آیت الله بحرالعلوم؛ از بزرگان نهضت اسلامی و مبارزات انقلابی در گیلان + عکس نوشت

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از 8دی، یکی از چهره های مغفول مانده در تاریخ معاصر گیلان، آیت الله سید حسن موسوی بحرالعلوم رشتی است که در سال‌های پیش از انقلاب از بزرگان نهضت اسلامی و مبارزات انقلابی در گیلان بود.

آیت الله سیدحسن بحرالعلوم، فرزند آیت الله سید حسین بحرالعلوم معروف به حاجی آقا میر بحرالعلوم رشتی، نماینده مردم رشت در اولین دوره مجلس شورای ملی است. پدر بزرگوارش از شهدای مشروطه مشروعه است که به نمایندگی از شیخ فضل الله نوری و ملا محمد خمامی عازم نجف شد تا با مراجع نجف پیرامون فتنه مشروطه خواهان سکولار مذاکره کند. آقامیر در مسیر بازگشت به رشت، در قزوین به دست مشروطه‌خواهان غرب‌زده که راهی فتح تهران بودند، اسیر و به شکل فجیعی به شهادت می‌رسد. در این حادثه دو فرزند آقا میر (سید جواد و سیدحسن) نیز همراه وی بودند که سیدجواد به شهادت می‌رسد، اما سیدحسن جان سالم به در می‌برد. سید حسن که متولد 12 خرداد 1268 شمسی در رشت بود، تحصیلاتش را از مدرسه سپهسالار تهران آغاز نمود و سپس به نجف رفت و پس از پایان تحصیلات حوزوی به رشت بازگشت. آیت الله بحرالعلوم در دوره رضاشاه در اعتراض به غائله کشف حجاب 15 روز بازداشت شد. وی در گیلان جمعیتی با عنوان "جمعیت نشر معارف گیلان" را با هدف تبلیغ اسلام و پاسخگویی به شبهات راه‌اندازی کرد و در مسجد گلشن بازار رشت به اقامه نماز و تبلیغ دین پرداخت. در دهه چهل و پنجاه شمسی به همراه آیت‌الله سید محمود ضیابری، رهبری حرکت‌های انقلابی مردم گیلان را بر عهده داشت. در اعتراض به انقلاب سفید، به همراه آیات مهدوی لاهیجی و ضیابری عازم تهران بودند که در کرج به دست ساواک بازداشت شد. امام خمینی (ره) با ارسال تلگرافی به زندان جویای حال ایشان می شوند. در 22 بهمن 1341 این دو از زندان آزاد می شوند. آیت الله ضیابری به رشت مراجعه و آیت الله بحرالعلوم راهی قم می‌شوند. در این سفر امام خمینی در منزل سید مرتضی لنگرودی به دیدار آقای بحرالعلوم می‌آید. آیت الله سید عبدالله خائفی گیلانی نیز در این جلسه حضور داشت و این جلسه را اینگونه شرح می‌دهد: "آقای بحرالعلوم و آقای ضیابری باهم زندان بودند وقتی آزاد می شوند، آقای ضیابری به رشت می‌رود. آقای بحرالعلوم به قم می‌آید و به منزل آقای سید‌مرتضی لنگرودی وارد می‌شود و می‌خواسته آقای خمینی را ببیند. امام خمینی به همراه شیخ حسن صانعی به منزل آقای لنگرودی می‌آیند. در این دیدار امام، شیخ حسن صانعی، آقای بحرالعلوم و آقای لنگرودی بودند و بنده هم نمی‌دانم به چه مناسبتی در این جلسه بودم. بعد از تعارفات مرسوم آقای بحرالعلوم به امام گفت: من سخنرانی‌های‌تان را شنیدم و در نوارها گوش دادم. اعلامیه‌های‌تان را هم خواندم. کتاب اصول‌تان را هم دیدم و مطالعه کردم. الان آمدم اینجا تا فقط شما را ببینم. امام هم لبخند زدند. آقای بحرالعلوم در نجف درس خوانده بود و امام را تا آن وقت ندیده بود. ایشان 20 سال از امام خمینی بزرگتر بود و سابقه مبارزاتش از مشروطه آغاز شده بود. پدرشان در مشروطه شهید شده بود. با این اوصاف آمده بود، امام را ببیند. حضرت امام خمینی رحمه الله در 7 اسفند 1341 در دیدار با عده ای از مردم تهران با اشاره به بازداشت آیت الله بحرالعلوم و آیت‌الله ضیابری از این دو با عبارت "بهترین مردان دانشمند و روحانیت" یاد می‌کند. (سیر مبارزات امام خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، جلد 1 صفحه 160) امام خمینی در 12 اردیبهشت 42 در نامه‌ای خطاب به آیت الله بحرالعلوم با اشاره به اهداف نهضت اسلامی خود چنین می نویسد: اینجانب عازم هستم تا آنجا که ممکن است اقدام کنم و از هر چه پیش آمد، هراسی نکنم تا بلکه تکلیف شرعی خود را ادا کرده باشم. (صحیفه امام جلد 1 صفحه 202) آیت الله بحرالعلوم در سال های پس از تبعید امام در کنار دیگر علما به هدایت حرکت‌های انقلابی مردم گیلان پرداخت. در این ایام رفتارها و عملکرد ایشان به طور کامل زیر ذره‌بین ساواک قرار داشت. در اسناد ساواک در گزارش‌های متعددی از آیت الله بحرالعلوم یاد شده است. ایشان همچنین دیدارهای متعددی با علما و مراجع وقت داشتند. در این تصویر کم‌نظیر ایشان در کنار علامه سید محمدحسین طباطبایی و آیت‌الله سیدهادی میلانی دیده می شوند. این عکس در مشهد گرفته شده است. ایشان نهایتا پس از گذراندن یک دوره طولانی بیماری در 21 شهریور 1356 رحلت کردند. بدن مطهر این عالم بزرگ در حرم مطهر رضوی دفن شده است. نویسنده: سجاد ستوده