پنج عضو غیردائم شورای امنیت امروز انتخاب می‌شوند

روزنامه فرانسوی لوفیگارو امروز (چهارشنبه 28 خرداد /17 ژوئن) از آغاز فرایند انتخاب پنج عضو غیردائم شورای امنیت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد خبر داد. جیبوتی و کنیا نامزد برای کسب یک کرسی؛ کانادا، نروژ و ایرلند نامزد برای دو کرسی و برای گروه آسیا - پاسیفیک و آمریکای لاتین و کارائیب نیز به ترتیب هند و مکزیک تنها نامزدهایی هستند که انتخابشان قطعی است.

به گزارش لوفیگارو، گروه آفریقا همچون سال های گذشته نتوانست بر سر یک نام به توافق برسد. اگرچه کنیا از حمایت اتحادیه آفریقا برخوردار است اما جیبوتی با استناد به اصل چرخشی بودن تصدی پست ها، خود را در اولویت می داند؛ چراکه کنیا بارها عضویت غیردائم شورای امنیت را کسب کرده است. هر دو رقیب بر نقش سازنده خود در تضمین صلح در تنش های شاخ آفریقا و مشارکت در تامین بخشی از نیروهای حافظ صلح (کلاه آبی ها) سازمان ملل متحد تاکید می کنند. از سویی، کنیا بر نقش خود در پذیرش پناهندگان سومالیایی و جنوب سودان اشاره و از سوی دیگر جیبوتی از وضعیت استراتژیک کشورش به دلیل وجود پایگاه های نظامی فرانسه، آمریکا، چین و ژاپن و نیز مشارکت در تامین صلح سومالی خبر داده است.

لوفیگارو در ادامه نوشت: گروه اروپای غربی نیز شاهد رقابت کانادا، ایرلند و نروژ برای تصدی دو کرسی غیردائم شورای امنیت است. کانادا در رقابت پیشین خود در سال 2010 شکست سختی در مقابل پرتغال متحمل شد و ناکامی دوباره در عضویت این شورا، عواقب سیاسی تلخی برای «جاستین ترودو» نخست وزیر این کشور به دنبال خواهد داشت.

پیشنهاد رای الکترونیکی در شرایط شیوع ویروس کرونا، به دلیل نگرانی از تقلب و دستکاری پذیرفته نشد. هر یک از 193 عضو سازمان ملل متحد، روز چهارشنبه مطابق با برنامه زمانی از پیش تعیین شده برای شرکت در رای گیری دعوت خواهند شد. انتخاب اعضا با رای دو سوم اعضا یعنی 128 رای از 193 انجام خواهد شد.

شورای امنیت از پانزده عضو تشکیل شده است: پنج عضو دائمی و ده عضو غیر دائمی. اعضای دائمی شورای امنیت عبارتند از چین، فرانسه، اتحادیه جماهیر شوروی (که پس از فروپاشی فدراسیون روسیه جایگزین آن شده است)، انگلستان و ایالات متحده آمریکا. ده عضو غیر دائمی شورای امنیت را مجمع عمومی با توجه به مشارکت اعضای سازمان ملل متحد در حفظ صلح و امنیت بین المللی و دیگر اهداف سازمان و همچنین بر مبنای توزیع عادلانه جغرافیایی انتخاب می کند.

اعضای غیر دائم شورای امنیت برای یک دوره 2 ساله انتخاب می شوند. برخی از کشورها مانند برزیل، آلمان، هندوستان و ژاپن بارها تقاضای اصلاح منشور و اضافه شدن به جمع اعضای دائمی شورای امنیت را مطرح کرده اند؛ در واقع ژاپن و آلمان دومین و سومین تامین کنندگان کمک های مالی سازمان ملل متحد هستند، در حالی که برزیل و هند از بزرگترین کشورهای اعزام نیرو به عملیات نیروهای حافظ صلح به رهبری سازمان ملل متحد هستند.

سیستم رای گیری در شورای امنیت طبق پیشنهاد مورخ 15 دسامبر 1944 ایالات متحده آمریکا در کنفرانس یالتا در ماده 27 منشور تنظیم شد. تصمیمات شورای امنیت در مورد مسائل مربوط به آئین کار با رای اکثریت کمی 9 به 15 انجام می شود. در خصوص سایر مسائل این رای با اکثریت کیفی 9 به 15 است یعنی مشروط به رای مثبت 5 عضو دائمی شورای امنیت که همان «حق وتو» نام دارد؛ حقی که جنجال های زیادی را تاکنون بر انگیخته است.

از جمله وظایف و اختیارات شورای امنیت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- حفظ صلح و امنیت بین المللی مطابق با اهداف و اصول سازمان ملل متحد،

2- تحقیق پیرامون هر اختلاف یا وضعیتی که ممکن است موجب تنش میان ملت ها شود،

3- توصیه روش هایی به منظور حل و فصل این چنین اختلافاتی (که ممکن است موجب تنش میان ملت ها شود)،

4- تدارک دیدن طرح هایی به منظور تنظیم تسلیحات،

5- تشخیص وجود تهدید علیه صلح یا عمل تجاوز و توصیه اقدامات مقتضی،

6- دعوت از اعضا برای اعمال تحریم های اقتصادی و اتخاذ دیگر اقدامات به جای توسل به زور جهت جلوگیری از تجاوز یا متوقف کردن آن،

7- اتخاذ اقدامات نظامی علیه متجاوز،

8- توصیه به پذیرش اعضای جدید و شرایطی که تحت آن ها دولت ها می توانند عضو اساسنامه دیوان بین المللی دادگستری شوند،

9- توصیه به مجمع عمومی در خصوص انتصاب دبیر کل سازمان ملل متحد و انتخاب قضات دیوان بین المللی دادگستری به کمک مجمع عمومی.

همچنین بحث برانگیزترین قسمت منشور فصل هفتم آن است که مربوط به اختیارات شورای امنیت جهت اعمال تحریم ها و حتی حمله نظامی به کشوری است که صلح و امنیت بین المللی را به مخاطره افکند.

• شورای امنیت سازمان ملل