عجله عجیب دولت برای رسیدن به نتیجه در وین / آیا توافق انتخاباتی، به سرنوشت برجام دچار می‌شود؟
مذاکرات وین در حالی ادامه دارد که عجله دولت برای رسیدن به توافق تا پیش از انتخابات در اظهارات مسئولان دولتی و تیم مذاکره کننده مشهود است؛ اظهاراتی که باعث شده طرف های مقابل صراحتا درباره عجله مذاکره کنندگان ایران برای رسیدن به توافق صحبت کرده و در مذاکرات زیاده‌خواهی بیشتری نشان دهند.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ نشست وین در حالی در جریان است که کمتر از دوماه تا انتخابات و پایان دولت باقی نمانده و همین موضوع موجب گمانه‌زنی‌های بسیاری مبنی بر تلاش دولت برای به نتیجه رساندن مذاکرات پیش از انتخابات شده است.
اظهارت مقامات ارشد دولت و دستگاه دیپلماسی نیز این گمانه‌زنی‌ها را تقویت کرده تا جایی که رئیس جمهوری اخیرا در سخنانی گفته بود که «دست ما را باز بگذارید تا مثل 100 روز اول تحریم‌ها را بشکنیم» و در جایی دیگر تاکید کرده بود که «به مردم می‌گویم که تحریم شکسته شده است».
این اظهارات در حالی است که نه در همان ابتدای برجام تحریمی به صورت عملی برداشته شد و نه تا کنون نشست وین به نتیجه رسیده که تحریم شکسته شود؛ به نظر می‌رسد این اظهارات بیش از آن که بر مبنای واقعیت باشد، نشان‌دهنده عجله دولت برای دستیابی به توافق است.
عجله در رسیدن به توافق تنها در سخنان «حسن روحانی» دیده می‌شود بلکه در سایر مقامات دولت نیز اظهاراتی مشابه داشته‌اند. «محمود واعظی» رئیس دفتر رئیس جمهوری مدتی قبل در مصاحبه‌ای گفته بود که «باید مراقبت کنیم تا مذاکرات زودتر به نتیجه برسد». همچنین «علیرضا معزی» معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس جمهوری در توییتی اعلام کرده بود که «دولت برای صد روز پایانی، پر انگیزه است؛ احیا و اجرای دو سند، مأمویت محوری دولت روحانی در این صد روز است، احیای سند برجام واجرای سند واکسیناسیون ملی».
مسئولان ارشد دستگاه دیپلماسی نیز در شرایط مختلف از تلاش برای دستیابی هر چه سریع‌تر به توافق خبر داده‌اند. «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان از مخالفان خواسته بود که آرزوی تأخیر در احیای برجام را کنار بگذارند. همچنین سید عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران و رئیس تیم مذاکره کننده ایرانی ابراز امیدواری کرده بود که سریع‌تر بتوان برای اختلافات موجود راه حل پیدا کرد.
با این وجود به نظر می‌رسد مانع اصلی دولت برای امضای شتابزده توافق، قانون مجلس و سیاست‌های بالادستی نظام است که در آن بر برداشته شدن یکجای تحریم‌ها و راستی‌آزمایی تأکید شده و باتوجه به مخالفت آمریکا با این دو خواسته ایران، رسیدن به توافق دشوار است.
شتابزدگی و اظهارات مقامات دولت ایران کار را به جایی رسانده که طرف غربی نیز متوجه عجله دولت ایران برای دستیابی به مذاکره شده است تا جایی که «انریکه مورا» مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا و دبیر سیاسی سرویس اقدامات خارجی اروپا در سخنانی اعلام کرده بود که «به عنوان هماهنگ کننده برجام احساس فوریت قطعی می کنم چرا که زمان به نفع ما نیست. خوشحالم از این که تمام هیئت‌ها از جمله ایران و آمریکا ابراز می کنند که چنین احساسی (درباره زمان) دارند».
بخش اول صحبت‌های مورا که می‌گوید «زمان به نفع ما نیست» بسیار قابل تأمل بوده و نشان‌دهنده عجله اتحادیه اروپا است و به نظر می‌رسد این اتحادیه نیز با توجه به نزدیکی انتخابات ایران در تلاش است کار را زودتر تمام کند.
اما برخلاف صحبت‌های مورا در بخش دوم که مدعی شده ایالات متحده نیز برای رسیدن به توافق عجله دارد، صحبت‌های مسئولان کاخ سفید حاکی از چیز دیگری است.
جن ساکی سخنگوی کاخ سفید در نشستی خبری تاکید کرده که «مذاکرات در وین طولانی خواهد بود ولی در عین حال تدوام گفتگوها نشانه خوبی برای پیشبرد مذاکرات به شمار می‌رود». همچنین وندی شرمن معاون وزیر خارجه آمریکا اعلام کرده است که «در مذاکرات وین درباره برجام مقداری پیشرفت به دست آمده است اما هنوز راه طولانی در پیش است».
این صحبت‌ها در کنار اظهارات مقامات ایرانی نشان می‌دهد که برخلاف دولت ایران، بایدن علاقه‌ای به رسیدن به توافق فوری بدون رسیدن به خواسته هایی مانند بحث درباره برنامه موشکی ایران و... ندارد و حتی با توجه به شرایط آمریکا و اظهارت رئیس جمهور این کشور به نظر می‌رسد توافق با ایران اولویت ایالات متحده نیست.
این موضوع در کنار علاقه نشان دادن دولت ایران برای به نتیجه رسیدن هر چه سریع تر مذاکرات باعث شده تا کاخ سفید در صدد گرفتن امتیازات بیشتری برآمده و در تلاش برای گسترش موضوعات مذاکره باشد تا جایی که «رابرت مالی» نماینده آمریکا در امور ایران و رئیس تیم مذاکره‌کننده آمریکا در اظهاراتی اعلام کرده است که «هر تعداد از تحریم‌های ترامپ را که خواستیم نگه خواهیم داشت و دوست داریم وارد مذاکره درباره موضوعاتی فراتر از برجام شویم».
شرمن نیز گفته است که «ما باید با ایران توافقی طولانی، قوی و بهتر داشته باشیم تا به همه نگرانی‌های ما درباره رفتار ایران در منطقه، موشک‌های بالستیک، تجارت اسلحه و حقوق بشر پرداخته شود».
هرچند زیاده‌خواهی آمریکایی‌ها موضوع جدیدی نیست اما تجربه ثابت کرده هر گامی که به عقب برداریم آن‌ها یک گام جلو خواهند آمد. از طرف دیگر در عرف دیپلماتیک هیچگاه یک کشور نباید خود را مشتاق رسیدن به توافق و نیازمند آن نشان دهد؛ زیرا تنها باعث خواهد شد که طرف مقابل با سوءاستفاده از این موضوع خواهان امتیازات بیشتر شود.
بنابراین عجله دولت تنها به زیان ایران خواهد بود و مانند آنچه در زمان اجرای برجام اتفاق افتاد، احیای این توافق نیز ثمره‌ای برای کشور نخواهد داشت.
انتهای پیام /