نگاهی به بازار انرژی

پایش بازار

پویایی های بازار

• در روز جمعه کمی قیمت نفت ترمیم شد، پس از آن که در هفته گذشته تا اندازه قابل ملاحظه ای با کاهش قیمت نفت روبرو شدیم. قیمت نفت در روز جمعه به 73.57 دلار هر بشکه رسید که با هفته قبل از آن تفاوت آشکاری داشت. قیمت نفت وست تگزاس اینترمدییت نیز در روز جمعه در بازار کاشینگ به قیمت 71.68 دلار معامله شد که با 74.31 دلار هفته قبلتر تفاوت مشخص است. یکی از دلایل کاهش قیمت نفت مصالحه بین عربستان سعودی و امارات عربی متحده ذکر شده که راه را برای افزایش تولید مجموعه اوپک پلاس باز می کند.

تفسیر هفته

• در ایالات متحده آمریکا نرخ خرده فروشی 18.5 درصد در ماه ژوئن نسبت به ماه مشابه در 2020 رشد داشته است. همزمان رئیس بانک مرکزی آمریکا اظهار داشت که نرخ تورم جهش پیش‌بینی نشده (5.4 درصد) داشته است. او به کاهش سرعت رشد اقتصادی چین در سه ماهه دوم سال جاری میلادی نیز اشاره داشت که از 18.3 درصد در سه ماهه اول به 8.1 درصد در سه ماهه دوم رسیده است. رشد کسب و کار منطقه یورو با افزایش تقاضا در بالاترین سطح 15 سال گذشته قرار گرفت. واردات و صادرات نفت خام آمریکا نیز در هفته گذشته منتهی به 9 ژوئیه افزایش یافتند. واردات نفت آمریکا به 6.2 میلیون بشکه در روز یعنی 347 هزار بشکه بیشتر از هفته قبل افزایش یافت. صادرات نفت آمریکا نیز به 4 میلیون بشکه یعنی 1.4 میلیون بشکه بیشتر از هفته قبل صادر شد. مقدار ذخائر و انبارهای آمریکا برای نفت خام نیز 8 میلیون کمتر از هفته قبل شد. در چین نیز مجموعا 14.08 میلیون بشکه نفت در ماه ژوئن مصرف شد که کمی کمتر از ماه مه است. در نیمه اول سال 2021 چین 15.13 میلیون بشکه در روز یعنی 10 درصد بیشتر از 2020 نفت مصرف کرده است.

• دبیرخانه اوپک معتقد است که تقاضا برای نفت خام به تدریج دارد به اندازه قبل از شیوع بیماری کووید -19 در حال افزایش است و در 2022 به 100 میلیون بشکه درر وز می رسد. مهمترین بخش هایی که اضافه تقاضا خواهند داشت به نظر اوپک، کشورهای آمریکا، چین و هند هستند.

• تقاضا برای مس هر روزه بیشتر می شود. در حال حاضر سالانه حدود 24 میلیون تن مس مورد نیاز بخش های مختلف صنعتی است، در حالیکه تولید مس بیشتر از 20 میلیون تن در جهان نیست. انتظار می رود که فاصله عرضه و تقاضا در پس از بیماری کووید -19 افزایش یابد. در ده سال قبل تقاضا 10 میلیون تن بود. یک خودرو برقی 4 برابر خوردو با موتور احتراق داخلی نیازمند فلز مس برای بخش های الکتریکی آن است. کمبود مس بخوبی حس می شود. معادن مس در کشورهایی مانند شیلی و زئیر از قله تولید خود گذشته اند. دانشمندان بدنبال یافتن ذخائر جدید مس هستند. گفته می شود بر بستر اقیانوس ها دخائر دست نخورده مس وجود دارد. همچنین در دهانه آتشفشانها نیز مس پیدا می شود. کار استخراج مس از این منابع بکلی متفاوت از استخراج مس از سنگ مس است. در میان سیال مذاب فوران کننده از آتشفشان مقادیری مس در حدود 1 درصد بصورت متوسط وجود دارد. بهره برداری از ذخائر بستر اقیانوس ها ممنوعیت جهانی دارد.

• منطقه پرمافراست در بخش شمالی کره زمین در حال ذوب شدن سریع است. علاوه بر تهدید برای ساکنان کره زمین، بصور مشخص این تهدیدی برای روسیه است. یک گزارش دولتی روسیه می گوید روسیه برای جلوگیری از رانش زمین، خراب شدن ساختمانها، بزرگراه ها، خطوط آهن، و خطوط لوله باید 2.6 میلیارد دلار بصورت سالانه هزینه کند. علاوه بر تاثیرات مستقیم گرمایش زمین، نشت نفت و گاز بر اثر ذوب شدن پرمافراست، آزاد شدن گازهای زیر زمین بخصوص گاز متان، و حتی فعال شدن میکرب های بدخیم که تا کنون در جنگلهای توندرا مدفون شده بودند، نیز از پیامدهای گرمایش زمین است. پرمافراست لایه ای از یخ و خاک است که سالها دست نخورده باقی مانده و ممکن است حاوی ویروس های پیش از تاریخ باشد که در معرض قرار گرفتن آن ویروس ها می توانند مشکلات عظیمی ایجاد کنند. یخ های قطبی سیاره زمین در حال ذوب شدن است و مناطقی از جهان در حال حاضر با عواقب آن دست به گریبان است. خسارت ساختاری به جاده ها و پل ها در شمال کانادا یا فروریختن خطوط لوله در آلاسکا دیگر نمونه هایی از این وضعیت است. پدیده مهاجرت از شهرهایی که در گذشته های دور در این مناطق روسیه ساخته شده یکی از روندهایی است که دولت روسیه را نگران کرده است. شهرهایی که از 1515 به بعد ساخته شده اند و اکنون احتمال فرو ریختن ساختمانها و پل ها، جابجا شدن و اختلال در خطوط لوله نفت، گاز، و آب در شهرها و اطراف آن هر روز بیشتر می شود. این شهرها در دوره استالین و با استفاده از اسرای جنگی و ناراضیان داخلی اتحاد شوروی به صورت دستوری توسعه یافتند. در پس از فروپاشی شوروی جمعیت فدراسیون روسیه در 1992 به اندازه 1985 بود. در سال 2000 این جمعیت به 144 میلیون نفر کاهش یافته و از آن سال با تلاش دولت پوتین جمعیت روسیه در 2020 به 148 میلیون نفر رسید که به معنای افزایش 200 هزار نفری سالانه به جمعیت 140 میلیونی است. حال دولت روسیه بدنبال آن است که از تغییرات در حال انجام در مناطق شمالی زمین حداکثر استفاده را ببرد. به همین جهت در این مناطق فعال شده است. از یک سو روسیه به توافق آب و هوایی پاریس 2015 بصورت ناگهانی پیوست. در حالیکه تا قبل از آن مدعی بود که مسئله ای به نام تغیر اقلیم وجود ندارد. یکی از دلایل آن می تواند ارتباط با گرمایش زمین و حوزه های تولید نفت و گاز روسیه باشد. تاثیر گرمایش زمین بر پرمافراست باعث از بین رفتن ثبات ذخائر نفتی و گازی روسیه در شمال این کشور و به هم خوردن برنامه اکتشاف و توسعه آنها می گردد. در ژوئن 2020 خبرگزاری ها از فروریختن منبع ذخیره نفت گاز و سپس نشت نفت بر روی زمین و همچنین آلوده شدن کامل رودخانه در شهر شمالی نوریلسک خبر دادند. مشخص شد که خاک زیر منبع نفت و گاز به تدریج استحکام خود را به دلیل ذوب شدن بخ های موجود در خاک از دست داده است. علیرغم بدبینی نسبت به آینده این منطقه برخی از مقامات روسی عقیده دارند که گرمایش زمین به نفع روسیه است. از جمله روسیه می تواند که در مناطق شمالی تر نسبت به کشت محصولات و ایجاد کشت و صنعت های متعدد اقدام کند. اما این دسته از مقامات متصاعد شدن گاز متان و آزاد شدن احتمالی میکرب ها و باکتری های مدفون در یخ و خاک در قرون گذشته را نادیده می گیرند. ضمن این که خاک موجود در پرمافراست بنابر گفته دانشمندان از کیفیت لازم برای کشاورزی برخودار نیست. سه هدف عمده پوتین از فعالیت در شمالگان عبارتند از

* صادرات نفت و گاز منطقه پرمافراست: این کار در حال انجام است. مناطق نفتی و گازی مطابق نقشه زیر در حال فعالیت هستند. اما به گفته برخی از کارشناسان حوزه های نفت و گاز مناطق شمالی در دوره بعد از پیک قرار دارند. * گسترش سلطه کشتیرانی روسیه بر راه های شمالی: در گذشته بحث کردیم که گرمایش زمین باعث باز شدن راه ههای دریایی اطراف روسیه در شمالگان به سمت آسیا و همچنین آمریکای شمالی شده است. اما در ماه های اخیر رفت و آمد کشتی ها با پرچم دیگر کشورها و مطابق با حقوق دریاها افزایش یافته است. دولت روسیه در گذشته از طریق در اختیار گذاردن کشتی های یخ شکن تا اندازه ای حاکمیت خود را بر راه های دریایی شمال اعمال می نمود. اما اینک به دلیل عدم نیاز به کشتیهای یخ شکن و همچنین از بین رفتن برخی ازروستاها و بنادر کناره دریا یا مرتبط با اقیانوس منجمد شمالی نفوذ روسیه در این منطقه به تدریج کم می شود. * برنامه ریزی برای قدرت روسیه در شمالگان در آینده: روسیه پرچم خود را در زیر آب های یخ زده قطب شمال برافراشته است و از لحاظ استراتژیکی مصمم است که قدرت برتر دراین منطقه باشد. اما بدون شهرها و روستاهایی با مردمان روسی تبار در کناره دریاهای این منطقه این کار نسبتا پرهزینه خواهد بود. شهر ورکوتا در 1991 دارای 116 هزار نفر جمعیت بوده و در 2020 این رقم به 56 هزار نفر رسیده است.