15 خرداد سرآغاز خودباوری و نقطه عطف در شکوفایی انقلابی مردمی

تظاهرات 15 خرداد سال 1342 که به عنوان یک نقطه عطف تاریخی در کارنامه انقلاب اسلامی ایران و آغاز خودباوری به شمار می رود به دنبال بازداشت رهبر کبیر و فقید انقلاب اسلامی سیدروح الله خمینی (ره) در انتقاد به لایحه انجمن های ایالتی ولایتی و انقلاب سفید و مخالفت با شاه بر سر نفوذ آمریکا در ایران رخ نمایان کرد.

ماه محرم نقش بسزایی در رسوائی رژیم سلطنتی در سال 1342 داشت، در این ماه امام خمینی (ره) در نشستی با مراجع و علمای قم به آن ها فرمودند که هر یک از ایشان برای مردم و عزاداران حسینی سخنرانی کرده و از مظالم و جنایات رژیم پرده بردارند.

حضرت امام (ره) نیز خود علیرغم تهدیداتی که شاه کرده بود و قبل از محرم اعلامیه هایی مبنی بر محدود کردن سخنرانی ها داده بودند از جمله اینکه نگویید اسلام در خطر است در ساعت 4 بعدازظهر عاشورای 42 در 13 خرداد آن سال برای سخنرانی به مدرسه فیضیه رهسپار شد.

ایشان پس از بیان فجایع دلخراش کربلا در مدرسه فیضیه، رژیم پهلوی را دست نشانده اسرائیل و فاجعه فیضیه را به تحریک اسرائیل دانست و بدون در نظر گرفتن محدودیت های رژیم پهلوی برای سخنرانی روحانیون صریحا اعلام فرمودند که اسلام در خطر است و علیه شاه و اسرائیل به ایراد سخنرانی پرداختند.

در پی فرمایشات ایشان در قالب سخنرانی 13 خرداد سال 1342 که پرده از جنایات شاه و اربابان آمریکایی و اسرائیلی برداشتتند عوامل رژیم شاه خائن در سحرگاه 15 خرداد به خانه ایشان هجوم برده و امام را دستگیر و به زندانی در تهران منتقل کردند.

هنوز چندی از انتشار خبر دستگیری ظالمانه امام نگذشته بود که مردم آگاه و انقلابی قم همراه با دیگر اقشار مختلف مردم در تهران و سایر شهرهای بزرگ در پی دستگیری ایشان با شعار "یا مرگ یا خمینی" و "مرگ بر شاه" خواستار آزادی امام (ره) شدند که در این حرکت تعداد زیادی از مردم با ورود نیروهای مسلح زخمی و به شهادت رسیدند و یا زندانی شدند و خاطره ای تلخ را بر همگان بر جای گذاشت.

قیام15خرداد که یک قیام مردمی در مقابله با رفتارهای نابه جای رژیم ستم شاهی از جمله تصمیماتی در جهت خلاف منافع ملی و مصلحت کشور بود روز به روز این ادعاها را برای مردم روشن و مبرهن تر می ساخت.

رهبری حضرت امام خمینی (ره) توانست در قیام 15 خرداد حرکت های مخالف رژیم را به مذهبی ها منتقل کند و چپی ها را به حاشیه براند و چهره ی پلید رژیم را بیش از پیش افشا نمود که در نهایت مقاومت و مجاهدت و رشادت ها و ایثارگری ها مردم شرافتمند ایران به بار نشست و منجر به سرنگونی رژیم طاغوت و دست نشانده پهلوی شد.

شکسته شدن جو غیراسلامی در دانشگاه ها و سایر مجامع و تشکیل انجمن های اسلامی نکات مثبتی بود در جهت تغییر اوضاع خفقان آن برهه از زمان که رنگ و بوی دیگری به انقلاب داد.

اعتراضات برای مدت زمان طولانی ادامه داشت و سرانجام پس از دو ماه بازداشت، امام به منزلی در شمال شهر تهران منتقل گشت که این آزادی نسبی امام نیز برای مردم شور و شعف را به ارمغان آورد.

این قیام تاثیرات زیادی بر ساختار سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ایران از جمله متبلور کردن روح خودباوری به ویژه در میان قشر جوان و روشنفکر دانشگاهی برعهده داشت و این خود زمینه ای را فراهم کرد تا انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 به پیروزی برسد.

امام خمینی (ره) یک مرجع عالیقدر و رهبر روشن ضمیر بود که تهاجم فکری و فرهنگی دشمن را به درستی درک و دریافته بود و سعی در خنثی کردن آثار این تهاجم از جمله جدایی دین از سیاست، کوبیدن موازین اسلامی، ایجاد و گسترش روشنفکری غرب زده، پاشیدن بذر نفاق بین مسلمین، ایجاد شکاف و تفرقه بین حوزه و دانشگاه و ترویج فساد اخلاقی داشت.

از جمله انگیزه های مهم امام خمینی (ره) از این قیام مبارزه با صهیونیسم جهانی و عوامل داخلی آن ها و صیانت از احکام اسلام و قرآن و حفاظت از استقلال کشور بود.

از آنجا که این قیام برای دفاع از فرهنگ اسلامی و ارزشها و هنجارهای مذهبی مردم ایران و جلوگیری از گسترش تبلیغات ادیان جعلی که در آن برهه از زمان در حال به دست گرفتن عنان سیاسی کشور بودند به وقوع می پیوست دارای ماهیت اصیل دینی و مذهبی بود.

در نهایت اسلام در سیر تکاملی انقلاب خود، در محرم خونین خرداد 1342 به نقطه عطفی رسید که جهان اسلام را پس از سرخوردگی های بسیار، با یک جنبش اندیشمندانه در مسیر رشد و رویش قرار داد.

• قیام 15 خرداد
• کرمان
• امام خمینی (ره)