میراث فرهنگی فلسطین زیر چرخ ماشین جنگی اسرائیل

این‌بار نه‌تنها ماشین‌های جنگی اسرائیل از روی مردم جنگ دیده غزه عبور کردند، بلکه پا روی ریشه و فرهنگ یک کشور گذاشتند و کتابخانه اصلی نوار غزه را با خاک یکسان کردند. این کتابخانه حاوی اسناد و کتاب‌های تاریخی بود و ساکنان شهر از آن به عنوان یادگار کشورشان یاد می‌کردند.

به گفته سخنگوی شهرداری غزه، اشغالگران با حمله مستقیم به کتابخانه شهرداری غزه، هزاران سند و کتاب تاریخی را از بین بردند و فجیع‌ترین جنایات را علیه فرهنگ فلسطین انجام دادند؛ چراکه اسرائیل به دنبال نابودی تاریخ فلسطین است.

به گزارش اخبار البلد و به نقل از شاهدان عینی، اسرائیل عمداً ساختمان‌های اداری عمومی در خیابان الوحده در مرکز شهر را ویران کرد و اسناد تاریخی و کتب علوم مختلف را از بین برد.

حسنی مهنا، سخنگوی شهرداری غزه معتقد است هدف قرار دادن آثار فرهنگی و تاریخی تاثیر جدی بر فرهنگ، میراث و تاریخ فلسطین می‌گذارد و این دست درازی‌ها و جنایات نیازمند مداخله نهاد‌های فرهنگی و محکومیت بین‌المللی برای حفظ میراث فرهنگی و تاریخی نوار غزه است.

به گفته مهنا، اسرائیل با تجاوز به نوار غزه به دنبال گسترش جهل در جامعه است و این امر با هدف قرار دادن بزرگترین کتابخانه میسر می‌شود.

عبدالرضا پناهی، پژوهشگر حوزه صهیونیست و مستندساز در آماری به جنایات مرتکب شده اسرائیل علیه فلسطین پرداخت و گفت: اسرائیل بعد از جنگ 1967 که نوار غزه را اشغال کرد و تا سال 2005 که شهرک‌سازی کرد، سیاست خصمانه‌ای را علیه فلسطینیان اجرا کرد. در جریان حمله اسرائیل در سال 2014، 61 مکان و 120 مسجد و یک کلیسا مورد حمله قرار گرفت.

پناهی ادامه داد: در طول حمله ماه می‌سال 2021، آثار باستانی و میراث‌های فرهنگی هدف قرار گرفتند و به طور غیرمستقیم آسیب دیدند. حتی 250 فلسطینی از جمله 66 کودک نیز کشته شدند. به دنبال آن به 124 مکان مقدس و مسجد حمله شد. 7 مورد از این اماکن به طور کامل تخریب شدند و 117 مورد تخریب جزئی دیدند و یک بازار ویران شد. از 37 زیرساخت گردشگری 6 مورد به طور کامل تخریب شد و 31 مورد آسیب جدی دید.

این پژوهشگر حوزه صهیونیست با بیان اینکه در اثر حمله اسرائیل یک قبرستان 2000 ساله رومی که سال گذشته در شمال غزه کشف شد و ده‌ها گور باستانی و دو تابوت به طور کامل نابود شده‌اند، تصریح کرد: اولین بندر دریایی شناخته شده در غزه نیز به طور قابل توجهی تحت تأثیر بمباران تخریب شد.

پناهی توضیح داد: کلیسای ارتدوکس یونانی سنت پورفیریوس 1000 ساله در مرکز غزه، سومین کلیسای قدیمی جهان بود. در هفته دوم حملات اسرائیل به این مرکز حمله شد و حداقل هشت نفر کشته شدند. مسجد بزرگ عمری متعلق به قرن پنجم میلادی، مرکز فرهنگی تاریخی رشاد الشواء شامل یک تئاتر و کتابخانه با حدود 20000 کتاب تخریب شد. بنای یادبود شورای قانون‌گذاری فلسطین، بندر آنتدون اولین بندر دریایی شناخته شده غزه و یکی از سه مکان غزه در فهرست اولیه میراث جهانی یونسکو تخریب شد. کتابخانه اصلی غزه هم تخریب شده است. موزه رفح، موزه فرهنگی القراره در خان یونس از حملات اسرائیل در امان نبود.

به گفته این مستندساز، شهر قدیمی غزه که خانه‌های 146 ساله و ده‌ها ساختمان تاریخی را در خود جای داده بود، ویران شده‌اند. 21 مرکز فرهنگی به طور جزئی یا کامل آسیب دیده‌اند و 20 بنای تاریخی تخریب شدند. شواهد نشان می‌دهد که هدف اسرائیل از بمباران، محو میراث فرهنگی فلسطین و نفی حقوق بشر است. این راهبرد نه تنها ضرورت نظامی ندارد، بلکه قوانین مربوط به جنگ و درگیری‌های مسلحانه را هم نقض می‌کند.

وی با بیان اینکه هدف اسرائیل از بین بردن میراث فرهنگی فلسطین است، تا مردم فلسطین از حق تعیین سرنوشت خود بر منابع فرهنگی خود محروم کند، افزود: در سال 2022 یک آژانس تحقیقاتی اروپایی متوجه از بین بردن میراث فرهنگی فلسطینیان به صورت تدریجی شد.

سازمان تربیتی، علمی و فرهنگی ملل متحد در هفدهمین اجلاسیه خود مورخ 1972 با درنظر گرفتن اینکه میراث فرهنگی و طبیعی نه‌تنها بر اثر عوامل عادی تخریب می‌شوند، بلکه به علت تحول زندگی اجتماعی و اقتصادی بیش از پیش در معرض تهدید قرار می‌گیرند، حفظ و حمایت از میراث جهانی را در اساسنامه سازمان پیش‌بینی و به کنوانسیون‌های بین‌المللی ذی‌نفع در جهت پیشبرد این هدف توصیه کرد.

عهدنامه 1972 یونسکو میراث فرهنگی و طبیعی جهان را شامل آثار معماری، مجسمه‌سازی یا نقاشی در بناها، عوامل و بنا‌هایی که جنبه باستانی دارند، کتیبه‌ها، غارها، مجموعه بنا‌های مجزا یا مجتمع که از نظر معماری منحصر به فردند یا بستگی و موقع آن‌ها در یک منظره طبیعی، تاریخی، هنری و علمی آن‌ها را دارای ارزش جهانی استثنایی کرده، یا شامل آثار انسان یا آثاری که انسان و طبیعت ایجاد کرده هست.

از آنجایی که حقوق بین‌الملل کلاسیک برای دولت‌هایی که در جهت تخریب یا غارت اموال فرهنگی گام بر می‌دارند محدودیت کمی ایجاد کرده بود و با توجه به فراوانی آثار فرهنگی و محدودیت امکانات مالی و بین‌المللی شناسایی تمام آثاری که هر یک از درجه‌ای از اهمیت و ارزش برخوردار بودند ناممکن بود، برای نخستین بار به ابتکار یونسکو کنوانسیون 1954 لاهه تصویب شد.

تجربه غم انگیز آنچه بر میراث فرهنگی در جریان جنگ جهانی اول و دوم گذشت، جامعه جهانی را بر آن داشت که با تمام ابزار‌های در دسترس خود از جمله ثبت برخی از میراث ارزشمند به حمایت از این میراث اقدام کند.

حال آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل نه‌تنها در برابر اسرائیل برای ارسال کمک‌های بشر دوستانه احساس ناتوانی کرده، بلکه در برابر حملات گسترده به غیر نظامیان و تخریب گسترده آثار فرهنگی سکوت کرده است.

16 آبان بود که سید عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به ادری آزوله مدیرکل سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) نامه نوشت و نسبت به کشتار غیرنظامیان به ویژه کودکان و زنان، تخریب زیرساخت‌ها و نابودی آثار فرهنگی - تاریخی فلسطین هشدار داد.

ضرغامی نوشت: حملات رژیم صهیونیستی به دلیل تخریب زیرساخت‌ها و کشتار غیرنظامیان به ویژه کودکان و زنان، علاوه بر اینکه فرصت‌های آموزشی را از این منطقه متراکم جمعیتی می‌گیرد، خطر نابودی آثار فرهنگی - تاریخی را در این منطقه به همراه دارد. منطقه‌ای که قدمت آن 5 هزار سال تخمین زده می‌شود و شامل قلعه‌ها، حمام‌ها، مساجد و کلیسا‌های تاریخی است. صیانت از آثار، اماکن و میراث فرهنگی سرزمین‌های اشغالی به ویژه غزه، نیازمند توجه بیشتر سازمان یونسکوست.

مهدی رمضانی دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور هم در واکنش به تخریب کتابخانه عمومی اصلی غزه در فضای مجازی نوشت: کتابخانه نه محل نگهداری مجروحین بود، نه مکان پناه گرفتن مردم و نه اطلاعاتی داشتند که بشود از آن استفاده نظامی کرد! ولی رژیم صهیونیستی از تخریب آن هم نگذشت. کتابخانه آگاهی‌بخش بود، امیدآفرین و سرگرم‌کننده. کتابخانه هویت‌بخش است و تاریخ‌ساز و صهیون همین قدر که از سلاح و ساختار نظامی در ترس است و همین میزان که از مردم فلسطین در وحشت است، هر آنچه که از جهت فرهنگی و هویتی مقاومت را تقویت کند و اصالت فلسطین را تأیید؛ آن‌ها را به وحشت می‌اندازد و در پی حذف آن برمی‌آیند.