موشک سیاه به سفره مردم | دولت و مجلس وارد میدان شدند
چگونگی جبران خسارات منازل مسکونی شخصی آسیب دیده در اثر حمله هوایی رژیم صهیونیستی به شهرهای کشور، سوالی است که این روزها از سوی مردم اقصی نقاط کشور و به‌خصوص ساکنان شهرهایی که بیش از بقیه آماج حملات هوایی قرار دارند، مطرح می‌شود. در حالی که بیمه ها ریسک حوادثی نظیر آسیب و تخریب منازل مسکونی به دلیل جنگ را نمی پذیرند، دولت باید در این مواقع پا به عرصه گذاشته و با حمایت از افرادی که خانه...
- فهرست محتوا
- زندگی آماج حملات هوایی
- «بیمه ساختمان» پوشش می‌دهد؟
- ورود بنیاد مسکن؛ مطابق اساسنامه؟
- ماجرای بندهای ارزیابی خسارت
در این شرایط طی روزهای ابتدایی جنگ، وزارت راه و شهرسازی از تشکیل ستادی با همکاری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، سازمان نظام مهندسی و با هماهنگی ستاد مدیریت بحران خبر داد که قرار است خسارات واحدهای مسکونی در پی این حمله را شناسایی و ارزیابی کرده و در اختیار دولت قرار دهد تا نحوه حمایت سیاستگذار از افرادی که خانه هایشان در حین جنگ آسیب دیده مشخص شود.
با وجود این مردم سوالات متعددی در خصوص چگونگی تشخیص خسارت، چگونگی تامین منابعی مالی مورد نیاز برای اجرای پروژه ها و دلیل انتخاب بنیاد مسکن در این ارزیابی ها را دارند که ضروری است نهادهای ذی‌ربط با پاسخگویی و شفاف سازی دقیق به کمک مردم بیایند. بازسازی سریع خانه های آسیب دیده در جنگ از 2 منظر «تامین مکانی امن برای استمرار زندگی خانواده ها» و «ایجاد امنیت روانی میان شهروندان» ضروری است و بنابراین انتظار می‌رود که نهادهای ذی‌ربط هرچه سریع تر اقدامات لازم برای شروع بازسازی ها را آغاز کنند.
زندگی آماج حملات هوایی
خانه مکانی است که به واسطه فراهم کردن شرایط ضروری نظیر سرپناه، امکانات رفاهی و... محلی برای سکنی گزیدن انسان ها تلقی می‌شود، اگرچه سکنی گزیدن اولین کارکرد خانه در زندگی جوامع بشر به حساب می آید، اما خانه ها برای ما انسان ها فراتر از محلی برای زندگی به شمار می روند، در ذهن ما آدمیان، ارتباطی تنگاتنگ میان خانه و زندگی وجود دارد، درواقع خانه ها نماد زندگی هستند و از این رو آسیب و تخریب هر یک از آنها علاوه بر زیان های متعدد مادی می‌تواند به روح و روان ساکنان و حتی کسانی که در همسایگی آنها زندگی می‌کنند، لطمات جدی وارد کند. در چنین شرایطی بازسازی سریع و با دقت خانه های آسیب دیده در دوره جنگ از دو منظر یعنی «تامین مکانی امن برای استمرار زندگی خانواده ها» و «ایجاد امنیت روانی میان شهروندان» ضروری است.
رژیم صهیونیستی در سحرگاه 23 خرداد ماه به حریم هوایی ایران تجاوز کرد و به این ترتیب ایران به ناگاه وارد دومین جنگ در نیم قرن اخیر شد؛ در حالی که این رژیم سعی دارد در محافل بین‌المللی جا بیندازد که مراکز نظامی و زیرساخت های هسته ای هدف حمله آنهاست، اما طی این مدت خانه های زیادی آماج حملات هوایی رژیم صهیونیستی قرار گرفته است؛ به نحوی که نه تنها ساکنان این خانه ها که در برخی موارد همسایگان آنها نیز دیگر امکان سکنی گزیدن در خانه هایشان را ندارند.
این جنگ 12 روزه، شهرهای تهران، کرج کرمانشاه، تبریز، شیراز، اصفهان، اهواز و دزفول آماج حملات هوایی پهپادها و موشک ها قرار گرفتند. این در حالی بود که دیگر شهرهای کشور نیز از این حملات ددمنشانه بی‌نصیب نمانده اند. با این وجود حملات به نحوی بود که «تهران بیشترین صدمه را به لحاظ آسیب به خانه های مردم دیده است.» در این شرایط شناسایی خانه های آسیب دیده در اثر حمله مستقیم یا خانه های آسیب دیده از موج انفجار، میزان آسیب، لزوم تخلیه برای بازسازی و ایمن سازی، یا امکان زندگی در هر خانه ها و بازسازی همزمان و حتی لزوم تخریب سازه باقی مانده و احداث واحدهای جدید ضروری است. این موضوع باید با همکاری سازمان‌های ذی صلاح در این خصوص انجام شود به نحوی که حداکثر ایمنی مردم تامین شده و خسارتی به شهروندان نرسد.
«بیمه ساختمان» پوشش می‌دهد؟
تخریب خانه های مسکونی به‌خصوص در شهر تهران در اثر حمله هوای رژیم صهیونیستی به کشور از ساعات ابتدایی جنگ آغاز شد؛ این موضوع سوالات جدی در ذهن شهروندان ایجاد کرد که تامین مالی برای بازسازی خانه های تخریب شده یا آسیب دیده از این بحران به چه نحوی خواهد بود. شرکت‌های بیمه اگرچه پوشش هایی برای حوادث غیرطبیعی نظیر سیل، زلزله و آتش سوزی دارند؛ اما تقریبا هیچ بیمه ای ریسک آسیب از جنگ را نمی پذیرد؛ بنابراین مردمی که خانه هایشان در اثر این جنگ آسیب دیده، حتی درصورت داشتن بیمه ساختمان نیز نمی‌توانند به سراغ این فرآیند پوشش ریسک بروند.
در واقع بیمه نامه های استاندارد، خطرات ناشی از جنگ، شورش و بلوا را تحت پوشش قرار نمی دهند. مطابق ماده 28 قانون بیمه ایران (مصوب 1316)، خسارات ناشی از جنگ، شورش یا بلوا تحت پوشش بیمه قرار نمی گیرند، مگر اینکه به صراحت در بیمه نامه ذکر شده باشد؛ عبارتی که بیمه گذار از نوشتن آن خودداری می‌کند. این اصل در بیشتر آیین نامه ها و شرایط عمومی بیمه ها رعایت می‌شود. ریسک بسیار بالا و غیرقابل محاسبه، وسعت و شدت خسارات و ماهیت سیاسی و غیرشخصی جنگ باعث می‌شود تا شرکت‌های بیمه ریسک بیمه کردن اماکن در زمان جنگ را نپذیرند. طبق ماده 21 آیین نامه شماره 98 بیمه مسوولیت کارفرما، این نوع خسارات فقط در صورتی تحت پوشش قرار می گیرند که در بیمه نامه یا الحاقیه آن تصریح شده باشد.
با این وجود این دولت با همکاری سازمان‌های ذی‌ربط این مسوولیت را دارند که به کمک مردم جنگ زده که در پی جنگ خانه هایشان با آسیب جدی مواجه شده بیایند. تقریبا یک هفته پس از آغاز این جنگ نیز فرزانه صادق اعلام کرد که پیرو دستور رئیس‌جمهور ستاد راهبری بازیابی و بازسازی مناطق مسکونی آسیب دیده دراثر جنگ تشکیل شده است. این ستاد شامل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، سازمان نظام مهندسی و با هماهنگی ستاد مدیریت بحران می‌شود.
در حالی که کارشناسان بنیاد مسکن ارزیابی میزان خسارات وارده به ساختمان ها را برعهده دارند، کارشناسان سازمان نظام مهندسی نیز با هماهنگی ستاد مدیریت بحران از محل ساختمان های آسیب دیده با هدف بررسی سازه و خسارت وارده به انشعابات به‌ویژه انشعاب گاز بازدید می‌کنند تا در صورت تایید آنها نسبت به وصل شدن انشعابات اقدام شود. وزیر راه و شهرسازی پیش‌تر گفته بودکه خسارات تحمیل شده به هر ساختمان از سوی بنیاد مسکن تعیین شده و نتیجه به اطلاع وزارت راه و شهرسازی می رسد؛ دولت در بازسازی و نوسازی ساختمان‌های آسیب دیده، پشتیبانی حداکثری را خواهد داشت.
ورود بنیاد مسکن؛ مطابق اساسنامه؟
درحالی وزارت راه و شهرسازی بنیاد مسکن را موظف به ارزیابی خطرات ناشی از تخریب جنگ کرده است که در ماده 8 اساسنامه بنیاد مسکن انقلاب اسلامی آمده است که این نهاد موظف است در «تهیه و ارائه طرح های لازم برای بازسازی و نوسازی مناطق مسکونی روستایی آسیب دیده در اثر جنگ، سیل زلزله و سایر سوانح طبیعی و اجرای آنها با مشارکت مردم و هماهنگی با سازمان‌ها و ارگان های ذی‌ربط اقدام کند.»
همچنین در تبصره این ماده قانونی نیز ذکر شده که دولت موظف است اجرای طرح های موضوع این ماده را همراه با اعتبارات مربوطه به بنیاد واگذار کند. در این شرایط این سوال مطرح است که با توجه به اساسنامه بنیاد مسکن، این نهاد مسوول رسیدگی به بازسازی «خانه های شهری نیز هست؟» چرا وزارت راه وشهرسازی این وظیفه را به این نهاد محول کرده است؟
پیگیری ها در خصوص مغایرت ماده قانونی و روند کنونی بی‌نتیجه ماند، با وجود این بررسی های ما نشان داد که استفاده از پتانسیل بنیاد مسکن برای ارزیابی و ارائه طرح بازسازی خانه های شهری آسیب دیده در زمان بحران «مسبوب به سابقه» است و پس از «زلزله بم» نیز از این ظرفیت استفاده شده بود.
همچنین به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی نیز غلامرضا صالحی رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در خصوص روند ارزیابی بنیاد از اماکن آسیب دیده از حملات رژیم صهیونیستی توضیح داد: بنیاد مسکن از همان روز اول حملات رژیم صهیونیستی مورد ارزیابی قرار داده است. اماکنی که در این حملات آسیب دیدند و ساکنان در خانه‌ها حضور داشتند مورد ارزیابی قرار گرفته و در مورد اماکنی که ساکنان حضور نداشتند به محض بازگشت ساکنان به محل مورد اقامت خود ارزیابی انجام خواهد شد.
غلامرضا صالحی در این خصوص افزود: تمامی اطلاعات مربوط به آسیب به اماکن تهیه شده و در دست تهیه، در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار گرفته است. همچنین با بازگشت ساکنان اماکن آسیب دیده به محل های مورد اقامت شان، ارزیابی دقیق انجام و اطلاع رسانی لازم انجام می‌شود. صالحی هفته گذشته و پس از پایان جنگ 12 روزه در گفت وگو با رسانه دولت (روزنامه ایران) عنوان کرد که طبق بررسی بنیاد مسکن، طی حملات رژیم صهیونیستی به کشور، 3100 واحد مسکونی و تجاری غیرنظامی در کشور آسیب دیده که از این تعداد 700 واحد نیاز به تخریب و ساخت مجدد و 2100 واحد نیاز به بازسازی دارد.
ماجرای بندهای ارزیابی خسارت
نصب بنر و ارائه شماره تماس از سوی سازمان مدیریت بحران در مقابل خانه هایی که مورد حمله هوایی قرار گرفته اند از دیگر مواردی است که این روزها در شهر تهران به چشم می خورد؛ در این بنرها آمده است که اگر خانه ای در اثر حمله هوایی اسرائیل آسیب دید با شماره تلفن ذکر شده تماس گرفته تا فرآیند ارزیابی میزان خسارت ساختمان انجام شود.
نماینده ستاد بحران در خصوص روند ارزیابی و رسیدگی به خسارات واحدهای ساختمانی آسیب دیده از جنگ گفت: از ساعات ابتدایی حمله به واحد مسکونی در هر منطقه، یک نماینده در آن محل حضور پیدا می‌کند و اطلاعات واحدهای آسیب دیده را ثبت می‌کند. در ادامه نماینده بنیاد مسکن از واحدهای آسیب دیده بازدید کرده و میزان خسارت احتمالی هر واحد را ارزیابی کرده و گزارش آن را در اختیار سازمان‌های ذی‌ربط (وزارت راه و شهرسازی) قرار می‌دهد. در ادامه نیز دولت نحوه پرداخت خسارت را مشخص و اعلام خواهد کرد.