آخرین وضعیت ناباروری در ایران / گردش مالی 1000 میلیارد تومانی غربالگری نوزادان!
گروه سلامت خبرگزاری فارس - محمد تاجیک:امروز آغاز هفته جمعیت در کشور است. جمعیت هر کشور و زیاد بودن قشر جوان و فعال آن به عنوان یک سرمایه ملی و از مولفههای قدرت هر سرزمین و کشوری است.
چالش کمبود جمعیت در برخی کشورهای جهان به عنوان یک آسیب و نقصان جدی به شمار میرود و دولتمردان آنها را به چاره اندیشی واداشته است.
در ایران نیز موضوع کاهش جمعیت به امری قابل توجه و مهم بدل شده و روند کاهشی آمار جمعیت به ویژه در دهه گذشته موجب نگرانی عمیق شده است. روند پیر سالی جمعیت و حرکت شتابان کشور به سمت سالمندی، مسؤولان مختلف را به این فکر سوق داده تا بتوانند با اعمال سیاستهای تشویقی مردم؛ به ویژه زوجین جوان را به فرزند آوری هدایت کنند.
در این میان نباید از سیاستهای غلط و جمعیت زدای کشور در دو - سه دهه گذشته غافل بود که با هدایت و مدیریت ناصحیح، موجب بروز دل نگرانیهای کنونی در حوزه جمعیت شد.
«قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» به عنوان مهمترین تصمیم در حوزه افزایش جمعیت چندی است که از تصویب دولت گذشته و پس از تأیید در شورای نگهبان توسط رئیس جمهور ابلاغ شده است.
برای بررسی و واکاوی نقاط قوت و ضعف آن گفتوگویی با «پروفسور محمد اسماعیل اکبری، رئیس کمیته جمعیت و سرمایه اجتماعی مجمع تشخیص مصلحت نظام و از طراحان قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» داشتیم که مشروح آن در دو بخش از نظر گرامیتان میگذرد.
در بخش اول این گپوگفت به موضوع ناباروری و تاثیر آن در کاهش یا افزایش جمعیت و موضوعاتی همچون غربالگری و ضرورت یا عدم آن پرداخته شده است که در ادامه از نظرتان میگذرد.
آقای دکتر! درباره ناباروری و نقش آن در افزایش جمعیت توضیح دهید.
موضوع دیگر در خصوص جمعیت بحث ناباروری است که اگرچه خیلی تاثیری بر عدد و رقم جمعیت نخواهد داشت اما باید مورد عنایت قرار گیرد.
چرا میگویید رقم آن تاثیری ندارد؟
خب رقمش بالا نیست. وقتی میگوییم تاثیر، باید «تی اف» و شاخص باروری را تغییر دهد اما این را تغییر نمیدهد. نکته اساسی در باروری این است که خیلی علمی و راست به مردم نگفتیم.
به طور طبیعی زن و شوهری که با هم ازدواج میکنند اگر خوب آموزش ببینند و رفتارهای مناسب زناشویی داشته باشند در سال اول قریب 90 درصد و در سال دوم قریب 95 درصد آنها باردار میشوند.
تقریبا بعد از دو سال تاخیر در فرزند آوری هر یکسال یک درصدی را به ناباروری اضافه میکند
یعنی 5 درصد بعد از دو سال باقی میماند که جزو گروه ناباروری میروند. در این خصوص خیلی آموزشهای لازم را نداده ایم؛ یعنی مردم نمیدانند وقتی ازدواج میکنند کی و چگونه برای باروری باید اقدام کنند.
تاخیری که در باروری پیش میآید خودش زمینه ناباروی را افزایش میدهد. تقریبا بعد از دو سال هر یکسال یک درصدی را به ناباروری اضافه میکند.
این حرفهایی که بتوانیم از ناباروی پیشگیری کنیم اصلا در ساختار حکومتی ما وجود نداشته و هنوز هم وجود ندارد. هم علمش نیست و هم اینکه جزو برنامه نبوده؛ هدف این نبوده که یک نوعی جمعیت را به باروری تشویق کنیم.
نکته دیگر اینکه ما ناباروری را در قالب ایجاد مراکز ناباروری تعریف کردهایم. این خیلی حرف بدی است؛ به طوری که در هر شهر و مرکز استانی یک مرکز با میلیاردها تومان سرمایه گذاری ایجاد شده اما خالی است. این در حقیقت یک پروپاگاندای سیاسی و اجتماعی است تا کار برای مردم.
مراکز ناباروری بی مشتری است!
بعضی از این مراکز در کشور حتی یک مشتری در سال هم نداشتند. در مراکز ناباروی باید متخصص جنین شناسی داشته باشیم. مرکزی که سالی 10 بیمار دارد آیا میشود یک مختصص در آن گذاشت؟
شما باید یک مرکز قدرتمند ناباروری داشته باشید که بتواند کار خود را انجام دهد. در دنیا این طور رفتاری نمیکنند و اگر واحد ناباروری راه میاندازند عدالت ارجاع را رعایت میکنند.
درباره ناباروری صادق باشیم
نکته دیگری که در ساختار جمعیت وجود دارد این است که بحث ناباروری را به عنوان پیشگیری در فرایند درمان نداشتیم و میبینیم ناباروی 30 درصد بوده و در مرکز دیگری 50 درصد بارور شدند. این حرف شوخی است و هم 30 و هم 50 درصد غلط است و آن فرد اصلا نابارو بوده است.
به طور طبیعی در کشور ما در مراکز ناباروی حدود 10 درصد ناباروران باردار میشوند. افرادی که عدد بیشتر را بیان میکنند.
در کشور ما در مراکز ناباروی حدود 10 درصد ناباروران باردار میشوند
هنوز اتفاقهای خیلی موثر در این خصوص نبینم. به نظر میآید که هنوز حاکمیت برای گروه، کار برنامه مدونی ندارد؛ هنوز اتفاقات خیلی موثری در این زمینه نمیبینم.
آقای دکتر! در میزان ناباروری در مقیاس جهانی بر اساس شاخصهایی که برای افزایش جمعیت قائل هستند چه وضعیتی داریم؟
این اصلا مهم نیست؛ یعنی مسائل اقتصادی پشت آن است. اصلا در باروری تاثیر ندارد. بنده به عنوان یک متخصص میگویم که این موضوع فردی است و مثلا یک خانواده میخواهد بچه دار شود؛ هرکس میتواند، باید کاری برای این خانواده انجام دهد.
ارقام ناباروی در ایران درست نیست!
همه ما باید زحمت بکشیم تا پسر و دختری که ازدواج کردند بارور شوند. در طول دو سال حدود 5 درصد از زن و شوهرها اگر روال علمی را طی کنند باردار نمیشوند و این رقم در کشور ما 10، 15، 20 و گاهی 30 درصد بیان شده و این حرف خیلی زشت است که فکر کنیم 30 درصد مخلوقات خدا جفت شدند تا بارور نشوند. میدانیم که ناباروی علتش 50 درصد مردانه و 50 درصد زنانه است./
ما چون هیچ وقت برنامه ریزی آموزشی درستی نداشتیم؛ حتی اگر اکنون با عروس و داماد جدیدی صحبت کنید و بگویید نمیخواهید بارور شوید؟ میگویند سه چهار سال دیگر. ما چه زحمتی میکشیم تا بتواند این فرد تا 6 ماه دیگر بارور شود؟اینکه بداند اگر سه چهارسال دیگر صبر کرد، احتمال باروری کم می شود.
باید زوجین قبول کنند که اقدام باروری هرچه زودتر صورت گیرد نه اینکه صبر کنیم همه اسباب آماده شود
آقای دکتر! به صورت مصداقی توضیح دهید برای این موضوع چه کاری باید انجام دهیم؟
آموزش. مردم وقتی ازدواج میکنند این فرهنگ بریشان جا افتاده که بهتر است چند سالی صبر کنند تا بچه دار شوند. این فرهنگ را ما جاانداختیم. معمولا متخصصان و گروههای حاکمیتی هستند که مردم را آموزش می دهند.
هرچه سن بالاتر رود باروری کاهش پیدا میکند
باید به مردم تفهیم کنیم و بستگی به سن عروس و داماد دارد که هر چه سن بالاتر باشد باید برای باروری زودتر اقدام کنند. باید قبول کنند که اقدام باروری باید هرچه زودتر صورت گیرد نه اینکه صبر کنیم همه اسباب آماده شود.
چون فرهنگی که ساختیم فرهنگ سرمایه داری است؛ یعنی اینکه باید خانه، ماشین و همه شرایط آماده شود. در واقعیت فرهنگی این طور نیست. البته نه اینکه بگویم باید تامین اجتماعی را رها کرد، بلکه تامین اجتماعی اصل عدالت محوری است که در جمهوری اسلامی باید بسیار قدرتمندانه اعمال شود؛ به طوری که عروس و داماد خیالشان راحت باشد فرزندی که به دنیا میآورند رها نخواهد بود و پشتوانه تامین اجتماعی قدرتمندی را دارد، اما ما این فرهنگسازی را خیلی انجام ندادیم و از این بابت کمی اشکال داریم.
یکسری مسائل فیزیکی پزشکی نیز وجود دارد که بحثهای فنی قضیه است و به جای اینکه این مسائل را آموزش دهیم، چیزهای دیگر را آموزش میدهیم.
در آموزش زوجین غفلت کردیم
آقای دکتر! با توضیحاتی که ارائه دادید بیشترین نقش را در این داستان چه چیزی دارد؟اینکه شما میفرمایید آموزش انجام شود، چه چیزی را باید به مردم آموزش میدادیم که ندادهایم؟
ما در برنامه ریزی برای زوجین جوان باید آموزش را از صدا و سیما، رسانهها و آموزش رو درو توسط وزارت بهداشت تفهیم مطلب کنیم که برای نمونه اگر شمای زوجین رفتارتان درست باشد بعد از دوسال باردار میشوید و اگر نباشد عقب افتاده و در بارداری تاخیر ایجاد میشود.
حالا فکر میکنیم این تاخیر را با IVF درست میکنیم که اصلا این طور نیست. هزینههای فوق استاندارد و خیلی بالا انجام میدهیم. بخشی را از دولت و بخشی از جیب مردم هزینه میشود؛ در حالی که اگر از اول شروع کرده بودیم و با اینها راه میآمدیم این اتفاق کمتر میافتد.
تاخیر در ازدواج و فرزند آوری کار غلط فرهنگی است
اکنون یک کار بدی که در قالب فرهنگی شکل گرفته تاخیر در ازدواج و بالا رفتن سن ازدواج است؛ به طوری که در سال گذشته 12 درصد باروری در خانمهای حوالی 40 سال داشتیم و این حرف مبارکی است؛ یعنی غفلت نکردیم که چون سن خانم بالا رفته بگوییم دیگر باردار نمیشوید؛ اما این موضوع خیلی دلسوزی و برنامه میخواهد تا این را رها نکرده و تعمیق کنیم.
فرد 40 ساله هم میتواند فرزند دار شود
شرط اول این است که در حوزههای سلامت به مردم گفته شود فرد 40 ساله گناه نکرده که در این سن عروس شده، بلکه بگوییم ما هوای تو را داریم و میتوانی بچه دار شوی. البته طبیعی است که مراقبت از مادر 40 ساله با مادر 20 و 25 ساله فرق میکند و علمی تر و رفتار دیگری میخواهد، اما باید فرد را تشویق کنیم نه اینکه صورت مسئله را پاک کنیم.
دایره سن بچه دار شدن را تنگ کردهایم!
این اتفاقی که در حوزه سلامت در چند دهه گذشته اتفاق افتاد و گفتیم گروه پر خطر؛ یعنی افراد 35 سال به بالا؛ نمیدانم از کجا آمد!؟ افراد 20 سال به پایین نیز گروه پر خطر عنوان شد و فقط بین این دو محدوده سنی برای باروری باقی ماند.
بهترین سن ازدواج زیر 20 سال است
آقای دکتر! این موضوع از نظر علمی درست است؟
از نظر علمی کاملا این حرف غلط است. اکنون سطح استروژن در خانمهای زیر 20 سال مان بسیار پایین است و 30 درصد کمتر از زیر 30 سال است؛ یعنی بهترین سن ازدواج زیر 20 سال است.
تخمک زنان زیر 20 سال سالم تر است
بنده وقتی این حرف را میزنم مبتنی بر 35 تریال بزرگ علمی است؛ آن وقت خانم نادانی میگوید منظور کودک همسری است! این حرفها یعنی چه؟! بنده علمی حرف میزنم. سطح استروژن در خانمهای زیر 20 سال پایین تر از زیر 30 سال است و به همین جهت در دنیا خانمها را تشویق میکنند تا اگر میخواهند دیر ازدواج کنند و بچه دار شوند بروند تخمک خود را در زیر 20 سال رزرو و فریز کنند که این تخمک سالم تر و بهتری باشد.
سطح استروژن در خانمهای زیر 20 سال مان بسیار پایین است و 30 درصد کمتر از زیر 30 سال است؛ یعنی بهترین سن ازدواج زیر 20 سال است
آقای دکتر! کدام وزارتخانههای بهداشت در چند ساله گذشته چه کارهایی را باید انجام میدادند اما انجام ندادهاند؟
تقریبا همه کارهایی که باید در حوزه جمعیت انجام میدادند انجام ندادهاند.
هر خانمی که تخمک فعال دارد قابلیت باروری دارد
در این خصوص به صورت مصداقی توضیح دهید.
شما باید برای جمعیت برنامه ریزی کنید. هر خانمی که تخمک فعال دارد قابلیت باروری دارد، اما ما عکس این عمل کردیم و سن را مدام محدود کردیم؛ یعنی جایی که مقداری کارمان سخت میشده به جای اینکه سختی کار را قبول کنیم و همت به خرج دهیم، صورت مسئله را پاک کردیم و گفتیم سن 35 سال به بالا کلا حذف شود، زیر 20 سال نیز حذف شود؛ خب یک گروه محدودی را این بین گذاشتیم.
باید فرهنگ بچه دار شدن را ترویج دهیم
بنده اصرار دارم فرهنگ سازی شود؛ به حدی که عروس خانم وقتی خانه شوهر رفت باید بداند 6 ماه بعد باردار شود؛ در حالی که این فرهنگ در ذهن به خصوص جوانان تحصیل کرده ما وجود ندارد.
مثلا فردی به بنده مراجعه دارد و میگوید 38 سال دارم و 5 سال ازدواج کردم؛ در حالی که احتمال باروری در این فرد حداقل 30 درصد کمتر از روزی است که ازدواج کرده است. وی اصلا خبر ندارد این بلا به سرش میآید. این فرد میگوید بچه دوست دارم و حداقل 2-3 بچه میخواهم.
زن و مرد سرطانی هم میتوانند فرزند دار شوند
در رشته خودم که تخصص سرطان شناسی است، دستورالعمل متقن از وزارت بهداشت به سازمان پزشکی قانونی رفته است که بیمار سرطانی نباید باردار شود. این خیلی اختلاف است؛ شغل بنده سرطان شناسی است و وظیفه بنده این است که بیماران مبتلا به سرطان را به باروری تشویق کنم و این کار را میکنم. تعداد زیادی از آقایان و خانمهای مبتلا به سرطان داریم که فرزندار شدند.
سرطان ارتباطی با باروری ندارد
هر فرد مبتلا به سرطان اگر در سن باروری باشد میتواند بارور شود و سرطان ارتباطی به باروری ندارد و حتی در سرطان وابسته به هورمون مثل سرطان پستان و تخمدان احتمال باروری وجود دارد، اما باید برای آن برنامه ریزی کرد و ساختار سلامت بداند که ما حق اخته کردن مردم را نداریم.
چندین 10 وبینار در آمریکا علیه قانون جمعیت تشکیل شده است؛ چون آنها این قانون را رصد میکنند
اگر فرهنگِ این را بپذیریم باید متخصصان نیز تکنیک آن را برنامه ریزی کنند که مثلا منِ جراح چکار کنم که باروری فرد را خراب نکنم؛ در نتیجه کلاً سرطان و باروری هیچ مشکلی با هم ندارند؛ البته ممکن است ما بحث اجتماعی داشته باشیم و بگوییم بیماری سرطان بیماری بدی است و بیمار زیر 2 سال از ابتلا بودن از بین میرود اما اگر مادر یا پدر گفت در عرض این دو سال که زنده هستیم باردار شویم اشکالی برای ابتلا بودن به سرطانش ندارد؛ البته اشکال اجتماعی وجود که ممکن است کودک بی مادر یا پدر شود وجود دارد، اما اشکال بیولوژیکی و هورمونی ندارد.
بنابراین درصد ندارد و همه مبتلایان که در سن باروری هستند و به سرطان مبتلا میشوند؛ مثل سرطان وابسته به هورمون، سرطان تخمدان و غیره میتوانند وارد باروری شوند.
نسخه فوری نجات جمعیتی در ایران
آقای دکتر! نسخه فوری برای نجات از شرایط فعلی جمعیت چیست؟
پیاده کردن قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت یک اصل محوری برای رفتاری است که حکومت باید با یک چارچوب قانونی داشته باشد. بنده در این قانون تقریبا نقصانی نمیبینم و دشمن نیز همین را فهمیده است.
به همین جهت هنوز رسانهها خبر ندارند، اما چندین ده وبینار در آمریکا علیه این قانون تشکیل شده است؛ چون آنها این قانون را رصد میکنند. در کشور عدهای نیز که خود با مسئله جمعیت مشکل دارند و ایستادهاند تا با بهم خوردن ساختار جمعیت، جمعیت را نابود کنند، به هر بهانهای علیه این قانون حرف میزنند.
برای اولین بار غربالگری در ایران استاندارد شده است
قانون حمایت از خانواده 4 اصل مترقی 53 تا 56 دارد که درباره بحثهای طبی مثل غربالگری است و برای اولین بار در تاریخ ایران این قانون، غربالگری را قانونی و استاندارد کرده است و شفافیت روی داده است؛ گفتند این کار حتما انجام بشود و در سامانه الکترونیک وزارت بهداشت نیز ثبت شود.
چرا قانون جمعیت را فقط غربالگری میدانند؟ در حالی که این قانون 73 ماده دارد. در غربالگری هزار میلیارد تومان پول چرخش دارد!
نمایندگان قانون جمعیت را بخوانند!
بنده به عنوان کسی که تجربه علمی دارم و در سطح بینالمللی از نظر علمی شناخته شده هستم نمایندگان انقلابی را نصحیت میکنم که این مدال افتخار که با تصویب قانون جمعیت به دست آوردند را از دست ندهند. خواهش میکنم نمایندگان این قانون را بخوانند.
چارچوب غربالگری این است که شما بگردید اگر فرزندتان معلول بود و توان نگهداری نداشتید؛ یعنی عُسر و حرج است، اما معلول کشی راه نمیاندازید.
برای اولین بار در تاریخ ایران قانون جمعیت، غربالگری را قانونی و استاندارد کرده است
هیچ کس حق کشتن معلول را ندارد
چه کسی گفته حق داری معلول را بکشی؛ اما اگر عُسر و حرج دارید، فقه ما اجازه داده است تا فرد دیگری این معلول را نگهداری کند.
95 درصد مردم را به غربالگری بردند
مطالعهای در کرمانشاه راجع به غربالگری در ایران انجام دادند که خیلی خجالتآور است! به طوری که بیش از 95 درصد مردم را به غربالگری بردند. ما کار فیزیولوژی زایمان را تبدیل به کار پاتولوژی کردیم.
بنده بارها شاهد بودم که در مناطق عشایری فرد امروز زایمان میکند و یکساعت بعد کوچ میکند. زایمان یک اتفاق فیزیولوژی و طبیعی است. بنده با کلیت غربالگری مخالف نیستم اما باید حتما علمی باشد و باید بدانیم چندر درصد میتوانیم در غربالگری درست به مردم جواب دهیم؟
در غربالگری علمی عمل کنیم
بنده آزمایشگاهی میشناسم که برگه آزمایش برای پزشک فرد داده که معلولیت فرزند وی تایید میشود، اما متخصص زنان مربوطه اعلام کرده این طور نیست و بعد باز برگه فرد را عوض کرده است. باید واقعیتهای چارچوب دار علمی مورد توجه قرار گیرد و ناظر، باید عالم تر باشد.
گردش هزار میلیارد تومانی در غربالگری نوزادان!
آقای دکتر! احساس نمیکنید در موضوع غربالگری کوتاهی صورت گرفت و حتی برخی متخصصان نیز نخواستند موضوع را برای مردم روشن کنند؟
هجمهای که شد این بود که هجمهای از ساختارهای اقتصادی در لوای علمی مطرح شد؛ در حالی که علمی آن غلط بود و اقتصادی آن هنوز وجود دارد. بالاخره گردش هزار میلیارد تومان در سال پول کمی نیست.
نکته بعدی این است که حتی مجوزی که فقها برای عُسر و حرج دادند برای فرد معلول ندادند و صرفا معلولیت دلیل سقط نیست؛ بلکه عُسر و حرج دلیل سقط است.
محکومیت ایران به علت غربالگری
در ساختار حکومتی خیلی پُز ساختارهای بینالمللی را دادیم. قانونی در دنیا بنام قانون حمایت از معلولان وجود دارد که ما را محکوم کرد؛ به دلیل اینکه برنامه غربالگری را در برنامه پنجساله پنجم خود وارد کردیم؛ یعنی گفتند باید ایران این قانون را بردارد و کسی حق معلول کُشی ندارد.
بنده افراد خیلی ضعیفی را دیدم که در حوزه مدیریت برنامه ریزی در این قضیه کار میکنند که نه علم دارند و نه اعتقادی به این مطلب دارند.
کدام زوجها باید غربالگری کنند؟
آقای دکتر! با این توضیحات اکنون غربالگری در زمان ازدواج کردن دونفر و تصمیم به فرزند آوری میکنند، چند درصد نیاز است؟
به طور طبیعی و از نظر علمی در زیر 35 سالگی خانم باردار و پدری که زیر 40 سال باشد مجموعا در این دو، رقمی بین یک تا یک و نیم در هزار تولد زنده ممکن است معلول داشته باشیم که هرچه سن پایین تر برود این میزان درصد بیشتر میشود؛ یعنی در سن 35 سالگی 999 بارداری تان بی خطر است.
باید فقط زوجین بالای 35 سال غربالگری شوند
حالا چقدر حق دارید این 999 نفر را وارد غربالگری کنید؟ دنیای علم این را قبول نمیکند و میگوید زیر 35 سال را حذف کن و از 35 سال به بالا را غربالگری کنید؛ آن هم با رضایت فرد، نه اینکه واجب است این کار را کنید، بلکه اگر فرد اصرار به غربالگری دارد این کار را انجام دهید.
از سن 40 سال به بالا نسبت یک به 250 شده و چهار برابر میشود، اما بازهم 249 نفر خطر دار نیست و تنها یکی خطرناک است؛ آن هم با رضایت فرد انجام شود.
دنیای علم غربالگری همه زوجین را قبول نمیکند و میگوید از 35 سال به بالا را غربالگری کنید؛ آن هم با رضایت فرد
آدم کشتن کار خیلی سختی است و در موارد خیلی خیلی خاص انجام میدهیم. حالا اگر تشخیص ما درست بود و فرد معلول بود و میخواهیم بکشیم، اگر شما فرزندی را به دنیا آوردی و سندرم داون کودک قطعیت یافت، آیا حاضری کودک را به فرد دیگری بدهی تا از آن نگهداری کند؟ مثل خیلی از جاهای دنیا که برای نگهداری این کودکان به دنبال آنها میروند و از نگهداری از معلول عشق میکنند!
غربالگری فقط سندروم داون را تشخیص میدهد
آقای دکتر! میزان درصد اینکه در غربالگری فرزند 6 هزار بیماری ژنتیک موجود دامنگیر این فرزند شود، چقدر است؟
غربالگری هیچ ارتباطی به این موضوع ندارد. ما در غربالگری فقط سندروم داون را چک میکنیم.
چرا برخی متخصصان حتی غیر از این غربالگری روی فرزند آمینوسنتز انجام میدهند؟
این بحث مراحلی دارد؛ به شکلی که فرد اول رادیولوژی، بعد تستهای سُرمی، ان آی پی تی و در نهایت آمینوسنتز انجام میدهد که هرکدام از این آزمایشها عوارض دارد؛ از عوارض اقتصادی تا جسمی. اینها برای همان یک مورد بیماری سندروم داون است نه برای تشخیص نابینایی و ناشنوایی و...
2.5 درصد سرطانها مربوط به کودکان است
2.5 درصد سرطانها مربوط به کودکان است؛ یعنی وقتی کودک به دنیا میآید به نوعی مبتلا به سرطان است و ما از این موضوع خبر نمیشنویم و تا اینکه تومور در بدن این کودک بزرگ شود.
هیچ بیماری غربالگری ندارد
آقای دکتر! یعنی با توضیحات شما در خصوص ابتلا به سرطان آیا ما چیزی به نام غربالگری سرطان داریم؟
خیر؛ نه غربالگری سرطان بلکه هیچ غربالگری بیماری دیگری نداریم.
هنوز اراده عملی در وزارت بهداشت برای تغییر غربالگری نمیبینم
آقای دکتر! آیا در وزارت بهداشت نگاه به غربالگری تصحیح شده یا هنوز همان نگاه قبلی وجود دارد؟
واقعیت این است که حرفی تصحیح شده است. قبلا وزاری محترم و ساختار اعلام میکردند ما مخالف این حرفها هستیم و با جمعیت مخالف بودند؛ هم رئیس جمهور محترم قبلی و هم وزرا مخالف بودند و میدانید که علیه قانون جمعیت نامه امضا کردند به شورای نگهبان و مجلس.
اما حالا این طور نیست و واقعا اعتقاد دارند اما عملا جواب همان می شود؛ همان مدیرکل بخشنامه میدهد که هم غیر قانونی و هم غیر علمی است. بنده در وزارت بهداشت اعتقاد را میبینم اما در عمل نه؛ امیدواریم در آینده تغییرات وسیع ایجاد کنند اما غصه بنده این است که وقت محدود است.
انتهای پیام /