وبینار «مرد میدان تقریب» برگزار شد

به گزارش ایسنا، حجت الاسلام والمسلمین سیدابوالحسن نواب رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب در وبینار «مرد میدان تقریب» که به مناسبت بزرگداشت دومین سالگرد رحلت آیت الله سید هادی خسروشاهی از سوی معاونت ایران مجمع تقریب برگزار شد، اظهار کرد: آیت الله سید هادی خسروشاهی یک اعجوبه در تاریخ معاصراست، او از علمای واقعی و به حق بود و شهرت جهانی داشت. وی افزود: آیت الله سید هادی خسرو شاهی از پیشگامان تقریب در سطح بین المللی بود، او از آغاز جوانی ارتباطات بین المللی خود را شروع کرد. به خاطر دارم در قبل از انقلاب علامه فرزانه و بزرگ مرد اندیشه آیت الله واعظ زاده خراسانی، کنگره هزاره شیخ طوسی را در مشهد برگزار کرد و صدها عالم بزرگ از جهان در آن اجلاس حضور داشتند، مرحوم خسرو شاهی هم از فعالان برگزار کننده آن اجلاس بود و به خوبی آن را مدیریت می‌کرد و مفاخری را که در آن اجلاس شرکت کرده اند به قم و شهرهای دیگر آورد و آنها را با مذاهب اسلامی آشنا می‌کرد. حجت الاسلام نواب تصریح کرد: مرحوم آیت الله خسرو شاهی در نوشتن دست توانایی داشت و به خوبی جمع بندی می‌کرد و با تمام علمای بزرگ ایران هم ارتباطات بسیار نزدیکی داشت، او هم همشهری و شاگرد و دوست صمیمی مرحوم علامه طباطبایی بود و با آن بزرگ مرد حشرونشر زیادی داشت و یکبار هم تمام آثار ایشان را چاپ کرد. رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب اذعان کرد: آیت الله خسروشاهی با بزرگترین علما که در صدر آنها حضرت امام (ره) بودند، روابط نزدیکی داشت و در مشکلاتی که در اول انقلاب پیش آمد، تلاش های فراوانی کرد. حجت الاسلام نواب تصریح کرد: آیت الله خسروشاهی همواره تلاش می‌کرد تفکر انقلابیون جهان را به حوزه علمیه قم منتقل کند، او انسانی پخته، متواضع و بزرگی بود و در مردانگی نظیر نداشت، در دفاع از حقیقت، نترسی و شجاعت بی نظیر بود. رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب اذعان داشت: ما امروز برای انتقال فرهنگ بین نسلی احتیاج به بزرگانی داریم که بتوانند فرهنگ نسل گذشته را به نسل بعدی منتقل کنند، اگر آیت الله خسرو شاهی نبود چه کسی تفکر حسن بنا، سید قطب، سید جمال الدین اسد آبادی، محمد عبدو و تفکر بیداری اسلامی 150 سال قبل مصر را به ایران منتقل و انقدر قدرتمندانه از آن دفاع و تبیین می‌کرد. حجت الاسلام نواب خاطر نشان کرد: آیت الله خسروشاهی، مجله عروه الوثقی مرحوم سید جمال الدین اسد آبادی را زنده کرد و مفاهیمی که در 150 سال قبل در جامعه ما مطرح شده بود به میان نسل جوان آورد و تلاش کرد این فکر در ایران گسترش پیدا کند. رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب با بیان اینکه مرحوم خسروشاهی در دو دوره مسئولیت سفارت خانه در کشورهای مختلف را برعهده داشت، گفت: ایشان یکبار مسئولیت سفارت ایران در واتیکان را برعهده داشت و خدمات فروانی به ارتباطات انقلاب اسلامی با واتیکان ارائه کرد و یکبار هم در سفارت ایران در مصر در سمت مسئول دفتر حفاظت منافع جمهوری اسلامی ایران در قاهره مسئولیت داشت و در برقراری ارتباط با علما و متفکرین و بزرگان مصر از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کرد. حجت الاسلام نواب اذعان کرد: مرحوم خسرو شاهی در نوع خود بی‌نظیر بود من توفیق این را داشتم که از رفقای حلقه اول ایشان به حساب بیایم زمانیکه دانشگاه ادیان تاسیس شد به میان میدان آمد و توانست با همکاری علمی، تبادل اخبار، حضور فعال خود در نشستها به خصوص نشست مربوط به امام موسی صدر، به محفل علمی ما رونق دهد و در این عرصه نقش آفرینی کند. وی گفت: با بررسی در کتاب‌ها و اقدامات ایشان متوجه می‌شویم که تا چه میزان از عمر پربرکت خود را صرف علم و دانش و گسترش فرهنگ تقریب کردند و این سوال مطرح میشود که چگونه شخصی تا این میزان اثر جاودانه علمی از خود به یادگار بگذارد. او توانست در گسترش افکار شیعیان و اهل سنت به خوبی ایفای نقش کند و تلاش‌های بی‌وقفه‌ای در این زمینه انجام دهد، عاشا سعیدا و مات سعیدا.

آیت الله خسروشاهی یک شخصیت علمی و دگر پذیر بود

در این وبینار همچنین مولوی نذیر احمد سلامی نماینده مجلس خبرگان رهبری و عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب، در بخشی از این وبینار «مرد میدان تقریب» اظهار کرد: آیت‌الله خسروشاهی یک شخصیت بسیار برجسته و از رجال علم بودند.

مولوی سلامی ادامه داد: اولین آشنایی من با ایشان که به وسیله نوشته های وی بود سال 1345 هجری شمسی بود و در آن زمان در پاکستان طلبه بودم و در کراچی به خانه فرهنگ ایران برای مطالعه و یاد گرفتن زبان فارسی رفت و آمد داشتم. در آنجا مجله مکتب اسلام که از قم منتشر میشد را دیدم. وقتی این مجله را برداشتم نگاهم به نوشته های آیت الله سید هادی خسروشاهی جلب شد و بعد از آن پیوسته هر شماره از مجله مکتب اسلام که به آنجا می‌آمد را مطالعه می کردم و برداشتم این بود که این شخص یک انسان ارزشمند و تقریبی و دگر پذیر و انسانی است که می شود از معلومات و نوشته های ایشان در ارتباط با وحدت امت اسلامی و زدودن تعصبات خشک و جاهلی استفاده کرد. وی افزود: تا زمانی که در پاکستان بودم و تا زمان پیروزی انقلاب همواره به خانه فرهنگ رفت و آمد داشتم و آشنایی من با تفکرات و نوشته های آیت الله خسروشاهی با مطالعه نوشته های ایشان روز به روز اضافه می شد. بعد هم که به ایران آمد و بنده در تهران در مجمع تقریب عضو بودم، چون در دانشگاه مذاهب تدریس می کردم با ایشان دیدارهای متعدد داشتم و از صحبتهای ایشان بهره بردم.

مولوی سلامی گفت: آیت‌الله خسروشاهی یک شخصیت علمی به دور از تعصب و دگر پذیر بود که اگر ما چنین افرادی را بیشتر در جامعه داشتیم به امر وحدت خیلی کمک می شد.

وی افزود: آیت الله خسروشاهی از دنیا رفته اند، اما افکار و اندیشه های ایشان پیرامون وحدت امت و دگر پذیری و سعه صدر باقی مانده و دوستان و افراد تقریبی و افرادی که به دور از تعصبات خشک و جاهلانه هستند می توانند از نوشته های ایشان استفاده کنند و با بهره گیری از تفکرات ایشان در امر وحدت امت اسلامی بهره ببرند.

آیت‌الله خسروشاهی نقش مهمی در گره زدن حوزه علمیه قم با موسسات بین‌المللی داشت

محسن مسچی، معاون امور ایران مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی نیز در بخش از این وبینار با اشاره به سابقه آشنایی خود با آیت‌الله خسروشاهی گفت: این آشنایی به قبل از انقلاب و مطالعه مقالات مرحوم خسروشاهی در مجلات آن زمان برمی گردد که ایشان به همراه طیف عظیمی از علما چون آیت الله مکارم، آیت الله سبحانی، استاد فخر الدین حجازی، محمود حکیمی، آیت الله طالقانی و... در آن مجلات قلم می زدند. بعد از انقلاب نیز از طریق ارتباطاتی که در مؤسسات و کنفرانس های متعدد داشتیم با شخصیت بزرگ ایشان بیشتر آشنا شدم.

وی افزود: مرحوم خسروشاهی دارای فهمی در 5 بعد بودند: فهم فرهنگی، فهم بین المللی، فهم مطبوعاتی و رسانه ای، فهم تاریخ معاصر و فهم تقریبی.

مسچی درباره بعد نخست شخصیت ایشان تصریح کرد: مرحوم خسروشاهی از جهت فرهنگی به سبب تربیت در خانواده ای فرهنگی و تلمذ نزد اساتید بزرگ، یک شخصیت جامع الاطراف بود و می توان گفت یکی از صاحبنظران ارزشمند دوران معاصر از جهت فرهنگی بود. ارتباط ایشان با بیوت مراجع و شخصیت های علمی قم و دیدار با شخصیت های بزرگ بین المللی موجب شد که ایشان از جهت فرهنگی شخصیتی جامع الاطراف باشد.

وی در خصوص فهم مطبوعاتی و رسانه ای مرحوم خسروشاهی گفت: ایشان از اولین مقاله ای که درباره بزرگداشت مرحوم پدر خود در اوایل سال 32 نوشت تا اواخر عمرش که اسفند 98 بود، در طول این هفت دهه عمر خود در راستای تألیف و تحقیق و نوشتن مقاله حرکت کرد، او مرد میدان مطبوعات و تألیف و تحقیق بود و آثار او هویدای این مسئله است.

معاون امور ایران مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی افزود: مرحوم خسروشاهی نزدیک به 200 جلد تألیف و تصحیح متون دارد و بیش از 300 مقاله در موضوعات مختلف تألیف کرده که حدود 220 مقاله ایشان در ویکی نور بارگذاری شده است. در مجلات و روزنامه های بسیار زیادی چون راه حق، ندای حق، مکتب اسلام، آیین اسلام، مکتب تشیع، مجله استوار، مهد آزادی، پیکار اندیشه، کیهان، اطلاعات و فصلنامه تاریخ و فرهنگ معاصر و مجله بعثت نیز قلم زده است و یک خبره و صاحبنظر در امر مطبوعات و فعالیت های رسانه ای به حساب می آید.

وی در زمینه فهم بین المللی مرحوم خسروشاهی نیز گفت: او از ابتدای دوران طلبگی در پی کشف موضوعات بین المللی، احزاب و سازمان های جهان اسلام بود و با بسیاری از آنها در نقاط مختلف جهان در ارتباط بود و در طول سفرهای بسیاری که انجام داد با شخصیت های فرهنگی و بین المللی آشنا شد. حضور او در قم و دارالتبلیغ اسلامی در قبل از انقلاب که بسیاری از شخصیت های بین المللی در آن فعال بودند، نیز بسیار موثر بود و فهم بسیار عالی از مسائل بین المللی داشت. او در گره زدن حوزه علمیه قم به بین الملل و بالعکس نقش ارزشمندی داشت.

مسچی به فهم تاریخ معاصر مرحوم خسروشاهی اشاره کرد و افزود: ارتباط با بزرگان و اساتید بزرگ و استفاده از آثار آنها باعث شده بود که ایشان در تاریخ معاصر صاحبنظر باشد و این مسئله در آثار ارزشمند ایشان مشهود است. تحقیقاتی که در مورد شخصیت های بزرگ جهان اسلام مثل سید قطب، سید جمال الدین اسد آبادی، شیخ محمد عبده و دیگران انجام داده است، تحقیقات کم نظیری است.

معاون امور ایران مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی درباره فهم تقریبی مرحوم خسروشاهی نیز یادآور شد: مرحوم خسروشاهی مرد میدان تقریب بود و تقریب با تمام زندگی ایشان آمیخته شده بود. همین باعث شد که ایشان با طیف وسیعی از بزرگان اسلام و ادیان ارتباط ایجاد کند و بسیاری از دوستی ها و زدودن بسیاری از خرافات در اثر همین بعد تقریبی ایشان بوده است.

وی با اشاره به یادگارهای مرحوم خسروشاهی گفت: از جمله یادگارهای ایشان فرزندان صالحی است که آثار ارزشمند ایشان را پیگیری می کنند. همچنین آثار بسیار ارزشمند ایشان و کتابخانه ارزشمندی که در پردیسان قم تأسیس کرد و دارای آثاری به ویژه آثار تقریبی است و نیز تاسیس مرکز اسلامی در اروپا و کارهای مطبوعاتی ایشان از دیگر یادگارهای ایشان است.

مسچی با بیان اینکه مجموعه آثار ایشان به صورت نرم افزار در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی تهیه شده است، ابراز امیدواری کرد که بیت آن مرحوم اطلاعات ایشان را که در سایت های مختلف به صورت بعضاً نادرست و ناقص وجود دارد، تصحیح و منسجم کنند تا قابل نشر باشد و بتوانیم بخشی از حقی که به گردن ما دارند را ادا کنیم.

تلاش‌های آیت‌الله خسروشاهی برای تصحیح باورهای غلط درباره اهل سنت

در بخشی از این وبینار حجت الاسلام والمسلمین عبدالکریم بی آزار شیرازی، عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی به بیان تاریخچه‌ای از تقریب مذاهب اسلامی در ایران پرداخت و گفت: در دوران آیت‌الله بروجردی در حوزه علمیه قم تحول عظیمی به وجود آمد که یکی از این تحولات تقریب بین مذاهب اسلامی بود. آیت‌الله بروجردی با اخلاص تمام به تقریب ایمان داشتند و در همین زمان بود که علمای حوزه علمیه قم به اهمیت تقریب پی بردند و پس از صدور فتوای تاریخی شیخ شلتوت مبنی بر اینکه مسلمانان جهان می توانند از فقه شیعه پیروی کنند، نشاطی در میان حوزویان پدید آمد. وی افزود: در رأس این فعالیت ها شاگردان آیت الله بروجردی بودند که آیت الله خسروشاهی یکی از آنان بود و همراه با دیگر علمای آن زمان مجله مکتب اسلام را منتشر و درباره فتوای شیخ شلتوت و علاقه آیت الله بروجردی به تقریب مقالات خوبی تألیف کردند. بی آزار شیرازی ادامه داد: آیت الله خسروشاهی با ترجمه کتاب های فراوانی که توسط مصریان نوشته شده بود وتوزیع آنها به صورت جزوات در میان حوزویان، به تدریج طلاب را با مسلمانان جهان آشنا کرد و برای مردم این مسئله را جا انداخت که اکثر مسلمانان جهان، به تقریب مذاهب اسلامی و اهل بیت شدیداً علاقه مند هستند. عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در ادامه افزود: آیت الله خسروشاهی کتاب هایی را تحت عنوان «اهل البیت فی مصر» که به زبان عربی و فارسی ترجمه شده به همراه تصاویر منتشر و بیان کرد که علاقه مصری ها به اهل بیت (ع) کمتر از ایرانیان نیست. وی تلاش بسیاری کرد تا این باور را در میان مردم ایران به وجود بیاورد که پیروان سایر مذاهب نسبت به اهل بیت (ع) کوتاهی نکرده اند. وی با اشاره به فعالیت های تقریبی مرحوم خسروشاهی در قاهره گفت: از جمله این فعالیت ها ترجمه کتاب العروه الوثقی نوشته سید جمال الدین اسدآبادی بود و همچنین نگارش کتاب «قصه التقریب» که در اواخر عمر خود نگاشت بسیار ارزشمند است و مجمع جهانی تقریب این کتاب را به زبان عربی و فارسی به چاپ رسانده است. بی آزار شیرازی در پایان ابراز امیدواری کرد که مسئله تقریب که خواسته خدا و اهل بیت (ع) است روز به روز در جهان اسلام گسترده تر شود.

آیت‌الله خسروشاهی بنیانگذار گفتمان بین ادیان و مذاهب اسلامی است

حجت‌الاسلام والمسلمین علی اصغر اوحدی، اندیشمند فرهنگی و کارشناس امور بین الملل، در بخشی از این وبینار به یکی از ویژگی‌های خاص مرحوم آیت الله خسروشاهی که کمتر مورد توجه قرار گرفته اشاره کرد و گفت: مرحوم خسروشاهی در عرصه های مختلفی فعال بود و تقریبا در تمام این عرصه ها پیشگام و بنیانگذار آن اندیشه بود. او پیش از پیروزی انقلاب تنها فرد فاضل حوزوی بود که برای ارتباط با جهان اسلام راه باز کرد و کارهای ارزشمندی انجام داد.

اوحدی ادامه داد: اهتمام مرحوم خسروشاهی به بیداری اسلامی مورد توجه است. ایشان اهمیت بیداری اسلامی را درک کرده بود و لوازم آن را هم بخوبی تشخیص داده بود و این مسئله از برنامه ها و اهداف او و ارتباط با شخصیت ها و موسسات بین المللی مشخص بود.

وی افزود: بیداری اسلامی قبل از پیروزی انقلاب در جهان جرقه هایی داشت اما فراگیر نبود و به مرور زمان با تلاش اندیشمندان جهان اسلام بیداری اسلامی ترویج شد. کشور ما هم مرکز جهش بیداری اسلامی به شمار می رود اما هنوز در کشور ما فهمیده نشده است.

اوحدی تاکید کرد: آیت‌الله خسروشاهی به تقریب و گفتمان بین مذاهب بسیار اهمیت می داد و از پیشکسوتان حرکت تقریبی بود. ایشان درک کرده بود که به زودی دشمن متوجه می شود یکی از ابزارهای مؤثر در جلوگیری از بیداری اسلامی ایجاد تفرقه است لذا بر حرکت تقریب اهتمام ورزید.

وی تاکید کرد: آیت الله خسروشاهی بنیانگذار گفتمان بین ادیان و بین مذاهب اسلامی است. او هدف خود را به خوبی فهمیده و راه رسیدن به آن هدف را نیز درک کرده بود.

اوحدی با اشاره به بیداری اسلامی در جهان گفت: روح بیداری آن است که علما و اندیشمندانی که در این عرصه وارد شدند به دنبال احیاء مدیریت جهانی بودند یعنی از ایدئولوژی شرق و غرب زده شده بودند و عدم شایستگی این نظام ها را درک کرده بودند. لذا انقلاب اسلامی برای به وجود آوردن دوباره نظام اسلامی و بازگشت به تمدن اصیل اسلامی و تغییر نظام حاکم به وجود آمد؛ و با سابقه ترین افراد در این عرصه مرحوم خسروشاهی بود چون با نهضت های پیشتاز در بیداری اسلامی همکاری می کرد.

وی در پایان ابراز امیدواری کرد که بتوانیم شخصیت مرحوم آیت الله خسروشاهی را به همگان بهتر بشناسانیم.

اعتقاد و عشق به ولایت‌فقیه از ویژگی‌های برجسته آیت‌الله خسروشاهی بود

در بخش دیگری از این وبینار حجت الاسلام والمسلمین محمد حسن زمانی، مسئول دفتر امور اجتماعی و سیاسی حوزه علمیه قم، به 10 بعد از شخصیت آیت الله خسروشاهی پرداخت و گفت: پژوهش و نگارش خستگی ناپذیر - که از ابتدای جوانی نگارش را آغاز کرد و نزدیک 200 اثر حاصل پژوهش های اوست - حضور بین المللی در عرصه های جهانی و نوشتن کتاب هایی در زمینه مسیحیت و گفتگوی ادیان، زبان آموزی و تسلط بر زبان عربی و انگلیسی و ترجمه کتب انگلیسی به فارسی از ویژگی های شخصیت مرحوم خسروشاهی بود. وی به دیگر ویژگی‌های ایشان پرداخت و گفت: ورود در سازمان های حاکمیت نظام جمهوری اسلامی و استفاده از امکانات و ظرفیت این سازمان ها جهت انجام رسالت دینی، نشر معارف اسلام و مکتب اهل بیت (ع) در دنیا، (ضمن اعتقاد به تقریب، معارف مکتب اهل بیت را اهتمام ورزید)، داشتن تفکر سیاسی و اسلام انقلابی و نوشتن کتاب هایی درباره سید جمال الدین اسد آبادی، شهید نواب صفوی، نهضت فلسطین و...، اعتقاد جدی به تقریب مذاهب اسلامی و تلاش عملی در همین زمینه نیز از دیگر ویژگی های مرحوم خسروشاهی بود. حجت‌الاسلام زمانی ادامه داد: از دیگر ویژگی های شخصیت آیت الله خسروشاهی نیز می توان به ابداع و ابتکار عمل و تأسیس موسسه فرهنگی و کتابخانه بزرگی در قم، اعتقاد به ولایت فقیه و عشق و تبعیت از مقام معظم رهبری و در نهایت اخلاص، زهد، تواضع و شهرت گریزی اشاره کرد. وی در پایان اظهار کرد: آیت الله خسروشاهی به دلیل همین زهد و تواضع گمنام مانده و نه تنها دانشگاهیان بلکه بسیاری از حوزویان نیز ایشان را نمی شناسند. لذا امیدواریم جامعه بتواند از مجموعه تألیفات گرانبهای ایشان استفاده کند و مراکز حوزوی به ویژه مجمع تقریب در نشر اندیشه های ایشان در کل جامعه نقش خود را ایفا کنند.

آیت‌الله خسروشاهی آغاز نوینی برای ارتباط بین اسلام و مسیحیت ایجاد کرد

در بخش پایانی این وبینار حجت الاسلام والمسلمین محمدمهدی تسخیری، معاون ارتباطات و امور بین‌الملل دانشگاه ادیان و مذاهب، با اشاره به اینکه آیت الله خسروشاهی عمر خود را در راه حمایت از اسلام ناب و دفاع از مسلمانان جهان و ملت مظلوم و بی گناه فلسطین، لبنان و سایر ملت های مستضعف صرف کرد، گفت: درگذشت این بزرگوار ضایعه ای برای مسلمانان است و به راحتی نمی توان جایگزینی برای او پیدا کرد. وی افزود: ما پیش از انقلاب نسلی داشتیم که آغازگر بیداری اسلامی جهان معاصر بودند. بعد از سید جمال الدین اسدآبادی و محمد عبده، از جمله کسانی که توانستند در مکتب اهل بیت (ع) این رسالت عظیم را به بشریت برسانند، شخصیتی مانند آیت الله خسروشاهی بود. حجت الاسلام تسخیری ادامه داد: آیت الله خسروشاهی در زمان حضور در واتیکان آغاز نوینی برای ارتباط بین اسلام و مسیحیت ایجاد کرد و در زمان حضور در مصر نیز با ارتباط با علمای مصر جایگاه خود را در قلب مسلمانان و علمای دینی آن کشور باز کرد و ارتباط عمیقی میان جامعه مصر و ایران ایجاد کرد. وی افزود: مرحوم خسروشاهی هرگز قلمش متوقف نمی شد و همواره در تلاش بود تا در جهان اسلام، تمدن نوین اسلامی و نهضت عظیم انقلاب اسلامی و نهضت امام خمینی (ره) را به گونه ای به جهانیان بشناساند که مورد پذیرش جامعه جوانان باشد. تسخیری در ادامه خاطرنشان کرد: آن مرحوم هم رابطه عالی با علمای اسلام در ایران و نجف و هم ارتباط خوبی با دانشگاهیان داخل و خارج کشور داشت و مصداق عملی وحدت حوزه و دانشگاه بود. لذا امروزه پیدا کردن شخصیت هایی چون ایشان برای جهان اسلام بسیار دشوار است. وی با اشاره به ماندگاری آثار مرحوم خسروشاهی اظهار کرد: نوشته ها و اندیشه های ایشان و همچنین کتابخانه عظیمی که در سال های اخیر تأسیس کرد، همچنان ماندگار خواهد بود.

انتهای پیام