چگونه تهران به مهمترین پیمان منطقه‌ای جهان رسید؟/ ورود ایران به بازار 20 تریلیون دلاری / عضویت در سازمان شانگهای و ارسال سیگنال شکستن پروژه انزوا و ایران‌هراسی
جمهوری اسلامی ایران در جریان بیست و سومین نشست سران سازمان همکاری شانگهای در «دهلی‌نو» به شکل رسمی به عنوان نهمین عضو اصلی این سازمان مهم منطقه‌ای پذیرفته و معرفی شد.
به گزارش مشرق، در جریان برگزاری بیست و سومین نشست سران سازمان همکاری شانگهای که به شکل مجازی و به میزبانی «هند» برگزار شد، عضویت رسمی به عنوان نهمین عضو اصلی این سازمان منطقه‌ای، پس از طی فرایند عضویت قطعی و انجام تعهدات رویه‌ای به جمهوری اسلامی ایران اعطا و به تصویب و امضای دیگر اعضا رسید.
روز سه‌شنبه همزمان با اعطای عضویت اصلی به جمهوری اسلامی ایران در بیست و سومین نشست سران سازمان همکاری شانگهای، در مراسمی با حضور سفیر کشورمان پرچم ایران در کنار پرچم 8 عضو اصلی دیگر در برابر مقر دبیرخانه این سازمان در پکن به اهتزاز در آمد.
روند تبدیل عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای از عضو ناظر به عضو اصلی، شهریور سال 1400، در اولین حضور دکتر رئیسی به عنوان رئیس‌جمهور اسلامی ایران در بیست و یکمین نشست سران این سازمان در دوشنبه پایتخت تاجیکستان آغاز شد.
در پایان این نشست که 26 شهریور 1400 برگزار شد، سران 8 کشور عضو اصلی، نظر موافق خود را با تبدیل عضویت جمهوری اسلامی ایران از عضو ناظر به عضو اصلی اعلام و اسناد مربوط به آن را امضا کردند و بر این اساس فرایند فنی تبدیل عضویت ایران آغاز شد.
با انجام فرایند فنی و انجام تعهدات رویه‌ای در روند تبدیل عضویت کشورمان، «قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به سازمان همکاری شانگهای» در روز 4 بهمن 1401 در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ 15 بهمن به تأیید شورای نگهبان رسید.
دکتر رئیسی رئیس‌جمهور اسلامی ایران نیز هجدهم بهمن 1401 قانون الحاق ایران به سازمان همکاری شانگهای را برای اجرا ابلاغ کرد.
اهمیت سازمان شانگهای در جهان
«شانگهای»، سازمانی با عضویت نصف جمعیت جهان، توان امنیتی و اقتصادی قابل توجه و آینده‌ای قابل تأمل در نظم نوین جهانی، امروز عضو جدید خود را به جهان معرفی کرد و «تهران» پس از این، در میدانی به بزرگی شانگهای در جست‌وجوی منافع خود خواهد بود.
سه‌شنبه و در سیزدهمین روز از نخستین ماه تابستان 1402، انتظاری 10 ساله برای پیوستن جمهوری اسلامی ایران به یکی از مهمترین سازمان‌های منطقه‌ای نتیجه داد و تهران به عضویت رسمی سازمان همکاری شانگهای درآمد؛ سازمانی که در نگاه امنیت‌محور از آن به «ناتوی شرقی» تعبیر می‌شود و از دیدگاه اقتصادی نیز می‌تواند با توفیق در پایان دادن به استیلای دلار بر معاملات اقتصادی زمینه‌ساز تغییری بزرگ در مسیر تبادلات مالی و تجاری در جهان باشد.
از منظر روابط بین‌الملل هم عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای، ارسال سیگنال شکستن پروژه انزوا و ایران‌هراسی است.
شانگهای چیست و چرا مهم است؟
هسته ابتدایی سازمان همکاری شانگهای در آوریل 1996 در حالی شکل گرفت که چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان در تکاپو بودند تنش‌های مرزی و دخالت‌ها در امور داخلی را به حداقل ممکن برسانند و امضای معاهده «تعمیق اعتماد نظامی» را هم می‌توان در همین راستا ارزیابی کرد؛ ائتلاف پنج کشور در 15 ژوئن 2001 (25 خرداد 1380) با نام شانگهای پنج شناخته می‌شد اما از این تاریخ کشورهای مذکور در بیانیه‌ای مشترک به‌صورت رسمی از تأسیس سازمان همکاری شانگهای (Shanghai Cooperation Organisation) با اهداف امنیتی، اقتصادی و دفاعی خبر دادند.
گرچه مهمترین هدف از تأسیس این سازمان، ایجاد ساختاری بود که بتواند امنیت را در مرزهای روسیه و چین تأمین کند اما آرام‌آرام نام شانگهای به‌دلیل حضور ابرقدرت‌های اقتصادی چون چین و روسیه با اقتصاد و توسعه و تجارت آمیخته شد و امروز این نهاد در عرصه اقتصاد حرفی برای گفتن دارد.
توجه به آمار و ارقام اهمیت سازمان شانگهای را ملموس‌تر نشان خواهد داد؛ وقتی بدانیم که 35 درصد خشکی‌های زمین، بیش از 40 درصد جمعیت جهان و 20 تریلیون دلار از حجم اقتصاد دنیا متعلق به کشورهای عضو این سازمان اوراسیایی است. سازمان همکاری شانگهای با 96 هزار میلیارد دلار حجم تولید ناخالص داخلی (GDP) در سال 2021، 25 درصد تولید ناخالص جهان را به خود اختصاص داده است.
آمارهای جهانی تصریح می‌کنند که رقم صادرات اعضای فعلی شانگهای از حدود 3 هزار میلیارد دلار در سال 2017 به 4.5 هزار میلیارد دلار در سال 2021 رسیده و این یعنی 20 درصد صادرات جهان را کشورهای عضو این مجموعه انجام می‌دهند و 17 درصد از واردات جهان هم متعلق به این گروه از کشورهای اوراسیایی است؛ اعدادی قابل تأمل که هدف تکاپوی جمهوری اسلامی برای پیوستن به این نهاد معتبر را عمیق‌تر نشان داده و قابل توجیه می‌کند.
پیش‌بینی‌های مراکز پژوهشی معتبر جهانی حکایت از آن دارد که ظرفیت اقتصادی سازمان همکاری شانگهای در آینده‌ای نه چندان دور از اقتصادهای عضو گروه هفت (G7) پیش می‌افتد و این یعنی نظام بین‌الملل دست‌کم در عرصه اقتصاد با واقعیات جدیدی روبه‌رو خواهد بود.
واقعیت آن است که برای جمهوری اسلامی ایران گرچه عضویت در سازمانی با اهمیت و قدرت «شانگهای» منافع مختلف و متعددی در حوزه‌های مختلف دارد اما مهمترین منفعت آن، اقتصاد و بازارهای بزرگ کشورهای عضو شانگهای است.
آنچه اما سازمان همکاری شانگهای را برای ایران ارزشمند می‌کند، تلاش کشورهای عضو این نهاد برای شکستن نظم کنونی جهان در عرصه‌های مختلف، بویژه حوزه اقتصاد است. تصمیم کلان و البته دشوار کشورهای عضو این سازمان بویژه قدرت‌هایی چون چین و روسیه عبور از نظام مالی مبتنی بر دلار و جایگزینی سازکاری است که بتواند کمترین تأثیر را از سیاست داشته باشد. واقعیت آن است که مانور سیاسی غرب روی دلار و یورو و نوسانات این ارزها، اقتصاد در حال توسعه بسیاری از کشورها را با تهدیدات و آسیب‌های جدی مواجه می‌کند و ضرورت مقابله با این آسیب‌ها و بررسی بسترهای مورد نیاز برای ایجاد نظام مبتنی بر ارزهای ملی، دستور کار نشست امروز و فردای اعضای شانگهای خواهد بود.
روزنامه «فایننشال تایمز» هم پیش از این از ایجاد «اتحاد مالی چین و روسیه برای دلارزدایی» خبر داده بود؛ هدفی که تحقق آن به یکی از مهمترین تغییرات اقتصادی جهان منجر خواهد شد.
چرا عضویت ایران در شانگهای مهم است؟
همزمان با نهایی شدن عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای، پرسش مهم دیگر در اذهان عمومی مردم به زبان ساده این است که اساسا چرا عضویت ایران در این سازمان اهمیت دارد؟ یا این عضویت چه دستاورد مشخص و ملموسی برای مردم در پی خواهد داشت؟
در پاسخ به این پرسش‌های می‌توان دو دسته از عوامل را برشمرد؛ اهمیت سیاسی و اهمیت اقتصادی شانگهای برای ایران.
الف) عضویت در شانگهای، سند شکست سیاست‌های آمریکا
چهاردهه تلاش بی‌وقفه برای انزوای ایران از سوی غرب، با عضویت تهران در یکی از مهمترین سازمان‌های بین‌المللی بار دیگر بی‌اثر شد. آمریکا و رژیم صهیونیستی سال‌هاست در تقلای نشان دادن چهره‌ای هراسناک از ایران به جامعه بین‌الملل هستند، عضویت ایران در گروهی که 23 درصد جغرافیای زمین و 45 درصد جمعیت این کره را شامل می‌شود، این تقلاها را بی‌اثر و موقعیت و جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی ایران را تقویت کرده است.
نقش‌آفرینی آینده ایران در این سازمان بین‌المللی با توجه به رویکرد آن می‌تواند اثر تحریم‌های بین‌المللی را هم بر ایران کاهش دهد و نقش جمهوری اسلامی را در ساختارهای رسمی منطقه تثبیت کند.
ب) مزایای اقتصادی شانگهای برای ایران
اهمیت اساسی شانگهای برای ایران، بعد اقتصادی آن است، سازمانی آمارها و شواهد از ارتقای لحظه‌ای و ساعتی جایگاه اقتصادی آن در جهان حکایت دارد. عضویت ایران در این سازمان، گرچه نزدیک به یک دهه طول کشید اما درهای بازارهای شرق و آسیای میانه را به روی کالاهای صادراتی ایران می‌گشاید تا مسیر صادرات مواد نفتی و پتروشیمی هموارتر شود.
براساس آمار گمرک، در سال 1400 تجارت ایران با اعضای شانگهای 54 میلیون و 856 هزار تن کالا به ارزش 37 میلیارد و 168 میلیون دلار رسید که حدود 30 درصد کل تجارت خارجی کشور را تشکیل می‌دهد. سهم اعضای این سازمان 45 میلیون و 349 هزار تن و به ارزش 20 میلیارد و 596 میلیون دلار بود و واردات ایران از اعضای سازمان همکاری شانگهای برابر با 9 میلیون و 507 هزار تن کالا به ارزش 16 میلیارد و 572 میلیون دلار بوده است.
پروژه‌های حمل‌ونقل، همکاری بانکی، گمرکی و کشاورزی از مهمترین محورهای همکاری جمهوری اسلامی با این نهاد بین‌المللی است و بر اساس پیش‌بینی تحلیلگران اقتصادی با پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگهای انتظار می‌رود که مجموع درآمد کشور در حدود 370 میلیون دلار افزایش یابد. سه میلیارد جمعیت کشورهای عضو این سازمان، با وجود پیشینه فرهنگی که ایران با بسیاری از آنها داراست، فرصت مناسبی برای بخش‌های اقتصادی و گردشگری ایران خواهد بود.
در میان هشت شریک عمده صادراتی ایران، چین، هند، پاکستان، به ترتیب جایگاه اول، پنجم و هشتم جای دارند و در میان شرکای وارداتی ایران نیز چین و هند رده‌های اول و چهارم را در اختیار دارند.
مزایای عضویت ایران در سازمان شانگهای را می‌توان به شکل خلاصه در محورهای زیر دسته بندی کرد:
1- حمل و نقل: موقعیت ژئوپلتیک جمهوری اسلامی ایران، یکی از مهمترین انگیزه‌های اعضای شانگهای در پذیرفتن تهران به عنوان عضو رسمی است. تهران می‌تواند حلقه وصل روسیه به هند و کشورهای دیگر به آب‌های آزاد باشد. همچنین ایران مهمترین کریدور و مسیر اقتصادی و تجاری منطقه اوراسیاست که عضویت در این سازمان و پیوستن به طرح کمربند و جاده چین این جایگاه را ارتقا خواهد داد.
2- انرژی: نفت و گاز برای ایران هم مانند دیگر اعضای این سازمان از اهمیت ویژه‌ای برخودار است. عضویت جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از بزرگترین دارندگان منابع نفت و گاز، برای بزرگترین مصرف کنندگان انرژی در این گروه، برگ برنده‌ای است که چشم‌پوشی از آن ممکن نیست. تشکیل باشگاه انرژی در سازمان شانگهای به عنوان مکانیسمی به منظور سامان دادن به موضوع انرژی در شانگهای هم می‌تواند در درازمدت به نفع ایران تعریف شود.
3- امنیت: سازمان همکاری شانگهای در مقام سازمانی که با اصل مبارزه با تروریسم، افراط‌گرایی و جدایی‌طلبی تاسیس شد، در جهان امروز می‌تواند در قالب یک پیمان امنیتی مانند ناتو هم ایفای نقش کند و باز شدن چنین مسیری پیش‌روی ایران، از منظر دفاعی و امنیتی حائز اهمیت است. حضور در پیمان نظامی که چهار عضو هسته‌ای دارد، برگ برنده ایران در صورت ایجاد چنین پیمانی است که چندان هم دور از ذهن به نظر نمی‌رسد. تجربه ایران در زمینه مبارزه با مواد مخدر، قاچاق انسان و تروریسم هم ظرفیتی است که تهران در اختیار این کشورها قرار می‌دهد.
4- تأمین مالی و همکاری بانکی: همکاری‌های بانکی کشورهای عضو شانگهای در صورت حذف دلار از این همکاری‌ها می‌تواند تابوی این ارز را شکسته و نظم اقتصادی نوینی در جهان ایجاد کند. اعطای وام‌ها و اعتبارات اعضای شانگهای به اعضای خود هم از دیگر فواید میان‌مدت عضویت در این سازمان برای ایران خواهد بود که تاکنون در همین راستا به حدود 60 پروژه تعریف شده وام و اعتباراتی بالغ بر 10میلیارد دلار تخصیص داده شده است. تشکیل کنسرسیوم بین‌بانکی با طیفی از بانک‌های کشورهای عضو و تلاش برای برای شکل‌دهی به بانک توسعه سازمان همکاری شانگهای از دیگر تصمیمات این سازمان برای سال‌ها آینده است.
بیش از یک دهه تلاش ایران برای پیوستن به شانگهای، با برداشته شدن تحریم‌های شورای امنیت در سال 2015، اطمینان بخشی به کشورهای عضو مانند تاجیکستان و از همه مهمتر تغییر نگاه به منطقه و توازن در دیپلماسی، سبب شد که سازمان شانگهای شهریور سال گذشته، فرآیند پذیرش ایران به عنوان عضو رسمی را بپذیرد و 25 شهریور امسال جمهوری اسلامی ایران را به عنوان عضو رسمی خود اعلام کند.
این عضویت گامی مثبت در راستای تنوع‌بخشی به روابط بین‌المللی ایران و اقدامی جدی در مسیر دیپلماسی اقتصادی و امنیتی است. آمارها از آینده روشن این سازمان در اقتصاد جهانی دارد که در نهایت منجر به ارتقای رتبه اقتصادی ایران خواهد شد.
حضور ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای در کنار دیگر اسناد همکاری‌های بلندمدت مانند سند راهبردی 25 ساله با چین و نیز قراردادهایی با روسیه و هند می‌تواند ضامن بهره‌مندی ایران از حضور در میان این گروه باشد.
دربررسی بیشتر این موضوع با سید حمیدرضا کاظمی از اعضای هیئت‌رئیسه کمیسیون امورداخلی و شوراهای مجلس شورای اسلامی به گفت‌وگو پرداختیم و چشم‌اندازهای آتی عضویت رسمی ایران را با سعید اشتیاقی، استاد دانشگاه و عضو هیئت‌رئیسه اتاق بازرگانی واکاوی کردیم که در ادامه می‌خوانید.
سید حمیدرضا کاظمی، نایب‌رئیس کمیسیون امورداخلی کشور و شوراهای مجلس شورای اسلامی:
رشد اقتصادی با عضویت در شانگهای سرعت می‌یابد
سید حمیدرضا کاظمی، نماینده مردم پلدختر و نایب‌رئیس کمیسیون امورداخلی کشور و شوراهای مجلس شورای اسلامی در تشریح بیست و سومین نشست سران سازمان همکاری شانگهای با اشاره به عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران در این سازمان به روزنامه «رسالت» عنوان کرد: سازمان همکاری‌های شانگهای یک مجموعه مهم اقتصادی به شمار می‌رود چراکه کشورهای مهمی در آن دارای عضویت می‌باشند. براین اساس می‌توان عنوان داشت که حضور و عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران در این سازمان در ابعاد مختلف سیاسی و اقتصادی همچون صادرات، واردات، گسترش سطح ارتباطات اقتصادی با کشورهای مختلف اثرگذار خواهد بود و افق‌های روشنی را رقم خواهد زد.
وی افزود: به طورحتم عضویت رسمی ایران در سازمان همکاری شانگهای روند پیشرفت اقتصادی کشور را تسریع خواهد کرد. نایب‌رئیس کمیسیون شوراهای مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: امروزه مشاهده می‌گردد که تعاملات بین‌الملل و رویکرد سیاست خارجی اغلب کشورهای دنیا بر مبنای پیمان‌های اقتصادی است و تعاملات بر پایه امور و تصمیمات اقتصاد متمرکزشده است. سازمان همکاری‌های شانگهای نیز یک سازمان اقتصادی است و دارای ظرفیت افزایش سطح ارتباطات و تعاملات می‌باشد. ازاین‌رو می‌توان اظهارکرد که حضور و عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران، علاوه بر پیشرفت اقتصادی در امورداخلی کشور موجب افزایش همکاری و تقویت ابعاد اقتصادی سایر کشورهای عضو نیز خواهد شد.
نماینده مردم پلدختر در مجلس یازدهم همچنین خاطرنشان کرد: افزایش تعامل با کشورهای دنیا موجب ایجاد اشتغال و بازار مصرفی برای تولیدات هرکشور خواهد شد چراکه به موجب سازمان همکاری‌های شانگهای کشورها در کنار یکدیگر قرار خواهند گرفت و به تبادل ابعاد مختلف اقتصادی با یکدیگر خواهند پرداخت.
او متذکر شد: عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگهای را می‌توان گام مهمی در پیگیری سیاست خارجی فراگیر و تقویت سیاست همسایگی برشمرد. کاظمی در پایان این گفت‌وگو با تأکید بر فرآیند دلارزدایی یادآور شد: به طورحتم پیمان‌های منطقه‌ای سلطه دلار را کاهش خواهد داد و موجب تضعیف ارزش دلار در سطح جهانی و تقویت پول ملی خواهد شد.
سعید اشتیاقی، مدرس دانشگاه و عضو هیئت‌رئیسه اتاق بازرگانی:
ایران می‌تواند به حلقه وصل میان روسیه و هند تبدیل شود
سعید اشتیاقی، استاد دانشگاه و عضو هیئت‌رئیسه اتاق بازرگانی با اشاره به پیوستن رسمی ایران به سازمان همکاری شانگهای و به اهتزاز درآمدن پرچم جمهوری اسلامی ایران طی مراسمی در این سازمان عنوان کرد: چندسالی است که سازمان همکاری شانگهای از سوی پنج کشوری که مؤسس آن بودند، شکل‌گرفته است. هدف اصلی این سازمان، برقراری موازنه در برابر نفوذ آمریکا و مقابله با ناتو می‌باشد. در سال 2021 آیت‌الله رئیسی عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای را درخواست کرد و از سوی سازمان با این درخواست، موافقت شد. در آن زمان گمانه‌زنی‌های بسیاری مبنی بر عضویت ناظر و عدم عضویت رسمی ایران وجود داشت. طی سفری که شخص رئیس‌جمهور به چین داشت، عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای قطعی شده بود و از محل مقرر این سازمان در پکن بازدید شد. برای خود که در آن سفر حضور داشتم چرایی تحت عنوان نبود پرچم ایران در این سازمان شکل‌گرفته بود و پرسش خود را در قالب اینکه اگر عضویت ایران رسمی است، چرا در تبلیغات و برندینگ، پرچم ایران دیده نمی‌شود، مطرح کردم. اعضای حاضر پاسخ دادند که کلیه تصاویر، تبلیغات و ویدئوها در ارتباط با گذشته می‌باشد و طی به‌روزرسانی جدید، عضویت رسمی ایران اعلام خواهد شد.
وی افزود: طی سفر رئیس‌جمهور به چین، عضویت رسمی ایران در سازمان همکاری شانگهای اعلام‌شده بود و تنها پرچم جمهوری اسلامی ایران به اهتزاز درنیامده بود. با پیوستن رسمی جمهوری اسلامی ایران به سازمان همکاری شانگهای در بیست و سومین نشست سران کشورهای عضو به میزبانی دهلی‌نو، پرچم جمهوری اسلامی ایران در کنار پرچم سایر کشورها در این سازمان به اهتزاز درآمد و این خبری خوشحال‌کننده و مسرت‌بخش بود. اشتیاقی تصریح کرد: عضویت رسمی ایران در سازمان همکاری شانگهای همان دیپلماسی دولت سیزدهم است که حال در عمل نمایان شده است.
عضو هیئت‌رئیسه اتاق بازرگانی همچنین خاطرنشان کرد: چندکشور عضو در سازمان همکاری شانگهای می‌توانند منافع اقتصادی را برای یکدیگر رقم بزنند. اصلی‌ترین منفعت اقتصادی این است که کشورهای عضو می‌توانند با یکدیگر تعرفه ترجیحی داشته باشند و همکاری واردات و صادرات محور رقم بزنند. به طورحتم چنین روندی دربرگیرنده آورده‌های اقتصادی فراوان خواهد بود.
او متذکر شد: به سبب آنکه حجم بسیار بالایی از صادرات و واردات کشور با چین انجام می‌شود، این عضویت رسمی بسیار حائز اهمیت خواهد بود و افق‌های روشنی را رقم خواهد زد. وی یادآور شد: توجه داشته باشیم که ملزم به امکان افزایش سرمایه‌گذاری هستیم و می‌بایست امکان سرمایه‌گذاری در کشور را بیش از پیش کنیم. مادامی که سرمایه ورود نکند، اقتصاد نیز تغییر نخواهد کرد.
اشتیاقی گفت: اعضای سازمان همکاری شانگهای می‌توانند در ابعاد مختلف همچون کشاورزی، صنعت، گردشگری، انرژی و بنادر به یکدیگر کمک کنند و نوسازی زیرساخت‌ها را رقم بزنند. گفتنی است که نقش ایران از منظر ژئوپلیتیک حائز اهمیت می‌باشد. ازاین‌رو می‌توان امید داشت که با عضویت رسمی، ایران به حلقه وصل میان روسیه و هند تبدیل شود. وی در پایان این گفت‌وگو با اشاره به تقویت بخش گردشگری بیان کرد: به موجب عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای می‌توان اظهار داشت که تقویت بخش گردشگری و تبادل نیروی انسانی نیز امکان پذیر خواهد بود. همچنین این سازمان ظرفیت بسیاری در بخش تهیه غلات دارد که موجب تحقق امنیت غذایی برای کشورهای عضو خواهد شد.
یک کارشناس مسائل بین‌الملل:
جذابیت نظامی ایران برای اعضای سازمان همکاری شانگهای
این کارشناس مسائل اوراسیا تصریح کرد: در حوزه‌های امنیتی و نظامی نیز مبارزه با افراطی‌گرایی، تروریسم و قاچاق مواد مخدر در دستور کار این سازمان است و در عین حال کشورهای عضو سازمان شانگهای همکاری نظامی گسترده و قابل توجهی با یکدیگر دارند و مانورهای نظامی مختلفی برگزار می‌کنند. البته در حوزه به اشتراک گذاری فناوری و توانمندی‌های نظامی نیز همکاری‌های متعددی نیز با یکدیگر دارند.
وی افزود: بنابراین عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای می‌تواند به توسعه روابط ایران در همه ابعادی که ذکر کردیم با کشورهای مختلف عضو شانگهای منتهی شود.
بهمن تصریح کرد: ایران نیز چند ویژگی قابل توجه برای این سازمان دارد؛ اول اینکه از حیث جغرافیایی حضور ایران در سازمان همکاری شانگهای می‌تواند بر موقعیت و جایگاه ژئوپولیتیکی این سازمان بیافزاید و در واقع منزلت ژئوپلیتیکی سازمان شانگهای را به شکل قابل توجهی ارتقا دهد. زیرا ایران دارای یک جغرافیای بسیار ارزشمند است که از آن به عنوان پل شمال به جنوب یا پل شرق به غرب یاد می‌شود و همین مزیت جغرافیایی می‌تواند یک موقعیت ترانزیتی قابل توجه را برای سازمان همکاری شانگهای پدید آورد. به ویژه آنکه بخش مهمی از کشورهای عضو سازمان مانند کشورهای آسیای مرکزی محصور در خشکی هستند و نیازمند دسترسی به آب‌های آزاد هستند و در عین حال کشور مهمی مانند چین پروژه کلان کمربند را تعقیب می‌کند که ایران می‌تواند در این پروژه نقش آفرینی خاص خودش را داشته باشد.
وی افزود: در حوزه‌های اقتصادی نیز ایران حائز ویژگی‌های قابل توجهی است. ایران یکی از کشورهایی است که دارای منابع غنی نفت و گاز است و منابع انرژی می‌تواند مورد استفاده کشورهای عضو سازمان شانگهای قرار گیرد به ویژه با توجه به نیاز فزاینده چین به انرژی و همگرایی ایران با کشورهای دارنده ذخایر انرژی می‌تواند تأثیرات قابل توجهی را در آینده بازارهای انرژی و تعیین قیمت و سطح تولید و ایجاد تثبیت داشته باشد. ایران همچنین یک بازار مصرف قابل توجه به شمار می‌آید و توانمندی‌های اقتصادی خاص خودش را برای توسعه صادرات به کشورهای عضو شانگهای دارد.
این کارشناس مسائل بین‌المللی تاکید کرد: در حوزه‌های امنیتی و نظامی نیز ایران در سال‌های گذشته یکی از پیشروترین کشورها در مبارزه با افراطی‌گرایی، تروریسم و قاچاق بوده است و این رویکرد ایران می‌تواند یک مسئله و یک مزیت قابل توجه برای سایر کشورهای عضو شانگهای به شمار آید. ضمن اینکه ایران دارای توانمندی‌های نظامی قابل توجهی است که امروز برخی از کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای از تکنولوژی‌های به‌روز و محصولات مدرن ایران در حوزه‌های نظامی نیز استفاده می‌کنند و بهره‌مند می‌شوند و در آینده نیز این نوع همکاری‌ها می‌تواند افزایش پیدا کند.
بهمن در پایان گفت: بنابراین عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای در راستای تقویت منافع ملی و امنیت ملی ایران محسوب می‌شود و برای کشورهای دیگر عضو این سازمان دارای منافع قابل توجهی است.
