هدف آمریکا از طرح «برجام پلاس» چیست؟
قریب به یک سال است که رسانه‌های غربی ایده توافق موقت را برای خروج
به گزارش مشرق، نشریه آکسیوس مدعی شد که «سالیوان» مشاور امنیت ملی رئیس جمهور آمریکا سه سناریو را برای فرجام مذاکرات وین مطرح کرده است: «توافق»، «توافق موقت» و «عدم توافق».
همزمان رسانه‌ها و اندیشکده‌های غربی طی یک سال گذشته در حال تکرار عبارت «توافق موقت» هستند. گروه بین‌المللی بحران (ICG) یکی از این اندیشکده‌هاست، اندیشکده‌ای که رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران عضوی از این اندیشکده است. مالی قبل از حضور در دولت بایدن، رئیس گروه بین‌المللی بحران بود.
«رابرت مالی» نماینده ویژه رئیس جمهور آمریکا در امور ایران
در بخشی از گزارش 15 مهر1400 گروه بین‌المللی بحران آمده است: «اروپایی‌ها می‌توانند یک توافق موقت را پیشنهاد کنند که طی آن، تهران برخی از حساس‌ترین فعالیت‌های اشاعه‌ای خود (مثل غنی‌سازی بالای 3.67 درصد، سانتریفیوژهای پیشرفته یا تولید فلز اورانیوم) را در ازای "تخفیف محدود" در فروش نفت یا دسترسی به منابع ارزی تعلیق کند.»
بخش «توافق موقت» در گزارش گروه بین‌المللی بحران (ICG)
این اندیشکده از توافق موقت تحت عنوان برجام منفی (JCPOA-minus) یاد می‌کند و هدف از آن را اینگونه شرح می‌دهد: «برجام منفی (توافقی با مفاد کمتر از برجام) می‌تواند ایستگاهی برای رسیدن به برجام پلاس (توافقی با مفاد بیشتر از برجام) باشد».
این اندیشکده نزدیک به حزب دموکرات، برجام پلاس را توافقی معرفی کرد که در ازای رفع تحریم‌ها، محدودیت‌های طولانی‌تر و سختگیرانه‌تر از «برجام 2015» علیه ایران اعمال می‌کند.
بخش «برجام پلاس» گزارش گروه بین‌المللی بحران (ICG)
ماجرا از جایی جالب‌تر می‌شود که بایدن نیز قبل از تصدی پست ریاست جمهوری خبر از برجام پلاس داده بود. بایدن روز 22 شهریور 1399 در مطلبی تحت عنوان «راه هوشمندانه‌تری برای سخت گیری در قبال ایران وجود دارد» نوشت: "درصورت بازگشت ایران به تعهدات هسته‌ای (!)، آمریکا به عنوان نقطه شروع مذاکرات بعدی به توافق بازمی‌گردد! ما به همراه متحدان، بر روی تقویت و گسترش مفاد توافق و در عین حال سایر مسائل نگران کننده خواهیم پرداخت".
بخش سیاست برجامی مقاله بایدن در CNN - (شهریور 1399)
در سمت دیگر ماجرا، «خطیب زاده» سخنگوی وزارت خارجه روز 15 آذر موضع رسمی ایران را در این مورد اعلام کرد: «ما برای رفع تحریم‌ها و چگونگی توقف اقدامات جبرانی ایران در مقابل رفع تحریم‌ها مذاکره می‌کنیم. چیزی به نام توقف و توافق موقت مطرح نیست».
این مخالفت از آن جهت است که طبق بند 29 توافق هسته‌ای، فلسفه اصلی برجام برای ایران «عادی‌سازی فعالیت‌های تجاری پس از لغو تحریم‌ها» بود (). اما توافق موقت ریسک معامله طرف خارجی با ایران را از بین نخواهد برد و عملا عایدی برای کشور نخواهد داشت. «مصطفی خوش چشم» کارشناس روابط بین‌الملل در همین رابطه عنوان کرد: «توافق موقت مصداق ضرب المثل چند روز نان و کره خوردن در قبال چندین سال نان و تره خوردن است.»
پیشرفت گفتگوهای وین برخلاف جوسازی خارج از اتاق مذاکرات
ایده توافق موقت درحالی مطرح می‌شود که بخش اول مذاکرات وین 8 با رضایت طرفین به پایان رسید. متحدان اروپایی آمریکا از پیشرفت در مذاکرات وین 8 خبر دادند. سه کشور فرانسه، آلمان و بریتانیا در بیانیه مشترک خود آوردند: «در آخرین دور گفت‌وگوها در زمینه اجابت برخی درخواست‌های ایران برخی پیشرفت‌ها حاصل شد.»
خبرگزاری آلمان نیز به نقل از یک منبع مطلع نوشت فضای مذاکرات سازنده بوده است.
از سوی دیگر، با افزایش صادرات روزانه نفت و میعانات گازی به بیش از یک میلیون بشکه؛ عضویت در سازمان اقتصادی شانگهای، دسترسی به بخشی از منابع ارزی در کشورهای خارجی، افزایش ارتباطات اقتصادی با همسایگان، گسترش روابط با روسیه و چین عملا حربه فشار به ایران برای رسیدن به توافق مدنظر غرب را زائل شده است.
خارج از فضاسازی‌های رسانه‌ای عملا "بن بستی" وجود ندارد و توپ مذاکرات وین در زمین طرف مقابل است.
منبع: فارس
