وزیر ارتباطات: فیلترینگ برای سالم سازی فضای مجازی لازم است / طرح صیانت هم باید اتفاق بیافتد / افزایش تدریجی تعرفه اینترنت خواهیم داشت

عیسی زارع‌پور امروز در نخستین نشست خبری خود با خبرنگاران با اشاره به موضوع حضور در شبکه‌های اجتماعی و رویکرد وزارت ارتباطات در خصوص فیلترینگ گفت: من از پلتفرم‌های خارجی فیلتر نشده استفاده می‌کنم اما خط قرمزم حضور در پلتفرم‌های خارجی فیلتر شده است.

در تلگرام حضور ندارم و از اینترنت معمولی استفاده می‌کنم

وی با بیان اینکه در تلگرام حضور ندارم و از اینترنت معمولی استفاده می‌کنم، درباره حضور معاونان و مدیران وزارت ارتباطات در توئیتر گفت: اینکه مدیرانمان در توئیتر و سایر شبکه‌های فیلتر شده حضور دارند، تصمیم شخصی است نه سازمانی. اینکه باشند و نباشند با اختیار خودشان است و ما محدودیتی برای آنها ایجاد نکرده‌ایم اما مسئله جدی این است که اسناد و مدارک دولتی هم‌اکنون در پیام‌رسان‌های خارجی جابجا می‌شوند و این باید سامان یابد اما اینکه مدیران در شبکه‌های اجتماعی حضور داشته باشند، کاملا اختیاری است. وزیر ارتباطات با بیان اینکه اکانت ناشناس در توئیتر ندارم، گفت: ابزار پایش شبکه‌های اجتماعی مشخص است و اکانت فیک در این شبکه‌ها ندارم.

اعمال محدودیت برای برخی سرویس‌ها در همه جای دنیا وجود دارد

عیسی زارع‌پور در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه موضع شفاف وزارت ارتباطات در مورد فیلترینگ چیست؟ گفت: من به عنوان کسی که پنج سال خارج از کشور، زندگی و به 17 کشور سفر کرده‌ام، مشاهده کردم که اعمال محدودیت برای برخی سرویس‌ها در همه جای دنیا وجود دارد و کشورها خطوط قرمز متفاوتی در این زمینه دارند. وی ادامه داد: موضع فیلترینگ صفر و یک نیست اما تمامی کشورها برای سالم‌سازی فضای مجازی، اعمال محدودیت را پذیرفته‌اند. اعتقادم این است که فضای مجازی تبدیل به شئون زندگی مردم شده و باید قاعده‌مند باشد.

وزیر ارتباطات اظهار داشت: اگر سری به دادسرای جرایم رایانه‌ای، زده و مراجعات مردمی را در خصوص مشکلات ناشی از فضای مجازی دیده باشید، باید از ما بخواهید که به عنوان حاکمیت از حقوق مردم در این فضا دفاع کنیم؛ لازمه این احقاق حقوق، ساماندهی فضای مجازی است. وزیر ارتباطات تأکید کرد: اگر فضا شفاف شود، به نفع بازیگران این حوزه بوده و پلتفرم‌ها نیز می‌دانند چه تکالیفی بر عهده دارند و با کدام دستگاه باید مواجه شوند.

برنامه برای مذاکره با پلتفرمهای خارجی 

زارع‌پور در پاسخ به سوال خبرنگار مهر در خصوص برنامه‌های دولت سیزدهم برای مذاکره با پلتفرم‌های خارجی و حضور قاعده‌مند آنها در کشور در جهت تحقق حاکمیت سایبری گفت: موضوع حکمرانی فضای مجازی و عدم ضابطه‌مند بودن پلتفرم‌های اجتماعی، یک مشکل جهانی است به همین دلیل کارگروهی در سازمان ملل متحد تشکیل شده که با حضور کشورهای مختلف در حال تهیه پیش‌نویسی برای قاعده‌پذیر کردن پلتفرم‌های اجتماعی در دنیا هستند. وی افزود: یکی از اعضای فعال در این کارگروه، ایران است که این موضوع را پیگیری می‌کند.

وزیر ارتباطات با بیان اینکه بحث قاعده‌مند کردن فعالیت شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌ها یک نگاه جهانی است و مسئله ایران نیست، گفت: همه کشورها به این نتیجه رسیدند که این مسئله را به طور ویژه دنبال کنند. ما نیز این مسئله را به جد دنبال خواهیم کرد و یکی از برنامه‌های اصلی‌مان تحقق این موضوع خواهد بود. زارع‌پور گفت: در این راستا نیازمند فعال‌تر شدن دستگاه‌های دیپلماسی کشور نیز هستیم.

طرح حمایت از کاربران جای بهبود دارد

وی افزود: ما شاهد هستیم که برخی کشورها در حوزه فضای مجازی هر سال یک قانون جدید تصویب می‌کنند یا قانون‌های گذشته را به‌روزرسانی می‌کنند از این جهت طرح حمایت از حقوق کاربران فضای مجازی نیز می‌تواند به شفافیت و احقاق حقوق مردم کمک کند. اگرچه این طرح جای بهبود و ارتقاء دارد. بر این اساس ما در تعامل با همه بازیگران پیشنهادی را تهیه کرده تا بخشی از نگران بخش خصوصی در مورد این طرح تأمین شود و این به نفع کسب و کارها است و امیدواریم که طرح باعث رشد کسب و کارها شود.

موضع وزارت ارتباطات برای رفع فیلتر توئیتر و یوتیوب

زارع‌پور در مورد موضع وزارت ارتباطات برای رفع فیلتر پلتفرم‌هایی مانند توئیتر و یوتیوب گفت: این یک تصمیم‌گیری جمعی است و وزارت ارتباطات تنها یک رأی دارد و هر زمان که از ما بخواهند، نظر خودمان را در قالب این رأی اعلام می‌کنیم. وی خاطرنشان کرد: هر پلتفرمی که قواعد ما را بپذیرد، اجازه فعالیت در کشور را دارد و شاه‌بیت نظر ما در مورد طرح حمایت از حقوق کاربران این است که پلتفرم‌های خارجی باید الزامات ما را بپذیرند؛ همانطور که بحث حاکمیت فضای مجازی، نگرانی همه کشورها است و یکی از دغدغه‌های جدی است که دولت‌ها حتی به تازگی در اجلاس IGF لهستان آن را مطرح کرده‌اند چرا که پلتفرم‌ها در صورت نبود قواعد و ضابطه، باعث خلع سلاح دولت‌ها می‌شوند و نمی‌توان حقوق مردم را از طریق آنها استیفا کرد. وی با تأکید بر اینکه برخی از قول اینجانب نقل کرده‌اند که مدافع فیلترینگ و طرح صیانت هستم، گفت: من این‌گونه مطرح نکردم و باید تأکید کنم که شفافیت یک اولویت است و باید به آن پایبند باشیم.

تا آخر سال خبرهای خوشی از حوزه فضا خواهید شنید

وزیر ارتباطات با اشاره به برنامه‌های دولت سیزدهم برای حوزه فضایی گفت: طبق برنامه‌های مد نظر تا پایان امسال خبرهای خوشی در حوزه فضا خواهید شنید. زارع‌پور در نشست خبری در پاسخ به این سوال که مطابق اعلام رسانه‌های خارجی، ایران در حال آماده شدن برای پرتاب ماهواره به فضا است، گفت: اگر موانع برطرف شود، ماهواره‌ها در نوبت پرتاب خواهند شد. ما معتقدیم که صنعت فضایی روی زمین، خاک‌بازی است و بخش زیادی از این صنعت وابسته به پرتاب ماهواره‌ها است.

وزیر ارتباطات با اشاره به اینکه ایران در سال 89 به جمع کشورهای دانش پرتابگر و ساخت ماهواره رسید، گفت: متأسفانه در 8 سال گذشته توجه جدی به این موضوع نشد البته نمی‌گویم که اتفاقی در این حوزه رخ نداد اما با توجه به سرمایه‌گذاری 250 میلیون دلاری در آن سال‌ها، شاهد هستیم که در سال‌های گذشته میزان سرمایه‌گذاری در این بخش به یک دهم رسیده است. وی ادامه داد: این در حالی است که جوانان متخصص ما در این فضا مجاهدانه کار کرده و چراغ این صنعت را روشن نگه داشته‌اند.

زارع‌پور افزود: ما باید به جمع 6 کشوری که امکان ارسال ماهواره به مدار ژئو زمین را دارند، تبدیل شویم. هم‌اکنون 10 کشور امکان پرتاب ماهواره با پرتابگر را دارند و کشور ما یکی از این کشورها است اما توان ما بیشتر در لایه لئو است براین اساس ما در برنامه داریم که به سرعت لایه لئو را تثبیت کنیم و حضور در لایه ژئو را شتاب دهیم. وی با بیان اینکه تشکیل شورای عالی فضایی بعد از 10 سال با همین هدف صورت گرفته است، گفت: برنامه 10 ساله راهبرد فناوری فضایی کشور تا پایان سال تصویب می‌شود و ما امیدواریم که به ریل شتابان توسعه صنعت فضایی برگردیم و پرتاب ماهواره، نقطه شروع این کار است.

پنج برابر شدن بودجه فضایی برای سال 1401

وزیر ارتباطات تأکید کرد: اتفاقات خوبی در حال رخ دادن است که یکی از آنها پنج برابر شدن بودجه فضایی برای سال 1401 است که از سوی دولت پیشنهاد شده و رقم نسبتا خوبی محسوب می‌شود البته ما قبول داریم که نمی‌توان به سرعت به این ریل شتابان بازگشت اما با توجه به رشد پنج برابری بودجه و تأکید دولت سیزدهم بر توسعه فناوری فضایی، پیش‌بینی‌مان این است که سال آینده با تثبیت لایه لئو، جمهوری اسلامی قطب منطقه در این حوزه شود و در صورتی که موانع برطرف شود، ماهواره‌های در نوبت، پرتاب می‌شوند. غیر از اقتدارآفرینی در بخش فضا، توسعه کاربردهای فضایی را دنبال می‌کنیم. در این راستا صنعت ساخت تجهیزات پیشرفته فضایی نیز توسط وزارت صمت دنبال می‌شود.

سیاست مان ایجاد محدودیت در دسترسی اینترنت نیست

وزیر ارتباطات در جریان نشست پرسش و پاسخ خبرنگاران در مورد سیاست دولت در راستای کاهش سرعت اینترنت بین الملل که از سوی یکی از خبرنگاران مطرح شد گفت: ما چنین سیاستی دنبال نمی کنیم. وی گفت: سیاست دولت ایجاد محدودیت در دسترسی به اینترنت و ترافیک خارجی کاربران نیست چرا که معتقدیم اگر سرویس دهنده داخلی با کیفیت خدمات خود را ارائه دهد می تواند جای خود را میان کاربران باز کند ما نیز از سرویس دهنده داخلی حمایت می کنیم اما محدودیتی برای ترافیک خارجی ایجاد نمی کنیم. وزیر ارتباطات گفت: ما با توسعه پروژه فیبر نوری به دنبال افزایش سرعت هستیم و راهبردمان این است که شبکه پرسرعت امن و با کیفیت راه اندازی کنیم.

زارع پور با بیان اینکه در سال های گذشته برای توسعه اینترنت ثابت بسیار عقب ماندیم ادامه داد: مشکل فعلی کیفیت اینترنت و عدم توسعه ارتباطات ثابت مربوط به چند ماه نیست چراکه گزارش یکی از سایت های مرجع در اندازه گیری سرعت اینترنت (speed test) نشان می دهد که وضعیت ما در حوزه اینترنت همراه بین رتبه های 74 تا 70 بوده است اما این ارزیابی در حوزه اینترنت ثابت رتبه 142 ایران را در بین 180 کشور نشان می دهد که رتبه خوبی نیست ما در ده سال گذشته در توسعه اینترنت سازه خوب عمل نکردیم در حالی که در همه کشورها دسترسی به اینترنت ثابت ارجحیت دارد. جهت گیری کشورهای پیشرفته این است که دسترسی کاربران از طریق شبکه های ثابت فراهم شود و فشار روی شبکه موبایل به دلیل محدودیت فرکانس وجود نداشته باشد.

سرعت و کیفیت اینترنت را که حق الناس است دنبال می کنیم

زارع پور با اشاره به ظرفیت شبکه ارتباطی کشور گفت: ما در مورد شبکه زیرساخت مشکلی نداریم و هم اکنون 34 میلیون ترابیت ظرفیت شبکه ارتباطی کشور است که تا سال 1401، 20 ترابیت یعنی 70 درصد ظرفیت فعلی به این شبکه اضافه خواهد شد و در بلند مدت نیز موضوع توسعه شبکه دسترسی فیبر نوری را دنبال خواهیم کرد. از سوی دیگر ماموریت ویژه به رگولاتوری داده ایم که موضوع سرعت و کیفیت اینترنت را که حق الناس است دنبال کند. رگولاتوری نیز هر هفته جلساتی با مدیران عامل اپراتورها داشته و در حال استخراج نقاط چالش برانگیز و مشکلات برای حل کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت مسائل مربوط به اینترنت است.

وزیر ارتباطات گفت: امیدواریم با واگذاری فرکانس های 2300 و 2400 به اپراتورها و فعال شدن این ظرفیت فرکانسی شاهد افزایش سرعت و کیفیت اینترنت باشیم البته مشکلاتی اپراتورها برای نصب آنتن های BTS با شهرداری ها و موانعی برای تامین تجهیزات دارند که آنها را پیگیری می کنیم. وی گفت: در همین حال یکی از ماموریت هایی که به رگولاتوری داده ایم فراهم کردن زیرساخت ها برای استفاده از فناوری های جدید مانند 4 G است. در این زمینه باید قوانین و مقررات تهیه شود. وزیر ارتباطات گفت: منظور از اصلاح تعرفه اینترنت، بر مبنای افزایش یکباره نیست بلکه افزایش تدریجی را خواهیم داشت. دوستان بخش خصوصی دنبال افزایش اعداد و ارقام بالا بودند اما بنده مخالفت کردم و معتقدم که تعرفه باید به تدریج و پلکانی اصلاح شود تا بتوان توسعه داد. وی گفت: باید درآمد و هزینه ها با هم بخواند تا شبکه توسعه پیدا کند. اگر زیرساخت ها توسعه نیابد دو سال دیگر در تهران نمی‌توان حتی با تلفن همراه صحبت کرد.

پیشنهاد دولت برای جایگزینی لایحه بازپس گیری زیرساخت مخابراتی

وزیر ارتباطات در مورد لایحه ای که دولت گذشته برای بازپس گیری زیرساخت های مخابراتی به مجلس ارائه کرده بود گفت: این لایحه همچنین در کمیسیون صنایع و کمیسیون فرعی ارتباطات در دست بررسی است و دولت درخواستی برای بازگشت آن نداشته است. وی گفت: این موضوع یک بحث حقوقی است اما ما پیشنهادی برای جایگزینی لایحه داریم به نحوی که بتوان از منابع همه دستگاه ها برای اشتراک گذاری، زیرساخت های ارتباطی از جمله کابل ها و شبکه سیم مسی استفاده کرد به این ترتیب پیشنهاد ما این است که با تعرفه سازمان مقررات این امکانات از سوی سایر دستگاه ها در اختیار بخش خصوصی قرار گیرد تا بخشی از مشکلات مربوط به نبود امکانات در این حوزه رفع شود.

وزیر ارتباطات با بیان اینکه مخابرات مشکلات زیادی دارد و چنانچه این مشکلات در ده سال اخیر رفع شده بود می توانست نقش کلیدی در توسعه این بخش ایفا کند البته بخشی از مشکلات مربوط به مخابرات است که باید تغییرات اساسی در آن اتفاق بیفتد و بخشی مربوط به کم کاری حاکمیت می شود برای مثال به رغم تورم 30 برابری در برخی خدمات در 10 سال گذشته اما تعرفه های مخابراتی تغییری نکرده است، ما در دولت به دنبال این هستیم که با تعامل مشکلات مخابرات را که یک سرمایه ملی محسوب می شود حل کنیم. مقدمات لازم برای اصلاح تعرفه ها فراهم شده است و کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات با هماهنگی ستاد تنظیم بازار باید این تعرفه ها را تعیین کند از سوی دیگر برای توسعه ارتباطات کشور منتظر نمی مانیم و راهکارهای دیگری را نیز خواهیم داشت. زارع پور با بیان اینکه سرمایه گذاری در گذشته برای توسعه این شبکه اتفاق نیفتاده و بخشی از کندی ها با توجه به افزایش تقاضا به دلیل این عدم سرمایه گذاری مشاهده می شود، گفت: ما از رگولاتوری خواسته ایم کیفیت اپراتورها را به شکل رسمی به مردم گزارش کند و اگر کوتاهی صورت گرفته برای رفع موانع به مردم اعلام شود.

در دو، سه هفته اخیر حمله سایبری خاصی نداشتیم

وزیر ارتباطات در پاسخ به این سوال که برخی گزارش ها از وقوع حملات سایبری به اپراتورهای ارتباطی کشور حکایت دارد، گفت: تامین امنیت زیرساخت های اطلاعاتی و ارتباطی بسیار جدی و مساله همه کشورهاست و مرکز پایش امنیت ما نیز هفتگی گزارش حملات را رصد می کند. وی گفت: حملات سایبری با درجه های مختلف در همه جای دنیا اتفاق می افتد که برخی از این حملات شناخته شده هستند و ما دائم این حملات را رصد کرده و به دستگاه ها اعلام می کنیم اما در دو هفته گذشته اتفاق خاصی در حوزه حملات سایبری در شبکه اپراتورهای کشور گزارش نشده است. وزیر ارتباطات تاکید کرد: دستگاه ها باید به فکر توسعه امنیت و امن سازی زیرساخت های خود باشند و امنیت نباید قربانی توسعه سرویس باشد. وی گفت: تامین امنیت در زیرساخت هر شبکه به عهده خود دستگاه است و هر دستگاه اجرایی و حاکمیتی باید برای هر سرویس خود پیوست امنیتی داشته باشد. ما نیز در دایره تقسیم کار ملی در کنار دستگاه ها خواهیم بود.

تا پایان سال اپراتور کودک راه اندازی می شود

وزیر ارتباطات با بیان اینکه فضای مجازی دارای نقاط قوت و چالش است که باید برای آن تدبیر کرد، گفت: حتی کشورهای صاحب پلتفرم نیز نگران نوجوانان و کودکان در فضای مجازی هستند و برای آن تدبیر می کنند اما ما در این زمینه خوب عمل نکردیم. زارع پور اضافه کرد: همه دستگاه های حاکمیتی کشور باید پای کار بیایند تا فضای سالم و مفید را برای کودکان ایجاد کنیم، ما به عنوان وزارت ارتباطات ماموریت به اقدامات ایجابی داریم و بر این اساس راه اندازی اپراتور کودک را تا پایان سال خواهیم داشت. در این فضای عاری از هر گونه محتوای نامناسب این اختیار به والدین داده می شود که اگر تمایل دارند از اپراتور کودک خدمات بگیرند این خدمات شامل سیم کارت، محتوای مربوط به کودک و نوجوان و سخت افزارهای اختصاصی برای کودکان در این فضا است. وی تاکید کرد: برای فرصت سازی در فضای مجازی نیازمند عزم ملی در کنار تعامل با پلتفرم های خارجی برای سالم سازی این ظرفیت هستیم و امیدواریم این اتفاق با مدیریت شورای عالی فضای مجازی محقق شود.

دیپلماسی اقتصاد دیجیتال با حضور پلتفرم های ایرانی در منطقه

وزیر ارتباطات در پاسخ به سوالی مبنی بر جهت گیری وزارت ارتباطات برای صادرات حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات گفت: گزارشی از عملکرد پیشین در این زمینه نداشتم اما نگاه خود بنده این است که ظرفیت خوبی در حوزه صادرات در این بخش وجود دارد. معتقدم جوانان ما چند سر و گردن بالاتر از جوانان کشورهای دیگر هستند. باید این ویروس خودناباوری که ما مزیت نسبی نسبت به سایر کشورها نداریم را از بین ببریم وقتی توانمندی جوانان ایرانی را در حوزه های سخت افزاری و همچنین پلتفرم های خدمات رسان و محتوایی می بینیم این مزیت کاملا مشهود است.

وی گفت: باید دیپلماسی اقتصاد دیجیتال را برای حضور پلتفرم های ایرانی در منطقه و کشورهای همسایه پیگیری کنیم و این رایزنی را آغاز کرده ایم البته این هدف از برنامه های میان مدت ماست که باید پیگیری شود همچنین در توسعه شبکه ملی اطلاعات از سرمایه گذاری خارجی نیز استقبال می کنیم و پیشنهاداتی در این زمینه مطرح شده که در صورت رفع موانع از سوی دستگاه دیپلماسی کشور امیدواریم جذب سرمایه گذاری خارجی در این پروژه اتفاق بیفتد.

حفظ حقوق سرزمینی ایران برای اینترنت ماهواره ای

وزیر ارتباطات در مورد قانون گذاری برای اینترنت ماهواره ای در کشور و حضور شرکت های خارجی ارائه دهنده این خدمات در کشور گفت: تنظیم گری و مقررات گذاری یکی از موضوعات جدی در حوزه فناوری اطلاعات و خدمات آن است و بخش قابل توجهی از شفاف سازی این فضا به تنظیم گری برمی گردد ما در حوزه رگولاتوری پلتفرم ها و سرویس، با خلاء مواجه هستیم و باید سازمان فناوری اطلاعات این موضوع را در دستور کار بگذارد، این فضا باید قاعده پذیر و شفاف شده تا امنیت کسب و کارها تامین شود. در این راستا حقوق مربوط به بخش فضایی نیز در مجامع بین المللی باید دنبال شود و ما آن را به شدت در دستور کار قرار داده ایم چرا که معتقدیم حفظ حقوق سرزمینی ایران در حوزه فضا بسیار مهم است و بحث مربوط به ارائه خدمات اینترنت ماهواره ای و فعالیت شرکت های ارائه دهنده این خدمات نیز مربوط به همین حقوق می شود.

زارع پور در خصوص اختلاف میان این وزارتخانه با سازمان صدا و سیما در رابطه با مالکیت باند فرکانسی 700 و 800 گفت: فرکانس 700 و 800 هم اکنون در اختیار صدا و سیما قرار دارد اما تعاملات مثبت و سازنده ای را در این زمینه آغاز کرده ایم. جلسه نیز میان این جانب و رئیس سازمان صدا و سیما تشکیل شد تا بتوانیم به شکل منصفانه ای از فرکانس 700 و 800 بهره گیری کنیم. وی گفت: با رویکرد مثبت سازمان صدا و سیما در این خصوص مواجه هستیم و امیدواریم به زودی شاهد استفاده موثر از این محدوده فرکانسی باشیم. وزیر ارتباطات در پاسخ به این سوال که آیا حضور در شبکه های اجتماعی فیلتر شده قانونی است یا خیر گفت: اینکه فیلترینگ شبکه های اجتماعی قانونی است یا خیر را تفسیر نمی کنم اما به عنوان وزیر ارتباطات پایبند به آنچه که قانون جمهوری اسلامی گذاشته است هستم.

وی تاکید کرد: من اکانت های مختلفی در فضای مجازی دارم و در شبکه های اجتماعی فیلتر نشده عضو هستم اما به عنوان یک وزیر تعاملم با عامه مردم از طریق شماره تلفن همراهی است که پیش از این اعلام کرده ام. وزیر ارتباطات گفت: هم اکنون 7500 روستا در کشور دسترسی به ارتباطات کامل ندارند و 4500 روستا هیچ ارتباطی ندارند به همین دلیل ارتباط آنها با این جانب از طریق پیامک باید صورت بگیرد. زارع پور تاکید کرد: من متخصص این حوزه هستم و اینکه گفته می شود وزیر ارتباطات با شبکه های اجتماعی بیگانه است درست نیست پیش از این نیز عضو شبکه های اجتماعی داخلی بود ام اما اعلام عمومی در مورد اکانت های این جانب به تازگی اتفاق افتاده است. وی گفت: شخصا اعتقاد دارم باید از شبکه های اجتماعی استفاده کنم که در دسترس همه مردم است.

آماده سازی زیرساخت های نسخه های الکترونیکی تا پایان سال به 95 درصد می رسد

وزیر ارتباطات در خصوص پروژه تامین نسخه های الکترونیکی و اظهارات وزارت بهداشت مبنی بر آماده نبودن زیرساخت های ارتباطی این پروژه گفت: وزارت ارتباطات مطابق با قانون بودجه سال گذشته ناظر بر این پروژه است و اینکه گفته می شود این زیرساخت ها آماده نیست را باید در اجرای پروژه نسخه های الکترونیکی دنبال کرد. شواهد نشان می دهد 80 درصد نسخه ها هم اکنون الکترونیکی شده اند و این به معنای ناآماده بودن زیرساخت ها نیست کار بزرگی انجام شده با تلاش و پشتکار همه این ظرفیت فراهم شده و اشکالات به سرعت قابل حل خواهد بود.

وی گفت: هفته گذشته جلسه ای با حضور وزیر بهداشت و معاونان دو وزارتخانه برگزار کرده و برای 20 درصد باقی مانده تدابیری اندیشیده ایم که امیدواریم تا پایان سال 15 درصد دیگر این پروژه نهایی شود و تنها 5 درصد این خدمات به سال آینده موکول خواهد شد. در هر صورت هر مشکلی با عزم دو طرف در این حوزه قابل حل خواهد بود.