چرا ریل تنها راه تبدیل ایران به مرکز ترانزیت منطقه است؟

با وجود تاکیدات مکرر رهبر معظم انقلاب و همچنین اسناد بالادستی مبنی بر توجه ویژه دولت ها به گسترش حمل و نقل ریلی، در طول سالیان گذشته این حوزه مورد غفلت واقع شده است.

به گزارش خبرگزاری مهر، سید میعاد صالحی، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در همایش بین المللی بهینه‌سازی مصرف و بهره وری انرژی ایران، گفت: با وجود تأکیدات مکرر رهبر معظم انقلاب و همچنین اسناد بالادستی مبنی بر توجه ویژه دولت‌ها به گسترش حمل و نقل ریلی، در طول سالیان گذشته این حوزه مورد غفلت واقع شده و عقب ماندگی جدی در این زمینه مشهود است که مورد گلایه رهبری در دیدار با دانش آموزان در سال گذشته قرار گرفت.

صالحی با بیان اینکه راه‌آهن یکی از نمادهای صرفه‌جویی انرژی و نماد همکاری بین وزارت نفت و وزارت راه و شهرسازی است، تصریح کرد: به رغم تأکیدات مقام معظم رهبری به حوزه ریلی و همچنین تصریح بند الف ماده 57 قانون برنامه ششم توسعه مبنی بر اختصاص سهم یک درصدی از فروش نفت به حوزه ریلی، طی 5 سال 1396 تا 1400 که این سهم حدود 7 هزار و 700 میلیارد تومان می‌شد، یک ریال هم به حوزه ریلی از سوی سازمان برنامه و بودجه دولت قبل اختصاص داده نشده است.

وی در ادامه، با بیان اینکه در بزرگترین پهنه خاکی جهان ایران دقیقاً در مرکز قرار دارد، گفت: نرخ حمل هر تن بار از سرخس تا بندرعباس به طول بیش از 1600 کیلومتر با قطار حدود 30 تا 40 دلار است و بابت حمل آن حدود 7 تا 10 لیتر گازوئیل معادل حدود 7 تا 10 دلار مصرف می‌شود. این در حالی است که در حمل بار از طریق جاده، با وجود آنکه بابت حمل هر تن کالا همین 30 تا 40 دلار عاید کشور می‌شود؛ اما مصرف سوخت آن از طریق جاده حدود 60 تا 70 دلار است و دولت برای ترانزیت هر تن کلاً به صورت جاده‌ای 30 تا 40 دلار به سایر کشورها یارانه می‌دهد. این یعنی در صورتی که 10 میلیون تن بار از طریق ریلی حمل شود، حدود 200 میلیون دلار برای کشور عایدی دارد اما اگر همین مقدار کالا از طریق جاده حمل شود، 300 تا 400 میلیون دلار به کشور یارانه پنهان تحمیل می‌کند و در واقع تراز مصرف انرژی را منفی می‌کند.

معاون وزیر راه در بخش دیگری از صحبت‌های خود خواستار توجه ویژه نمایندگان مجلس شورای اسلامی از جمله ریاست مجلس و همچنین کمیسیون انرژی برای توجه ویژه به موضوع حمل و نقل ریلی در برنامه هفتم توسعه کشور شد و افزود: یکی از بسترهایی که در طول هفت سال گذشته در پستوهای بروکراسی کشور خاک می‌خورد، موضوع استفاده از ظرفیت ماده 12 قانون رفع موانع تولید برای کمک به سرمایه گذاری در صنعت ریلی از محل کاهش مصرف سوخت بود که پس از پیگیری‌های انجام شده و حمایت وزیر محترم راه و شهرسازی و همکاری وزیر محترم نفت نهایی شد و بالاخره هفته گذشته قراردادهایی در این زمینه با بخش خصوصی به ارزش 2 هزار میلیارد تومان منعقد شده تا از محل صرفه‌جویی مصرف سوخت، مشوق‌هایی به سرمایه گذاران بخش خصوصی که پیش از این در توسعه ناوگان ریلی سرمایه گذاری کرده‌اند، پرداخت گردد که این موضوع می‌تواند جهش بزرگی در توسعه حمل و نقل ریلی کشور و همچنین رونق در شرکت‌های تولید کننده داخلی واگن و لکوموتیو ایجاد کند.

مدیرعامل راه‌آهن از رشد 48 درصدی تولید واگن در سال 1401 نسبت به سال گذشته خبر داد و تاکید کرد: در سال 1401 بیش از 1598 واگن از سوی تولیدکنندگان بخش خصوصی ساخته شد که امیدواریم با تزریق منابع ناشی از ماده 12، علاوه بر کاهش مصرف سوخت بیشتر، شاهد افزایش بیشتر تولید داخلی در صنعت ریلی باشیم.

کنفرانس و نمایشگاه بین‌المللی بهینه‌سازی مصرف و بهره‌وری انرژی ایران روز گذشته با حضور رئیس مجلس شورای اسلامی، وزیر نفت، نمایندگان عضو کمیسیون انرژی و مدیرعامل راه‌آهن در مرکز همایش‌های پژوهشگاه صنعت نفت برگزار شد.

محمد باقر قالیباف هم در این کنفرانس، از عزم دولت و مجلس جهت صرفه‌جویی معادل 3 و نیم میلیون بشکه نفت در روز تا پایان برنامه پنج ساله هفتم خبر داد و گفت: ما در خدمت دولت محترم، مخصوصاً دو وزارتخانه نفت و راه که در تولید و مصرف سوخت فعالیت دارند، برای برداشتن این تحول عظیم در برنامه هفتم هستیم.

رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: اکنون مهم‌ترین موضوع، نوع رویکرد ما به بهینه‌سازی مصرف سوخت است که بخش حمل و نقل سهم بزرگی در آن دارد و باید انگیزه کافی برای صرفه جویی با انتفاع اقتصادی از این محل برای فعالان این حوزه ایجاد شود تا شاهد کاهش مصرف سوخت در کشور باشیم.

محمد جواد اوجی، وزیر نفت هم در این کنفرانس با اشاره به عدم اجرای ماده 12 در سنوات گذشته و دغدغه سرمایه‌گذاران، گفت: تغیراتی در قانون با حمایت کمیسیون انرژی مجلس و ریاست مجلس شورای اسلامی صورت پذیرفت و امیدواریم با قانون مجلس، سرمایه‌گذاری‌ها به جای سکه و ارز و مسکن، به این بخش هدایت شود تا بتوانیم ناترازی موجود در حوزه انرژی را حل و فصل کنیم.