فعالیت 34 موبایل ون در 18 استان با هدف ارائه خدمات کاهش آسیب اجتماعی
تهران - ایرنا - رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: در حال حاضر در 18 استان کشور، 34 موبایل ون یا مرکز سیار با هدف ارائه خدمات کاهش اعتیاد فعالیت دارند.
فاطمه رضوان مدنی روز دوشنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: مرکز گذری سیار (Mobile Center) مرکزی است که در ساعات معینی از روز در منطقه تحت پوشش خود، خدمات کاهش آسیب اعتیاد از جمله آموزش تزریق سالم و رفتار جنسی سالم، ارائه سوزن و سرنگ، کاندوم، غذا و پوشاک را با استفاده از ماشین ون یا مینی بوس در مناطق آلوده و پرخطر به معتادان تزریقی ارائه می دهد. این مراکز هم خدمات سیاری دارند اما از تیم‌های سیار از امکانات بیشتری برخوردارند و یک ون تجهیز شده در پاتوق های مختلف و در زمان‌های مختلف می تواند به ارائه خدمات پردازد.
وی به فعالیت ایستگاه‌های کاهش آسیب (Harm reduction station) در کشور اشاره کرد و گفت: این ایستگاه، مرکزی است در قالب کانکس با قابلیت جابجایی که خدمات کاهش آسیب در ابعاد کوچکتر از مرکز گذری و مشابه آن ارائه می دهد و به صورت روزانه فعالیت دارد. این مراکز در مکان هایی که نیاز به خدمات کاهش آسیب وجود دارد و راه اندازی مرکز گذری به خاطر شرایط منطقه بسیار مشکل است.
رضوان مدنی ادامه داد: یکی از گزینه های مناسب، ایستگاه کاهش آسیب یا کانکس های کوچک است که حدود 20 - 15 متر مربع است. این ایستگاه ها (کانکس ها) به تازگی راه اندازی شده و در کل کشور در حال حاضر 24 کانکس در 15 استان شروع به فعالیت کرده اند. در این ایستگاه ها هم مشابه تیم‌های سیار به افراد پرخطر و در معرض خطر در پاتوق ها خدمات کاهش آسیب ارائه می دهند.
نحوه خدمات دهی برنامه کاهش آسیب اعتیاد
رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور اظهار داشت: راهبرد و اقدامات کاهش آسیب یکی از اساسی ترین راهبردها در زمینه پیشگیری از ابتلا به بیماری های عفونی و واگیر مانند بیماری‌های ایدز و هپاتیت است. از آنجا که این بیماری ها با فقر ارتباط بسیار نزدیکی دارند و افراد درگیر در آنها عمدتاً از نیازمندان و در طبقات و دهک‌های پایین درآمدی هستند یا پس از ابتلای به بیماری های مذکور به گروه های فرودست اجتماعی نزول می یابند، بنابراین حمایت های همه جانبه اقتصادی، اجتماعی از آنان یک ضرورت است.
رضوان مدنی افزود: از همین رو سازمان بهزیستی کشور هم به سبب مسئولیت هایی که در زمینه اعتیاد بر عهده دارد و هم به علت ضرورت حمایت از اقشار آسیب دیده و در معرض آسیب (آسیب‌پذیر)، در زمینه پیشگیری، کاهش و کنترل اچ آی وی / ایدز و حمایت از افراد مبتلا و خانواده‌های آنان فعالیت دارد.
وی با بیان اینکه برنامه های کاهش آسیب در سازمان بهزیستی به منظور کاهش عوارض مصرف مواد و پیشگیری از اچ ای وی اجرا می‌شود، تصریح کرد: جامعه مخاطب اصلی این برنامه ها، مصرف کننندگان مواد که رفتارهای پرخطر دارند مانند مصرف کنندگان تزریقی مواد و مصرف کنندگان بی خانمان و زنان با رفتار پر خطر هستند. خدمات و برنامه های کاهش آسیب شامل آموزش، توزیع اقلام کاهش آسیب مانند سوزن و سرنگ، کاندوم، اقامت شبانه، ارائه تغذیه و وعده ی غذایی، درمان نگهدارنده با متادون، حمایت های اجتماعی، خدمات ارجاع و پیگیری، آزمایش سریع اچ آی وی، مشاوره و خدمات سیار است.
رضوان مدنی یادآور شد: از سال گذشته خدمات پیشگیری از کرونا شامل توزیع اقلامی مانند ماسک و ضدعفونی کننده دست و سطوح و... هم اضافه شده است. خدمات کاهش آسیب و پیشگیری از اچ آی وی در مراکز سیار موبایل ون، تیم های سیار، ایستگاه های کاهش آسیب و باشگاه های مثبت به گروه های هدف ارائه می شوند. آموزش، توانمندسازی گروه های همتا، ارائه اقلام کاهش آسیب، آزمایش اولیه سریع اچ آی وی، ارجاع، حمایت های اجتماعی از جمله خدمات سازمان بهزیستی در سرتاسر کشور هستند.
واحدهای ارائه دهنده خدمات
رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: برنامه های کاهش آسیب با توجه به نیاز و مشخصات منطقه و ارزیابی های انجام شده در واحدهای متنوعی شامل مرکز گذری (DIC)، مرکز سرپناه شبانه (Shelter)، مرکزگذری / سرپناه شبانه (DIC/shelter)، تیم امداد رسان سیار (Outreach)، مرکز گذری سیار (Mobile Center) و ایستگاه کاهش آسیب (کانکس) ارائه می شود که سه مورد آخر خدمات کاهش آسیب را در پاتوق ها ارائه می دهند. در ابتدا بر اساس جانمایی و ارزیابی سریع و مفصل منطقه ای، مناطق پرخطر شناسایی و خدمات کاهش آسیب به افراد نیازمند خدمات ارائه می‌شود.
رضوان مدنی در تعریف تیم امداد رسان سیار (Outreach) افزود: تیم سیار معمولاً متشکل از دو نفر که بیشتر افراد گروه همتا (افراد بهبود یافته) هستند، است. تیم سیار به شناسایی پاتوق های معروف و محل تجمع مصرف‌کنندگان خیابانی می پردازد و در محل پاتوق خدمات کاهش آسیب را ارائه می‌کند. بخشی از تیم ها وابسته به مرکز گذری یا مراکز گذری / سرپناه شبانه و برخی تیم ها نیز به عنوان تیم سیار مستقل هستند. خدمات کاهش آسیب شامل آموزش، توزیع اقلام کاهش آسیب مانند سوزن و سرنگ، کاندوم، ارائه تغذیه و وعده غذایی، ارجاع به مراکز کاهش آسیب و مراکز درمانی دیگر، انجام تست اج آی وی و اخیرا ارائه اقلام پیشگیری از کرونا است. 140 تیم سیار وابسته در 31 استان کشور و 31 تیم سیار مستقل در 10 استان کشور فعال هستند.