ویپ چه ضرری دارد؟ | مضرات ویپ و بلایی که سر بدن می‌آورد

مضرات ویپ

این باور در بین همه رایج شده است که مضرات ویپ نسبت به سیگار کمتر است و جایگزین خوبی برای سیگار است. طبق تحقیقات ویپ 95% ایمن تر از سیگار است و مضرات ویپ بسیار کمتر است. ولی این قطعا دلیل بر بی ضرر بودن ویپ نمی شود. ویپ ضررهایی دارد و در ادامه به مضرات ویپ می پردازیم.

اغلب در رسانه های ایرانی و خارجی گفته میشود که ویپ 95% ایمن تر از سیگار های سنتی معمولی میباشد و مضرات ویپ بسیار کمتر از سیگار است، آیا این عدد همانطور که برخی منتقدان ادعا میکنند بدون دلیل و مدرک است؟ یا بر اساس شواهد علمی است و میتوان به آن اتکا کرد؟

مضرات ویپ، بدون شک به مراتب از سیگارهای معمولی کمتر است، چون بسیاری از مواد شیمیایی تنباکو معمولی را در خود ندارد. تنباکو مورد استفاده در سیگارهای معمولی 7000 ماده شیمیایی در خود دارد و بسیاری از آن‌ها سمی هستند. ویپ به دلیل استفاده از فیلترها و مکانیزم ساختاری خود فرد را در معرض مواد شیمیایی سمی کمتری نسبت به سیگارهای سنتی قرار می‌دهد. ولی واقعیت این است که ویپ‌ها و سیگارهای الکترونیکی هم عوارض خاص خود را به دنبال دارند. سیگارهای الکترونیکی نیکوتین (استخراج‌شده از تنباکو)، طعم دهنده‌ها و سایر مواد شیمیایی را گرم می‌کنند تا آئروسل ایجادشده را استنشاق کند. اما نکته حائز اهمیت درباره سیگارهای الکترونیکی اینکه دقیقا نمی‌دانیم چه مواد شیمیایی در آن‌ها وجود دارد و مضرات ویپ چیست. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا (CDC) 2807 مورد آسیب ریه ناشی از مصرف سیگار الکترونیکی یا بخار (EVALI) و 68 مورد مرگ ناشی از آن را تایید کرد. به‌همین دلیل این مقاله از مجله سلامت ژین طب را به مضرات ویپ اختصاص داده‌ایم تا افراد از ابتلا به بیماری‌های جدید در امان بمانند.

عدد 95% کم ضرر تر بودن ویپ نسبت به سیگار از کجا آمده است؟

این تخمین بر اساس بررسی جامع و مستقل شواهد علمی توسط بهداشت عمومی انگلیس (آژانس بهداشت عمومی دولت انگلیس) و کمیته مشورتی دخانیات کالج سلطنتی پزشکان انگلستان است. همانطور که میدانید کشور انگلیس یکی از بزرگ ترین تولید کنندگان جویس در دنیای ویپینگ است و این کشور همواره مردم خود را تشویق به استفاده از دستگاه ویپ کرده است، کالج سلطنتی پزشکان انگلیس در مورد مضرات ویپ اینگونه بیان کرده است:

" اگرچه کمی سازی دقیق خطرات مربوط به سلامتی در دراز مدت مربوط به مضرات ویپ امکان پذیر نیست، زیرا این دستگاه نسب به سیگار بسیار نوظهور تر است، اما شواهد و داده های موجود حاکی از آن است که بعید است که آنها بیش از 5% از موارد مرتبط با مضرات سیگار را دربر گیرند، و حتی ممکن است به طور قابل توجهی کمتر از این رقم باشد. "

طبق گفته کالج سلطنتی پزشکان انگلیس در مورد مضرات ویپ، ویپ در بدترین شرایط ممکن به اندازه ی 5% سیگار ضرر دارد و در برخی حالت ها میتواند این ضرر بسیار بسیار کمتر شود، اما چگونه؟ افرادی که از جویس های بدون نیکوتین یا جویس های بدون طعم دهنده استفاده میکنند، میتوانند از ایمنی 95% نیز فراتر بروند!

عدد 95% پیش از این توسط گروهی از متخصصان بین المللی در سال 2014 به رهبری پروفسور دیوید نات برآورد شده بود. گزارش های PHE و RCP کاملا مستقل از آن بررسی قبلی بودند، اما به همان نتایج 95% ضرر کمتر ویپ نسبت به سیگار دست یافتند.

مرگ و میر ناشی از مضرات ویپ

امروزه پس از 15 سال از ورود دستگاه های ویپ به بازار جهانی، هیچگونه مرگی (مستقیم) رخ نداده است و هیچ عوارض جدی بر سلامتی افراد ویپر مشاهده نشده است.

در سال 2019، سازمان غذا و دارو آمریکا مرگ 4 نوجوان را بر اثر مصرف ویپ اعلام کرد، این خبر منجر به نگرانی های زیادی در مورد استفاده از دستگاه ویپ شد. سپس پس از 1 ماه بررسی، FDA (سازمان غذا و دارو آمریکا) اصلاحیه ای را تحت عنوان مصرف جویس های تقلبی در مورد این جوانان اعلام کرد.

در داخل جویس های تقلبی که این جوانان با دستگاه ویپ مصرف کرده بودند، ویتامین E یافت شد. ویتامین E به خودی خود برای بدن لازم است و اگر تحت نظر پزشک مصرف شود حتی میتواند مفید واقع شود، اما استنشاق ویتامین E یک روش مرگ بار است، ویتامین E درصورتی که بخار شود و وارد ریه شود مرگ را در پی خواهد داشت.

مضرات بلندمدت ویپ

مانند تمام محصولات جدید، خطر طولانی مدت دقیق ویپ تا 20-30 سال آینده مشخص نخواهد بود، این احتمال وجود دارد که برخی از مضرات ویپ در بلند مدت ظاهر شود و ما باید نظارتی قوی بر صنعت ویپ داشته باشیم تا هرگونه عوارض جانبی را کنترل نماییم.

اما بر اساس آنچه که در مورد مواد شیمیایی موجود در بخار و نشانگر های زیستی ویپ میدانیم، احتمالا خطر، بسیار کمتر از سیگار کشیدن است. مضرات مصرف بلندمدت سیگار، جان باختن 2 نفر از هر 3 فرد سیگاری است. پس میتوان نتیجه گرفت مضرات ویپ در مقابل سیگار بسیار کمتر است. البته دستگاه ویپ نیز به اندازه ی 5% سیگار ضرر دارد و باید این موضوع را به یاد داشت. اگر فردی هستید که سیگار و قلیان مصرف نمیکنید و تنها برای تفریح قصد دارید به ویپ روی آورید، بزرگ ترین اشتباه را کرده اید! اما اگر قصد جایگزین کردن ویپ با سیگار و قلیان را دارید، از کم ضرر بودن ویپ نسبت به دخانیات دیگر مطمئن باشید.

دستگاه ویپ یک کمک کننده و جایگزینی است تا بتوانید دخانیات را ترک نمایید و سپس، خود دستگاه ویپ را نیز کنار بگذارید یا حداقل از جویس هایی با نیکوتین 0 (بدون نیکوتین) استفاده نمایید.

متداول‌ترین مضرات ویپ برای ریه که همه با آن آشنا هستند

بر اساس مطالعه‌ای در سال 2021 حدود 40 درصد از افرادی که روزانه از سیگارهای الکترونیکی استفاده می‌کنند، رایج‌ترین مضرات ویپ را تجربه می‌کنند. بیشترین عوارض جانبی گزارش‌شده، خشکی و سوزش گلو و دهان، سرفه و سردرد بود.

عوارض جانبی رایج ویپ عبارتند از:

• سرفه کردن
• خشکی و درد دهان و گلو
• تنگی نفس
• تحریک دهان و گلو
• سردرد
• سرگیجه
• حالت تهوع
• تپش قلب
• خواب آلودگی
• سوزش چشم
• طعم ضعیف‌شده
• احساس سوزش یا خراش در دهان، لب‌ها و گلو

مطالعات اپیدمیولوژیکی حوزه دندانپزشکی علاوه بر این مضرات ویپ، سیگار الکترونیکی را با خشکی کلی دهان، بیماری لثه و تحریک مرتبط دانست. بیشتر مضرات ویپ برای شرکت‌کنندگان در مطالعه خفیف بود. اما محققان خاطرنشان کردند که عوارض نسبتا بالایی گزارش شده و این تایید می‌کند که استفاده از سیگار الکترونیکی بدون خطر برای سلامتی نیست. CDC نیز گفته سیگارهای الکترونیکی کاربران را در معرض مواد شیمیایی سمی کمتری نسبت به سیگارهای سنتی قرار می‌دهد، اما آن‌ها جایگزینی بدون خطر نیستند. مایع موجود در ویپ معمولا مخلوط تبخیر‌شده‌ای از نیکوتین، پروپیلن گلیکول، گلیسیرین، طعم دهنده‌های مختلف و سایر مواد شیمیایی را ارائه می‌دهد. طبق مطالعه‌ای در سال 2014 گلیکول و گلیسیرین محرک‌های شناخته‌شده راه هوایی فوقانی هستند که باعث تحریک گلو، دهان و تحریک سرفه خشک می‌شوند.

مضرات ویپ بدون نیکوتین که جدی، بالقوه و بلندمدت هستند

عوارض جانبی جدی معمولا نادر است. اما محققان مصرف ویپ را با عوارض جانبی جدی مانند آسیب‌های قلبی، ریوی و عصبی مرتبط دانسته‌اند که می‌تواند باعث مشکلات طولانی مدت شود. دو مطالعه جدید در سال 2022 نشان دادند که سیگارهای الکترونیکی می‌توانند به‌اندازه سیگار سنتی به عروق خونی آسیب برساند.

عوارض جانبی شدید ویپ‌ها عبارتند از:

• اعتیاد به نیکوتین
• آسیب شدید ریه
• تشنج
• پنومونی سازمان‌دهنده کریپتوژنیک (COP)، که قبلا به عنوان برونشیولیت انسدادی ایدیوپاتیک با پنومونی سازمان‌دهنده (BOOP) شناخته می‌شد.
• ریه پاپ کورن
• سکته مغزی
• حمله قلبی

طبق بررسی سال 2020 قرارگرفتن در معرض سیگار الکترونیکی می‌تواند عملکرد ریه‌ها را کاهش دهد. التهاب راه‌های هوایی را افزایش، سیستم ایمنی را تضعیف و خطر عفونت‌های تنفسی را افزایش خواهد داد.

آیا ویپ باعث اب اوردن ریه میشود؟ مضرات ویپ که باید با دقت زیر نظر داشت

نکته بسیار مهم اینکه، تا مدتی به طور کامل دامنه مضرات ویپ درک نخواهد شد، اگرچه در حال حاضر شاهد بسیاری از این موارد هستیم. درست مانند تنباکو و سیگار در گذشته، چندین دهه طول خواهد کشید تا واقعا اثرات مضر آن را دریابیم. مهم‌ترین مضرات ویپ که باید به آن‌ها توجه ویژه‌ای داشت عبارتند از:

اوالی

یک آسیب بالقوه مرگبار ریه EVALI (مخفف سیگار الکترونیکی، بخار، آسیب ریوی مرتبط با استفاده از محصول) یکی از جدی‌تریم مضرات ویپ به شمار می‌رود. علائم این آسیب ریه، شبیه آنفولانزا، سایر شرایط تنفسی یا گوارشی است. بیمارانی که در بیمارستان به دلیل این مشکل ریه بستری می‌شوند اغلب برای تنفس نیاز به ونتیلاتور مکانیکی دارند. برخی از بیماران نیز پس از ترخیص از بیمارستان فوت کرده‌اند.

پاپ کورن ریه و COP، بیماری که باید آن را با مضرات ویپ مرتبط دانست

اگرچه نادر است، اما برخی از افراد در اثر مصرف ویپ، دچار مشکلات تنفسی شدید و بیماری‌های ریوی شده‌اند. دو مورد از این موارد عبارتند از: برونشیت انسدادی و پنومونی سازمان‌دهنده کریپتوژنیک (COP) که قبلا به‌نام برونشیت انسدادی سازمان‌دهنده پنومونی یا BOOP شناخته می‌شد.

• ریه پاپ کورن کوچک‌ترین راه هوایی ریه یعنی برونشیول‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. امکان دارد باعث آسیب، التهاب و زخمی شود که برونشیول‌ها را مسدود می‌سازد. این ماده با دی استیل، یک ماده شیمیایی که برای طعم دادن به برخی غذاها و مایعات سیگار الکترونیکی استفاده می‌شود، مرتبط است.
• مانند برونشیت انسدادی، پنومونی سازمان‌دهنده کریپتوژنیک بر برونشیول‌ها تاثیر می‌گذارد. همچنین باعث التهاب در آلوئول‌ها (کیسه‌های هوایی در انتهای برونشیول‌ها) و دیواره‌های برونش‌های کوچک می‌شود.

سکته مغزی، سکته قلبی و استفراغ از خطرات و مضرات ویپ

مطالعات بیشتری برای تعریف بهتر ارتباط بین بیماری‌های قلبی عروقی و سیگار الکترونیکی مورد نیاز است. بر اساس یک نظرسنجی در سال احتمال حمله قلبی در بین مصرف کنندگان سیگار الکترونیکی در مقایسه با افراد غیر سیگاری 42 درصد افزایش یافته است.

مطالعه‌ای در سال 2019 نشان داد، مصرف‌کنندگان دوگانه سیگارهای الکترونیکی و سیگارهای قابل احتراق نسبت به افرادی که فقط سیگارهای سنتی مصرف می‌کنند، «به طور قابل‌توجهی شانس ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی» را دارند.

تحقیقات در مورد مضرات ویپ و سیگارهای الکترونیکی و خطر سکته مغزی هنوز کامل نیست. مطالعات نشان می‌دهد که ویپ بر پوشش رگ‌های خونی تاثیر گذاشته و آن‌ها را سفت می‌کند. این یک عامل خطر برای سکته محسوب می‌گردد.

خطرات و مضرات ویپ در دوران بارداری

بر اساس CDC، سیگار در دوران بارداری ایمن نیست. نیکوتین به رشد مغز و ریه کودک آسیب می‌رساند و ممکن است بر سایر اندام‌ها نیز تاثیر بگذارد. علاوه بر نیکوتین، طعم دهنده‌ها و سایر مواد شیمیایی موجود در سیگارهای الکترونیکی بر رشد کودک تاثیر منفی خواهد گذاشت.

مطالعه‌ای در سال 2021 نشان داد زنانی که در دوران بارداری از سیگارهای الکترونیکی استفاده می‌کردند، 33 درصد بیشتر احتمال دارد که نوزادان کم‌وزن به دنیا بیاورند.

مضرات پاد؛ تفاوت ویپ پادها یا ویپ چیست؟

ویپ پادها از لحاظ ظاهری و کاربردی با ویپ‌ها تفاوت زیادی دارند. از این تفاوت‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم: ویپ پادها کوچک‌تر از ویپ هستند. ویپ پادها حمل آسان‌تری دارند. راه اندازی ویپ پاد آسان‌تر است. دارای نیکوتین بر خلاف ویپ‌ها دیگر. در حالت کلی باید بگوییم که ویپ پادها بیشتر برای جذب نیکوتین کاربرد دارند و به همین دلیل برای افرادی که می‌خواهند بدون نیکوتین دخانیات استفاده کنند، مناسب نیستند. پس یعنی ویپ پادها علاوه بر تولید بخار آب، نیکوتین نیز به بدن می‌رسانند و این مهمترین مضرات پاد ها به شمار می‌رود.

در ایران سالیانه 55 میلیارد نخ سیگار مصرف میشود که علاوه بر هزینه های مستقیم، موجب صرف هزینه حدود 30 میلیارد تومان جهت درمان بیماری های ناشی از سیگار کشیدن خواهد شد. سالانه 11 هزار نفر تنها در ایران به علت مصرف سیگار و قلیان از بین میروند.

مصرف ماری جوانا و جویس های تقلبی در دستگاه ویپ به هیچ عنوان توصیه نمیشود و منجر به بیماری های بسیار زیادی در ریه خواهد شد. حال این تعداد را در سطح جهانی، با مرگ و میر ناشی از سیگار کشیدن تنها در ایران مقایسه نمایید و خودتان در مورد این دستگاه با تحقیق تصمیم بگیرید!

توصیه های مقامات نظارتی درمورد مضرات ویپ

در ایالات متحده آمریکا، FDA کلیه جنبه های تولید و فروش دخانیات را تنظیم و کنترل می کند. FDA سیگار های الکترونیکی را در لیست محصولات دخانیات قرار دارد، بنابراین همانند سیگارهای سنتی مورد نظارت و کنترل قرار گرفتند.

سازمان FDA فروش ویپ را مجاز می داند اما استفاده از ویپ را برای نوجوانان و افراد آسیب پذیر منع کرده است.

در انگلستان، سرویس بهداشت ملی (NHS) و بنیاد قلب انگلیس (BHF) به شدت از استفاده از سیگار الکترونیکی برای ترک سیگار توصیه می کند. طبق نظرسنجی YouGov در سال 2019، 14 درصد افراد یعنی بیش از 3.6 میلیون بزرگسال، 1% از جمعیت بزرگسال در انگلیس از سیگار الکترونیکی استفاده می کنند. از این کاربران، 54% افراد سیگاری سابق هستند، که نشان می دهد آنها در حال ترک سیگار هستند. آنها ترک سیگار با سیگار الکترونیکی پیشنهاد می کنند که بسیار آسان است، علیرغم مضرات کمتر ویپ، احتمالا ویپ ها نیز کاملا ایمن نیستند. اما ویپ ها 95% ضرر کمتری نسبت به سیگار دارند.

سخن پایانی

اما بطور کلی با اطلاعاتی که تا کنون در دسترس داریم می توانیم ویپ ها را جایگزین سالم تر سیگار معرفی کنیم. شما باید نکاتی که در مقاله به آن اشاره شد را رعایت نمایید. ویپ برای افرادی مضر است که بیماری زمینه ای دارند و آسیب پذیر هستند و برای رده سنی نوجوانان که درحال رشد هستند و ممکن است در رشد آنها اختلال پیش آید.

به همین دلیل است که سازمان FDA و سایر سازمان ها این نگرانی را دارند که این افراد آسیب پذیر ویپ مصرف نکنند تا آسیبی به این افراد وارد نشود. اما تمام سازمان ها تایید کردند که ویپ ها جایگزین سالم تری برای سیگار هستند.