فاصله صنایع دفاعی و خودرویی و رنجی که مردم می‌برند
هدایت نیروهای مسلح توسط رهبری معظم انقلاب، رکن اصلی پیشرفت و تحول در عرصه صنایع دفاعی است.
به گزارش مشرق، «عباس حاجی نجاری» در یادداشت روزنامه «جوان» نوشت:
رهبر معظم انقلاب اسلامی صبح روز چهارشنبه 17 اردیبهشت ماه، در ارتباط تصویری مستقیم و با هفت مجموعه تولیدی به مناسبت هفته کار و کارگر با تأکید بر اهمیت جهش کیفی در کنار جهش کمی، موضوع افزایش امید به کار و تلاش را در کشور بسیار مهم خواندند و گفتند: متأسفانه عده‌ای در کشور به‌طور دائم می‌گویند «نمی‌شود و نمی‌توانیم» در حالی که «می‌توانیم» و دلیل آن هم این است که ما وقتی می‌توانیم یک ماهواره‌بر را با سرعت 7500 متر بر ثانیه به فضا پرتاب کنیم و ماهواره را در مدار قرار دهیم، و یا در صنایع دفاعی، آن پیشرفت‌های بزرگ را داشته‌ایم، پس در تولید هم می‌توانیم به جهش دست پیدا کنیم. آن ذهن و فکری که می‌تواند ماهواره را تولید کند و چند صباح دیگر برای ارسال ماهواره در مدار 36 هزار کیلومتری هدف‌گذاری کند، قطعا چنین روحیه ابتکار و خلاقیتی برای تولید خودرو با مصرف 5 لیتر بنزین در یکصد کیلومتر و در دیگر بخش‌های تولید نیز وجود دارد. پیش از این نیز معظم له همین مثال را در زمینه توان کشور در تبدیل یک موشک دوربرد به یک موشک نقطه زن زده بودند.
این واقعیت که در عرصه میدانی اعتراف بسیاری از ناظران بین‌المللی را هم در پی داشته و بر اقتدار دفاعی و توان بازدارندگی ایران متکی بر توانمندی‌های داخلی تأکید دارند واتفاقا یکی ازدلایل فشار امریکایی‌ها درتحریم ایران نیز متوقف کردن این توانمندی است، در داخل کشور نیز ضمن ایجاد روحیه افتخار به پیشرفت‌های صنایع دفاعی، گلایه از ضعف‌های صنایع داخلی به ویژه صنایع خودرویی را درپی داشته که چرا باید این دوگانگی و تفاوت میان صنایع دفاعی با دیگر صنایع کشور وجود داشته باشد.
البته اشاره به این نکته ضروری است که در سایر کشورها نیز نیروهای مسلح به دلیل ضرورت حفظ آمادگی نظامی و مقابله با تهدیدات، پیشتاز امر تحقیق وتوسعه وتولید فناوری‌های نوین هستند و سپس سایر بخش‌ها هم می‌توانند از این پیشرفت‌ها بهره ببرند. اما در مورد ایران علاوه بر این به عوامل دیگری نیز می‌توان اشاره کرد که تصمیم گیری و برنامه ریزی مناسب مدیران می‌تواند این دوگانگی را به حداقل برساند:
1- شرایط تحریم اقتصادی و نظامی تحمیل شده از سوی دشمنان نظام از آغازین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی بخش صنایع و تجهیزات نظامی را هدف گرفته به گونه‌ای که از تحویل بسیاری از قطعات هواپیماها و دیگر تجهیزات نظامی که حتی قبل پیروزی انقلاب اسلامی به ایران فروخته و وجه آن رانیز دریافت کرده بودند، خودداری کرده و اکنون یکی از مطالبات معوق ایران از امریکایی‌ها متاثر از آن است. به همین دلیل از لحظه پیروزی انقلاب اسلامی کارشناسان و متخصصان صنایع دفاعی و نیروهای مسلح ناچار شدند برای حفظ و نگهداری تجهیزات به فکر ساختن سلاح‌ها وتجهیزات نظامی و قطعات مرتبط باآن باشند که مهندسی معکوس یکی از آن راه‌های آن بود. بدیهی است که ادامه روند و وجود تدبیر واراده‌ای که ایران باید در این عرصه به خودکفایی وتوان بازدارندگی برسد، زمینه‌ساز پیشرفت صنایع دفاعی و نوآوری‌هایی مانند نقطه زن کردن موشک‌های دوربرد شده که بعضا در دیگر کشورها نظیر آن وجود ندارد.
2- عرصه دفاع و جهاد از آغاز بر عهده نیروها و مدیران انقلابی و جهادی بود. این ویژگی سبب شده است که انگیزه‌های منفعت طلبانه شخصی و جریانی در آن کمتر میدان یابد. روحیه ایثار و از خود گذشتگی در مدیران و تلاشگران این عرصه، یکی از عوامل اصلی تحول ومقدمه‌ای برای مقابله با تحریم‌ها و دستیابی به فناوری‌های نوین برای یک دفاع مطمئن بود.
3- اعتماد به جوانان و نخبگان در دوران دفاع مقدس و پس از آن توسط امامین انقلاب منشأ بسیاری از نوآوری‌ها شد. این ویژگی هم در دوران دفاع مقدس علت پیروزی‌ها بود که می‌توان متوسط سنی فرماندهان دفاع مقدس را در آن روزها مثال زد و چه اکنون که در عرصه نوآوری و تکنولوژی‌های نوین آثار این اعتماد به جوانان و نخبگان دیده می‌شود و جوانان و نخبگان چه در عرصه صنایع هسته‌ای وچه در عرصه تولید تجهیزات دفاعی وبه ویژه پیشرفت‌های نوین موشکی محور اصلی این تحول هستند.
4- اهتمام به تحقیق و توسعه و سرمایه‌گذاری برای آن در نیروهای مسلح و صنایع دفاعی بیش از دیگر بخش‌ها است و علت آن نیز از یک سو به دلیل تحریم‌ها است و از سوی دیگر به دلیل نیازها و هدف گذاری‌های صورت گرفته است. این امر اگر متناسب با ضرورت‌ها و نیازها به عرصه صنایع غیردفاعی نیز تعمیم یابد، ما شاهد تحول در آن عرصه هم خواهیم بود. تحقیق و توسعه در واقع محور اصلی پیشرفت‌ها و نوآوری هاست ولازمه آن ارتباط تنگاتنگ دانشگاه وصنعت است که متأسفانه در صنایع ما ضعیف است، اگر چه در سال‌های اخیر در پی توصیه‌های مکرر رهبری معظم انقلاب و میدان دادن به شرکت‌های دانش بنیان، اقداماتی نیز در این بخش صورت گرفته است، اما فاصله معنا داری تا نیازهای واقعی دارد.
5- اگرچه تدبیر فعال سازی شرکت‌های دانش بنیان و به کارگیری جوانان فعال خلاق و هوشمند و تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه سبب بهره گیری دیگر صنایع از تجربیات دفاع شده است ولی یکی از عواملی که سبب شده است که در عرصه‌هایی نظیر صنایع خودروسازی، کشور درجا بزند و هنوز بعد از 30 سال خودرو پراید تعیین کننده سرنوشت صنایع خودروی کشور است، این است که میدان صنعت خودرو در اختیار افراد و مؤسساتی است که جز نفع شخصی و سودآوری اندیشه دیگری ندارند وبرای آن‌ها واردات به دلیل سودآوری و زحمت کمتر اهمیت واولویت بیشتری دارد، این وضعیت سبب شده که میدان برای تحول در این عرصه فراهم نشود و اتفاقا کشورهای صنعتی نیز با درک همین واقعیت توانسته‌اند خودروسازی کشور را مدیریت کنند، مثلا در شرایطی که خیابان‌های تهران عرصه تاخت و تاز پیشرفته‌ترین خودروهای غربی است، اما از انتقال تکنولوژی ساخت خودرو جدید به ایران جلوگیری می‌کنند، مدیران صنایع داخلی هم که به جای کیفیت، اولویت‌شان حفظ بازار داخلی است از اعتماد نظام به سخت گیری برای واردات خودروهای خارجی استفاده کرده وتن‌ها به سود خود وسهم از بازار می‌اندیشند. واقعه تلخی که در سال‌های اخیر اتفاق افتاد و ما شاهد بودیم که قطعات خودروها از کشور چین وارد می‌شد و در داخل مارک تولید ایران به آن زده می‌شد وخودرو به عنوان خودرو ملی غالب می‌شد، بیانگر یک واقعیت تلخ در عرصه خودروسازی کشور است.
6- هدایت نیروهای مسلح توسط رهبری معظم انقلاب، رکن اصلی پیشرفت و تحول در عرصه صنایع دفاعی است. این امر که مبتنی بر ساختار کلان نظام است که از زمان بنیانگذاری نظام برای آن تدبیر شده، سبب شده که عرصه دفاع و جهاد از غلبه مطالبات بخشی و جناحی مصون مانده و دچار تغییر مستمر مدیران به تناسب انتخابات‌ها نشود و مهمتر از آن هدفگذاری‌های حکیمانه رهبر معظم انقلاب به ویژه در سال‌های اخیر برای تقویت توان نظامی کشور سبب شده است که فرماندهان و مسئولان جهت تحقق آن تلاش کنند که مصداق آن را می‌توان در مورد نقطه زن کردن موشک‌های دوربرد دید.
مجموعه این تحولات بیانگر آن است که صنایع خودرویی کشور هم مثل عرصه دفاعی، قابل پیشرفت و تحول است و ما اگر در این عرصه از اندیشه و توان نخبگان و دانشمندان خود در تولید تجهیزات دفاعی استفاده می‌کردیم پیشرفت‌ها سهل الوصول‌تر بود، چراکه محدودیت‌هایی که در انتقال تکنولوژی و فناوری در عرصه صنایع دفاعی وجود دارد معمولا در عرصه صنایع غیردفاعی کمتر است. این عرصه اولا نیازمند اراده دولت‌هاست، ثانیا سرمایه گذاری هوشمندانه روی تحقیق و توسعه و ثالثا قطع دست واسطه‌ها و کسانی است که جز منافع شخصی خود به چیز دیگری که نمی‌اندیشند.