نقش کمرنگ احزاب در تعیین کابینه دولت‌ها
عضو جبهه پیروان خط امام (ره) و رهبری گفت: تا کنون هیچ حزبی در تشکیل کابینه هیچ دولتی از لیست معرفی شده حمایت نکرده و احزاب نقش گمرنگی دارند.
عضو جبهه پیروان خط امام (ره) و رهبری گفت: تا کنون هیچ حزبی در تشکیل کابینه هیچ دولتی از لیست معرفی شده حمایت نکرده و احزاب نقش گمرنگی دارند.
محسن کوهکن عضو جبهه پیروان خط امام (ره) و رهبری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، نقش اعضا و تشکل‌های سیاسی را در چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری بررسی کرد و گفت: احزاب و تشکل‌هایی که تا اکنون از وزارت کشور و از کمیسیون ماده 10 احزاب مجوز دریافت کرده‌اند در دو جلد کتاب قطور به ثبت رسیدند، اما وقتی که در سطح اجتماع به فعالیت‌های این احزاب توجه کنیم، فعالیت درخور توجهی نمی‌بینیم که بتوان اسم آن‌ها را فعالیت حزبی گذاشت.
وی حزب مؤتلفه اسلامی را تنها حزبی معرفی کرد که از مجموعه همه احزاب به معنی واقعی کلمه فعالیت‌های حزبی دارد و ادامه داد: حزب باید فعالیتی مبتنی بر خرد جمعی داشته باشد؛ به نوعی فعالیتش مخروطی باشد به نحوی که از پایین کانون و حوزه داشته باشد و به صورت رفت و برگشت مسائل در درون آن حزب کل می‌گیرد.
این فعال سیاسی با طرح این موضوع که در کشورمان تشکل‌های سیاسی اغلب در همان دوران انتخابات با صدور اطلاعیه و چند نشست فعالیت دارند، گفت: اکثر احزاب در زمان انتخابات به نفع یک داوطلب اطلاعیه صادر می‌کنند و فعالیتشان در همین محدوده تمام می‌شود. آرزوی من این است که یک زمان در کشورمان حداقل 2 و یا سه حزب قدرتمند داشته شناسنامه‌دار باشیم که این‌ها خط و مشی خودشان را مشخص کنند؛ اساسنامه و مرام نامه داشته باشند و نسبت به مسائل مختلف که جز مطالبات مردم هست همچنین فعالیت‌های دولت مستقر به معنای خاص آن فعال باشند و با دولت تعامل برقرار کنند و ضمن تعامل، حمایت خود را از فعالیت‌های دولت اعلام کنند و خارج از ایام انتخابات نیز فعالیت داشته باشند.
کوهکن یادآور شد: در حال حاضر چنین حزبی در کشور نداریم که به صورت مستمر با دولت‌ها در تعامل باشد. با توجه به لیستی که از احزاب در وزارت کشور موجود است می‌توان گفت عملاً بسیاری از آن‌ها فعال نیستند و من هم نسبت به این ماجرا بی‌اطلاع نیستم؛ البته این خود جای بحث و بررسی دارد که چرا وضعیت احزاب در کشور ما به این شکل است. البته که همیشه تعدادی از احزاب ما در دوران انتخابات فعالیت‌های محدودی انجام می‌دهند و باید گفت حیات سیاسی یک حزب به انتخابات مرتبط است و اگر در آن دوران هم فعالیتی نداشته باشد، نمی‌دانم باید نام خود را چه بگذارد.
احزاب نقش چندانی در تشکیل دولت و کابینه ندارند
وی همچنین نسبت به فعالیت احزاب در روند تشکیل دولت‌ها، عنوان کرد: در بسیاری از کشورهای دنیا احزاب نقش مؤثری در ایجاد و فعالیت دولت‌ها ایفا می‌کنند، اما از آن جایی که ما به معنی واقعی کلمه احزاب فعالی در کشور نداریم، این تعاملات حزبی هم به آن شکل به وجود نیامده است که آن‌ها بتوانند در تشکیل کابینه و دولت نقش پررنگی ایفا کنند و باید در عمل از این قالب خارج شوند.
کوهکن در رابطه با اینکه احزابی که در حال حاضر در کشور فعالیت می‌کنند چه رابطه‌ای با دولت‌های مستقر دارند، افزود: مواضع همه دولت‌ها در این بخش که مواضع حاکمیت را دارند و سیاست‌های کلی در این بخش می‌گنجد، تقریباً مشخص است. هیچ دولتی این اختیار را ندارد که از سیاست‌های کلی تخطی کند و قطعاً که نباید این‌طور هم باشد. در این خصوص احزابی که زیر چتر نظام فعالیت می‌کنند از این مواضع دولت‌ها حمایت می‌کنند. همان‌طور که پاسخ آقای پزشکیان در پیام تبریک سید حسن نصرالله رهبر حزب الله لبنان این بود که حمایت از مقاومت را با قدرت ادامه خواهد داد و چه بسا این پیام رئیس جمهور منتخب بیش از آن‌که از سوی احزاب حامی او حمایت شود از سوی احزاب رقیب او حمایت شد.
وی حمایت از پیام پزشکیان توسط احزاب و شخصیت‌های سیاسی را فراحزبی دانست و ادامه داد: این جنس حمایت‌ها به مواضع حاکمیتی رئیس جمهور منتخب مربوط می‌شود. و احزابی که از او در دوران رقابت‌های انتخاباتی حمایت نکرده بودند، حالا بیشتر از این موضع او تشکر کردند و حمایت خودشان را اعلام کردند.
معیارگرا بودن رئیس جمهور زمینه تعامل در تشکیل کابینه است
عضو جبهه پیروان خط امام (ره) رهبری در بخش دیگری از این گفت‌وگو پیرامون تشکیل کابینه و معرفی وزرا از سوی رئیس جمهور منتخب به مجلس شورای اسلامی و نقشی که احزاب می‌توانند در این رابطه ایفا کنند، بیان کرد: در بخش معرفی وزرا هیچ رئیس جمهوری انتظار ندارد که همه احزاب و تشکل‌هایی که حتی با او همسو بودند به اتفاق نظر دست یابند و معمولاً رئیس جمهور در این رابطه هم با چالش‌های مواجه است. اما هر چقدر رئیس جمهور در انتخاب همکاران خود در کابینه معیارگرا باشد انتقادها و مخالفت‌ها در برابر او کمرنگ‌تر خواهد شد و چه بسا مورد حمایت نیز قرار بگیرد.
کوهکن افزود: فکر می‌کنم اگر رئیس جمهور، تراز خود را در معرفی وزرا، یک تراز ملی قرار دهد، دنبال این باشد که بدون حاشیه کشور را اداره کند و از مشکلات مردم بکاهد، با حفظ استقلال و تفکیک قوا اما با تعامل با جریان‌های مختلف، می‌تواند وزرای خود را به مجلس معرفی کند و منظور من از تعامل، تبعیت نیست بلکه می‌تواند حرف‌های گروه‌های مختلف را بشنود. حتی رسانه‌ها و شخصیت‌های سیاسی می‌توانند در این رابطه مؤثر باشند و تا شهریور ماه فضای تعامل را ایجاد کنند و فضای کشور به سمت تشنج سوق پیدا نکند.
تعامل یا تکیه صرف بر اختیارات قانونی رئیس جمهور و مجلس
وی با اشاره به سوابق تعامل رؤسای جمهور با مجلس و گروه‌های مختلف سیاسی برای تشکیل کابینه، بیان کرد: طبق قانون حق انتخاب وزرا و تشکیل کابینه با رئیس جمهور است اما اگر رئیس جمهور هیچ مشورتی از مجلس نگیرد آن‌ها هم طبق قانون می‌گویند حق رأی به وزرا در به طور انحصاری در اختیار مجلس است. این روشی است که اجرای قانون را بدون توجه به تعاملات و همگرایی‌ها مشخص می‌کنند، اما گاهی اوقات فقط موضوع رأی آوردن و یا رأی نیاوردن نیست؛ گاهی رئیس جمهور برای یک وزارتخانه دو گزینه مورد نظر دارد که یکی از آن‌ها ممکن است از مجلس در رأی اعتماد 230 رأی کسب کند و دیگری محتمل است که بیش از 150 رأی نیاورد؛ طبیعی است رئیس جمهور طبق منطق و انجام یک کار پسندیده گزینه‌ای را به مجلس معرفی کند که می‌تواند 230 رأی کسب کند. این مشخص می‌کند که آن گزینه در تعامل با مجلس زمینه بیشتری دارد.
کوهکن در رابطه با تعامل میان دولت و مجلس در تشکیل کابینه، گفت: این تعامل منافاتی با استقلال قوا ندارد که آن‌ها با گفتگو به این نقطه می‌رسند و پیش از این هم به خاطر دارم زمانی که در هیئت رئیسه مجلس بودم، یکی از وزرا که به صورت جداگانه معرفی شده بود، رئیس جمهور وقت ابتدا به آن گزینه اعلام کرده بود که در بدو کار در مجلس جلسه برگزار کن و اگر مشخص شد که می‌توانی با آن‌ها خوب کار کنی، به صورت رسمی معرفی خواهی شد. تاکید می‌کنم که هیچگاه مجلس نباید به رئیس جمهور گزینه پیشنهاد کند، اما این طبیعی است که از بین گزینه‌های موجود هر رئیس جمهوری باید تمایل بیشتری داشته باشد که وزرایش بتوانند رأی بیشتری را از نمایندگان مجلس اخذ کنند.
احزاب می‌توانند همه ظرفیت خود را پای کار بیاورند
این فعال سیاسی اصولگرا با تاکید بر اینکه ما در کشورمان احزاب قوی نداریم ادامه داد: در فقدان احزاب قوی معمولاً همه دولت‌ها و به طور کلی حاکمیت، احزاب را به بازی نمی‌گیرد؛ وقتی انتخابات در کشور برگزار می‌شود همه بار و هزینه آن بر عهده دولت به عنوان مجری و شورای نگهبان به عنوان ناظر است، اما در دیگر کشورهای دنیا احزاب هم ظرفیت‌های خود را پای کار می‌آورند. ممکن است بخواهند فردی را معرفی کنند اما قبل از معرفی رسمی مسائل امنیتی و صلاحیتی او را توجه به ظرفیت‌های حزبی بررسی می‌کنند، از آن جایی که باید خروجی احزاب نتیجه خرد جمعی باشد، آن‌ها بیشتر اهل تعامل هستند و تمام جوانب را در معرفی گزینه‌های مورد نظر بررسی می‌کنند.
کوهکن در همین رابطه به فعالیت‌های حزبی و مؤثر در انتخابات ایالات متحده آمریکا اشاره کرد و گفت: با توجه به پیش‌بینی که از نتیجه انتخابات با حضور بایدن قابل تصور است حزب دموکرات طبق بررسی‌هایش خانم اوباما را حائز محبوبیت در آمریکا دانسته به این فکر می‌کند که اگر از آقای بایدن عبور کند و این خانم را به عنوان کاندیدا معرفی کند احتمال شکست نماینده جمهوری‌خواه بالا می‌رود. به عبارتی در یک نقطه دنیا حتی برای انتخاب رئیس جمهور این حزب است که حرف اول را می‌زند. اما از آن جایی که ما در کشورمان احزاب قوی نداریم و یا آن‌ها را به بازی نگرفته‌ایم، حتی در استفاده از ظرفیت احزابمان زیر چتر نظام برای اجرای قوانین عاجز هستیم.
وی افزود: تاکنون در کشور سابقه نداشته است که رئیس جمهور وزرا را به مجلس معرفی کند و یک حزب شناسنامه‌دار اسامی و سوابق آن‌ها را به طور رسمی اعلام کند و در نهایت به عنوان یک لیست بر روی آن کار کند، به طور معمول به صورت مصداقی و موردی روی برخی از افراد احزاب تمرکز داشته و کار کردند، چرا که چسبندگی برخی از افراد یک لیست به بعضی از احزاب بیشتر بوده، بنابراین به واسطه آن فرد یا افراد با مجلس تعامل برقرار می‌کردند. به عبارتی می‌توان گفت احزاب هم در تشکیل کابینه نمی‌توانند تأثیرگذار باشند و از یک جنبه دیگر تأثیر چندان زیادی هم ندارند، به آن معنا که در دنیا احزاب ظرفیت‌ها و کارکردهای خود را در تشکیل دولت و کابینه به کار می‌گیرند.