واقعیت‌های منطق حکمرانی در آمریکا؛ درس‌های نمایندگان کنگره برای لیبرال‌های ایرانی
جلسه‌ای که نمایندگان کنگره آمریکا برای به‌اصطلاح‌توضیح‌خواهی از مدیر شبکه اجتماعی تیک‌تاک برگزار کردند، خصوصیت آشکارکنندگی دارد و می‌تواند به زبان صریح، حقایق را درباره غرب به مخاطب ایرانی بنمایاند.
گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم- مهدی جمشیدی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در یادداشتی نوشت؛ گاهی رهبر معظم انقلاب در میانه گفته‌های خویش، ارجاع‌هایی به غرب می‌دهند و منطق آنها را در عمل توضیح می‌دهند، اما روایتی که از غرب ارائه می‌کنند برخلاف روایت‌های روشنفکران ایرانی از واقعیت‌های آنجاست. ازاین‌رو، برخی تردید می‌کنند که آیا روایت ایشان از منطق حکمرانی در غرب، حقیقت دارد یا ایشان به دلیل مقابله و مواجهه‌اش با تمدنی غربی، چنین تصویری را عرضه می‌کنند؟ هرچند مطالعه بسیاری از واقعیت‌های قدرت و دولت در غرب، می‌تواند بیان‌گر صدق و درستی روایت ایشان از غرب باشد، اما به نظرم جلسه‌ای که نمایندگان کنگره آمریکا برای به‌اصطلاح‌توضیح‌خواهی از مدیر شبکه اجتماعی تیک‌تاک برگزار کردند، بیش از واقعیت‌های دیگر، خصوصیت آشکارکنندگی دارد و می‌تواند به زبان صریح، حقایق را به مخاطب ایرانی بنمایاند. ازاین‌رو، چند لایه از آنچه که در این جلسه گذشت را ارائه می‌کنم.
1. نمایندگان کنگره آمریکا، دوگانه «حاکمیت» و «مردم» نساختند و نگفتند که حضور در شبکه‌های اجتماعیِ بیگانه را باید به «انتخاب خودِ مردم» واگذار کرد و ما به عنوان کسانی که در حاکمیت هستیم، نباید در این روند طبیعی، «مداخله» کنیم و بخواهیم به آن جهت بدهیم. آنها مردم را «در برابر حاکمیت»، تصویر و توصیف نکردند و به این طریق، حاکمیت را «منفعل» و «بی‌عمل» نساختند. آنها آشکارا «به جای مردم» تصمیم می‌گرفتند و «به جای مردم» سخن می‌گفتند، درحالی‌که «انتخاب مردم»، همان بود که در «عمل» انجام داده بودند؛ یعنی حضور گسترده در مدیر شبکه اجتماعی تیک‌تاک. این حضور عملیِ مردم، هرگز مجوزی برای «عقب‌نشینی» و «انفعال» نمایندگان کنگره آمریکا نشد و در درون آنها، «تعارض منافع» ایجاد نکرد که خود را در مقابل مردم قرار ندهند. آنها مدعی نشدند که چنین منطقی، موجبات «شکاف دولت و ملت» را فراهم می‌آورد و جامعه را تحریک می‌کند و می‌شوراند.
2. نمایندگان کنگره آمریکا به عنوان «تکثر سلایق» و «تعدد علایق» در جامعه، اجازه ندادند که جامعه با انتخاب‌های خودش تنها بماند و هیچ «هدایت» و «جهت‌دهی» و «اثرگذاریِ» حاکمیتی در میان نباشد، بلکه آشکار از تهدیدها و چالش‌های حضور در شبکه اجتماعی تیک‌تاک سخن گفتند و با وجود «مقبولیت» این شبکه در آمریکا، وجود آن را یک خطر بزرگ شمردند. آنها به‌رسمیت‌شناختن دیگری‌ها و تنوع‌ها را به معنی «عدم‌سیاست‌گذاری» و «خلاءتدبیر» معنا نکردند و مسیر «ول‌بودنِ فضای مجازی» را در پیش نگرفتند.
3. نمایندگان کنگره آمریکا، بسیار به «امنیت ملی» ارجاع دادند و همه مطلوب‌های دیگر خود را در سایه آن تفسیر کردند و هیچ تناقض و تعارضی را با آن برنتافتند. امنیت ملی، در رأس همه مقدسات آنهاست و هیچ امری از نظر اهمیت و اولویت، در کنار آن نیست. آنها نه‌تنها از «ارجاع‌دادن به امنیت»، شرمنده و سرافکنده نبودند، بلکه چنان قاطع و راسخ سخن می‌گفتند که گویا به کتاب مقدس استناد می‌کردند. در آنجا، «استدلال امنیتی» همچون یک نقطه ضعف و در برابر رویکردهای دیگر نیست. آنها حتی «لیبرال- دموکراسی» را نیز در سایه امنیت پذیرفته‌اند و با آن مقید و محدود کرده‌اند.
4. نمایندگان کنگره آمریکا، همواره مدیر شبکه اجتماعی تیک‌تاک را به «دولت چین» نسبت دادند و تلاش می‌کردند «دست توطئه چین» را در این شبکه اجتماعی عیان سازند و ثابت کنند که این شبکه اجتماعی، «مستقل» و «بی‌طرف» نیست، بلکه سیاست‌های دولت چین را در آمریکا عملیاتی می‌کند. اینان هم به «نظریه توطئه» باور داشتند و هم به «وجود دشمن» و هم «خنثی‌نبودن شبکه‌های اجتماعی». دشمن‌انگاریِ چین در این جلسه به حدی بود که مخاطب احساس می‌کرد دولت چین، «شر مطلق» و «شیطان محض» است و هر لحظه در کمین است تا به دولت آمریکا، ضربه بزند. نه سخنی از «تعامل» در میان بود و نه حرفی از «خوش‌بینی». آنان در عمق وجودشان، «نگران» و «دغدغه‌مند» بودند که مبادا دست پنهانِ دولت چین از آستین شبکه اجتماعی تیک‌تاک برآید و دولت و جامعه را در آمریکا دچار اختلال کند.
5. نمایندگان کنگره آمریکا، آن هنگام که می‌خواستند به دولت چین اشاره کنند و از آن نام ببرند، تعبیر «دولت کمونیست چین» را تکرار می‌کردند و این یعنی به مسأله، «نگاه ایدئولوژیک» دارند و «ایدئولوژی کمونیستی» را یک چالش مهلک برای خود می‌شمارند. آنها در نزاع ایدئولوژی‌ها، بی‌طرف نبودند و نمی‌گفتند در نظر ما، آنچه که اهمیت دارد «منافع ملی» است و نه «ایدئولوژی». آنها از مواضع‌شان، «ایدئولوژی‌زدایی» نکرده بودند.
6. نمایندگان کنگره آمریکا، هرگز از «موضع فروتر» - و حتی برابر - با مدیر شبکه اجتماعی تیک‌تاک سخن نگفتند و با او عکس یادگاریِ حقارت‌آمیز نگرفتند، بلکه بارها و بارها، او و سخنان و دولتش را «تحقیر» کردند و به او اجازه چندانی برای پاسخگویی ندارند. آنها نشان دادند که اینجا، خاک آمریکا و کنگره آمریکا است و ما حق داریم نسبت به این شبکه اجتماعی، «اِعمال حکمرانی» کنیم و تو نیز باید همچون «یک متهم»، توضیح بدهی و بازی زیرکانه و رندانه را کنار بنهی. آنها می‌دانستند که دو سوم از جوانان‌شان نسبت به شبکه اجتماعی تیک‌تاک، «وابسته» و «شرطی» شده‌اند، اما با این حال، از «موضع ضعف» سخن نگفتند و حتی چانه‌زنی نیز نکردند. اقتدار آنها در سطحی بود که مدیر شبکه اجتماعی تیک‌تاک جرأت نکرد فروتری وضع طرف آمریکایی را از نظر اجتماعی به رخ آنها بکشد و از این طریق، عرض اندام کند.