که پیش از این با نابودی چپ اسرائیل محدود شده بود، بیش از قبل محدودیت می یابد.
چنین تفکری در اوایل آوریل نیز به نمایش گذاشته شد. ایتامار بن گویر، وزیر امنیت داخلی اسرائیل و رهبر حزب راست افراطی اوتزما یهودیت (قدرت یهود)، «خودداری و تناسب» را به عنوان مفاهیمی از دوران گذشته رد کرد و در عوض خواستار حمله مخرب به ایران شد. با این حال، درخواست ها برای بازدارندگی قوی تر به جناح های راست افراطی محدود نمی‌شود، زیرا بخش هایی از حزب لیکود نتانیاهو نیز بیش از پیش خصمانه شده اند. حتی در میان احزاب میانه روی اسرائیل، رهبران تمایل خود را به مواجهه نظامی نشان داده اند و برای حمله به رفح و یک جبهه گسترده در امتداد مرز اسرائیل با لبنان فشار می آورند.
پس از حمله ایران در 13 آوریل، طرح های اولیه که توسط اعضای مخالف پارلمان، بنی‌گانتس و گادی آیزنکوت ارائه شد، پیشنهاد یک ضدحمله گسترده به محض شروع حمله ایران و قبل از ارزیابی مقیاس کامل خسارت بود که خطر تشدید تنش ها با ایران را در پی داشت. همچنین کابینه جنگی اسرائیل (که گانتس یکی از اعضای کلیدی آن است) برنامه‌ریزی کرده بود تا در اوایل 14آوریل از ایران انتقام بگیرد، اما به اصرار کاخ سفید چنین طرحی به تعویق افتاد. اسرائیل موفق شد از این حادثه با آسیب های نه چندان زیاد بیرون بیاید و کابینه را در موقعیتی باثبات تر و در موقعیتی قرار داد تا درگیری های منطقه ای را دو چندان کند.
در نظرسنجی های عمومی برای اولین بار از 7 اکتبر، تا حدودی موقعیت لیکود و نتانیاهو بهبود یافته است. بنابراین نتانیاهو که ماندن در قدرت برای او موضوعی در راستای بقای سیاسی و شخصی است، ممکن است سودی در طولانی شدن درگیری های اسرائیل ببیند؛ همان‌طور که برخی سوءظن ها در مورد غزه وجود دارد. حتی بیشتر از آن زمانی که دادستان دیوان کیفری بین‌المللی درخواست بازداشت او را داد.
نشنال اینترست مدعی شد که ایران نیز روند مشابهی را البته در بازه زمانی طولانی تر دنبال کرده است. در طول دو دهه گذشته، نیروهای دیگری برای تحکیم تسلط خود بر هر نهاد سیاسی کلیدی تلاش کرده اند و به طور سیستماتیک جناح های اصلاح طلب و میانه روی رقیب میانه / چپ میانه را به حاشیه رانده اند. تا سال 2020، اکثر رقبای ریاست جمهوری از دور رقابت‌ها کنار زده شدند. در انتخابات مارس 2024، هر گونه تصور انتخابی در ایران خارج از جناح های محافظه کار رقیب، عملاا از بین رفته بود. بیش از 200 (از 290) کرسی پارلمان اکنون در کنترل محافظه کاران است. از زمان تحلیف در سال 2021، قوه مجریه نیز به همین ترتیب انتخاب شده است. به‌رغم درگذشت ناگهانی رئیس‌جمهور در 30 اردیبهشت، این روند احتمالا در زمان جانشین وی که از میان کادرهای وفادار و محافظه کار مشابه انتخاب خواهد شد، ادامه خواهد یافت.
برخلاف جناح های اصلاح طلب یا میانه رو که از خود در مسائل داخلی و تعامل بین‌المللی (از جمله حمایت از توافق هسته ای 2015) انعطاف پذیری نشان داده اند، محافظه کاران از مواضع سازش ناپذیر سیاست خارجی حمایت می کنند. به ادعای نشنال اینترست، آنها مخالف تعامل با غرب هستند و از پاسخ قوی به دشمنان خارج از کشور دفاع می کنند.
با توجه به این توفان سیاسی، در سیاستگذاری این کشور تمایل به تحمل ریسک نشان داده شده است. این امر باعث گسترش عملیات نظامی در سوریه، عراق، پاکستان و اسرائیل و همچنین دادن آزادی عمل بیشتر به شرکای منطقه ای و نیروهای نیابتی آن - که با اسرائیل و متحدانش درگیر شده اند - شده است. این پویایی ها در حمله اول آوریل ایران به اسرائیل قابل مشاهده است.
صلح نسبی برای مدت طولانی حاکم نخواهد شد
در حال حاضر، درگیری مستقیم بین تهران و تل آویو خنثی شده است. با این حال، در حالی که تلاش های هر دو طرف برای به حداقل رساندن پیامدهای احتمالی تنظیم شده بود، اما رسیدن به این موقعیت تاحد زیادی مدیون میانجی گری های جهانی است. از آنجا که نارضایتی ها و اختلافات بین دو طرف حل نشده باقی می مانند (مانند درگیری های گسترده تر فلسطین و ائتلاف های «ضد ایران»)، سیاست جدید ایران برای حملات مستقیم و تمایل شدید اسرائیل برای انجام تهدیدهای امنیتی به این معنی است که الان فقط مساله زمان مطرح است و ممکن است تبادل آتش مرگبارتری بین طرفین در آینده رخ دهد.
در حالی که ابزارهای قهری ممکن است زمانی مؤثر باشد که دشمنان خطوط قرمز تعیین شده را زیر پا بگذارند یا نیاز به «به حداقل رساندن عزم یا توانایی های طرف مقابل» وجود داشته باشد، اما اتکای بیش از حد به چنین ابزارهایی برای کاهش تنش های منطقه ای در خاورمیانه نه تنها باعث عدم دستیابی به نتایج مطلوب امنیتی می‌شود، بلکه ممکن است خطرات ناشی از محاسبه اشتباه، تهدید تشدید تنش و احتمال درگیری گسترده تر را به دنبال داشته باشد.
در عوض، آنچه در ماه های پیش رو ضروری است، ظهور خطوط قرمز معتبرتر ایالات متحده است تا هم رفتارهای اسرائیل در منطقه را خنثی کرده و هم پاسخگویی را تضمین کند. برخی از اهداف - مانند زیرساخت های هسته ای در اسرائیل و ایران - باید ممنوع باشد. همچنین سرمایه‌گذاری مشابهی برای حفظ کانال های ارتباطی مستمر بین ایالات‌متحده و ایران، جلوگیری از تشدید غیرعمدی و کمک به کاهش تنش در مواقع ضروری مورد نیاز است.
در بلندمدت، نیاز به رهبری مبتکرتر و جسورانه تر، هم در سطح منطقه و هم در صحنه بین‌المللی وجود دارد. در هسته اصلی، ضرورت آتش‌بس در غزه، در کنار ابتکارات اختصاصی با هدف ایجاد یک کشور فلسطینی نهفته است. شکست مداوم قدرت های جهانی و منطقه ای در حل و فصل مناقشه اسرائیل و فلسطین، پایدارترین موضوعی که دشمنی ایران و اسرائیل را تشدید می کند، به تداوم بی ثباتی کمک خواهد کرد. تا زمانی که این درگیری ادامه داشته باشد، منطقه آماده شعله ور شدن با کوچک‌ترین تحریک خواهد بود.
ایالات متحده و اسرائیل همچنین باید در استراتژی خود برای ایجاد یک اتحاد آمریکایی - عربی - اسرائیلی علیه «محور» ایران تجدیدنظر کنند. شرکای آمریکایی - عربی در طول سال گذشته نشان داده اند که برای روابط با ایران ارزش قائل هستند؛ اگر فقط به عنوان یک ضمانت در برابر حمله باشد. در نهایت، ایجاد یک مجمع منطقه ای فراگیرتر برای گفت وگو و دیپلماسی، با الهام گرفتن از اتفاقات گذشته مانند کنفرانس مادرید یا پیشنهادهای اخیر مانند تلاش های صلح هرمز یا چشم انداز امنیت منطقه ای شورای همکاری خلیج فارس که شامل همه قدرت های خاورمیانه است، می تواند امکان گفت وگوهای غیرمستقیم را فراهم کند. در حالی که موانع ممکن است دلهره آور به نظر برسند، فرصت هایی مانند آنهایی که با آتش بس ارائه می شوند که می توانند به عنوان کاتالیزور برای دیپلماسی مستقیم و غیرمستقیم عمل کنند، احتمالا به وجود می آیند. بدیل - نزول از یک جنگ تمام عیار - بسیار سخت است.
--> اخبار مرتبط