گفت‌وگو | انقلاب در 40 سالگی انحراف از ارزش‌ها نداشته است / این مسئله رمز نبود بن‌بست در جامعه است
کارشناس مسائل سیاسی گفت: کسانی که مطرح می‌کنند کشور به بن‌بست رسیده می‌گویند «این ایده که فارغ از قطب‌های موجود در دنیا فعالیت داشته باشید و بخواهیم پیشرفت کنید، غلط است»؛ تعبیری که برخی عناصر داخلی از آن دم می‌زدند و می‌گفتند باید با کدخدا ببندیم.
حمید هوشنگی کارشناس مسائل سیاسی و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به توصیه‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی در سالگرد امام ارتحال امام خمینی (ره) به فعالان عرصه‌های مختلف فرهنگی، سیاسی و اجتماعی، اظهار داشت: نکات متعددی در فرمایشات ایشان قابل بیان است و یکی از آن نکات توصیه‌های ایشان بود که فرمودند "نگذارید به‌نحوی درباره‌ی کشور جلوه داده شود که گویا کشور به بن‌بست رسیده است". در این‌باره باید دید که اولا هدف‌گذاری آنانی که این مسئله را دنبال می‌کنند چیست و چه هدفی دارند و مسئله دیگر اینکه وقتی صحبت از به بن‌بست رسیدن مطرح می‌شود، پیرامون چه وجوهی از کارآمدی را بحث می‌کنیم؟
وی افزود: ایده‌ی انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی یک ایده نو بوده و وقتی به سال‌های پیروزی انقلاب بازگردیم، می‌بینیم که کشورها یا در بلوک غرب و یا در بلوک شرق بودند ولی جمهوری اسلامی این شعار را مطرح کرد که "نه شرقی نه غربی جمهوری اسلامی"؛ برای قرار گرفتن در مسیر پیشرفت لزومی ندارد که در مسیر غرب و یا شرق بود.
امام خمینی (ره) و دوگانه‌ی تقدیر و انذار؛ منش امام در برخورد با عملکرد مسئولان چه بود؟ مسئولان ناکارآمد مانع تحقق کامل نهضت امام (ره)| یادداشت حمید روحانی «خودباوری ملی در برابر ارتجاع غربی» مهمترین آموزه در مکتب امام خمینی (ره)این کارشناس مسائل سیاسی با بیان اینکه امروز که بلوک شرق به آن معنا نمودی ندارد، این موضوع هنوز پابرجاست و کسانی که می‌گویند کشور به بن‌بست رسیده می‌خواهند این موضوع را مطرح کنند که «این ایده که فارغ از قطب‌های موجود در دنیا فعالیت داشته باشید و بخواهیم پیشرفت کنید، غلط است و امکان‌پذیر نیست»، گفت: تعبیری که برخی عناصر داخلی از آن دم می‌زدند و می‌گفتند که باید رفت و با کدخدا بست و کدخدا را راضی کرد؛ البته کسانی‌که موضوع به بن‌بست رسیدن کشور را طرح می‌کنند هدف کلان‌تری هم دارند که می‌گویند «مگر می‌توان با دین حکومت‌داری کرد و مگر دین امکان و لوازم این را دارد که بتوان جامعه را اداره کرد؟»؛ به تعبیر دیگر برخی بنیادی‌تر این موضوع را مطرح می‌کنند تا سکولاریسم را مطرح کنند و بگویند «مگر دین در جامعه می‌تواند نقش اجتماعی داشته باشد و کشور را در مسیر پیشرفت قرار بدهد؟ و مگر دین حرفی برای گفتن در این حوزه‌ها دارد؟».
وی خاطر نشان کرد: این مسئله جدی است و در کشور می‌بینیم حتی برخی مذهبیونی که ادعای مذهبی‌بودن هم دارند معتقدند که دین امری غیرسیاسی است و تلاش می‌کنند این را بازتولید کنند و بگویند نباید دین را به عرصه سیاست آلود و دین امری نیست که وارد این عرصه‌ها کنیم. آنان مطرح می‌کنند که «جمهوری اسلامی به دین‌گرایی لطمه زده» و البته یکی از فرمایشات رهبر معظم انقلاب به‌درستی این بود که اعتقادات مردم به دین و انقلاب اسلامی افزایش یافته است. این افزایش و رغبت با وجود این بوده که برخی تلاش می‌کنند بگویند کارنامه جمهوری اسلامی منجر به دین‌گریزی مردم شده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) با اشاره به اینکه ممکن است در بخشی از جامعه دین‌گریزی رخ داده باشد به این علت که برخی افراد هستند که از ابزار دین برای پیش‌برد اهداف خود استفاده می‌کنند و وجود این افراد موجب دین‌گریزی می‌شود، گفت: آیا ماهیت جمهوری اسلامی به‌عنوان تنها حکومت دینی حقیقی در دنیا عامل دین‌گریزی است؟ این در حالی است که ما مظاهر دیدنی را در جامعه‌مان به‌صورت فراوان می‌بینیم. آن‌هم در شرایطی که شاهدیم میزان هجمه برای گرایش جامعه و جوانان به مباحث ضددین و ضداخلاقی از گذشته گسترده‌تر است و این هجمه از شرایطی که مقام معظم رهبری در دهه 70 به‌عنوان تهاجم فرهنگی از آن یاد می‌کردند، بیشتر و فراتر رفته ولی می‌بینیم که گرایش به دین افزایش یافته است. برخی اگر ناراحتی دارند و از مناسک دینی دور شده‌اند، خیلی عمیق نیست و ممکن است نارضایتی خود را از این طریق نشان می‌دهند.
هوشنگی افزود: یکی از مباحث جدی در مباحث علمی این است که کارآمدی دارای چند لایه و سطوح مختلف است. یعنی وقتی سخن از آن می‌شود، فقط کارآمدی در عمل نیست و بلکه این یک سطح از آن است و البته بخش مهمی است چون عموم مردم با این بخش از کارآمدی مواجه هستند و روی مردم موثر است اما مقوله کارآمدی حداقل دارای 4 لایه در سطح ایده، ساختار، کارگزار و عملکرد است که باید هرکدام از آن تبیین بشود.
وی با بیان اینکه حال می‌خواهیم به این سوال پاسخ بدهیم که آیا انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی در سطح ایده موفق بوده است؟، عنوان کرد: به تعبیر مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب، وقتی از چهل سالگی عبور کردیم یعنی که از ارزش‌های‌مان عدول نداشته‌ایم؛ در دنیا سابقه ندارد که چهل سال از یک انقلاب بگذرد و از ارزش‌های خود برنگشته باشند. ایده انقلاب اسلامی پابرجاست و دین برای حکومت سازوکار دارد و حکومت نیز سازوکارهای متعددی برای عبور از مشکلات دارد و ما در تاریخ جمهوری اسلامی ایران بن‌بست‌های شدیدی را به‌ظاهر می‌بینیم که به واسطه دین‌مدار بودن به بن‌بستی برخورد نکردیم و بن‌بستی پیش روی جمهوری اسلامی نبوده است.
کارشناس مسائل سیاسی ادامه داد: یکی از مهمترین ویژگی‌های جمهوری اسلامی این است که در ساختار مختلف است؛ ما یک ساختار را ابتدای انقلاب مورد استفاده قرار دادیم و بعد از گذشت حدود 10 سال از آن، در بازنگری قانون اساسی آن را اصلاح کردیم و در فواصل مختلف نیز ساختارهایی را جابجا و بسیط کردیم تا بتوانیم به اهداف خود برسیم.
هوشنگی با بیان اینکه یکی از مولفه‌های جدی در حوزه ساختار و کارآمدی ساختاری در جمهوری اسلامی، نقش و حضور مردم در اداره کشور است و امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری بر آن تاکید دارند که این به‌صورت ظاهری نیست و در جمهوری اسلامی نقش مردم دقیق‌تر، عینی‌تر و محکم‌تر است، خاطرنشان کرد: مقوله‌ی بعدی کارگزار است؛ ما در کشور کارگزارانی داریم که کارآمدی لازم را داشته و از نظر ارزشی موثر و توانمند هستند و تمامی ویژگی‌های یک انسان کارآمد را دارند. نمونه اعلای این نیز به تعبیر رهبر معظم انقلاب، شهید حاج قاسم سلیمانی است که شاگرد مکتب امام خمینی (ره) بود و به‌قدری در مکتب امام ذوب بود که می‌توان او را یک مکتب نامید و گفت «مکتب شهید سلیمانی»؛ کدام مکتب در دنیا چنین انسانی تربیت می‌کند و اگر مکاتب عالم همگی جمع بشوند نمی‌توانند مانند او را پدید آورند. او ابعاد مختلف شخصیتی داشت و از این مدل‌ها، «حاج قاسم» های متعددی در کشور داریم. از جمله مدافعان حرم و جوانان فعال در عرصه تولید و دیگر طیف‌های مردم با همین انگیزه فعال هستند.
این تحلیل‌گر مسائل سیاسی اضافه کرد: در کشور ما اتفاقا در سطوح مختلف به کارگزاران اعتنا می‌شود چون می‌خواهیم مردم و جوانان امکان نقش‌آفرینی در حکومت را داشته باشند و مانند برخی کشورهای غربی نمی‌خواهیم جوانان‌مان منفعل و عقب‌مانده و مشغول شهوات باشند و سراغ مسائل حکومتی نروند و اتفاقا مقام معظم رهبری می‌فرمایند که جوانان باید سیاسی باشند این یعنی ما از نظر کارآمدی از کارگزار نیز به این حد از پیشرفت رسیده‌ایم.
هوشنگی خاطر نشان کرد: یکی از اشکالات جدی کشور در حوزه عملکرد است و یکی از منتقدین این نیز خود مقام معظم رهبری هستند و از عملکرد نقد می‌کنند؛ در جاهایی خطاهایی و اشکالاتی هست و بزرگنمایی می‌شود و مردم می‌بینند و به آن ضریب رسانه‌ای می‌خورد و بعضا نقاط قوت به نقاط ضعف تبدیل می‌شود و البته این را نفی نمی‌کنیم.
وی در پایان اظهار داشت: در نهایت می‌گوییم که کشور با بن‌بست روبرو نمی‌شود تا زمانی که ایده و ساختار جدی‌ای دارد که مبتنی بر ولایت مطلقه فقیه است و کشور کارگزاران کارآمدی دارد، علیرغم وجود برخی کارگزاران ناکارآمد و همه این‌ها می‌تواند نوید دهد که در گام دوم انقلاب بتوانیم کارآمدی عملکردی را به نحو مطلوب برسیم و از مشکلات عبور کنیم.