ماجرای حذف چند اپلیکیشن ایرانی از گوگل پلی

دومینوی حذف اپلیکیشن ها از گوگل پلی در روزهای اخیر با «روبیکا» شروع شد و بعد از آن به «ذره بین»، «آپارات»، «فیلیمو»، «بلد» و «طاقچه» رسید که باعث تعجب کاربران ایرانی شد.

روزنامه «خراسان» در ادامه نوشت: داستان حذف برنامه‌های ایرانی از گوگل پلی موضوع تازه‌ای نیست. شهریور ماه 96 نیز گوگل همانند اپل با ارسال ایمیلی اقدام به حذف برخی اپلیکیشن‌های ایرانی کرد. البته حذف اپلیکیشن‌های اندروید از پلی‌استور مشکلات عدیده‌ای مشابه اقدام اپل ایجاد نمی‌کند زیرا سیستم عامل اندروید امکان دانلود و نصب اپلیکیشن ها را از فروشگاه های متفرقه می‌دهد و هم اکنون این اپ‌های حذف شده، قابل دانلود از استورهای اندرویدی ایرانی هستند. هرچند باید منتظر ماند و دید قطار حذف اپ‌های ایرانی باز هم قربانی بیشتری خواهد گرفت یا تنها به همین چند اپلیکیشن خاص محدود خواهد شد. اما برای حذف این اپلیکیشن‌ها در شبکه‌های اجتماعی ادعاهای مختلفی مطرح می‌شود که امروز می خواهیم به آنها بپردازیم.

آیا پای تحریم در میان است؟

یکی از دلایلی که درباره علت حذف این اپلیکیشن‌ها مطرح می‌شود تحریم‌های آمریکاست. در همین زمینه، وزارت ارتباطات بیانیه‌ای صادر کرد که به گزارش تسنیم در آن آمده است: «اقدامات اخیر شرکت گوگل در حذف برنامک‌های (اپلیکیشن) مؤثر و پرکاربرد ایرانی، نشان از کینه‌توزی با مردم ایران و اوج ناراحتی و نگرانی آن ها از توسعه و کاربردی شدن کسب و کارها و پلتفرم‌های بومی ایرانی است.

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، یک جانبه گرایی پلتفرم‌های آمریکایی و تحریم ناعادلانه علیه زیست بوم فناوری و فضای مجازی کشور را به شدت محکوم می‌کند و کمترین پاسخ معقول به تحدید و مسدودسازی صورت گرفته را توسعه و کاربردی شدن همه‌جانبه دستاوردهای بومی در فضای مجازی می‌داند و بر این اساس توجه نخبگان، صاحبان کسب و کارهای دیجیتال، دانشجویان، صنعت گران و فعالان فضای مجازی و رسانه‌ها را به نکات زیر جلب می‌کند: وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، صاحبان پلتفرم‌های ایرانی فعال در داخل و در سطح بین‌المللی و توسعه دهندگان شبکه ملی اطلاعات را طلایه داران استقلال و پیشرفت فضای مجازی کشور می‌داند و حمایت قطعی و تمام عیار خود را از آن‌ها اعلام می‌کند... ما معتقدیم تعامل بین المللی تنها با دست های پر، مؤثر است و امروز به یمن تلاش و توان و خلاقیت جوانان ایرانی در صحنه بین‌المللی سربلندیم.»

دلیل حذف از نگاه مدیران اپلیکیشن‌ها

بعد از حذف روبیکا و ذره بین از گوگل پلی مدیران این اپلیکیشن‌ها موضع گیری خاصی نداشتند اما مرکز ملی فضای مجازی در واکنش به حذف آن ها از گوگل پلی استور ضمن انتقاد از این تصمیم گوگل، اعلام کرد که این موضوع را از مجاری بین‌المللی پیگیری حقوقی خواهد کرد و در صورت نپذیرفتن گوگل و تکرار آن مانع فعالیتش در بازار ایران خواهد شد.

درباره آپارات و فیلیمو هم مجموعه صباایده، که این دو اپلیکیشن زیرمجموعه آن هستند، دلیل حذف این اپلیکیشن ها از گوگل پلی را تحریم‌های بین‌المللی اعلام کرده است. این مجموعه، ایمیل گوگل که 10 روز پیش به آن ها داده شده مبنی بر نداشتن امکان استفاده از گوگل پلی به دلیل بند 16.5 قوانین توسعه دهندگان را در اختیار رسانه ها قرار داده، ایمیلی که به ادعای مسئولان این اپلیکیشن ها مشخص می کند که دلیل حذف از گوگل پلی تحریم های آمریکاست.

آن طور که پیگیری ها نشان می‌دهد، «بلد» نیز همانند فیلیمو و آپارات، ایمیل مشابهی را از گوگل مبنی بر نداشتن امکان استفاده از گوگل پلی به دلیل بند 16.5 قوانین توسعه دهندگان دریافت کرده که در آن اعلام شده گوگل مجبور است اپلیکیشن مسیریاب بلد را به دلیل شرایط تحریم از گوگل پلی حذف کند. البته مدیر روابط عمومی طاقچه به ایسنا گفته که بدون اعلام و دریافت ایمیل از گوگل پلی حذف شده اند و گوگل هم به مکاتبات آن ها پاسخ درستی نمی دهد.

بند 5. 16 قوانین توسعه‌دهندگان چیست؟

طبق ترجمه متن ایمیلی که گوگل به برخی از اپلیکیشن های حذف شده ارسال کرده، بند 5. 16قوانین توسعه دهندگان از این قرار است که محصولاتی که روی گوگل پلی قرار می‌گیرند ممکن است مشمول قوانین صادرات، تحریم و مقررات ایالات متحده و دیگر حوزه های قضایی باشند، از جمله مقررات صادرات وزارت بازرگانی ایالات متحده، تحریم های اقتصادی وزارت خزانه‌داری ایالات متحده و مقررات ITAR (ترافیک بین‌المللی سلاح) وضع شده توسط وزارت امور خارجه ایالات متحده.

البته این تحریم ها مربوط به اپلیکیشن های دارای تراکنش های مالی است که برخی از اپ ها دارند و از آن جایی که گوگل از تحریم‌های ثانویه آمریکا هراس دارد اقدام به حذف اپلیکیشن های ایرانی می‌کند.

دیگر ادعاها درباره حذف اپلیکیشن‌ها

در خصوص حذف اپ های ایرانی از گوگل پلی دلایل دیگری هم مطرح شده است. برخی کاربران به جز تحریم تراکنش های مالی دو مورد دیگر از جمله ریپورت اپ توسط کاربران و رعایت نکردن کپی رایت توسط اپلیکیشن ها را مطرح کرده اند که برخی از آن ها را در ادامه می خوانید.

درباره روبیکا دلیل حذف آن از گوگل پلی را به دنبال ریپورت گسترده کاربران به دلیل ساخته شدن اکانت های جعلی در این برنامه اعلام کرده اند. ماجرا از این قرار بود که تعداد زیادی از کاربران از جمله برخی افراد مشهور اعلام کرده‌اند که بدون اجازه و اطلاع آن ها، حساب جعلی به نام شان در روبیکا ساخته شده و حتی تمام محتوای حساب اینستاگرام شان نیز در این اکانت ها کپی شده است که واکنش های زیادی داشت.

ذره بین هم که یک جست و جوگر ایرانی متعلق به همراه اول است که17 اسفند 99 رونمایی شد به گزارش زومیت، به دلیل ریپورت کاربران حذف شده است. در این گزارش آمده بعد از رونمایی از این جست و جوگر، برخی شهروندان ایرانی شاهد تبلیغات پیامکی گسترده ای بودند که آن ها را آزرده کرده و آن را مانند روبیکا ریپورت کرده اند.

در خصوص حذف آپارات و فیلیمو هم تجارت نیوز در گزارشی مدعی شده است: «رعایت نکردن حق کپی رایت در آپارات و فیلیمو از دلایلی بود که کاربران برای حذف این اپلیکیشن ها اعلام کرده‌اند.»

اما درباره مسیریاب بلد هم دلیل حذف آن را دستکاری نقشه های متن باز توسط بلد اعلام کرده اند. دیجیاتو در 12 تیر امسال در گزارشی در این باره نوشت که ایجاد اختلال در مسیریابی جاده هراز و آزادراه غدیر، دستکاری عامدانه در نقشه‌های عربستان سعودی و... از جمله دستکاری های بلد در نقشه های متن باز بوده که البته مسیریاب بلد در بیانیه ای این اتفاقات را اقدام احساسی یکی از کارکنان اعلام و ارتباط سازمانی این موضوع به بلد را تکذیب کرد.

به نظر می رسد اگر چه آمریکا با هر گونه پیشرفت فناوری های داخلی کشورمان مخالف است و راه آن را سد می کند اما باید در نظر داشته باشیم که هر برنامه ای برای این که بتواند قدرتمند شود باید به دنبال جذب کاربرهای منطقه ای و جهانی باشد که مستلزم ارائه آن در پلتفرم های خارجی است و برای این کار باید اپلیکیشن ها به قوانین این استورها از جمله صیانت از اطلاعات کاربران، حق کپی رایت و تراکنش مالی اشراف داشته باشند و آن را رعایت کنند.