طهرانچی: وحدت حوزه و دانشگاه نیازمند اقدام نظام‌مند فکری است
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی گفت: مسیر وحدت حوزه و دانشگاه نیازمند یک کار نظام مند فکری است که مقدمات آن انجام شده است.
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم، محمد مهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در مراسم روز حوزه و دانشگاه با تسلیت ایام شهادت حضرت فاطمه زهرا (ع) و گرامیداشت روز وحدت حوزه و دانشگاه، گفت: موضوع وحدت حوزه و دانشگاه، یک بحث بنیادی است، چرا که هر دو نهاد، از مؤسسات تمدنی محسوب می‌شوند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه برای وحدت باید به چهار مؤلفه مبانی ساختاری و هدف و روش توجه داشت، اظهار داشت: نگاه امام خمینی (ره) در وحدت علم و دین را می‌توان در کتاب «چهل حدیث» مشاهده کرد.
وی با اشاره به اهمیت تعامل و وحدت علم و دین، خاطرنشان کرد: مقام معظم رهبری سال 1368 در دیدار جمعی از دانشجویان و طلاب به مناسبت روز وحدت حوزه و دانشگاه بیان داشتند «در نظام اسلامی، علم و دین پابه‌پا باید حرکت کند. وحدت حوزه و دانشگاه، یعنی این دو شعبه هستند از یک مؤسسه؛ مؤسسه علم و دین. مؤسسه علم و دین یک مؤسسه است و علم و دین با هم هستند؛ [این مؤسسه] دو شعبه دارد: یک شعبه، حوزه‌های علمیه هستند؛ یک شعبه، دانشگاه‌ها هستند؛ اما [باید] با هم مرتبط باشند، با هم کار کنند، به هم خوش‌بین باشند، از هم جدا نشوند، از هم استفاده کنند.»
عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با تبیین وحدت حوزه و دانشگاه در کلام رهبر معظم انقلاب اسلامی، یادآور شد: براساس بیانات مقام معظم رهبری، وحدت حوزه و دانشگاه یعنی وحدت در هدف و هدف این است که همه به‌سمت ایجاد یک جامعه اسلامی پیشرفته مستقل و جامعه الگو حرکت نمایند. اکنون مهمترین سؤال این است؛ دانشگاه‌ها با استفاده از این میراث تاریخی و علمی و تجربه گران‌قدر انقلاب اسلامی، چگونه می‌توانند در شکل‌گیری «تمدن نوین اسلامی» که همان «جامعه آرمانی اسلام» است، نقش‌آفرینی کنند؟ باید تمام برنامه‌ها و مسیر حرکت دانشگاه‌ها در جهت نقش‌آفرینی در ایجاد تمدن نوین اسلامی باشد.
وی با تأکید بر اهمیت جهت‌گیری علمی، افزود: از دیدگاه رهبر معظم انقلاب، مهمتر از نیروهای مستعد، جهت‌گیری علمی است، زیرا اگر جهت‌گیری علمی، صحیح و در چارچوب اخلاق و معنویت نباشد، تبعات زیادی را به‌وجود خواهد آورد.
طهرانچی در ادامه به پیام آیت‌الله جوادی آملی به‌مناسبت شهادت دکتر مجید شهریاری اشاره کرد و گفت: وحدت حوزه و دانشگاه به نگاه «علم و دین» و «الهیات و طبیعیات» بازمی‌گردد. در بررسی تاریخ علم، می‌بینیم که علمی در یونان و غرب بود، اما با ظهور اسلام، به سرزمین‌های اسلامی آمد و نوعی تحول در مسیر گذشته به وجود آمد و از دوران امام صادق (ع) تا دوره امام رضا (ع) نوعی تحول در مسیر گذشته به‌وجود آمد و منجر به دوره تمدن اسلامی شد، پس از این دوره نیز علم جدید بروز یافت.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به واکاوی «علم جدید» در اروپا پرداخت و اظهار داشت: آنچه ما امروز از علم به آن می‌پردازیم، دانشی (Science) است که به آن علم جدید می‌گوییم و در اروپا با تکیه بر میراث گذشتگان بر مبنای نگاهی نو پدید آمد و پیشرفت کرد. علم جدید از زمین فلسفه و فرهنگی که در رنسانس قوام یافته بود، رویید. اروپا در آغاز تاریخ فلسفه جدید دریافته بود که می‌تواند و باید بنای علمی را بگذارد که با آن بتوان طبیعت را مهار کرد و به استخدام درآورد تا معاش را بهتر و آسان‌تر کند.
وی در این رابطه افزود: علم جدید با تحقیقات و کشف‌های گالیله، نیکلاس کوپرنیک و رنه دکارت آغاز شد و قوام یافت. پیشرفت این علم در ارتباط و تعلق دانشمندان و جامعه‌شناسان و با ملاحظه شرایط تاریخی آن جامعه بود. علم جدید در اروپا، با نظر تکنیک و بر اثر تلقی موجودات به‌عنوان منبع نیرو و به‌قصد تصرف در جهان و موجودات پدید آمده است، حتی در جایی هم که این علوم اخذ و اقتباس شد، این اقیانوس را از تکنولوژی و برای تکنولوژی آغاز کردند.
عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، با اشاره به تفاوت دو نهاد حوزه و دانشگاه، یادآور شد: حوزه‌های علمیه نهادی برآمده از سنت و دانشگاه نهادی برآمده از مدرنیته است و بنیان دانشگاه در ایران در تعارض با حوزه شکل گرفت. کاری که اکنون باید انجام داد این است که با یک تحول از این تعارض، به مسیر استقلال و گفت‌وگو پا نهیم و در نهایت به وحدت برسیم.
طهرانچی تصریح کرد: البته بحث دین و علم تنها مربوط به ما نیست، بلکه به‌عنوان بحث روز غرب نیز مطرح می‌شود، به‌طوری که اگر دقت کنیم نشان مجله الزویر (Elsevier) درخت ممنوعه است و مقالات علوم تجربی و پزشکی در این مجله و تحت این نشان منتشر می شود که نشان می‌دهد رویکرد غرب هم در بحث علم کاملا دینی است، اما مسئله و رویکردی که خودشان دارند آن را دنبال می‌کنند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: آنچه در علوم پایه، مهندسی و علوم پزشکی واقع شده، استقلال است. جوانان ما در کلاس معارف اسلامی نظریه تکامل را بر مبنای دین می‌شنوند و در کلاس زیست‌شناسی این نظریه را بر مبنای دیگری می‌آموزند و این یعنی فرد جزء خود را دو قسمت کرده است. ما گفت‌وگو را آغاز کردیم، اما مسیر وحدت حوزه و دانشگاه نیازمند یک کار نظام مند فکری است که مقدمات آن انجام شده است. باید به همان پایه‌هایی که قرن دوم در تشکیل تمدن اسلامی داشتیم، بازگردیم و آن خمیرمایه‌ها را دریابیم.
وی اضافه کرد: قرآن به‌عنوان کتاب هدایت یک تربیت علمی برای انسان در نظر گرفته است و در نگاه ما کلام خدا و فعل او، با یکدیگر در تعارض نیست و ازاین‌رو در بخش‌های مختلفی از قرآن کریم می‌بینیم که خداوند خلقت را نشانه‌ای برای همه مؤمنان، فراگیران، عالمان، عاقلان، متفکران، شنوندگان و متقین می‌داند و بین پدیده‌ها و ایمان ارتباط برقرار می‌کند.
طهرانچی در پایان با اشاره به اقدامات دانشگاه آزاد اسلامی در راستای وحدت حوزه و دانشگاه و پیوند علم و دین، خاطرنشان کرد: دانشگاه آزاد اسلامی در این راستا، ضمن پرهیز از نگاه فرآیندی به علوم انسانی و هنر، همایش‌های «حکمت اسلامی و علوم انسانی» و «حکمت اسلامی و علوم طبیعی» را برگزار می‌کند و در دستور دارد، همچنین درس فلسفه علم، فناوری و جامعه نیز برای دانشجویان مقطع دکتری طراحی شده و این مباحث آغاز راه دانشگاه آزاد اسلامی در مسیر وحدت حوزه و دانشگاه است.