13 اولویت کاری پیشنهادی برای وزیر میراث فرهنگی در دولت سیزدهم

برنامه ریزی برای پساکرونا، جبران خسارت ها، باگشایی مرزها، توجه به حفاظت از میراث فرهنگی و صادرات صنایع دستی از جمله اولویت‌هایی است که کارشناسان برای وزیر جدید میراث فرهنگی تبیین کرده‌اند.

خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ سوم شهریور ماه عزت الله ضرغامی به عنوان وزیر میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری از نمایندگان مجلس بالاترین رأی اعتماد در تاریخ این وزارتخانه را گرفت هر چند که برخی از نمایندگان، برنامه‌های ارائه شده از سوی وی را تأیید نکردند اما برخی هم بودند که او را مدیری قوی دانستند که می‌تواند جایگاه وزارت میراث فرهنگی را از وضعیت فعلی بالاتر ببرد.

در این میان مخالفان و موافقان با نظرات مختلفی صحبت کردند از غلط املایی گرفتن از برنامه‌های ضرغامی تا نتیجه بخشی قدرت مدیریتی وی.

طولی نکشید که پس از گرفتن رأی اعتماد، به وزارت میراث فرهنگی رفت و در یک مراسم تودیع و معارفه مختصر، صندلی وزارت را از علی اصغر مونسان تحویل گرفت و به وی اعلام کرد اگر من یک کلید دارم آقای مونسان هم یک کلید خواهد داشت و این دفتر متعلق به خودش است و من دوست دارم هر زمان دلش می‌خواهد به این دفتر بیاید.

صبحانه‌های کاری معروف این بار با بخش خصوصی گردشگری

عزت الله ضرغامی، تا پیش از اینکه وارد دولت سیزدهم شود و در این جایگاه بنشیند، رسم معمولی داشت که آن هم خوردن صبحانه کاری با افراد مختلف و چهره‌های سیاسی فرهنگی و هنری بود. این بار هم وقتی می‌خواست از مراسم تودیع و معارفه بیرون برود به خبرنگار صدا و سیما گفت اولین کاری که انجام دهم، یک صبحانه کاری است!

همین هم شد. اولین صبحانه کاری وی با رئیس جامعه هتلداران و دومین آن با رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرتی ایران بود. اولین جلسات با بخش خصوصی حوزه گردشگری نشان می‌دهد که وی نیز مانند وزرا یا رؤسای سابق این وزارتخانه به گردشگری بیشتر اهمیت خواهد داد تا میراث فرهنگی و صنایع دستی؛ اما با این وجود در سخنرانی‌هایش اعلام کرده که سه وجه وزارت را به صورت یکسان در اختیار خواهد گرفت.

زمانی که عزت الله ضرغامی به عنوان وزیر انتخاب شد نظرات فعالان مرتبط با این وزارتخانه متفاوت بود. برخی می‌گفتند لزوما نباید وزیر انتخاب شده، متخصص باشد بلکه می‌تواند با داشتن روابط و قدرت سیاسی در دولت، جایگاه این وزارت را بالا ببرد برخی اما معتقد بودند که وزیر باید از بدنه وزارت و متخصص انتخاب می‌شد. با این وجود با انتخاب ضرغامی عده‌ای به این دلخوش هستند که وی با توانایی و قدرت لابی‌گری که در دولت دارد بتواند این وزارت را به درستی مدیریت کند. اما خیلی از این فعالان خواسته‌هایی دارند و امیدهایی که آنها را به مدیریت ضرغامی دلگرم می‌کند.

پس از انتخاب ضرغامی، جلساتی در فضای مجازی درباره برنامه‌های پیش روی او، اولویت‌ها و چالش‌های آن برگزار شد فعالان این حوزه‌ها می‌خواهند صدایشان به گوش وی برسد

پس از انتخاب وی، جلساتی در فضای مجازی درباره برنامه‌های پیش روی او، اولویت‌ها و چالش‌های آن برگزار می‌شود فعالان این حوزه‌ها می‌خواهند تا صدایشان به گوش وی برسد و او بداند که چه موضوعاتی جزو اولویت‌های آنهاست.

در این گزارش به بررسی برخی از این اولویت‌ها و چالش‌ها براساس جمع بندی نظرات کارشناسان هر سه حوزه میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری اشاره شده است:

تشکیل اتاق فکر، جبران خسارت‌های ناشی از کرونا در هر سه بخش میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری، اجرایی کردن قوانین حوزه صنایع دستی از جمله قوانین حمایت از استادکاران صنایع دستی، تبلیغ برای سفر به ایران در پساکرونا، تلاش برای باز شدن مرزها و ورود گردشگران خارجی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و سختگیرانه، در اولویت قرار دادن حفاظت از میراث فرهنگی، نگاه جامع و یکسان به سه حوزه فعالیت وزارتخانه، ارتقای جایگاه وزارتخانه با تلاش برای افزایش بودجه‌های آن، توجه ویژه به اجرایی شدن حساب‌های اقماری، تلاش برای صادرات صنایع دستی، حضور پررنگ در نمایشگاه‌های خارجی، تلاش برای جلوه دادن ایران امن و صنعت رفع موانع سرمایه گذاری در حوزه گردشگری از جمله اولویت‌هایی است که فعالان سه حوزه میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری به آن پرداخته و آنها را جزو اولویت‌هایی می‌دانند که وزیر جدید میراث فرهنگی می‌بایست به آن بپردازد.

شکواییه باستان شناسان

همانطور که پیش از این نیز اخباری منتشر شده است، علی اصغر مونسان وزارت میراث فرهنگی را در حالی تحویل ضرغامی داد که نامه پر از شکواییه جامعه باستان شناسی ایران منتشر شده بود. در این نامه جامعه باستان شناسی از اتفاقاتی که برای حوزه میراث فرهنگی افتاده بسیار ابراز نگرانی کرده بودند.

همچنین خیلی از آنها از بودجه کمی که به وزارت میراث فرهنگی تعلق می‌گیرد گلایه‌مند بودند. گلایه‌ای که مونسان نیز به آن داشت و همیشه می‌گفت این وزارتخانه مظلوم است و بودجه تخصیصی به آن کم.

همچنین این وزارتخانه در حالی به ضرغامی تحویل داده شده که دو سال از زمان سیل نوروز 98 و آغاز کسادی بازار گردشگری در ایران می‌گذرد و کرونا ضربه آخری بود که به صنعت گردشگری و هنرهای دستی زد.

وزارتخانه در حالی به ضرغامی تحویل داده شده که دو سال از زمان سیل نوروز 98 و آغاز کسادی بازار گردشگری در ایران می‌گذرد

هنوز موضوع امهال وام‌های گردشگری و مالیات‌ها درباره هتل‌ها و مراکز گردشگری حل نشده است. بسیاری از فعالان هنوز وام نگرفته‌اند و خیلی از هتل‌ها اعلام می‌کنند که از سوی اداره مالیات و یا برق به آنها هشدار داده می‌شود که در صورت عدم پرداخت با آنها برخورد می‌شود. این در صورتی است که دولت از امهال مالیات و وام وعده می‌دهد.

بنابراین اولین خواسته فعالان مرتبط با این وزارتخانه جبران خسارت‌های ناشی از بلایایی است که در این دو سال اخیر رخ داده است.

پس از آن بنا به گفته حسین سیادتان عضو جامعه حرفه‌ای هتلداران ایران؛ از دیگر کارهایی که یک وزارتخانه موفق می‌تواند برای صنعت گردشگری انجام دهد، ایجاد فضای مساعد برای سرمایه گذاری بخش خصوصی و تشویق سرمایه‌گذاران برای ورود به این عرصه است. ایجاد این فضا طبیعتا ملاحظات خاص خودش را دارد و یکی از مهم‌ترین کارها در این ارتباط رفع موانع و بروکراسی اداری است. چیزی که سال‌هاست سرمایه‌گذاران از آن رنج می‌برند و سرعت کار را گاهی آنقدر پایین می‌آورد که سرمایه‌گذار از سرمایه‌گذاری در این صنعت صرف نظر می‌کند؛ مثلا در حالی که در بعضی از کشورها صدور پروانه ساخت هتل بین 17 روز تا 2 ماه وقت می‌گیرد، در ایران ما برای ساخت یک هتل بین یک سال تا یک سال و نیم باید منتظر بمانیم. رفع این موانع خود در حکم تشویق سرمایه‌گذار خواهد بود. بنابراین مطالبه دوم فعالان این صنعت رفع موانع سرمایه گذاری در حوزه گردشگری است.

ایجاد اتاق فکر با حضور بخش خصوصی

سیادتیان گفت: در این سال‌ها خصوصا بعد از شیوع کرونا بخشی از مشکلات بارها در جلسات مختلف مطرح شده و بارها به گوش مسئولین رسیده است. از جمله هزینه بالای حامل‌های انرژی، مسئله مالیات، عوارض، بدهکاری تأسیسات گردشگری به تأمین اجتماعی و مسائل مختلفی از این دست. به نظرم اقدامی که وزیر در همین ابتدای کار باید به آن توجه داشته باشد ایجاد اتاق فکری است که بخش خصوصی هم در آن حضور داشته باشد.

احمد نورنیا، یکی از هتل‌داران کشور نیز گفته است که با شرایط ویژه جهان در پی انتشار ویروس کرونا به وجود آمده، بیشتر آسیب اقتصادی به صنعت هتل داری وارد آمده است. بدین جهت در اکثر کشورها برای پایدار ماندن و بقای این صنعت زیر بنایی حمایت‌های مالی فراوانی از سوی دولت‌ها صورت گرفته است. متأسفانه در کشور ما با نادیده گرفتن این اوضاع خاص تنها امتیاز حاصل مهلت چند ماهه برای پرداخت حق بیمه و مالیات بوده است، امتیاز ناقص دیگر اعطای وام بانکی با مبلغ ناچیز با داشتن هزار و یک مانع تحقیرآمیز بوده که بیش از ده درصد از هتلداران محترم موافق به دریافت آن نشده‌اند.

در جایی که بایستی با یک اراده و خواست جمعی، در چارچوب استدلال‌های عقلی و منطقی در پی چاره اندیشی و حل و فصل ده‌ها معضل و چالش‌های پیش آمده در صنعت هتل‌داری باشیم. پیشنهاد اینجانب مطرح شدن عدم دریافت بیمه سهم کارفرما تا گذر از رکود اقتصادی فعلی، این پیشنهاد هم کمک به هتلداران است و بدون تردید با توجه به تفاوت بیمه بیکاری و بیمه سهم کارفرما به نفع سازمان تأمین اجتماعی. راهکار دیگر من ارائه پیشنهاد به سازمان مذکور برای اعمال معافیت مالیاتی برای صنعت ورشکسته هتلداران تا برون رفت از وضعیت کنونی است.

زمینه سازی برای ورود گردشگران بین‌المللی به ایران

جمشید حمزه زاده رئیس جامعه حرفه‌ای هتلداران ایران اولین صبحانه کاری را با ضرغامی داشت در این جلسه حمزه‌زاده محورهای گفتگوی خود را با وی درباره برنامه هفتم توسعه، موضوع تقویت تشکل‌های گردشگری و تفویض اختیار به این تشکل‌ها بر اساس ماده 100 برنامه ششم توسعه هم به عنوان یک ضرورت مطرح کرد. لزوم تدوین سند توسعه گردشگری و بازنگری برنامه ملی جامع گردشگری موضوع دیگری بود که با ضرغامی صحبت شد.

مساله فرهنگ‌سازی و تبلیغات و استفاده از امکان رسانه و هنر برای شناساندن جاذبه‌های گردشگری، امروزه یکی از مهم‌ترین مسائل در کشورهایی است که گردشگری در آنها توسعه یافته است. ایران برای شناساندن جاذبه‌های بی‌نظیر خود به مردم دنیا، نیازمند استفاده بیش از پیش از این امکان است لزوم تسهیل شرایط برای برقراری ارتباط میان صنعت هتلداری کشور با کشورهای خارج و زمینه‌سازی برای ورود گردشگران بین‌المللی به ایران هم بخش دیگری از صحبت‌ها بود.

او گفته است: مساله فرهنگ‌سازی و تبلیغات و استفاده از امکان رسانه و هنر برای شناساندن جاذبه‌های گردشگری، امروزه یکی از مهم‌ترین مسائل در کشورهایی است که گردشگری در آنها توسعه یافته است. ایران برای شناساندن جاذبه‌های بی‌نظیر خود به مردم دنیا، نیازمند استفاده بیش از پیش از این امکان است. تجربه‌ای که با حضور ضرغامی و تعامل نزدیک وزارتخانه با تشکل‌های گردشگری می‌تواند به شکلی بی سابقه رقم بخورد.

همچنین به مشکلات ساختاری نظام گردشگری در کشور از جمله آفت سیاسی کاری و نبود یک نظام علمی در گردشگری تاکید شده است.

از طرف دیگر در این مدت که ضرغامی روی صندلی وزارت نشسته است، رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران به وی در قالب نامه‌ای معضلات تخصصی حوزه اکوتوریسم و طبیعت گردی کشور را مطرح و پیشنهاداتی ارائه کرد. بر پایه این گزارش در نامه انجمن علمی طبیعت گردی ایران از وزیر جدید گردشگری درخواست شد که توانمندسازی منابع انسانی را مدنظر قرار داده و به جای تصمیم‌گیری از طرف آنان، آنان را توانمند به تصمیم‌گیری صحیح و عمل ماهرانه کند.

تدوین سند توسعه طبیعت‌گردی

در بخش دیگری از این نامه با توجه به مشکلات ساختاری و تغییرات گسترده در حوزه سرمایه گذاری و امور زیر بنایی وزارت میراث فرهنگی و گردشگری به لزوم بازنگری سیاست‌های اجرایی طبیعت گردی کشور و دعوت از متخصصین و ذی‌نفعان درجهت تدوین سند توسعه طبیعت گردی کشور اشاره و در ادامه نیز با توجه به همه‌گیری پاندمی کرونا و لزوم توجه ویژه به موضوع توریسم جامعه محور و توریسم سلامت پیشنهاداتی مطرح شده است.

در حوزه صنایع دستی نیز فعالان این حوزه به یک مورد از موارد مطرح شده توسط فعالان گردشگری و وزیر جدید گلایه مند بودند آن هم در این باره است که چرا نام وزارتخانه با گردشگری تلاقی پیدا کرده و تمام برنامه‌ها حول موضوع گردشگری است و به صنایع دستی پرداخته نمی‌شود. این در حالی است که صنایع دستی در این وزارتخانه مغفول و مهجور مانده است. گروهی از فعالان صنایع دستی از جمله پژوهشگرانی مانند حجت مرادخانی معتقدند که باید ضرغامی بتواند قوانین مرتبط و موجود در حوزه صنایع دستی را اجرایی کند. عده دیگری روی موضوع صادرات صنایع دستی تاکید دارند و اینکه بتوانند بازارهای خارجی را برای فروش صنایع دستی به دست بگیرند چون در حال حاضر بازار داخلی را برای فروش صنایع دستی مناسب نمی‌دانند.

حضور در عرصه‌های بین‌المللی از جمله نمایشگاه‌ها

در این روزها برگزاری نمایشگاه‌های گردشگری خارجی حتی به صورت آنلاین در حال اجراست یکی از مهمترین آنها اکسپوی دبی است که به مدت 6 ماه اجرا خواهد شد دیگری نمایشگاه‌های گردشگری کشور چین است. فعالان این حوزه‌ها در نشست‌های مجازی که برگزار می‌شود، خواستار حضور در عرصه‌های بین‌المللی و نمایشگاه‌های خارجی با رویکرد ایران امن هستند و البته معتقدند که تا واکسیناسیون فعالان گردشگری انجام نشود و تعداد زیادی از مردم ایران واکسن نزنند، نمی‌توان گفت که ایران از نظر اپیدمی هنوز برای ورود گردشگران امن است اما می‌توان با مقررات سختگیرانه مرزها را به روی گردشگران خارجی باز کرد تا این صنعت بعد از دو سال بتواند کمی قدرت بگیرد. این خواسته ابراهیم پور فرج رئیس جامعه تورگردانان ایران نیز هست.

این وزارتخانه جدیدالتاسیس هنوز در میان وزارتخانه‌های دیگر دولت در ردیف پایین‌ترین و ضعیف‌ترین جایگاه‌ها قرار دارد و نتوانسته بودجه‌ای مناسب برای خود بگیرد از جمله اولویت‌های دیگری که برای وزیر جدید میراث فرهنگی برشمرده می‌شود، تلاش برای افزایش بودجه‌های مربوط به این وزارتخانه است. چه بودجه‌های حمایتی و چه تبلیغاتی چون این وزارتخانه جدیدالتاسیس هنوز در میان وزارتخانه‌های دیگر دولت در ردیف پایین‌ترین و ضعیف‌ترین جایگاه‌ها قرار دارد و نتوانسته بودجه‌ای مناسب برای خود بگیرد. کارشناسان این وزارتخانه امید دارند ضرغامی با ارتباطات گسترده‌ای که با دولت سیزدهم دارد بتواند در این بخش مثمر ثمر واقع شود.

اولویت مهم دیگر وزیر جدید باید برنامه‌ریزی برای دوران پساکرونا باشد موضوعی که اکبر امینی از فعالان باستان شناسی به خبرنگار مهر تاکید کرد و گفت: این دوران نه تنها از نظر گردشگری بسیار حائز اهمیت است بلکه از نظر باستان شناسی و میراث فرهنگی نیز مهم خواهد بود. چون در دوران پساکرونا با تبلیغ جاذبه‌های میراثی ایران می‌توان گفت که دوباره باید تبلیغ برای ایران امن انجام شود. در دوران کرونا ما شاهد دست درازی خیلی از نهادها و قاچاقچیان بوده‌ایم چون از فرصت تعطیلات و قرنطینه استفاده می‌کردند حالا باید به جبران آنها برآمده و برای دوران پساکرونا آماده باشیم.