مساله قدس در اندیشه شهید سلیمانی چه جایگاهی داشت؟
محور مقاومت تاکنون فرماندهان برجسته و ممتاز متعددی داشته است که به شهادت رسیدند. بدون تردید، یکی از مهم‌ترین این فرماندهان نیز سپهبد شهید قاسم سلیمانی بود.
خبرگزاری مهر: در چهارمین سالگرد شهادت سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی، جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه همچنان ادامه دارد و هنوز نشانه‌ای دال بر پیروزی صهیونیست‌ها در این جنگ دیده نمی‌شود. سوال این نوشتار این است که شهید حاج قاسم سلیمانی چه نقشی در مساله قدس داشته و چگونه به قوی شدن مقاومت فلسطینی کمک کرده است؟
نگاه شهید سلیمانی به مساله فلسطین
رصد برخی از اظهارات و رفتارهای حاج قاسم سلیمانی نشان می‌دهد که سردار فقید نیروی قدس به مساله فلسطین نگاه اعتقادی داشته است. به لحاظ اعتقادی، سردار سلیمانی دفاع از فلسطین را از مصادیق دفاع از اسلام و همچنین انقلاب اسلامی ایران می‌دانست. در واقع، شهید سلیمانی بر این باور بود که دفاع از فلسطین در زمره آرمان‌های انقلاب اسلامی و امامین انقلاب است و گروه‌های مقاومت فلسطینی نیز همسو با آرمان‌های انقلاب اسلامی ایران اقدام می‌کنند. حاج قاسم عنوان کرده بود فلسطین خط مقدم ما و همه جهان اسلام است. لذا مهر 1398 در نامه‌ای به ابوخالد، فرمانده کل گردان‌های عزالدین قسام نوشت: «هر کسی ندای فلسطینی‌ها را بشنود و به یاری آنان نشتابد مسلمان نیست.» سردار سلیمانی حمایت از فلسطین را از مصادیق واجب دینی نیز می‌دانست. حاج قاسم سلیمانی، دی ماه سال 96 در یک سخنرانی درباره راهبرد ایران در قبال فلسطین گفت: «ما به‌خاطر یک جریان به فلسطین کمک نمی‌کنیم، بلکه حمایت ما از مردم فلسطین به سبب انجام وظیفه دینی و انقلابی و مقابله با رژیم صهیونیستی است.» سپهبد قاسم سلیمانی در نامه‌ای به محمد ضیف، فرمانده فلسطینی که این روزها به هدایت عملیات طوفان الاقصی مشغول است، نوشته بود: «همه مطمئن باشند که ایران فلسطین را هراندازه که فشارها بیشتر شود و تحریم‌ها تشدید شود، تنها نخواهد گذاشت. دفاع از فلسطین افتخاری برای ما محسوب می‌شود و از این وظیفه در مقابل متاع دنیا چشم‌پوشی نخواهیم کرد. دوستان فلسطین دوستان ما هستند و دشمنان فلسطین دشمنان ما هستند و این سیاست ما بوده و خواهد بود. دفاع از فلسطین مصداق دفاع از اسلام است و هر که ندای شما را بشنود و توجهی نکند، مسلمان نیست.»
اقدام‌های علمیاتی شهید سلیمانی در قبال فلسطین
به لحاظ عملیاتی، سردار سپهبد شهید سلیمانی نقش مهم و پررنگی در دفاع از فلسطین و ارتقا قدرت بازدارندگی گروه‌های فلسطینی و همچنین در مبارزه با رژیم اشغالگر قدس داشت. زیاد النخاله، دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین می‌گوید: «قدرت و امکاناتی که امروز غزه به آن دست یافته است، نتیجه تلاش‌های بزرگ شهید سلیمانی است.» جنگ 22 روزه یکی از رخدادهایی است که سردار سلیمانی حمایت عملی از فلسطینی‌ها داشت. مهم‌ترین اقدام سردار سلیمانی در جنگ 22 روزه را می‌توان رساندن تسلیحات به فلسطینی‌ها و شکست محاصره غزه عنوان کرد. احمد عبدالهادی، عضو دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی از سفرهای مکرر سردار سلیمانی به غزه و طراحی نقشه دفاع در برابر اسرائیل گفت. اسامه حمدان عضو ارشد جنبش مقاومت اسلامی حماس نیز با اشاره به نقش شهید سلیمانی در حمایت از مقاومت فلسطین در جنگ 22 روزه رژیم صهیونیستی علیه غزه، گفت: «شهید سلیمانی در جریان این نبرد لحظه به لحظه با مقاومت فلسطین همراه بود.»
شهید سلیمانی در عبور فلسطینی‌ها از دفاع با سنگ به عملیات طوفان الاقصی نقش پررنگی داشت چرا که به تعبیر رهبر انقلاب، شهید سلیمانی دست فلسطینی‌ها را پُر کرد. مقام معظم رهبری در این خصوص می‌گوید: «آمریکایی‌ها در مورد فلسطین طرح‌شان و نقشه‌شان این بود که قضیه فلسطین را به فراموشی بسپرند؛ فلسطینی‌ها را در حالت ضعف نگه دارند که جرئت نکنند دَم از مبارزه بزنند. این مرد، دست فلسطینی‌ها را پُر کرد؛ کاری کرد که یک منطقه کوچک، یک وجب جا مثل نوار غزه، در مقابل رژیم صهیونیستیِ با آن همه ادعا می‌ایستد، کاری و بلایی سرِ آنها می‌آورد که آنها سرِ 48 ساعت می‌گویند آقا بیایید آتش‌بس بدهید؛ اینها را حاج قاسم سلیمانی کرد. این چیزی است که برادران فلسطینی ما مکرر در مکرر پیش خود بنده گفته‌اند. البته من می‌دانستم اما آنها هم آمدند پیش ما شهادت دادند.»
آزادی قدس؛ هدف نهایی شهید سلیمانی
پیروزی انقلاب اسلامی ایران مصادف با احیای مساله فلسطین بود، مسأله‌ای که از اواخر دهه 1970 میلادی با سازش کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی همراه شده و نوعی ناامیدی و یأس برای مبارزه با رژیم صهیونیستی در میان کشورهای عربی حاکم شده بود. انقلاب اسلامی ایران مساله فلسطین را احیا کرد. امام خمینی (ره) بنیان‌گذار کبیر انقلاب اسلامی در یکی از اولین ابتکارهای سیاست خارجی، آخرین جمعه ماه مبارک رمضان را در دفاع از مساله فلسطین روز قدس نام‌گذاری کرد که این ابتکار تاریخی سبب احیای مساله فلسطین و سبب شکل‌گیری هسته‌های مقاومت در منطقه غرب آسیا برای مبارزه با رژیم اشغالگر قدس شد.
در باب اهمیت قدس برای شهید سلیمانی باید به این نکته محوری اشاره کرد که حاج قاسم معتقد بود هدف نهایی محور مقاومت، آزادی قدس شریف است و این نگاه به تمام ارکان این جبهه مقدس هم سرایت کرده بود. سردار شهید حاج قاسم سلیمانی معتقد بود که در ایران دو روز ملی داریم که مردم یکپارچه به خیابان‌ها می‌آیند: یکی روز پیروزی انقلاب اسلامی و دیگری روز قدس است. به عبارت دیگر، مبارزات شهید سلیمانی آرمان داشت و آرمان نیز آزادی قدس از اشغال صهیونیست‌ها بود. ناصر ابوشریف، نماینده جهاد اسلامی فلسطین در این خصوص عنوان کرد: «حاج قاسم سلیمانی در هر کجا بود هدف نهایی او قدس شریف بود، اگر در عراق بود یا سوریه به قدس می‌اندیشید آخرین هدفش آزادی قدس بود.» بر اساس همین نگاهی که سردار فقید به مساله قدس داشت، از وی با عنوان «شهید قدس» یاد می‌شود و شعار امسال هفته مقاومت نیز «شهید القدس» نام‌گذاری شد. اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس در مراسم تشییع پیکر سردار شهید سلیمانی و همرزمانش در تهران اظهار کرد: «فرمانده شهید سلیمانی همه زندگی خود را در حمایت و پشتیبانی از فلسطین گذاشت و اعلام می‌کنم این فرمانده بزرگ شهید قدس است.»
نتیجه
محور مقاومت تاکنون فرماندهان برجسته و ممتاز متعددی داشته است که به شهادت رسیدند. بدون تردید، یکی از مهم‌ترین این فرماندهان نیز سپهبد شهید قاسم سلیمانی بود. دلیل این اهمیت صرفاً نقش میدانی و عملیاتی فرمانده فقید نیروی قدس سپاه نیست بلکه تزریق این باور به محور مقاومت است که مساله فلسطین، یک مساله ملی و قومی نیست بلکه مسأله‌ای دینی و مذهبی است و هدف نهایی محور مقاومت نیز باید آزادی قدس باشد. شاید همین نگاه نیز یکی از دلایل ترور وی توسط دولت آمریکا و با همدستی رژیم صهیونیستی بود.
سید رضی عمادی، کارشناس مسائل غرب آسیا