ما به درس‌های بعثت برای همیشه نیازمندیم
جشن بعثت و بزرگداشت روز مبعث در واقع عمدتاً برای این است که مضمون بعثت را بازخوانی کنیم و از آن درس بگیریم؛ هدف این است. ما به درس‌های بعثت برای همیشه نیازمندیم؛ بعثت فقط یک حادثه‌ی تاریخی برای یک برهه‌ی معینی از زمان نبود؛ برای همه‌ی دوران تاریخ است.
خبرگزاری میزان - بنا به اعلام KHAMENEI.IR، رهبر معظم انقلاب 26 اردیبهشت 1394 در دیدار مسئولان نظام و سفرای کشورهای اسلامی بیاناتی ایراد فرمودند که به مناسبت سالروز بعثت پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) بازخوانی میشود.
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم (1)
و صلی الله علی محمد و ءاله الطاهرین
تبریک عرض میکنم این عید بزرگ و تاریخی و بی‌نظیر را به همه‌ی شما حضار محترم و میهمانان عزیز و به همه‌ی ملت ایران و به عموم مسلمانان جهان و همچنین به همه‌ی انسان‌هایی که دلشان برای عدالت و انسانیت و آزادی میتپد. بعثت عیدی برای همگان است و نه فقط برای مسلمانان. جشن بعثت و بزرگداشت روز مبعث در واقع عمدتاً برای این است که مضمون بعثت را بازخوانی کنیم و از آن درس بگیریم؛ هدف این است. ما به درس‌های بعثت برای همیشه نیازمندیم؛ بعثت فقط یک حادثه‌ی تاریخی برای یک برهه‌ی معینی از زمان نبود؛ برای همه‌ی دوران تاریخ است.
آنچه من امروز به‌طور کوتاه از این مجموعه‌ی عظیمِ درس‌های بعثت میخواهم انتخاب و عرض بکنم، این است که بعثت برای مقابله‌ی با «جاهلیت» آمد. جاهلیت در ادبیات اسلامی، دوران قبل از طلوع نبوت پیامبر مکرم است. نباید تصور کرد که این جاهلیت، مخصوص جزیرهالعرب و عرب‌های مکه و حجاز و بقیه‌ی نقاط بود؛ نه، آن جاهلیت عمومیت داشت؛ ایرانِ آن روز هم غرق در جاهلیت بود، امپراتوری رومِ آن روز هم غرق در جاهلیت بود؛ اسلام و بعثت پیامبر برای مقابله‌ی با همه‌ی این جاهلیت پدید آمد. جاهلیت فقط به معنای فقدان علم نیست؛ در تعبیرات اسلامی و در ادبیات اسلامی، جاهلیت معنای بسیار وسیع‌تری دارد؛ بخشی از جاهلیت، فقدان علم و نداشتن علم است، اما جاهلیت به معنای وسیع عبارت است از غلبه و حاکمیت نیروی شهوت و غضب انسانی بر محیط زندگی؛ این میشود جاهلیت. جاهلیت یعنی جوامع انسانی، تحت تأثیر تمایلات شهوی و غضبیِ عمدتاً فرمانروایان خود به شکلی دربیاید که فضائل در آن گم بشود و رذائل حاکم بشود؛ این میشود جاهلیت.
قساوت تا اینجا میرسد که کودک مردم که هیچ، زن و بچه‌ی بی‌گناه دیگران که هیچ، بر فرزند خود هم ترحم نمیکند! این میشود جاهلیت
یک عرصه‌ی وسیعی از گمراهی در زندگی مردم جاهلی وجود داشت: از یک طرف مهارگسیختگیِ شهوات نفسانی، شهوات جنسی و امثال آن - حالا شما همین محیط جزیرهالعرب را نگاه کنید؛ بقیه‌ی محیط‌ها هم همین‌جور بود؛ به شکل مهارگسیخته‌ای غرق در شهوات بودند و هرکسی میتوانست، شهوت‌رانی میکرد - و از آن طرف، همین انسان‌های تابع شهوت خود، در مقام قساوت و ویرانگری و خون‌ریزی، باز تا نهایت حدومرزی که قابل تصور است میرفتند، یعنی کودکان خودشان را میکشتند؛ قَد خَسِرَ الَذینَ قَتَلوا اَولادَهُم (2) - کسانی که اولاد خود را به قتل میرساندند - سَفَهًا بِغَیرِ عِلم؛ (3) این از روی سفاهت است؛ این سفاهت همان جاهلیت است. قساوت تا اینجا میرسد که کودک مردم که هیچ، زن و بچه‌ی بی‌گناه دیگران که هیچ، بر فرزند خود هم ترحم نمیکند! این میشود جاهلیت. از آن طرف شهوت، از این طرف غضب؛ آن‌وقت محیط زندگی، اسیر این دو احساس سرکشِ بی‌مهار قرار میگیرد. اسلام آمد این وضعیت را دگرگون کند. البته عیناً همین در دربار‌های ایرانِ ساسانی هم بود، در دربار‌های امپراتوریِ روم هم بود، در بقیه‌ی جا‌هایی هم که امپراتوری‌ها و دربار‌ها و حکمرانی‌های ظالمانه و طاغوتی بود وجود داشت. اسلام در مقابل همه‌ی این واقعیت زشت قد برافراشت؛ لِلعلَمینَ نَذیرًا؛ (4) همه‌ی جهان را مخاطب هشدار خود قرار داد؛ این پیام اسلام است.
جاهلیت، امروز هم در دنیا وجود دارد؛ ما باید چشممان را باز کنیم و جاهلیت را بشناسیم؛ امروز هم عیناً همین معنا وجود دارد؛ شهوت‌رانیِ بی‌حساب، بی‌مهار، بی‌منطق. امروز منطق شهوت‌رانی در دنیای غرب «تمایل» است؛ میگوییم چرا همجنس‌بازی را، همجنس‌گرایی را ترویج میکنید؟ میگویند خب، این یک تمایل بشری است؛ این منطقشان است! همین‌ها که در عرصه‌ی شهوت‌رانی و عدم رعایت هیچ خط قرمزی در باب شهوات جنسی و شهوات گوناگون بشری ایستادگی و توقف نمیکنند و پیش میروند، نوبت به قساوت که میرسد، همان وضعیت را انسان اینجا هم مشاهده میکند: انسان‌ها را میکُشند، بی‌گناه‌ها را میکُشند، بدون هیچ جرمی ملتها را مورد سرکوب قرار میدهند؛ این جاهلیتی است که امروز وجود دارد؛ جاهلیت مدرن. فرق این جاهلیت با جاهلیت صدر اول - جاهلیت اولی به تعبیر قرآن - این است که امروز جاهلیت، مسلح و مجهز است به سلاح علم، به سلاح دانش؛ یعنی علم که مایه‌ی رستگاری انسان باید باشد، وسیله‌ای شده است برای تیره‌روزی انسان، برای بدبختی جوامع بشری. آن کسانی که امروز به دنیا دارند زور میگویند، با تکیه‌ی به فراورده‌های دانش خود است که دارند زور میگویند؛ این سلاحی که دارند ساخته‌شده و فراورده‌ی دانش است، ابزار‌های اطلاعاتی که دارند، ابزار‌های امنیتی که دارند، ابزار‌های عظیم تبلیغاتی که دارند، این‌ها فراورده‌های علم است؛ همه‌ی آن‌ها در خدمت همان شهوت و غضب است. این وضع امروز دنیا است. جامعه‌ی اسلامی با یک چنین واقعیتی مواجه است و این را دنیای اسلام باید احساس کند، باید درک کند.
امروز جاهلیت بازتولید شده است؛ با توان بسیار بالا، با خطر صد‌ها بلکه هزار‌ها برابرِ جاهلیت روز‌های اول و دوران اول اسلام
امروز جاهلیت بازتولید شده است؛ با توان بسیار بالا، با خطر صد‌ها بلکه هزار‌ها برابرِ جاهلیت روز‌های اول و دوران اول اسلام. البته اسلام هم بحمدالله امروز مجهز شده است. نیروی عظیم اسلامی با استفاده‌ی از ابزار‌های گوناگون، امروز در دنیا گسترده است؛ و امید موفقیت، امید غلبه‌ی بر ترفند دشمنان امید کمی نیست؛ امید بالایی است؛ چیزی که لازم است در درجه‌ی اول «بصیرت» است و در درجه‌ی دوم «عزم و همت»؛ این چیزی است که ما ملتهای مسلمان به آن احتیاج داریم.
خب، امروز دنیای اسلام حقاً و انصافاً گرفتار است. شما نگاه کنید وضعیت کشورهای اسلامی منطقه‌ی خود ما را، از پاکستان و افغانستان بگیرید تا سوریه و لبنان و فلسطین، و از یمن بگیرید تا لیبی؛ این کشورهای اسلامیِ منطقه‌ی غرب آسیا و شمال آفریقا، امروز گرفتاری‌های زیادی دارند: گرفتاریِ ناامنی دارند، گرفتاری برادرکُشی دارند، گرفتاری تسلط گروه‌های از خدا بی‌خبر دارند و پشت سر همه‌ی این‌ها هم گرفتار نقشه‌های استکباری قدرت‌های بزرگ و در رأس آن‌ها آمریکا هستند که به اسم حفظ منافع خودشان وارد میدان‌ها میشوند و هر کاری که دلشان میخواهد - همان شهوت و غضب - انجام میدهند؛ یعنی انسان‌های بی‌گناه را میکُشند، از گروه‌های نابِکار حمایت میکنند.
تبلیغاتشان هم تبلیغات انصافاً وسیعی است و همه‌ی این‌ها را در پوشش‌هایی میگنجانند. این سیاستمدار معروف نسل قبل انگلیس، چرچیل - که ما ایرانی‌ها با اسم چرچیل خیلی آشنا هستیم - یک حرفی دارد که در این حرف، طنز عجیبی نهفته است؛ او میگوید که «راستی» آن‌قدر عزیز است که باید انسان حتماً آن را در پوششی از دروغ بپیچاند و محفوظ بدارد! ببینید، این منطق است! دروغ، تبلیغ خلاف واقع، سخن درست نقطه‌ی مقابل حقیقت؛ این آن چیزی است در سیاست‌های غربی‌ها انسان مشاهده میکند.
امروز آمریکایی‌ها ادعا میکنند میخواهند با تروریسم مبارزه کنند، درحالی‌که خطرناک‌ترین گروه‌های جرار تروریستی را خود این‌ها به‌وجود آوردند
امروز آمریکایی‌ها ادعا میکنند میخواهند با تروریسم مبارزه کنند، درحالی‌که خطرناک‌ترین گروه‌های جرار تروریستی را خود این‌ها به‌وجود آوردند؛ داعش را چه کسی به‌وجود آورد؟ خودشان اعتراف میکنند که در ایجاد داعش نقش و سهم اصلی را داشته‌اند. گروه‌های خُرد و ریزودرشت دیگر - از قبیل داعش - را چه کسی به جان عراق و سوریه و بقیه‌ی نقاط انداخت؟ این گلوله‌ها و این ابزار‌ها و این دلار‌هایی که در جیب این انسان‌های جنایتکار و آدم‌کش میرود، از کجا می‌آید؟ این پول‌ها از کجا می‌آید؟ این کسانی که به دستور سیاست‌های آمریکا گروه‌های تروریستیِ جرار خطرناکِ منطقه را پشتیبانی میکنند، چه کسانی هستند؟ آیا تردیدی وجود دارد در اینکه دست استکبار در ایجاد تروریسم و در ترویج تروریست‌ها و در کمک به آن‌ها و پشتیبانی آن‌ها در منطقه‌ی ما بیشترین نقش را داشته است؟ در همه‌ی نقاط این منطقه که انسان نگاه میکند، این سَرانگشت خبیث دشمنان را در تولید حادثه‌ی تروریسم مشاهده میکند. دولت جعلی صهیونیست را که فلسطین را آن‌جور در غزه و در منطقه‌ی ساحل غربی مورد فشار قرار داده است، چه کسی پشتیبانی میکند؟ چه کسی حمایت میکند؟ چه کسی جاده را برای آن‌ها صاف میکند؟ چه کسی پشت سر آن‌ها می‌ایستد؟ قدرت‌های غربی هستند که در رأس آن‌ها هم آمریکا است؛ آن‌وقت در شعارهایشان، اظهارشان این است که ما با تروریسم مخالفیم، ما با داعش مخالفیم؛ و دروغ میگویند، خلاف واقع میگویند. این جاهلیت است؛ این همان جاهلیتی است که امروز در دنیا وجود دارد.
ما باید بیدار باشیم. برادران عزیز، ملت عزیز ایران، امت بزرگ اسلامی، زمام‌داران کشورها! بدانید که ما میتوانیم در مقابل این جاهلیت بِایستیم. امروز سیاست‌های خباثت‌آلود استکبار در منطقه‌ی ما ایجاد جنگ‌های نیابتی است؛ برای منافع خودشان، کشورهای منطقه را یا گروه‌هایی در داخل کشورها را تحریک کنند و وادار کنند که به جان هم بیفتند و آن‌ها منافع خودشان را دنبال کنند؛ جیب کمپانی‌های اسلحه‌سازی را پر کنند، سیاست‌های اقتصادیِ اقتصاد نزدیک به ورشکستگی خودشان را ترمیم کنند؛ هدف آن‌ها این است؛ ما باید بیدار باشیم.
راجع به منطقه‌ی خلیج فارس حرف میزنند. امنیت منطقه‌ی خلیج فارس منفعت مشترک کشورهای خلیج فارس است؛ ما کشورهای حول‌وحوش خلیج فارس منفعت مشترکی داریم، ما همسایه‌ایم، امنیت اینجا به نفع همه‌ی ما است؛ اگر خلیج فارس امن باشد، همه‌ی ما از این امنیت استفاده میکنیم و اگر ناامن باشد، برای همه ناامن است؛ خلیج فارسِ ناامن، برای همه ناامن خواهد بود؛ [اما] آن کسانی که باید این امنیت را حفظ کنند، کسانی هستند که خلیج فارس مال آن‌ها است، متعلق به آن‌ها است، خانه‌ی آن‌ها است؛ آمریکا چه‌کاره است که بیاید اینجا درباره‌ی مسائل خلیج فارس اظهار نظر بکند، یارگیری بکند. آن‌ها دنبال امنیت نیستند، دنبال منافع خودشان هستند و [اگر] لازم بدانند یک نقطه را ناامن کنند میکنند و از ناامن‌کننده حمایت میکنند.
خب، یمن ناامن شد، یمن میدان کشتار کودکان و زنان شد، این ناامنی نیست؟ چه کسی این ناامنی را دارد پشتیبانی میکند؟ آمریکا. متأسفانه عامل، کشورهای مسمای به مسلمانی‌اند، کشورهای منطقه‌اند، اما این‌ها فریب خورده‌اند؛ پشتیبان او است، طراح او است؛ آن کسی که تروریسم را ترویج میکند آن‌ها هستند.
آن‌وقت میگویند ایران تروریسم را [حمایت میکند]. ما با تروریسم مبارزه کردیم، ما به تروریسم سیلی زدیم. تروریسم در داخل کشور ما با پول دشمنان ما و با نقشه‌ی آمریکا سر بلند کرد، [اما] ملت ایران با مشت به فرق تروریست در داخل کشور کوبید و بعد از این هم همین خواهد بود.
ما در داخل کشور خودمان، در عراق، در سوریه، در لبنان با کسانی که علیه تروریسم میجنگیدند همکاری کردیم، کمکشان کردیم، بازهم میکنیم؛ ما مقابل تروریسم هستیم. خطرناک‌ترین و خبیث‌ترین تروریست‌های این منطقه صهیونیست‌ها هستند؛ ما با صهیونیست‌ها مواجه‌ایم و مقابلیم. به ما میگوید ایران از تروریسم حمایت میکند! شما از تروریسم حمایت میکنید؛ آمریکا حامی دولت تروریستی صهیونیست است؛ آمریکا داعش را به‌وجود آورد؛ آمریکا داعش را حمایت کرد؛ شما از تروریست‌هایی که در سوریه آدم میکُشند، آدم زنده را آتش میزنند، سینه‌ی مرده را میشکافند، قلبش را بیرون میکِشند و به دندان میکِشند، حمایت کردید؛ شما این‌ها را پشتیبانی کردید، شما به این‌ها دلگرمی دادید؛ هواپیما‌های بی‌سرنشین شما در پاکستان و در افغانستان خانه‌های مردم را ویران کردند، مجالس عروسی مردم را عزا کردند - که در عراق هم همین اتفاق افتاد - این کار‌ها را شما دارید میکنید؛ تروریسم مال شما است؛ تروریست شما هستید. میگوید ایران تروریست [را حمایت میکند]؛ [کار] تروریستی کار شما است؛ ما با تروریسم مخالفیم و با هر تروریستی مبارزه خواهیم کرد. ما از هر مظلومی حمایت خواهیم کرد؛ امروز ملت یمن مظلومند. دیگر از این ظلم بالاتر نیست که در ماه حرام - ماه رجب ماه حرام است - [مسلمان‌ها را میکُشید.] مشرکین مکه هم وقتی ماه رجب میشد، جنگ را قطع میکردند.
امروز زشت‌تر و بدتر از مکه‌ی آن روز، کسانی هستند که در ماه رجب - ماه حرام - خانواده‌های یمنی را به عزا مینشانند؛ در یک شبانه‌روز صدبار، دویست‌بار با هواپیما حمله میکنند به یک نقطه‌ای، به بهانه‌های واهی، با استدلال‌های غلط، با ادعا‌های دروغ؛ این ملت ملت مظلومی است؛ ملت یمن ملت مظلومی است، ملت بحرین ملت مظلومی است، ملت فلسطین دچار مظلومیت مزمن است و سال‌های متمادی است این ملت زیر فشار است. ما هر مقداری که بتوانیم از مظلوم حمایت میکنیم و هر مقداری که توانایی‌های ما و وسع ما باشد وظیفه‌ی ما است؛ اسلام به ما گفته است که «کُن للِظالِمِ خَصماً وَ لِلمَظلومِ عَونا» (5) - این سفارش امیرالمؤمنین است - ما نمیگوییم «اُنصُر اَخاکَ ظالِماً اَو مَظلوما» - این شعار جاهلی است؛ میگفتند اگر برادرت ظالم هم هست یا مظلوم است، باید از او دفاع کنی و حمایت کنی - قرآن این را نمیگوید؛ معرفت اسلامی این را منع میکند. نخیر؛ ظالم هر کسی بود باید با او مقابله کرد و جلوی ظلم او را گرفت؛ مظلوم هرکسی هست باید از او حمایت کرد.
کشورهای منطقه مراقب باشند؛ سیاست دشمنان این منطقه و دشمنان این مجموعه‌ی اسلامی، ترساندن این کشورها از همدیگر است، دشمنِ موهوم درست کنند و دشمن اصلی را که استکبار است، کمپانی‌های متجاوز و متعدی و وابستگان آن‌ها هستند، صهیونیست است در حاشیه نگه دارند. دشمن موهوم درست کنند؛ ایران در مقابل عرب، فلان قومیت در مقابل فلان قومیت دیگر، شیعه در مقابل سنی؛ این‌ها سیاست‌های دشمنان است؛ باید با این مقابله کرد. مقابله‌ی با یک چنین سیاست‌هایی مقابله‌ی با جاهلیت است. جاهلیت مدرنِ امروز، جاهلیتی خشن، بی‌رحم، قسی‌القلب و مجهز به انواع و اقسام ابزار‌ها است؛ هوشیارانه باید با این مقابله کرد و ملت ایران این مقابله را کرده است، باز هم خواهد کرد.
خوشبختانه ملتهای منطقه بیدار شده‌اند؛ بله، بیداری اسلامی را موقتاً سرکوب کردند لکن بیداری، سرکوب‌شدنی نیست؛ بصیرت، سرکوب‌شدنی نیست. ملت ایران بیدار است، بسیاری از ملتهای منطقه آگاه و بیدارند و امت اسلامی هم بحمدالله در حال بیداری است؛ البته دشمنان تسلط [پیدا] میکنند - لِلباطِلِ جَولَه - (6) باطل جَوَلانی میدهد. وظیفه‌ای که ما امروز در قبال یادبود بعثت پیغمبر داریم این‌ها است؛ باید توجه داشته باشیم رسالت امت اسلامی را فراموش نکنیم و نیروی امت اسلامی را نادیده نگیریم. خوشبختانه نیروی امت اسلامی نیروی بسیار زیادی است؛ دلیل واضحش هم این است که سال‌های متمادی است دارند سعی میکنند با همه‌ی قوا نیروی بیداری و مقاومت در منطقه را سرکوب کنند و نتوانسته‌اند؛ با جمهوری اسلامی که محور این بیداری بود، 35 سال است مبارزه میکنند؛ بحمدالله شکست خورده‌اند و بعد از این هم شکست خواهند خورد.
پروردگارا! درود و رحمت خودت را بر همه‌ی شهدای این راه و بر همه‌ی مجاهدان این راه نثار بفرما. پروردگارا! امام بزرگوار ما که این درس‌ها را او به ما آموخت و این راه را او در مقابل ما باز کرد، با اولیائش محشور کن؛ و شهدای عزیز ما را با پیغمبر محشور بفرما.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته
1) قبل از شروع بیانات معظم‌له، حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسن روحانی (رئیس‌جمهور) سخنانی ایراد کردند.
2) سوره‌ی انعام، بخشی از آیه‌ی 140،
3) همان
4) سوره‌ی فرقان، بخشی از آیه‌ی 1،
5) غررالحکم و دررالکلم، ص 529؛ با اندکی تفاوت
6) غررالحکم و دررالکلم، ص 544
- بیشتر بخوانید:
- امروز باید به فکر فردا بود