گزارش تحقیق و تفحص از استقلال و پرسپولیس به قوه قضائیه ارسال شد

نمایندگان مجلس شورای اسلامی گزارش تحقیق و تفحص از باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس را به قوه قضائیه ارسال کردند.

به گزارش خبرنگار مهر، در جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی، گزارش نهایی کمیسیون فرهنگی در مورد تحقیق و تفحص از منابع و مصارف نظام مدیریت شرکت‌های فرهنگی و ورزشی وابسته به وزارت ورزش و جوانان در 10 سال اخیر قرائت شد و سپس جهت ارسال به قوه قضاییه به رأی گذاشته شد که وکلای ملت با آن موافقت کردند.

متن این گزارش به شرح زیر است:

هیئت رئیسه محترم مجلس شورای اسلامی

با سلام و تحیت

پیرو درخواست نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی مبنی بر انجام تحقیق و تفحص از منابع و مصارف و نظام مدیریت شرکت‌های فرهنگی - ورزشی وابسته به وزارت ورزش و جوانان در 10 سال گذشته و تصویب این درخواست توسط نمایندگان مجلس و صدور احکام اعضای هیئت تحقیق و تفحص توسط رئیس مجلس در تاریخ 1397/4/23 و انجام این تحقیق و تفحص، گزارش نهایی در اجرای ماده (212) قانون آئین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی» برای قرائت در صحن علنی مجلس ارائه می‌شود.

جمشید جعفرپور

رئیس کمیسیون فرهنگی

گزارش تحقیق و تفحص از عملکرد دو باشگاه ورزشی فرهنگی پرسپولیس و استقلال

مقدمه

تحقیق و تفحص از منابع و مصارف و نظام مدیریت شرکت‌های فرهنگی - ورزشی وابسته به وزارت ورزش و جوانان در 10 سال گذشته و با عنوان فرعی تحقیق و تفحص از عملکرد دو باشگاه ورزشی فرهنگی پیروزی (پرسپولیس) و استقلال در صحن علنی به تصویب رسید و طی یک سال انجام شد.

محورهای تحقیق و تفحص به شرح ذیل بودند:

1- درآمدهای دو باشگاه پرسپولیس و استقلال در 10 سال اخیر و محل تامین آنها

2- مصارف و هزینه‌های دو باشگاه پرسپولیس و استقلال در 10 سال اخیر و محل آنها

3- جریمه‌های ملی و بین المللی دو باشگاه و دلایل آنها در 10 سال اخیر

4- ساز و کار نظارتی و راهبری در دو باشگاه و آئین نامه‌های اداری و مالی آنها

5- تغییرات سازمانی و انتصابات ستادی دو تیم و سازوکار و شاخصه‌ها و سوابق آنها

بررسی موارد فوق با هدف کمک به شفافیت عملکرد دو باشگاه مطرح پایتخت و تسهیل در امور و اصلاح ساختار این دو باشگاه انجام شده است. لازم به ذکر است، هیئت در انجام این تحقیق و تفحص با موانعی همچون عدم اختصاص بودجه متناسب و امکانات لازم برای انجام کار، عدم همکاری وزارت ورزش و جوانان در ارائه اطلاعات درخواستی و عدم وجود شفافیت لازم در اطلاعات ارائه شده از سوی دو باشگاه، مواجه بود.

بخش اول

بررسی عملکرد باشگاه پرسپولیس

* معرفی

شرکت ورزشی فرهنگی پیروزی (پرسپولیس) بر اساس صورتجلسه مجمع عمومی مورخ 83/6/23 و نامه شماره 24989/1 مورخ 1393/6/22 سازمان تربیت بدنی جمهوری اسلامی ایران، از مؤسسه به شرکت ورزشی فرهنگی پیروزی با ماهیت سهامی عام تبدیل و تحت شماره ثبتی 453708 و شناسه ملی 10100305257 اداره ثبت شرکتها و مؤسسات غیر تجاری ثبت گردید. سرمایه اولیه شرکت به میزان ده میلیون ریال و منقسم به ده هزار سهم یک هزار ریالی است و اساسنامه شرکت مشتمل بر 78 ماده و 15 تبصره مصوب شده است.

با توجه به تعلق سهام شرکت ورزشی فرهنگی پرسپولیس به وزارت ورزش و جوانان، شرکت مذکور در زمره شرکت‌های دولتی قرار داشته و مشمول قانون محاسبات عمومی و سایر قوانین و مقررات مترتب است.

آخرین وضعیت و ترکیب هیات مدیره شرکت بر اساس صورتجلسه مجمع عمومی مورخ 97/12/22 به قرار زیر است:

آقای جعفر اشرف کاشانی (رئیس هیئت مدیره)، آقای مهدی محمد نبی (نایب رئیس هیئت مدیره)، آقای ایرج عرب (عضو هیئت مدیره و مدیرعامل)، آقای سید مهرداد هاشمی (عضو هیئت مدیره)، آقای علی رغبتی (عضو هیئت مدیره) و آقای مهدی رسول پناه (عضو علی البدل هیئت مدیره)

* منابع

جمع منابع درآمدی عملیاتی طی سنوات 1387 لغایت 1397 به میزان 2.352.456 میلیون ریال است (که مشروح آن ذیل 10 ردیف در پیوست 1 ذکر شده است). جمع کل تسهیلات دریافتی (منابع غیر عملیاتی) به میزان 104.346 میلیون ریال است که شامل دو ردیف دریافت تسهیلات و استقراض از منابع غیربانکی می‌شود. همچنین مبلغ 721 میلیون ریال شامل سایر درآمدها و هزینه‌های غیر عملیاتی این باشگاه است در نهایت مجموع کل منابع درآمدی عملیاتی و غیر عملیاتی این باشگاه طی این 10 سال به میزان 2.456.080 میلیون ریال است، همچنین منابع خارجی این باشگاه شامل دریافتی از فیفا به میزان 1.400.000 دلار، کنفدراسیون آسیا به میزان 3.666.500 دلار و ترانسفر بازیکنان به میزان 30.198 میلیون ریال است. درآمد حاصل از اسپانسری به تفکیک سنوات مورد رسیدگی به شرح پیوست 2 این گزارش است.

* قراردادهای منعقده با شرکت‌های تبلیغاتی و سایر شرکت‌ها برای دریافت خدمات

طی 10 ردیف سال مالی از 1386/4/1 لغایت 1397/3/31، باشگاه پرسپولیس مجموعا 40 فقره قرارداد را با شرکتهای تبلیغاتی و سایر شرکتها برای دریافت خدمات منعقد کرده است. با بررسی‌های صورت گرفته مشخص شد که تقریبا در تمامی این قراردادها، ایرادات و اشکالات حقوقی و موارد خلاف مقررات مالی وجود دارد.

این ایرادات شامل موارد ذیل است:

عدم وصول مبلغ ثابت قراردادها، عدم شفافیت میزان درآمدهای طرف‌های قرارداد، عدم اخذ تضامین و وثایق کافی و لازم، عدم واریز یا واریز مبالغی کمتر از مبلغ ثبت شده در قرارداد به حساب بانکی باشگاه، عدم رعایت قواعد و مقررات تنظیم قراردادهای مالی، واریز مبالغی از قراردادها به حساب مستقیم کادر مربیان به جای حساب بانکی درآمد باشگاه، پرداخت مالیات‌های ناشی از درآمدهای افرادی خاص از حساب پرداختی‌های باشگاه، پرداخت مطالبات افراد خاص از حساب باشگاه و درج این پرداخت‌ها در ردیف‌های دیگر صورتحساب‌های مالی، ثبت صورتحساب‌های حاصل از دریافت کمک‌های مردمی در سرفصل درآمدهای اسپانسری، عدم حصول مفاد قراردادها و بعد از آن عدم دریافت هیچ مبلغی به عنوان خسارت یا ضرر و زیان یا جریمه از شرکت‌های طرف قرارداد و در انتها عدم رعایت مفاد قانون مناقصات در انعقاد قراردادها.

مشروح این تخلفات به تفکیک سال مالی و تعیین همه موارد با انتساب به قرارداد مشخص، در گزارش‌های مالی و حقوقی به مراجع ذی‌صلاح نشانی و اداری ارسال خواهد شد.

* درآمد حاصل از فروش بلیت

درآمد حاصل از فروش بلیت طی ده سال مالی برای باشگاه پرسپولیس مجموع 57.793 میلیون ریال بوده است. (پیوست 3) لازم به ذکر است که تا پایان فصل مسابقات 96- 95 فروش بلیت با سازمان لیگ بوده و باشگاه دخالت مستقیم در فروش بلیت نداشته است ضمن اینکه سازمان لیگ نیز تمامی وجوه مربوط به فروش‌ها را به حساب باشگاه واریز نمی کرده است و پس از کسر هزینه‌های مربوطه و سایر هزینه‌های انجام شده برای باشگاه، باقیمانده را به حساب باشگاه واریز می کرده است. از سال‌های 96 - 97 فروش بلیت در قالب قراردادهای اجرایی اسپانسری منظور شده است. به این مفهوم که قراردادهای اجرایی اسپانسری (قرارداد شرکت مبنا توسعه مبین) شامل ایرانسل، کوثر، اسپانسری، بلیت فروشی است.

* درآمد حاصل از نقل و انتقال بازیکنان

درآمد حاصل از نقل و انتقال بازیکنان برای باشگاه پرسپولیس طی ده سال مالی 1387 تا 1396 مجموعا 62.726 میلیون ریال بوده است. جدول گزارش مالی این درآمد به تفکیک سال و همچنین مبلغ انتقال هر بازیکن در پیوست 4 ذکر شده است

* درآمد حاصل از فعالیت‌های ورزشی و مسابقات

درآمد حاصل از فعالیت‌های ورزشی و مسابقات برای باشگاه پرسپولیس طی ده سال مالی 1387 تا 1396 مجموعا 265.292 میلیون ریال بوده است. (پیوست 5)

* درآمد حاصل از فعالیت‌ها و خدمات اماکن ورزشی

درآمد حاصل از فعالیت‌ها و خدمات اماکن ورزشی برای باشگاه پرسپولیس طی ده سال مالی 1387 تا 1396 مجموعا 65.810 میلیون ریال بوده است. (پیوست 6)

* درآمد حاصل از مدرسه فوتبال پرسپولیس

درآمد حاصل از مدرسه فوتبال پرسپولیس برای باشگاه پرسپولیس طی ده سال مالی 1387 تا 1396 مجموعا 5.139 میلیون ریال بوده است. (پیوست 7)

* درآمد حاصل از فعالیت‌های علمی کاربردی

درآمد حاصل از فعالیت‌های علمی کاربردی برای باشگاه پرسپولیس طی ده سال مالی 1387 تا 1386 مجموعا 38.329 میلیون ریال بوده است موضوع مجوز اجرای دوره‌های علمی - کاربردی و ثبت مؤسسه علمی، آموزشی، پژوهشی پرسپولیس و انحلال این موسسه و همچنین گزارش مالی درآمدهای این موسسه به تفکیک سال مالی در پیوست شماره 8 ذکر شده است.

درآمد حاصل از مشارکت و کمک‌های هواداری

درآمد حاصل از مشارکت و کمک‌های هواداری برای باشگاه پرسپولیس طی 10 سال مالی 1387 تا 1396 مجموعا 414.020 میلیون ریال بوده است. (پیوست 9) درآمدهای این سرفصل شامل کلیه درآمدهایی است که توسط هواداران (از جمله افرادی نظیر حسین هدایتی به حساب باشگاه واریز می‌شود و حساب بانکی مورد استفاده برای واریز کمک‌های مردمی از سال مالی 95 - 94 در زمره حساب‌های بانکی دولتی بوده است و قبل از آن به حساب‌های غیردولتی واریز می شده است.

سایر درآمدهای عملیاتی

سایر درآمدهای عملیاتی برای باشگاه پرسپولیس طی 10 سال مالی 1387 تا 1396 شامل فروش اسناد مزایده مربوط به برگزاری مزایده واگذاری استخر و سایر اماکن ورزشی متعلق به باشگاه، مجموعه 244 میلیون ریال بوده است. (پیوست 10)

درآمد حاصل از فروش محصولات و ملزومات ورزشی

درآمد حاصل از فروش محصولات و ملزومات ورزشی برای باشگاه پرسپولیس طی 10 سال مالی 1387 تا 1396 مجموعا 54 میلیون ریال بوده است. این امر نشان دهنده این است که مدیران مسئول در طی سنوات مختلف به این منبع درآمدی توجه چندانی نکرده‌اند. این باشگاه می‌تواند با مشارکت با یک مجموعه تولیدی انحصاری محصولاتی با برند باشگاه پرسپولیس و با رعایت الزامات کیفی در تولید، به بازار مصرف عرضه کند.

دریافت تسهیلات

در گزارش هیئت تحقیق و تفحص مجموعا به 3 فقره دریافت تسهیلات توسط باشگاه پرسپولیس اشاره شده است که مستندات و جزییات آنها موجود است. این 4 فقره به اختصار شامل یک فقره تسهیلات از بانک تجارت (با بدهی تا تاریخ 1397/1/31 بالغ بر 26.161.6323.971 ریال) قراردادی فی مابین شرکت سرمایه گذاری ساختمانی قهرمانان و پیشکسوتان ورزش کشور (با ابهام در صورتحساب‌های مالی)، قرارداد سه جانبه بین باشگاه پرسپولیس و بانک قرض الحسنه رسالت و شرکت صنایع فولاد کرمان (با جمع کل بدهی باشگاه بالغ بر 17.400.00.000 ریال تا تاریخ تهیه گزارش هیئت) می‌شود. (پیوست 11)

استقراض از منابع غیر بانکی

در گزارش هیئت به 5 فقره استقراض از منابع غیر بانکی شامل وام قرض الحسنه از صندوق حمایت از پیشکسوتان و ورزشکاران به مبلغ 3.000.000.000 ریال، وام قرض الحسنه از فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران به مبلغ 10.000.000.000 ریال و آقای حسین هدایتی مبلغ 5.650.000.000 ریال، وام قرض الحسنه از فدراسیون فوتبال به مبلغ 20.000.000.000 ریال و وام قرض الحسنه از آقای ترکاشوند به مبلغ 220.000.000 ریال و از آقای شیرازی به مبلغ 1.500.000.000 ریال (پیوست 12)

سایر بازده سرمایه گذاری ها و سود پرداختی بابت تامین مالی

درآمد حاصل از سرمایه گذاری ها و سود پرداختی بابت تأمین مالی عبارت است از حاصل جمع جبری سود دریافتی بایت سرمایه گذاری ها و سود پرداختی بابت سهم سود سهام بودجه که جزییات آن در پیوست شماره 13 گزارش موجود است.

منابع خارجی (فیفا، کنفدراسیون آسیا، ترانسفر بازیکنان)

- فیفا

مطابق قوانین به دلیل راهیابی تیم ملی فوتبال ج. ا. ا به جام جهانی و حضور دو بازیکن تیم پرسپولیسی در تیم ملی، فیفا موظف به پرداخت 1.400.000 دلار به این باشگاه بوده است که تا زمان گزارش هیئت این مبلغ به باشگاه پرداخت نشده است.

- کنفدراسیون آسیا (AFC)

در فصول 2016-2017 و 2017-2018 مطابق قوانین به دلیل حضور باشگاه پرسپولیس در بازی‌های جام باشگاههای آسیا در مجموع مبلغ 3.663.500 دلار سهم باشگاه پرسپولیس بوده است که مبلغ 1.142.000 دلار (معادل 41.498.395.000 ریال) به باشگاه پرداخت و به حساب‌های بانکی باشگاه واریز شده و مانده به مبلغ 2.521.500 دلار باید به باشگاه پرداخت می شده است. برابر قراین موجود و استناد به مصاحبه مدیر عامل وقت باشگاه، این رقم به باشگاه پرداخت شده لکن اثرات آن در دفاتر مالی قابل مشاهده نیست.

مصارف

کل مصارف باشگاه پرسپولیس طی 10 سال مالی از 1387 تا 1397 به شرح جدول پیوست شماره 14 و طی 10 ردیف مجموعا به مبلغ 2.552.401 میلیون ریال در صورتحساب‌های مالی درج شده است.

هزینه‌های حقوق و دستمزد از تیر ماه 1387 لغایت پایان خرداد 1397 طی 10 سال جمعا مبلغ 122.609.00.189 ریال و به شرح جدول شماره 15 در حساب هزینه‌های حقوق و دستمزد باشگاه منظور شده است همچنین مشروح پرداختی به مدیران و حق حضور در جلسه و هزینه‌های کارکنان طی جداول پیوست شماره 16 ذکر شده است.

هزینه‌های عملیاتی

علی 10 سال مورد رسیدگی جمعا مبلغ 73.756 میلیون ریال بابت هزینه‌های نگهداری زمین چمن فوتبال و فضای سبز اداری و تشکیلاتی اداری خدماتی و دفتر مرکزی باشگاه و قسمتی از هزینه‌های ورزشی شهید درفشی فر به شرح جدول پیوست شماره 17 سالانه در حساب هزینه‌های عملیاتی باشگاه منظور شده است.

هزینه‌های استهلاک

کل هزینه‌های استهلاک طی 10 سال مورد بررسی به شرح جدول پیوست شماره 18، مجموعا به مبلغ 11.494 میلیون ریال بوده است.

کل هزینه حق الزحمه‌های ورزشی طی دوره رسیدگی 10 سال جمعا مبلغ 1.740.644.581.803 ریال بوده است که حدود 68 درصد کل هزینه‌های باشگاه و بیشترین مرکز هزینه به شمار می‌آید و شامل مبالغ پرداختی بابت حق الزحمه کادر فنی و مربیان داخلی و خارجی و حق الزحمه بازیکنان داخلی و خارجی و پاداش‌های پرداختی به مربیان، کادر فنی و بازیکنان داخلی و خارجی می‌شود.

مشروح موارد قابل اهمیت و توجه برای مراجع قضایی و اداری در گزارش هیئت تحقیق و تفحص ذکر شده است که اهم عناوین آنها به شرح ذیل است:

- افزایش مبالغ قرارداد طی متمم‌های متعدد (4 متمم 20 درصدی) یا آقای علیرضا بیرانوند بدون خاستگاه منطقی و حقوقی و در نهایت افزایش 130 درصدی قرارداد در سال فصل 98-97 و تبدیل قرارداد 15.180.000.000 ریالی به 35.000.000.000 ریالی)

- افزایش مبالغ قرارداد طی قرارداد متمم با آقای محمدرضا خانزاده بدون خواستگاه منطقی و حقوقی (به عنوان مثال افزایش 136 درصدی قرارداد در تاریخ 1393/4/31 و تبدیل قرارداد)

- افزایش‌های قراردادها بدون توجیه منطقی با آقایان محسن ربیع خواه، محمد رحمتی، غلامرضا رضایی و مهدی طارمی، محمد عباس زاده، علی عسگری، علی علیپور، مهرداد کفشگری، حسین ماهینی علی مصلح تعلیمی، سیامک نعمتی علیرضا نورمحمدی، احمد نورالله‌ی، هادی نوروزی، محمد نوری، آدم همتی و هروه اوساله (مشروح این موارد در گزارش هیئت ذکر شده است)

- در خصوص قرارداد آققای هروه اوساله ذکر این نکته ضروری است که علیرغم ابتلای نامبرده به بیماری هپاتیت، باشگاه بدون انجام تست‌های پزشکی، با مشار الیه قراداد منعقد کرده و بدون انجام هرگونه بازی (به علت ابتلا به هپاتیت) حق الزحمه نیز برای ایشان منظور شده است.

در ارتباط با قراردادهای بازیکنان داخلی قابل ذکر است که در سال 1390 از طرف سازمان لیگ سقف قرارداد به میزان 350 میلیون تومان برای مربیان و بازیکنان لیگ برتر اعلام کردند ولی این سقف هیچگاه رعایت نشده است.

همچنین در گزارش هیات مفصلا به موارد مهم مبالغ و مفاد قرارداد با آقای برانکو ایوانکوویچ سرمربی سابق باشگاه اشاره شده است در اینجا به ذکر این نکته بسنده می‌کنم که پرداخت حق الزحمه سرمربی تیم، طی 97-98 مطابق روال سنوات قبل پرداخت نشده است. مطابق اسناد باشگاه، در فصل فوق الاشاره تنها دو نوبت پرداختی به ایشان به مبالغ 300 هزار دلار و 500 هزار بورو صورت پذیرفته که مبلغ اخیر از منابع ارزی باشگاه تامین نشده است بلکه بیش فروش بلیت فصل آتی منبع این پرداخت بوده است. این در حالی است که باشگاه پرسپولیس به واسطه حضور و کسب مقام نایب قهرمانی جام باشگاه‌های اسیا منابع ارزی قابل توجهی بدست آورده است. آنچه روشن است، در موضوع مذکور، باشگاه، بودجه بندی و مدیریت منابع مبنی بر اولویت تعهدات را رعایت نکرده است.

هزینه مسابقات و اردوهای ورزشی

کل هزینه مسابقات و اردوهای ورزشی به شرح جدول پیوست شماره 19 طی 10 سال، جمعا مبلغ 269.435 میلیون ریال است.

هزینه‌های جانبی و پشتیبانی ورزشی

کل هزینه‌های جانبی و پشتیبانی ورزشی به شرح جدول پیوست شماره 20 طی ده سال، جمعا مبلغ 219.500 میلیون ریال است.

هزینه‌های فعالیت مرکز علمی کاربردی

با توجه به تاسیس موسسه علمی و کاربردی در سال 1391، طی سه سال مالی 1394 تا 1397 به شرح جدول پیوست شماره 21 جمعا مبلغ

33.646.738.951 ریال بابت هزینه‌های فعالیت مرکز علمی کاربردی در حساب هزینه‌های باشگاه منظور شده است.

هزینه‌های مالی

از تیرماه 1389 لغایت پایان خرداد 1397 طی 8 سال جمع مبلغ 555.042.605 ریال بابت هزینه‌های کارمزد صدور چک بانکی، هزینه حواله‌های بانکی، ابطال تمبر، خرید سفته و کارمزد انتقال ارزی از طریق صرافی به شرح جدول پیوست شماره 22 سالانه در حساب هزینه‌های باشگاه منظور شده است.

و سایر هزینه‌های اداری و تشکیلاتی

از تیرماه 1387 لغایت پایان خرداد 1397 طی 10 سال جمعا مبلغ 63.765.505.080 ریال بابت هزینه‌های حق الزحمه حقوقی، حق الزحمه مشاورین، حق الزحمه حسابرسی، حق الزحمه خدمات آگهی و خرید کتب و نشریات، حق عضویت و اشتراک پذیرایی و چنین پیشکسوتان، جشن‌ها و مراسم و اعانات، حق الزحمه کارکنان قراردادی و سایر هزینه اداری و تشکیلاتی به شرح جدول پیوست شماره 23 سالانه در حساب هزینه‌های باشگاه منظور شده است.

جرائم (ملی و بین المللی)

طبق اوراق ارائه شده از سوی مسئولین این باشگاه و اسناد حسابداری در دسترس کل جرائم و هزینه‌های دادرسی در دوره مورد تحقیق و تفحص (1387 - 1396) بالغ بر 35.496.056.399 ریال متشکل از اقلام زیر است:

1- هزینه جرائم

2- 15.805.295.762 ریال

هزینه دادرسی

19.690.760.637 ریال

35.496.056.399 ریال

مشروح این موارد در پیوست 24 گزارش ذکر شده است.

ایجاد و تحمل اینگونه هزینه‌ها عموما ناشی از موارد زیر است:

1- عدم استمرار و تات و بقای مدیریت

2 ابهام در وجود گرایش‌های سیاسی و حزبی در نحوه انتصاب افراد

3- نبود طرح و برنامه منظم میان مدت و با بلند مدت جهت انجام و گردش امور باشگاه با توجه به محدودیت‌های منابع

4- به کارگیری افراد غیر متخصص در ورزش مورد نظر

طی دوره تحقیق و تفحص باشگاه اقدام به عقد قراردادهای متعدد با بازیکنان، مربیان و سرمربیان و دستیاران خارجی کرده که در موارد متعددی و بنا به دلایل مختلف منجر به شکایت این افراد نزد کنفدراسیون فوتبال اسیا AFC) و یا مراجع ذیصلاح داخلی شده و نهایتا منجر به صدور آرا به نفع شاکیان و تحمیل جرائم و هزینه‌های سنگین به باشگاه گردیده است.

از آنجا که تا تاریخ تهیه گزارشی تحقیق و تفحص، گزارش جامعی از فرایند منتهی به نحوه ایجاد شکایات و پرداخت اینگونه هزینه‌ها و جوانم، ایجاد آن، قصور یا کوتاهی متولیان امور و وجود لابی گری در اختیار هیات قرار نگرفته است، به بعضی از اسناد و مدارک و قراردادهای منعقده در این گزارش اشاره شده است این موارد شامل قرارداد آقای مانوئل خوزه خسوس سیلوانا (ایرادات و ابهامات فراوان در قرارداد مانند پرداخت 1.165.361 یورو برای 5.5 ماه حضور یا مسئولیت آقای رویانیان)، قرارداد فرناندو گابریل وگاد و ای برو ابی کفایتی و سوء مدیریت در عقد قرارداد و احتمال وجود لابی گری و نهایتا محکومیت 93 هزار دلاری باشگاه)، قرارداد آقای محمدرضا خلعتبری (ارسال عمدی مدارک و اطلاعات استاد به فدراسیون فوتبال آسیا، سوء مدیریت در عقد قرارداد و عمل به مفاد آن، نقل و انتقال بازیکن در مهلت غیر قانونی و نهایتا محکومیت باشگاه به جریمه 53 هزار فرانکی)

بررسی‌های به عمل آمده نشان می‌دهد ولی دوره مربوط به تحقیق و تفحص از باشگاه مذکور، برای قرارداد حداقل 14 نفر از بازیکنان و کادر فنی خارجی، مبالغ قابل توجهی بابت جرائم مختلف به باشگاه تحمیل شده است. که نمونه بارز آن مربوط به آقای مانوئل ژوزه سرمربی پرتغالی پرسپولیس است که برای عدم انجام تعهدات در حالی که مدت حضور ایشان فقط 5 ماه بوده است، کل مبلغ قرارداد را به اضافه جرائم اعلام شده توسط فیفا، دریافت کرده است و یا برای قرارداد 3 نفر از بازیکنان دیگر مربوط به فصل 91 - 92 به اسامی اسکار ادواردو، فلیبه حوزه و لوتیر پدرو جمعا 38.776.774 یورو معادل 18.581.212.325 ریال پرداخت شده است. مشروح این موارد در پیوست شماره 25 گزارش ذکر شده است.

بودجه و انحراف از آن

مشروح گزارش منابع و مصارف بودجه‌ای باشگاه پرسپولیس و میزان انحراف از آن از سال 1391 تا سال 1395 در جدول پیوست شماره 26 درج شده است بیشترین میزان انحراف از بودجه در سال 1392 اتفاق افتاده است که برای درآمدها 89 درصد و برای مصارف 141 درصد انحراف وجود داشته است. لازم به ذکر است باشگاه هیچ‌گونه اطلاعاتی برای ارقام بودجه‌ای سال 1396 به هیات ارائه نکرده است.

وضعیت مالیاتی

بر اساس برگ‌های قطعی صادره، شرکت پرسپولیس از سال 1385 تا خرداد 1396 مبلغ 1.032 میلیارد ریال بدهی مالیاتی در حوزه‌های عملکرد، حقوق، تکلیفی و ارزش افزوده دارد. مشروح صورتحساب‌ها و تفکیک سرفصل‌های مالیاتی باشگاه پرسپولیس در پیوست شماره 27 درج شده است.

سایر موارد و موضوعات حائز اهمیت

هیئت تحقیق و تفحص در خصوص موارد ذیل به طور مشروح اظهار نظر کرده است وضعیت حساب آقایان حسین هدایتی، محمد رویانیان، سید حمید رضا سیاسی و علی پروین و موضوع سرمایه گذاری در بانک تات این موارد در پیوست شماره 28 ذکر شده است.

همچنین موضوع «نتایج اقدامات باشگاه پرسپولیس در موضوع برقراری و راه اندازی سامانه هواداری و خدمات مربوط به این حوزه در قالب قراردادهای منعقده با دیگران» مورد بررسی قرار گرفته است. مشروح این موضوع در پیوست شماره 29 ذکر شده است، لکن به طور خلاصه این موارد قابل ذکر است

امضاءکنندگان طرف دوم قرارداد باشگاه و شرکت داتام (شهاب جوانمردی و محمد حسینی فرداد) همان افرادی هستند که در قرارداد نمایندگی انحصاری پذیرش تبلیغات محیلی فوتبال کشور و شرکت فناوری اطلاعات پاسارگاد آریان (فناپ) به عنوان مدیرعامل و عضو هیات مدیره این شرکت قرارداد را امضاء کرده‌اند، ضمنا نمایندگی انحصاری پذیرش تبلیغات محیطی فوتبال فاقد کد شناسایی و اقتصادی و کلا بصورت بی‌هویت مورد پذیرش قرار گرفته است. همچنین نحوه انتصاب این شرکت‌ها و چگونگی فرایند منتج به عقد قراردادهای اشاره‌شده نیز برای هیات مشخص نیست.

بخش دوم بررسی عملکرد باشگاه استقلال

* معرفی

شرکت فرهنگی ورزشی استقلال در تاریخ 1369/10/8 تحت شماره 4540 و با شناسه ملی 1100248101 اداره ثبت شرکت و مؤسسات غیر تجاری ثبت گردید.

سرمایه شرکت در تیرماه 1387 براساس تصمیم مجمع عمومی فوق العاده از 1.000.000 ریال به 100.000.000 ریال افزایش یافت و ماهیت حقوقی شرکت از مؤسسه یا شرکت سهامی خاص تغییر یافت.

اساسنامه جدید شرکت با 58 ماده و 11 تبصره تصویب و جایگزین اساسنامه قبلی گردید.

استقلال نیز با توجه به تعلق سهام خود به وزارت ورزش و جوانان در زمره شرکت‌های دولتی قرار گرفته و رعایت قانون محاسبات عمومی کشور و سایر مقررات موضوعه در این شرکت الزامی خواهد بود آخرین وضعیت در ترکیب هیئت مدیره شرکت بر اساس صورتجلسه مجمع عمومی عادی بطور فوق العاده مورخ 1397/11/7 و جلسه مورخ 1397/11/8 به قرار زیر است:

آقایان احمد سعادتمند (رئیس هیئت مدیره)، آقای میرشاد ماجدی (عضو هیئت مدیره) کامران منزوی (عضو هیئت مدیره)، اسماعیل خلیل زاده (نایب رئیس هیئت مدیره) آقای امیرحسین فتحی (مدیر عامل)

لازم به توضیح است آقای احمد سعادتمند در زمان تصدی ریاست هیئت مدیره باشگاه استقلال، همزمان کارمند وزارت ورزش و جوانان بوده که در خردادماه 1398 استعفا داده‌اند، لیکن قبول استعفا و انتصاب فرد جایگزین تاکنون مشخص نشده است. بدیهی است هرگونه پرداخت‌های صورت گرفته به ایشان بابت حقوق و مزایا در قبل شغل دوم (هیئت مدیره) می بایت مسترد شود.

* منابع

جمع منابع درآمدی طی سنوات 1387 لغایت 1397 به موجب اسناد مندرج در سیستم حسابداری و صورتهای مالی به میزان 1.931.696 میلیون ریال است (که مشروح آن ذیل 11 ردیف در پیوست شماره 30 ذکر شده است)

* تبلیغات (اسپانسر)

درآمد حاصل از تبلیغات برای باشگاه استقلال طی 10 سال مالی 1387 تا 1397 مجموعا 1.149.588 میلیون ریال بوده است. (پیوست 31 و 32)

لازم به توضیح است ارقام مندرج در جدول فوق با گزارش‌های دریافتی قبلی از امور مالی بابت بدهی شرکت‌های اسپانسری متفاوت بوده است. به عنوان مثال بدهی شرکت امین سیما کیش ابتدا مبلغ حدود 706.287 میلیون ریال (که به تایید امور حقوقی نیز رسیده) اعلام شده است لیکن در این جدول مبلغ 54.833 میلیون ریال درج شده است، لذا اظهارنظر در مورد صحت و سقم آنها میسر نیست. همچنین در تمام سنوات عملکرد، اطلاعات درآمدها اعم از وجوه حاصله ارزی و ریالی از محل قراردادهای اسپانسری بطور کامل در اسناد و صورتهای مالی باشگاه منعکس نشده و اغلب دریافتی‌ها به‌صورت تهاتری خارج از سیستم مالی به مصرف رسیده است. مشروح ایرادات حقوقی قراردادها در پیوست شماره 33 ذکر شده است و به مرجع ذی صلاح ارسال خواهد شد.

* سازمان لیگ (بابت برگزاری مسابقات داخلی)

درآمد حاصل از برگزاری مسابقات داخلی برای باشگاه استقلال طی 10 سال مالی 1387 تا 1397 مجموعا 115.469 میلیون ریال بوده است (پیوست 33)

مطابق صورتحساب‌های سازمان لیگ 2‌% از سرجمع کلیه قراردادهای بازیکنان بابت حق عضویت در فدراسیون فوتبال از محل درآمد باشگاه استقلال کسر می‌شود و به حساب سازمان لیگ منظور می‌شود که مستند قانونی در این ارتباط ارائه نگردید و هیأت مدیره باشگاه در بند (2) جلسه شماره (31) مورخ 1393/12/25 مصوب نمود اسناد ارائه شده توسط سازمان لیگ توسط ذی‌حسابی ثبت و به هزینه قطعی منظور و اعمال حساب گردد.

* فروش بلیت

درآمد حاصل از فروش بلیت سرای باشگاه استقلال طی 10 سال مالی 1387 تا 1397 مجموعا 152.054 میلیون ریال بوده است. (پیوست 33) کلیه اسناد صادره سال‌های 1392 و 1391 و بخشی از اسناد سال 1393 فاقد تأیید و امضای مسئولان است.

* درآمد حاصل از برگزاری مسابقات جام باشگاه‌های آسیا

درآمد حاصل از برگزاری مسابقات جام باشگاه‌های آسیا برای باشگاه استقلال طی 10 سال مالی 1387 تا 1397 مجموعا 49، 046 میلیون ریال بوده است. (پیوست 34)

* سایر کمک‌ها

درآمد حاصل از سایر کمک‌ها برای باشگاه استقلال طی 10 سال مالی 1387 تا 1397 مجموعا 23.330 میلیون ریال بوده است برابر مسند شماره 791 مورخ 1392/2/31 مبلغ سه میلیارد ریال دریافتی از شهرداری مرکز در سرفصل حساب درآمد و در مقابل موجودی نقد و بانک به ثبت رسیده که حاکی از عدم رعایت مقررات به وصول و ایصال درآمدهای شرکت دولتی است. (پیوست 35)

* کمک‌های وزارت ورزش و جوانان و سازمان تربیت بدنی

عملکرد باشگاه استقلال در مصرف کمک 360.305 میلیون ریالی وزارت ورزش و جوانان به شرکت فرهنگی ورزشی استقلال در طول برنامه پنجم توسعه قابل توجه بوده و برخلاف تبصره ذیل ماده (13) قانون برنامه پنجم توسعه به‌جای حمایت از ورزش پایه، به‌طور غیر مجاز صرف ورزش حرفه‌ای شده است.

* سایر منابع درآمدی

درآمد حاصل از سایر کمک‌ها برای باشگاه استقلال طی 10 سال مالی 1387 تا 1397 مجموعه 16.393 میلیون ریال بوده است. (پیوست 36)

* فروش بازیکن

درآمد حاصل از فروش بازیکن برای باشگاه استقلال طی 10 سال مالی 1387 تا 1397 به شرح جدول پیوست شماره 37 و مجموعا 7.762 میلیون ریال بوده است.

* فهرست درآمدهای ارزی و فروش بازیکنان

درآمد حاصل از فروش بازیگر برای باشگاه استقلال مطابق بررسی‌های هیئت، مجموعا 2.798.636 دلار بوده است. تفکیک این موارد به شرح جدول پیوست شماره 38 ذکر شده است.

* حق پخش تلویزیونی

درآمد حاصل از حق بخش تلویزیونی برای باشگاه استقلال طی 10 سال مالی 1387 تا 1397 مجموعا 10.149 میلیون ریال بوده است. (پیوست 39)

* درآمد فروش تسعیر ارز

درآمد حاصل از فروش تسعیر ارز برای باشگاه استقلال طی 10 سال مالی 1387 تا 1397 مجموعا 51.024 میلیون ریال بوده است. (پیوست 40) موارد عدم رعایت مقررات و شئونات قانونی در این کسب درآمد به تفصیل در گزارش هیأت اشاره شده است که به مراجع ذیصلاح ارسال خواهد شد.

* درآمدهای متفرقه

مجموع درآمدهای متفرقه برای باشگاه استقلال طی 10 سال مالی 1387 تا 1397 مبلغ 33.698 میلیون ریال بوده است. (پیوست 41)

مدیریت باشگاه استقلال از ابتدا تاکنون به عنوان یک شرکت دولتی از بابت اقدامات حقوقی و دفاع از منافع مالی و اجتماعی خود اقدام مؤثری نداشته و تابه‌حال به عناوین مختلف از جمله عدم ثبت مراحل قانونی و نتوانسته جهت وصول مطالبات خود در مراجع قضایی به نمایندگی از شرکت، خواسته‌های خود را محقق نماید. ازجمله این موارد عدم پیگیری مربوط به شرکت‌های اسپانسری است به‌طور نمونه قرارداد شماره 14/14833/1 مورخ 1394/7/20 با شرکت «نگاه پردازان امین سیما کیش» می‌باشد. شرکت موصوف متعهد به پرداخت مبلغ 520.000.000.000 ریال طی 2 سال به باشگاه بوده که بنا به گزارش‌های موجود مبلغ 287.705.740.000 ریال از مبلغ قرارداد توسط شرکت مذکور پرداخت نشده است و لاشه چک‌ها بابت بدهی در امور مالی باشگاه موجود بوده و جهت وصول آن اقدام نشده است. (شرح تخلفات این موضوع برای ارجاع به مرجع ذی‌صلاح در پیوست شماره 42 ذکر شده است.)

* مصارف

کل مصارف باشگاه استقلال طی 10 سال مالی از 1387 تا 1397 به شرح جدول پیوست شماره 43 و طی 15 ردیف مجموعا به مبلغ 2.351.336 میلیون ریال در صورتحساب‌های مالی درج شده است.

* قرارداد منعقده با بازیکنان و کادر فنی

کل هزینه قرارداد منعقده با بازیکنان و کادر فنی به شرح جدول پیوست شماره 44 طی 10 سال، جمعا مبلغ 1.631.848 میلیون ریال است.

مشروح موارد قابل اهمیت و توجه برای مراجع قضایی و اداری در گزارش هیئت تحقیق و تفحص ذکر شده است که اهم ایرادات به شرح ذیل است:

- عدم حواله مبلغ قرارداد برای یک بازیکن خارجی و در نتیجه افزایش هزینه‌های باشگاه از طریق اسپانسر

- پرداخت مبالغی به بازیکنان خارج از مفاد قراردادها (مانند هزینه اجاره خانه آقای روزبه چشمی و آقای مهدی قائدی با پرداخت مبلغ مازاد قرارداد به آقای امید ابراهیمی)

- عدم تصویب برخی پرداخت‌ها در مجمع عمومی

- پرداخت ارزی به جای پرداخت ریالی به برخی بازیکنان نظیر آقای پژمان منتظری

همچنین در گزارش هیئت مفصلا به موارد مهم، مبالغ و مفاد قرارداد و همچنین موارد خلاق توجیهات منطقی با عدم رعایت مقررات قانونی با آقای وینفرد آنتوان شفر سرمربی باشگاه اشاره شده است.

* لوازم ورزشی

کل هزینه لوازم ورزشی به شرح جدول پیوست شماره 45 طی 10 سال، جمعا مبلغ 75.978 میلیون ریال است.

* اجاره زمین

کل هزینه لوازم ورزشی به شرح جدول پیوست شماره 46 طی 10 سال، جمعا مبلغ 920,303 میلیون ریال است.

* سازمان لیگ

- برگزاری بازی‌ها

کل هزینه برای برگزاری بازی‌ها به شرح جدول پیوست شماره 47 طی 10 سال، جمعا مبلغ 640.109 میلیون ریال است.

* سفر خارجی

کل هزینه برای برگزاری سفرهای خارجی به شرح جدول پیوست شماره 48 طی 10 سال، جمعا مبلغ 76.642 میلیون ریال است.

* پاداش کادر فنی

کل هزینه برای پاداش کادر فنی به شرح جدول پیوست شماره 49 طی 10 سال، جمعا مبلغ 34.344 میلیون ریال است.

بر اساس بررسی‌های به عمل آمده، در سال مالی منتهی به 1396/4/31 از مجموع پاداش‌های پرداخت شده، بالغ بر 2 میلیارد و 428 میلیون ریال پاداش به بازیکنان پرداخت شده که در مفاد قراردادها منظور نشده و در تعهدات باشگاه نیز نبوده است.

* سفر داخلی

کل هزینه برای برگزاری سفرهای داخلی به شرح جدول پیوست شماره 50 طی 10 سال، جمعا مبلغ 34.503 میلیون ریال است.

* حقوق پرسنل عملیاتی

کل هزینه برای پرداخت حقوق پرسنل عملیاتی (پیوست شماره 51) طی 10 سال، جمعا مبلغ 23.215 میلیون ریال است.

* هتل

- بازی‌های خانگی

کل هزینه برای برگزاری بازی‌های خانگی و هتل به شرح جدول پیوست شماره 52 طی 10 سال، جمعا مبلغ 20.499 میلیون ریال است.

* اقامت بازیکنان خارجی

کل هزینه برای اقامت بازیکنان خارجی به شرح جدول پیوست شماره 53 طی 10 سال، جمعا مبلغ 25.018 میلیون ریال است.

* دارو و درمان

کل هزینه برای دارو و درمان به شرح جدول پیوست شماره 54 طی 10 سال، جمعا مبلغ 10.882 میلیون ریال است.

* میزبانی جام باشگاه‌های آسیا

کل هزینه برای میزبانی جام باشگاه‌های آسیا به شرح جدول پیوست شماره 55 طی 10 سال، جمعا مبلغ 25.051 میلیون ریال است.

* جرائم فدراسیون

کل هزینه برای پرداخت جرائم فدراسیون به شرح جدول پیوست شماره 56 طی 10 سال، جمعا مبلغ 658 میلیون ریال است.

* سایر

کل مبلغ برای پرداخت سایر هزینه‌ها به شرح جدول پیوست شماره 57 طی 10 سال، جمعا 103.114 میلیون ریال است.

* هزینه‌های اداری و عمومی تشکیلاتی کل مبلغ برای پرداخت هزینه‌های اداری و عمومی تشکیلاتی به شرح جدول پیوست شماره 58 طی 10 سال، جمعا 133.148 میلیون ریال است.

* اهم موارد تخلفات در بررسی صورتحساب‌ها و قراردادها

هیأت تحقیق و تفحص در گزارش خود، مجموعا به 20 مورد از موارد تخلف و عدم رعایت قوانین و مقررات که با بررسی صورتحساب‌ها و اسناد باشگاه کشف کرده است، اشاره می‌کند اهم عناوین این موارد (که مشروح آنها به مراجع ذیصلاح ارسال خواهد شد) به شرح ذیل است:

- عدم شناسایی و ثبت هزینه‌ها و درآمدها در زمان تحقیق، عدم ارائه نحوه انتخاب

- عدم ارائه گزارش و زمان کارکرد افراد به‌کارگیری شده در باشگاه

- محاسبه استهلاک برای اموالی که وجود خارجی ندارند یا از لیست اموال باشگاه خارج شده‌اند

- اهداء هدیه و پاداش به اعضای غیر موظف هیئت مدیره باشگاه خلاف ماده 134 اصلاحیه قانون تجارت

- پرداخت مازاد به برخی افراد خاص مانند دبیر هیأت مدیره باشگاه

- پرداخت حق جلسه به اعضای موظف و غیر موظف هیأت مدیره باشگاه بدون تصویب در مجمع عمومی

- عدم رعایت شئونات و مقررات قانونی در قرارداد با پوشاک کنزو

- مفقود شدن اسباب و وسایلی که برای محل اسکان بازیکنان خارجی باشگاه خریداری شده است ضمن احتساب هزینه استهلاک برای این وسایل در صورتحساب‌های مالی

- عدم انجام انبارگردانی برای مواد و کالاهای در اختیار باشگاه

- فقدان آیین‌نامه اداری و استخدامی و آیین‌نامه پاداش به بازیکنان و کادر فنی برای باشگاه استقلال

- عدم رعایت مفاد قرارداد با شرکت امین سیما کیش

- عدم پیگیری لازم برای شناسایی سود متعلق به باشگاه از محل فروش‌های داخلی و خارجی تولیدات محصولات اهدایی شرکت تأمین‌کننده لباس

- عدم تعیین وضعیت مالکیت ساختمان دفتر مرکزی شرکت و عدم منظور نمودن هزینه‌ای به عنوان اجاره در حساب‌ها

* جرائم ملی و بین‌المللی

مشروح ارقام برای جرائم به تفکیک عنوان و سال مالی در جدول پیوست شماره 59 ذکر شده است. علی‌ای حال سوء مدیریت در تنظیم قراردادها و عدم پرداخت به موقع جرائم، سبب ورود هزینه‌های هنگفت به باشگاه شده است.

* بودجه و انحراف آن

مشروح گزارش منابع و مصارف بودجه‌ای باشگاه استقلال و میزان انحراف از آن از سال 1390 تا سال 1396 در جدول پیوست شماره 60 درج شده است. بیشترین میزان انحراف از بودجه در سال 1391 اتفاق افتاده است که برای درآمدها 361 درصد و برای مصارف 398 درصد انحراف وجود داشته است.

* بدهی مالیاتی

صورت وضعیت کلی مالیات شرکت استقلال منتهی به سال مالی 1396/4/31 در جدول پیوست شماره 61 درج شده است. لازم به ذکر است سال مالی 1395 تسویه حساب شده است و سال مالی 1396 مالیات حقوق و عملکرد و تکلیفی و ماده 169 در دست بررسی است. در ضمن به کلیه بدهی‌های مالیاتی اعتراض شده و در دست رسیدگی است.

* سایر موارد در عدم رعایت مقررات و قوانین

گزارش هیئت به‌طور مشروح به بیان موارد عدم رعایت قوانین، مقررات و شئونات قانونی می‌پردازد اهم عناوین این موارد به شرح ذیل است:

- عدم رعایت مفاد ماده 39 و 40 قانون محاسبات عمومی کشور

- عدم رعایت مفاد ماده 3 و 40 قانون الحاق قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت 2

- بند ب تبصره 20 قانون بودجه سال 1396 کل کشور

- بند ب ماده 17 قانون برنامه ششم توسعه

- عدم رعایت مفاد ماده 35 قانون محاسبات عمومی کشور

- عدم رعایت مفاد تبصره 40 قانون محاسبات عمومی کشور در خصوص تأیید روش‌های اجرایی وصول درآمدهای باشگاه استقلال توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی

- عدم رعایت مفاد ماده 65 قانون محاسبات عمومی کشور در خصوص انجام پرداخت‌های باشگاه استقلال از طریق حساب‌های بانکی مجاز

- عدم رعایت بند ب ماده 3 تبصره 1 قانون ارتقای سلامت اداری و مقابله با فساد در خصوص ثبت قرارداد اسپانسری در پایگاه اطلاعات قراردادها

- عدم رعایت مفاد قانون برگزاری مناقصات و آیین‌نامه معاملاتی دولتی

- عدم رعایت مفاد ماده 8 و تبصره 1 قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور در خصوص ممنوعیت پرداخت بابت حق سرانه بیمه تکمیلی افراد بیمه شده

- عدم رعایت مفاد ماده 14 قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور در خصوص انجام عملیات و معاملات ارزی از طریق افتتاح حساب‌های ارزی در بانک‌های داخل و خارج کشور

* موارد عدم رعایت الزامات قانونی مقرر در اصلاحیه قانون تجارت و مفاد اساسنامه توسط شرکت فرهنگی ورزشی باشگاه استقلال

- ترکیب اعضای مجمع عمومی شرکت فرهنگی ورزشی استقلال به عنوان یک شرکت دولتی به رغم تبصره 72 قانون بودجه اصلاحی سال 1352 و قانون اصلاح تبصره مذکور رعایت نشده و تمامی تصمیمات ازجمله انتخاب اعضای هیأت مدیره فعلی شرکت با نظر وزیر ورزش و جوانان است.

- اساسنامه شرکت بر اساس اصل 85 قانون اساسی باید به تصویب هیأت وزیران برسد اما در تاریخ 1387/4/8 به تصویب مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت رسیده است و ایراداتی در اساسنامه مورد اشاره وجود دارد.

- آقای شاهرخ سبک‌دست نودهی در سال‌های 1393 و 1394 عضو هیأت مدیره شرکت فرهنگی ورزشی باشگاه استقلال بوده و همزمان به‌عنوان سهامدار و مدیرعامل و عضو هیأت مدیره شرکت تحقیقاتی مهندسی توسعه صنایع نوین نیز مشغول به کار است. مطابق با مفاد قانون تجارت اصل بر ممنوعیت معامله مدیران با شرکت است. در فصل فوتبالی سال 1394-1393 طی قرارداد اسپانسری به شماره 001-93 مورخ 1393/2/30 باشگاه استقلال با شرکت تحقیقاتی مهندسی توسعه صنایع نوین منعقد می‌کند و طبق متمم قرارداد مذکور به شماره 3929/94 مورخ 1393/12/27 به مدت 3 فصل فوتبالی بعد از قرارداد اولیه برند باشگاه به شرکت تحقیقاتی مهندسی توسعه صنایع نوین واگذار می‌شود که آقای شاهرخ سبک‌دست نودهی به نمایندگی و به عنوان قائم‌مقام مدیرعامل و نایب‌رئیس هیأت مدیره شرکت مذکور قرارداد مورد اشاره را امضاء می‌کند و در جلسه ششم هیئت مدیره شرکت فرهنگی ورزشی باشگاه استقلال مورخ 1394/5/4 به عنوان عضو هیأت مدیره باشگاه استقلال نیز مداخله و اعلام رأی می‌کند. بنابراین با استناد به مواد 129 و 130 اصلاحیه قانون تجارت قانون منع مداخله کارکنان دولت در معاملات دولتی و تبصره 4 ماده واحده قانون ممنوعیت تصدی بیش از یک شغل تخلف محسوب می‌شود و بر اساس تبصره دائمی قانون بودجه اصلاحی سال 1392 و قانون بودجه سال 1393 کل کشور و اصلاحیه بعدی آن، نمایندگی سهام دولت در شرکت‌های دولتی به عهده 3 تن از وزرای کابینه و رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور است. لذا این قرارداد می‌بایست به تصویب و تنقید مجمع عمومی شرکت فرهنگی ورزشی باشگاه استقلال برسد که این امر انجام نگرفته است.

* مصوبات خلاف قوانین و مقررات توسط هیأت مدیره شرکت فرهنگی ورزشی باشگاه استقلال

هیئت در گزارش خود به 20 مورد مصوبات خلاف قوانین و مقررات توسط هیأت مدیره اشاره می‌کند که اهم آنها به شرح ذیل است:

- هیأت مدیره باشگاه استقلال در مورخ 1393/5/12 مصوب نمود به دلیل بسته شدن حساب باشگاه و اضطرار در پرداخت هزینه‌ها و مطالبات اشخاص حقیقی و حقوقی از باشگاه، در راستای قرارداد اسپانسری مبلغ 13.500 میلیون ریال درآمد باشگاه به‌طور مستقیم توسط اسپانسر به طلبکاران و بازیکنان پرداخت گردد. همچنین تا رفع بازگشایی مجدد حساب باشگاه هیئت مدیره با پرداخت مستقیم توسط اسپانسرها به شکل فوق موافقت نموده است.

- بنا به درخواست شرکت فرهنگی ورزشی استقلال در سال 1391، نمایندگی بیمه با کد نمایندگی «0116» مجوز پروانه نمایندگی رسمی بیمه شرکت خدمات بیمه‌ای استقلال (آسیا) در تاریخ 1391/8/7 به شماره ثبت 121714 در شهر تهران صادر شده که این قرارداد در چندین نوبت زماندار تمدید شده است که بعد از چندین سال فعالیت هیئت مدیره باشگاه استقلال در مورخ 1396/5/10 مصوب نمود با توجه به بدهی‌های شرکت نمایندگی بیمه استقلال سهامی خاص (که 100 % سهام آن متعلق به باشگاه فرهنگی ورزشی استقلال است) و عدم تعیین تکلیف و توقیف ملک مسکونی بابت بدهی‌های باشگاه، نسبت به انحلال شرکت اقدام و بدهی‌های بیمه‌ای و مالیانی پرداخت و از طریق وزارت ورزش و جوانان نسبت به نیت روزنامه رسمی و انحلال رسمی آن اقدام گردد که شرکت بیمه استقلال به دلیل بدهی‌های شرکت مذکور به وزارت امور اقتصادی و دارایی بابت مالیات و حق بیمه سازمان تأمین اجتماعی، شهرداری بابت عوارض و از دست دادن مشتریان ثابت بیمه و عدم شفافیت مالی و گزارش حسابرسی سالانه بیمه استقلال، منحل شد که موجب تحمیل ضرر و زیان و پرداخت بدهی‌های بیمه استقلال به شرکت فرهنگی ورزشی استقلال شده است.

- در مصوبه مورخ 1393/2/29 هیأت مدیره شرکت فرهنگی ورزشی استقلال عنوان شده از «60 درصد هزینه تأمین شده توسط اسپانسر به تیم بزرگسالان تعلق می‌گیرد که شامل هزینه‌های قراردادهای مرتبط با به‌کارگیری سرمربی کادر فنی، کادر پزشکی، تدارکات و بازیکنان تیم می‌باشد»، همچنین در بند (4) همین جلسه مصوب می‌گردد: «40 درصد هزینه تأمین شده توسط اسپانسر به دیگر امور از جمله تسویه برخی بدهی‌های گذشته و هزینه‌های جاری باشگاه استقلال تعلق می‌گیرد.» اکثر پرداخت‌های این باشگاه با استناد به این دو بند از مصوبه هیأت مدیره باشگاه استقلال انجام شده است.

- هیأت مدیره استقلال در جلسه 1395/6/15 مصوب نمود کلیه قراردادها و عقود باید قبل از امضای مدیرعامل به تأیید و پاراف کمیته حقوقی برسد و پس از پاراف و تأیید کمیته حقوقی پس از طی مراحل قانونی مطابق اساسنامه و مصوبات هیأت مدیره توسط مدیرعامل و صاحبان امضاء مجاز طبق مفاد اساسنامه امضاء و مهر گردد که این امر در خصوص اکثر قراردادها و عقود در باشگاه استقلال رعایت نمی‌شود و کمیته حقوقی باشگاه در آنها هیچ‌گونه نظارتی ندارد.

- در جلسه مورخ 1395/7/27 هیأت مدیره باشگاه استقلال مصوب شده است حق جلسات هیأت مدیره باشگاه طبق دستور وزیر ورزش و جوانان و یا نامه آقای سجادی معاون وزیر ورزش و جوانان انجام گیرد که این مصوبه مغایر با ماده 134 اصلاحیه قانون تجارت است.

- به دلیل عدم استقرار سیستم کنترل‌های داخلی مناسب، شرکت دارای ضعف‌های عدیده‌ای است که به عنوان نمونه می‌توان از عدم تفکیک مناسب وظایف کارکنان، ارسال به موقع اسناد و مدارک از سوی واحدهای مختلف جهت صدور اسناد حسابداری و ثبت در دفاتر، عدم امضاء اسناد حسابداری صادره در سنوات (1387 لغایت 1392) از سوی مسئولان مربوطه (اعم از صادرکننده و مسئول مالی و مدیریت)، عدم ابطال مدارک پیوست اسناد حسابداری، عدم بایگانی مناسب اسناد و مدارک متعلق به شرکت (به‌گونه‌ای که مصوبات هیئت مدیره و مجامع عمومی مربوط به دوره تصدی هیئت مدیره قبلی در محل شرکت موجود نیست.)

- در صورت‌های مالی منتهی به 1397/4/31 مبلغ 23، 930 میلیون ریال از اسناد تضمینی شرکت نزد دیگران مربوط به قراردادهایی است که موضوع آن‌ها خاتمه یافته لیکن نسبت به بازپس‌گیری تضامین فوق اقدامی صورت نپذیرفته است.

* دارایی‌های جاری و بدهی‌های جاری

جدول پیوست شماره 62 به‌طور مشروح وضعیت دارایی‌ها و بدهی‌های جاری باشگاه را ذکر می‌کند. علی‌ایحال توجه به نکات ذیل، حائز اهمیت است:

- رعایت استانداردهای حسابداری مبنی بر افشای مناسب اطلاعات و ارائه صحیح در خصوص تفکیک دریافتنی‌ها و پرداختنی‌های تجاری و غیرتجاری پیش دریافت‌ها صورت نپذیرفته است.

- در سال مالی 1396 تائیدیه مبلغ 43 میلیارد ریال از دریافتنی‌های تجاری و غیرتجاری و مبلغ 169 میلیارد ریال از پرداختنی‌های تجاری و غیرتجاری آن واصل نشده است.

- دارائی‌های جاری در مقایسه با بدهی‌های جاری سالانه از رشد منفی برخوردار بوده و نشان‌دهنده عدم توان شرکت در تأمین و پرداخت بدهی‌ها در شرایط بحرانی است.

- سرفصل دریافتنی‌های تجاری و غیرتجاری مبلغ 7.35 میلیارد ریال و سرفصل پرداختنی‌های تجاری و غیرتجاری بالغ بر مبلغ 5.260 میلیارد ریال، اقلام راکد سنواتی است.

- حساب‌های دریافتنی در مقایسه با حساب‌های پرداختی با کاهش روبرو است و موجودی نقد و بانک نیز پاسخگوی آن نیست. اطلاعات مربوط به بدهکاران از جمله ثبت بدهی بازیکنان با اصل واقعیت در حسابداری همراه نیست.

* بدهکاران و بستانکاران

جدول پیوست شماره 63 به‌طور مشروح وضعیت بدهکاران و بستانکاران طی سنوات مالی منتهی به تیرماه 1390-1397 باشگاه را ذکر می‌کند. موارد مهم در این خصوص که مشروح آن در پیوست شماره 64 ذکر شده است، به شرح ذیل است:

- بدهکاری تولیدی مجید و آقای بیگلری به حساب مطالبات مشکوک الوصول انتقال یافته است. هویت آقای بیگلری و مکان نامبرده برای مسئولین فعلی شناخته شده نیست.

- سیستم کنترل‌های داخلی مناسب و کارآمد برای شناسایی و ثبت به موقع رویدادهای مالی و گردآوری اسناد و مدارک مربوط به بدهی‌ها و بدهی‌های احتمالی و مطالبات وجود ندارد.

- برابر گزارش دریافتی از مدیریت مالی، به هنگام تهیه گزارش، بدهی باشگاه به اشخاص حقیقی و حقوقی به تعداد 208 مورد در سرفصل حساب‌ها و اسناد پرداختنی اعم از بازیکنان، کادر فنی، و فدراسیون‌های ورزشی، همچنین بدهی‌های مالیاتی بازیکنان (تکلیفی) جمعا معادل 239.534 میلیون ریال شناسایی و به ثبت رسیده است که باشگاه نه‌تنها ذخیره‌ای برای آنها منظور ننموده بلکه به‌هیچ‌وجه توان تأدیه آنها را ندارد.

- حساب اسناد پرداختی مبلغ 136 میلیارد ریال آن به‌صورت راکد و سنواتی و فاقد مدارک و مستندات کافی است و اقدام موثری نسبت به تعیین تکلیف آنها صورت نپذیرفته است.

- تائیدیه به مبلغ 169 میلیارد ریال از اسناد پرداختنی ارائه نگردیده است.

- صورت تطبیق پرداخت‌ها یا سازمان لیگ و ضوابط فی‌مابین ارائه نشده است.

- فردی به نام آقای سیامکی در زمان تصدی آقای فتح‌اله‌زاده از طریق اسپانسر مبلغ 10 میلیارد ریال به حساب باشگاه به عنوان کمک واریز می‌کند، اما بعد از آن مدعی می‌شود که مبلغ 2 میلیارد ریال از وجه واریزی را به عنوان «کمک» پرداخت کرده است و از طریق آقای فتح‌اله زاده خواستار استرداد هشت میلیارد ریال باقی‌مانده می‌شود و با طرح شکایت، مرجع قضایی برای مبلغ نه میلیارد ریال حکم صادر می‌کند که تاکنون به دلیل عدم تأمین هزینه دادرسی اقدامی از سوی باشگاه صورت نپذیرفته است.

* اهم نکات مرتبط با صورت‌های مالی (ترازنامه، سود و زیان، تعدیلات سنواتی، حساب‌های بانکی)

- حقوق صاحبان سهام دارای زیان انباشته با رشد صعودی سالانه همراه است و دارائی‌ها و سرمایه در مقابل آن بسیار اندک است.

- طبق ترازنامه در پایان سال مالی 1396 بدهی‌های جاری شرکت بیش از 19.5 برابر دارایی‌های جاری است و زیان انباشته 16.08 برابر سرمایه آن است که مشمول ماده 141 اصلاحیه قانون تجارت است.

- برخی از عملیات‌های مالی خارج از سیستم انجام شده و به‌صورت تهاتری و بدون انعکاس آن در صورت‌های مالی است.

در سال 1378 سه قطعه زمین در کل به مساحت 36.400 مترمربع توسط اداره کل تربیت بدنی جهت احداث مجموعه ورزشی در اختیار شرکت قرار گرفته و تا پایان سال مالی 1396 مبلغ 10 میلیارد ریال به عنوان مخارج ساخت و تجهیزات آن در سرفصل دارایی‌های در دست تکمیل منظور شده لیکن بابت بهای زمین، ثبتی در حساب‌ها انجام نشده و بخشی از دارائی‌های ایجادی به بهره‌برداری رسیده است؛ لیکن بخشی از زمین‌های مذکور به تصرف شهربازی ارم درآمده و تأسیساتی در آن ایجاد شده که اقدامات شرکت منتهی به نتیجه نشده است.

- ساختمان دفتر مرکزی شرکت توسط فدراسیون فوتبال در اختیار شرکت قرار گرفته لیکن توافقنامه با مدارکی در این خصوص در دسترس نیست و اثرات مالی آن در صورت‌های مالی منعکس نشده است.

- در تنظیم قراردادها اطمینان از ثبت درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده طی سال به‌طورکلی امکان‌پذیر نیست و در مواردی بخشی از دریافت‌ها و پرداخت‌ها بابت درآمدها و هزینه و یا ایجاد دارایی از محل درآمدها، خارج از سیستم بانکی صورت پذیرفته است. (مانند دریافت و پرداخت‌ها و پرداخت به بازیکنان)

- حساب ارزی مشخصی برای باشگاه وجود ندارد و دریافت درآمد ارزی در صندوق نگهداری و معادل ریالی آن به نرخ دولتی در حساب‌ها بدون ضمائمی ثبت می‌شود. به دلیل عدم دسترسی به مدارک مورد لزوم، صحت عملیات مورد تردید است.

- از سال 1390 با توجه به بودجه تنظیمی با سازمان برنامه بودجه که به عنوان قانون بودجه کل کشور درج شده است، بودجه‌ای تنظیم نشده است و جهت تصویب به مجمع عمومی تاکنون ارائه نشده است.

بخش سوم

اهم موارد ساز و کار نظارتی و راهبری دو باشگاه و آئین‌نامه‌های اداری - مالی و ساز و کار تغییرات سازمانی و انتصابات ستادی دو باشگاه (مشروح این موارد در پیوست شماره 65 ذکر شده است)

- شرکت‌های ورزشی فرهنگی پیروزی و استقلال به عنوان شرکت دولتی قلمداد می‌گردند و دارای ردیف بودجه‌ای در قوانین بودجه سنواتی هستند.

- مطابق بند ع تبصره 3 قانون بودجه سال 1393، مقرر شد سهام باشگاه‌های ورزشی فرهنگی دولتی با رعایت قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی، از طریق مزایده واگذار شود که طی 4 نوبت مزایده توسط سازمان خصوصی‌سازی، به انجام نرسید و در سال 1394 نام دو باشگاه از فهرست شرکت‌های قابل واگذاری خارج شد.

- بررسی عملکرد دو باشگاه نشان می‌دهد قوانین و مقررات حاکم بر شرکت‌های دولتی توسط مدیران انتصابی رعایت نشده و بعضا موجبات عدم رعایت صرفه و صلاح دولت و تضییع حقوق آن را فراهم نموده است.

- وجود ایرادات در اساسنامه باشگاه استقلال در خصوص اختیارات هیئت مدیره مبنی بر تصویب ساختار سازمانی، انعقاد هرگونه قرارداد، تغییر، تبدیل، فسخ و اقاله آن در مورد اموال غیر منقول، رهن گذاردن اموال منقول و غیر منقول شرکت، تعیین صاحب امضاء مجاز و تصویب بودجه و اصلاحات آن و مغایر مقررات حاکم بر شرکت‌های دولتی است.

- آنچه واضح است تعدد انتخاب مدیران هر 2 باشگاه طی سال‌های مورد بررسی، فرصت هر گونه برنامه‌ریزی و رسیدن به اهداف بلندمدت را از هر 2 باشگاه ساقط نموده است و لازم است ساختار 2 باشگاه به‌گونه‌ای طرح‌ریزی گردد تا افرادی که به مدیریت باشگاه‌ها انتخاب می‌شوند، شایستگی‌های لازم را با توجه به معیارهایی که به صورت مدون از سوی وزارت ورزش و جوانان تعیین خواهد گردید داشته باشند.

- شرکت استقلال و پیروزی (پرسپولیس) فاقد واحد حسابرسی داخلی بوده و هیچ‌گونه نظارت و کنترل مؤثری در خصوص اجرای صحیح مصوبات هیأت مدیره طی سال انجام نمی‌گیرد.

بخش چهارم

پیشنهاد

- با توجه به آسیب‌ها و تبعات حاصل از عملکرد باشگاه‌داری دولتی که در گزارش حاضر به آن پرداخته شده، ضروری است تا وزارت ورزش و جوانان نسبت به واگذاری 2 باشگاه در زمره شرکت‌های مشمول اصل 44 قانون اساسی با نظر هیئت‌وزیران و سازمان خصوصی‌سازی تسریع بخشد که طبعا با استفاده از ظرفیت‌های موجود و اصلاح روش‌ها، درآمدزایی و سوددهی شرکت‌ها را در پی خواهد داشت.

- لازم است وزارت ورزش و جوانان در اسرع وقت اقدامات اجرایی در خصوص تدوین اساسنامه قانونی، تشکیل به موقع مجامع، تعیین صاحبان امضاء مجاز، تعیین حدود اختیارات مدیرعامل و ارائه موارد مذکور به اداره ثبت شرکت‌ها را فراهم آورد.

- شرکت‌ها ضمن شناسایی اشخاص حقیقی و حقوقی و استفاده‌کنندگان از نام و برند خود در سطح کشور اقدامات لازم را در جهت کسب درآمد مناسب به عمل آورده و از فرصت‌های موجود با حذف تدریجی واسطه‌ها اقدام نمایند.

- بودجه باشگاه‌ها با دقت و محاسبات دقیق‌تری تهیه و تصویب گردد و شرکت‌ها کلیه تعهدات خود را بر مبنای اعتبارات و درآمدهای واقعی تنظیم کنند.

- وزارت ورزش و جوانان با تنظیم دستورالعمل متناسب با شرایط روز و نگاه به روند منابع درآمدی باشگاه‌ها، نسبت به تهیه دستورالعمل مناسب برای تعیین حق‌الزحمه بازیکنان و کادر فنی در قالب قراردادی بی‌نقص اقدام نموده و از تنظیم قراردادها با آفرهای مضاعف که از یک موفقیت حاصل می‌شود اجتناب ورزند.

- شرکت‌ها ترتیبی اتخاذ نمایند تا از بازیکنان آموزش‌دیده شاخص در آکادمی و مدارس فوتبال خود به بهترین نحو استفاده نمایند و آنها را در اولویت اول به پیکره تیم اصلی هدایت و یا در صورت عدم جذب با برنامه‌ای مدون به سایر باشگاه‌های داخلی و یا خارجی ترانسفر و از محل آن کسب درآمد نمایند.

- چرخه مالی شرکت‌های دولتی در خصوص واریز درآمدها به حساب متمرکز وجوه درآمدی کاملا رعایت گردد.

- بر اساس استانداردهای حسابداری انجام تهاتر در حساب‌ها جایز نیست و جا دارد باشگاه‌ها با متعاملین خود از این رویه پرهیز نماید.

- ضروری است مدیران باشگاه‌ها در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی خود با در نظر داشتن دامنه و تبعات حقوقی و مالی قراردادها، قبل از انعقاد یا فسخ هر قرارداد با کارشناسان حقوقی، فنی و مالی ذی‌ربط هماهنگی‌های لازم را معمول و پس از دریافت نظریه‌های کارشناسی واحدهای مربوطه، تصمیمات مقتضی را اتخاذ نمایند. به این ترتیب زیان و جرائم ناشی از این رویه به کمترین حد خود خواهد رسید. (به‌عنوان نمونه قرارداد با آقای علی دایی، ژوزه مانوئل، پروپژیک و... که منجر به ضرر و زیان و تضعیف جایگاه باشگاه و فدراسیون فوتبال کشور شده است)

- شایسته است هر 2 باشگاه نسبت به تقویت واحد حقوقی خود اقدام نموده و حتما عقد هرگونه قرارداد، با لحاظ منافع شرکت‌ها، به تأیید این واحد برسد.

- باشگاه‌ها به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی نمایند تا از قائم به شخص بودن فرایندهای ستادی پرهیز نمایند.

- تهیه اپلیکیشن (App) خاص در باشگاه با توجه به جمعیت هواداری و کسب منافع اقتصادی ضروری است. همچنین ایجاد پایگاه اطلاعات هواداران و توانایی تفکیک آنها از لحاظ سنی سطح سواد و پراکندگی جغرافیایی و... به لحاظ برقراری ارتباط جامع و اطلاع‌رسانی به موقع در رویدادها از نیازهایی است که به باشگاه‌ها کمک شایانی می‌نماید و متأسفانه تاکنون به آن پرداخته نشده است.

- اهداف کلان باشگاه‌ها به‌گونه‌ای بایستی مشخص و تدوین گردند تا حرکت و سیاست باشگاه‌ها همواره با آن همسو باشد و با تغییر مدیریت‌ها، اهداف تغییر نیابند.

- با توجه به این‌که درآمد حاصل از فروش بلیت در دفاتر باشگاه‌ها ثبت می‌شود و صحت ارقام، فاقد مستندات لازم از جمله صورت‌جلسه مسئولین است، لازم است روش مدونی برای اثبات ارقام واقعی وصول درآمدها پیش‌بینی و به کار گرفته شود.