«قانون» یا «نشست‌های دیپلماتیک»؛ کدام راه‌حل بحران ریزگردهاست؟/ سدسازی، ساختار یکپارچه زیستی خاورمیانه را بهم ریخته است
استاد دانشگاه و فعال محیط زیست با تصریح بر این نکته که خاور میانه قربانی سیاست های جاه طلبانه سدسازی کشورهایی چون ترکیه است، گفت: سیاست های توسعه ای دولت ها در راستای بهبود شرایط محیط زیست نیست، بنابراین افق روشنی در راستای مهار یا مرتفع کردن معضل ریزگردها نمی توان تصورکرد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ آنگونه که از شواهد و قرائن پیداست گویا ریزگردهایی که تا سال گذشته حضور کمرنگی در جامعه ما داشتند، به مهمانان همیشگی فصول گرم سال تبدیل شده اند؛ همچنانکه هجوم دود و دم و پدیده اینورژن و وارونگی دما در زمستان و پائیز چندسالی است به جزء لاینفک جامعه ما تبدیل شده است. حبیب حی‌بر معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اهواز امروز در نخستین روز خردادماه1401 اعلام کرد پس از وقوع گرد و غبار 633 نفر با مشکلات تنفسی به مراکز درمانی استان خوزستان مراجعه کرده اند.
از طرفی از نشست های دیپلماتیک که حول مرتفع کرده پدیده ریزگردها بین کشورهای ایران و ترکیه و سایر کشورهای منطقه برگزار شده است، خبر متقن و امیدوارکننده ای که بر رفع این پدیده حکایت کند به گوش نمیرسد.
23 فروردین 1401؛ مراجعه بیماران قلبی به بیمارستان‌های خوزستان
از سوی دیگر جای تاسف است که قانون جامع هوای پاک که در سال 1396 به تصویب رسید و به دستگاه های متولی ابلاغ شد هم نتوانسته مرهمی بر این زخم کاری باشد.
***
دکتر حسین آخانی فعال و استاد محیط زیست دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ پیرامون ایجاد ریزگردهایی که امسال برای نخستین بار در فصول گرم سال مشکل آفرین شده است، گفت: مقوله ریزگردها امسال به مشکل بزرگی تبدیل شده است که بنا به دلائل بسیاری به وجود آمده. برخی از خاستگاه های پدید آمدن ریزگردها منشاء داخلی دارند؛ ازجمله تخریب هایی که به بهانه ساخت ویلاها در طبیعت ایجاد می شود یا مثلا تفریح هایی مانند آفرودسواری که تفریح گروه خاصی از جامعه است و پیامدهای منفی آن مانند ریزگردها برای اقشار حاشیه نشین شهرها باقی می ماند. اما دلائل کلان این پدیده در صنایعی مانند سد سازی ها نهفته است. سدهایی که در سالهای گذشته ساخته شده اند امروزه نتایج منفی خود را در قالب گردوغبار از خود بجا می گذارند.
آیا نشست های دیپلماتیک راهگشاست؟
وی در پاسخ به این سوال که آیا نشست های دیپلماتیک می تواند راهگشای این معضل باشد، گفت: من به شخصه امیدی ندارم که مسئولان مملکت بتوانند در زمینه آلودگی هوا کاری انجام دهند. یعنی با وجود قانونی که در زمینه هوای پاک تدوین و تصویب کرده اند، باز به نظر من توان انجام کارهای بازدارنده آلودگی از مسئولان ما ساخته نیست؛ چرا که مقابله با این معضل باید از سالها پیش آغاز می شد تا امروز بتوانیم بخشی از نتایج این مقابله را شاهد باشیم. لذا این مسئله مربوط به این دولت و آن دولت هم نمی‌شود و در مجموع معضلات حوزه محیط زیست هم مانند سایر حوزه ها مانند کلافی در هم تنیده است که بازگشایی این کلاف سردرگم از مسئولانی که بخاطر ارتباط با سایر افراد و مسئولان دستگاه های دیگر مدام در حال توجیه هستند برنمی آید.
درد ما نبود قانون نیست؛ درد ما اجرا نشدن قانون است
وی تصریح کرد: وقتی سلامت عموم جامعه حکم می کند و جان مردم در میان است، باید مسئولان قوانین را اجرا کنند. اگر شده اجرای این قوانین بسیار مشکل باشد باید به آن تمکین کنند. درد ما این است؛ درد ما نبود قانون نیست، درد ما اجرا نشدن قانون است. در نهایت این نافرمانی از قانون روز به روز شرایط وخیمی را رقم می زند، مثل امروز که تقریبا زندگی در برخی نقاط مانند شهرهای جنوب و جنوب شرقی و غرب کشور تقریبا محال به نظر می رسد.
قانونی که در گذشته تصویب شده به نفع کشور نادیده گرفته می شود
این مدرس دانشگاه در بخش دیگری از اظهاراتش خاطرنشان کرد: یک نافرمانی قانونی گاهی در شکل و شمایل ساخت سد در کشور ظهور می کند. بنابراین مسئولان کشور به این نتیجه می رسند که می شود قانونی که در گذشته به نفع محیط زیست کشور تدوین شده است، حالا به نفع کشور نایده اش گرفت! چون وقتی که مثلا سدی ساخته شود، تمام مردم از آن منتفع می شوند. بدون آنکه آنها به این نکته توجه کنند که سدسازی چه معایبی دارد و در این زمینه مطالعه ای ترتیب دهند. که کشورهای دیگری که در گذشته سد ساخته اند، مثل حال حاضر ما که از تبعات سدسازی ها به تنگ آمده ایم با چه معضلاتی دست و پنجه نرم کرده اند.
خاور میانه قربانی سیاست های جاه طلبانه سدسازان ترکیه
آخانی در ادامه با بیان اینکه واقعیت را نباید نادیده گرفت، تصریح کرد: واقعیت این است که تبعات سد سازی که امروزه به صورت بروز ریزگردها و پدیده گرد و غبار خود را نشان داده و نه تنها مردم ما را درگیر کرده، بلکه مشکلات این حوزه مردم خاورمیانه هم را گرفتار کرده است. خاورمیانه در حال حاضر قربانی سیاست های جاه طلبانه سدسازان ترکیه و ایران شده است. در این میان راحت تر در مورد سدسازی ترکیه حرف می‌زنیم چرا که خطاهای فاحش این کشور آشکار است.
در خاورمیانه دو برابر میانگین جهانی گرمایش اتفاق افتاده است
وی اضافه کرد: نباید نقش سدسازی ایران را در این میانه فراموش کرد. ما هم در این بازی نقش داشته ایم به دلیل اینکه در برهه ای از تاریخ بعد از چین، ترکیه و ایران دومین و سومین کشور بودند که به لحاظ جریان و شتاب سدسازی در جهان شناخته شدند. همین مسئله باعث شده که ساختار یکپارچگی زیستی خاورمیانه بهم خورده و با توجه به وضعیت گرمایش کره زمین که در خاورمیانه دو برابر میانگین جهانی گرمایش اتفاق افتاده به گونه ای مهم ترین عامل آن سدسازی های بی پشتوانه است. یعنی اگر در نظر بگیرید که ما در مقیاس جهانی چیزی حدود 2/1درجه افزایش گرمای کره زمین داریم، این دما در خاورمیانه رسما از 2درجه گرمایش گذشته و از آستانه مرزی که بتوان آن را کنترل کرد این دما گذشته است. بنابراین به این نتیجه می رسیم که اصولا مدیران و مسولان ما در حوزه محیط زیست درک درستی از توسعه پایدار ندارند و نمی خواهند به این مقوله فکر و یا اصولا به مشکلی گوش کنند.
سیاست های توسعه ای دولت ها در راستای بهبود محیط زیست نیست
این فعال محیط زیست در ادامه یادآور شد: ما اساسا اعتقادی نداریم و نمی خواهیم کاری در این زمینه انجام دهیم. درحالیکه ایران خودش به تنهایی 2درصد ازگازهای گلخانه ای جهان را تولید می کند. یعنی ما جزء اولین های تولید گازهای گلخانه ای دنیا هستیم. خب در شرایطی که در حال حاضر قرار داریم طبیعی است که سیاست های توسعه ای دولت ها در جهت تغییر شرایط و بهبود وضع ریزگردها و رفع مشکلات زیست محیطی این حیطه نیست و با توجه به رویکردی که متولیان امر در این جهت دارند من به شخصه نمی توانم افق روشنی را در زمینه رفع معضل ریزگردها و دستیابی به هوایی نسبتا سالم پیش بینی کنم. شما تصور کنید که ما در سالهای گذشته چقدر گفتیم که در منطقه شمال کشور نباید به هیچ عنوان صنعت وارد شود.
ورود صنایع پتروشیمی به شمال کشور آنجا را هم به کانون ریزگرد تبدیل می‌کند
وی در ادامه افزود: برای این مخالف ساخت صنایع در مناطق شمالی هستیم چون شمال کشور زیستگاه بسیاری از حیوانات و جانداران و گونه های ارزشمند گیاهی است که با ورود صنعت بی تردید این ثروت خدادادی نابود می شود؛ مانند بسیاری از مواهبی که ما در مناطق دیگر داشته ایم و صنعت موجب نابودی آنها شده است؛ اما آیا مسئولان برای نظرات ما ارزشی قائلند؟ بدون توجه به آنچه تا بحال گفته ایم قصد دارند در شمال کشور کارخانجات و صنایع پتروشیمی راه بیندازند. بی تردید با ورود صنایع آلاینده به شمال کشور قطعا پهنه سبز آنجا از بین خواهد رفت و به کانونی دیگر برای تبدیل ریزگردها تبدیل شده اند. با این اوصاف واقعا من نمیدانم با این شرایط قرار است چه برنامه ای برای مهار و یا رفع ریزگردها اجرا شود.
انتهای پیام /
