چین به قدرت اثرگذاری ایران واقف است / نشست روابط ایران و چین در دانشگاه تهران

- اخبار سیاسی -

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم، نشستی با عنوان "تاثیر روابط راهبردی تهران پکن در نظام بین الملل" به همت بسیج دانشجویی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران با حضور ابراهیم متقی، استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران، مهدی خورسند تحلیلگر مسائل چین و اوراسیا و روح الامین سعیدی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) با هدف بررسی و تحلیل مسائل روز و سفر رئیس جمهور به چین در دانشگاه تهران برگزار شد.

خورسند در ابتدای این نشست با اشاره به تاریخچه روابط اروپا و امریکا به نقش آمریکا در اقتصاد اروپا پس از جنگ جهانی دوم اشاره کرد و گفت: امریکا پس از جنگ جهانی دوم از طریق دلار و نهادهای بین المللی شروع به لیبرالیزه کردن اقتصاد اروپا کرد و نظم مورد نظر خود را از این طریق در دنیا رواج داد.

وی با بیان اینکه از سال 1991 امریکا شاهد حضور قدرتهای جدیدی درکنار روسیه ای که از فروپاشی شوروی ایجاد شده بود، قرار گرفت، گفت: جمهوری اسلامی ایران و چین در این سال به عنوان بازیگران جدید منطقه ظهور پیدا کردند و این کار را برای آمریکا سخت می کرد.

تحلیلگر مسائل چین و اوراسیا با اشاره به اینکه اولین حرکت همگرایی قدرتهای منتقد نظم تک قطبی جهان در منطقه ایجاد پیمان شانگهای بود، افزود: چین و روسیه براساس این پیمان تصمیم گرفتند دلار را از مبادلات خود حذف کنند و طبق آمار در سال 2022 سهم دلار از مبادلات کل جهان حدود 52 درصد بود که پس از جنگ جهانی بیشترین کاهش را داشت.

خورسند با اشاره به اینکه بین کارشناسان و تحلیلگران درباره وضعیت جهان و نظام تک قطبی و چندقطبی اختلاف دیدگاه وجود دارد، گفت: برخی معتقدند وارد مرحله گذار شده ایم اما برخی معتقدند از دوران گذار عبور کرده ایم. برخی نیز معتقدند هنوز شاهد قدرت تک بعدی امریکا در جهان هستیم و دلیل‌آنها قدرت نرم و نفوذ آمریکا بخصوص در زمینه رسانه است که توانسته قدرت و هژمونی این کشور را پابرجا نگه دارد.

وی با بیان اینکه امریکا از سال 2015 در منطقه شرق و خاورمیانه تغییر راهبرد داد، گفت: بر این اساس امریکا بر روی نقاط ضعف سه کشور روسیه، چین و ایران دست گذاشت. به طوری که در زمینه نقطه ضعف روسیه به دنبال گسترش ناتو در شرق بود و در زمینه نقطه ضعف چین زمزمه هایی را در خصوص استقلال تایوان مطرح کرد. موضوع اسرائیل را نیز در قبال ایران مطرح کرد. البته اینکه چرا ابتدا روسیه را مورد هدف قرار داد جای بحث دارد زیرا معتقد بود در خصوص ایران همچنان بر روی مسئله برجام متمرکز بماند و چین نیز مانند هندوانه ای دربسته هنوز تحلیل درستی از آن ندارد.

تحلیلگر مسائل چین و اوراسیا با اشاره به جنگ اوکراین و روسیه و اهمیت آن برای ایران و چین، گفت: اگر روس ها در این جنگ شکست بخورند ایران و چین باید نفًس ناتو را در آسیای مرکزی و پشت مرزهای خود احساس کنند. لذا هرچند رسانه ها ما را درگیر جنگ اوکراین کردند و اظهاراتی در این خصوص مطرح شد اما نگاه ایران در این خصوص نیز قابل بررسی است.

خورسند با اشاره به اینکه رابطه با چین برای ایران اهمیت دارد، گفت: ابرپروژه راه ارتباطی کشورهای جنوب _جنوب از سوی چین ایجاد شده است البته همکاری ما و چین نیاز متقابل است اینگونه نیست که فقط ما نیاز به چین داریم آنها نیز به ما نیاز دارند و به هیچ عنوان در این رابطه در نقطه و موضع ضعف قرار نداریم. چین به درستی می داند ایران تنها لنگرگاه امنیت در منطقه است و باید بداند امنیتی که ایران در غرب آسیا ایجاد کرده رایگان نیست و برای آن باید هزینه بپردازد.

وی با بیان اینکه آمریکا با ایجاد جنگ اوکراین و روسیه اروپا را چندین سال به عقب برد، گفت: بازیگری چین و ایران در این نقطه از تاریخ مهم است البته چینی ها قبلا مانند شناگری بودند که شنا می کردند اما نمی خواستند خیس شوند ولی امروز فهمیدند باید یاد بگیرند شنا کنند و خیس هم شوند.

به گزارش تسنیم، روح الامین سعیدی، نیز در این نشست با بیان اینکه کارشناسان بین الملل در خصوص دوران حاضر و شرایط گذار جهان متفق القول هستند، گفت: آنها و بخصوص افراد شاخص و نظریه پردازان معروف در سخنانی اعلام کردند که اتفاقات مهم آینده جهان در آسیا در حال وقوع است و جایگاه اروپا از کانون اثرگذاری و مسائل مهم جهانی تنزل یافته است.

وی با اشاره به اشتراکات ایران با چین گفت: یکی از این بسترها چالش هویتی ایران با اروپاست که طی سالهای متمادی وجود داشته و دارد. چالش هویتی ایران با اروپا دلیلی بر تقابل ایران و غرب است و طی این سالها تغییر نکرده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) اشتراکات ایران با شرق آسیا را از دیگر بسترهای موجود که باعث نزدیکی ایران و چین می شود دانست و گفت: تجربه مشترک استعمار ایران و چین باعث شده که این دو کشور به دنبال تعامل با یکدیگر باشند.

سعیدی در بخش دیگری از سخنان خود به تفاوت های دو کشور ایران و چین نیز پرداخت و گفت: یکی از این نقاط تفاوت سطح بازی دو کشور ایران و چین است. چین بازیگری جهانی است اما ایران بازیگری منطقه ای است که این دو جایگاه متفاوت می تواند این راهبرد بین المللی را زیرسوال ببرد.

وی با اشاره به اینکه برخی چین را کشوری نه توسعه یافته بلکه در حال توسعه می دانند گفت: بنا به اظهارات بسیاری از کارشناسان چین هنوز به توسعه متوازن و پایدار نرسیده لذا تمایلی به سرشاخ شدن با آمریکا به خصوص در پرونده های ایران در منطقه که اکثرا امنیتی است، ندارد.

سعیدی خاطر نشان کرد: شاید اگر کرونا، ترامپ و جنگ اوکراین نبود، ممکن بود شاهد چنین تقابلی بین چین و آمریکا نیز نبودیم. لذا تنش های آمریکا و چین مثل تنش های ما با آمریکا امنیتی نیست و از نوع خوش خیم محسوب می شود که از مرحله ای بالاتر نمی رود.

عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به رویکرد چین در پرونده های امنیتی ایران، مانند اسرائیل عربستان و برجام گفت: نگاه چین به ایران بیشتر تاکتیکی است. از نظر چین ایران کنشگری برای تامین انرژی و بازاری برای محصولات است. در قرارداد 25 ساله ایران و چین مبادلات 400 میلیارد دلاری پیش‌بینی شده است که در سال گذشته چیزی حدود یک میلیارد و نیم آن محقق شده است.

وی همچنین با اشاره به دیدگاه نخبگان ایران به رابطه ایران و چین خاطرنشان کرد: در ایران بر سر رابطه راهبردی با چین عدم اجماع نخبگانی وجود دارد. نخبگان ایران به دلایلی بیشتر تمایل به ارتباط با غرب دارند لذا ارتباط ایران با چین همواره با بیم و امیدهایی همراه بوده است.

** ایران در مقابل چین در شرایط استیصال قرار ندارد

ابراهیم متقی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران نیز در این نشست با اشاره به تاریخچه روابط خارجی ایران با سایر کشورها اظهار داشت: در دوران پهلوی نیز ایران تحت فشارهایی قرار داشت لذا در طول تاریخ ثابت شده است که هیچ کشوری به دنبال رابطه پایدار با کشور دیگری نیست و همواره منافع خود را دنبال می کند. لذا ما همیشه باید به دنبال خودکفایی و خود اتکایی باشیم.

متقی با اشاره به اینکه آنهایی که در زمینه ارتباط ایران با روسیه و ارتباط ایران با چین مسئله وابستگی ایران را مطرح می‌کنند به دنبال فضاهای ژورنالیستی هستند، گفت: قطعاً هدف آنها از طرح این ادعاها این است که ایران مزیت نسبی خود را درک نکند البته نه در روابط بین الملل که در همه ارتباطات نباید همه تخم مرغ ها را در یک ظرف قرار داد. ما باید بدانیم به کدام کشور‌ها اعتماد کنیم، اگر فقط به یک کشور خاص اعتماد کنیم با شکست مواجه خواهیم شد.

وی تصریح کرد: دوران دفاع مقدس به خوبی نشان داد که باید به خودمان اتکا کنیم و منتظر کسی نباشیم.

این استاد دانشگاه با اشاره به تفاوت دیدگاهی ایران با چین و روسیه در خصوص سازمانها و نهادهای بین الملل خاطرنشان کرد: نگاه روسیه و چین برخلاف ایران نسبت به سازمانها و نهادهای بین المللی تغییر رویکرد آنها نیست چون این کشور، خودشان بخشی از بازیگران این نهادها و سازمان ها هستند.

وی تاکید کرد: اینگونه نیست که می گویند ایران در قبال آنها در جایگاه استیصال قرار دارد که اگر چنین بود نباید نگران دخالت ایران در جنگ بین دو قدرت اروپایی باشند. لذا آنها فهمیدند که ایران می تواند اثر گذار و قدرت مانور داشته باشد. فضای سیاست بین الملل فضای رویا نیست و ما باید ببینیم فضای مقدورات مان چیست. امروز چین و روسیه تمایل دارند که با ایران کنش تعاملی داشته باشند، چون ایران یک بازیگر در حال ظهور منطقه‌ای است و از طرفی قدرت ریسک بالایی دارد.