ابلاغ سند جامع علم و فناوری در حوزه دفاعی و امنیتی توسط روحانی
روحانی رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه «سند جامع علم و فناوری در حوزه دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران» که در جهت دستیابی به اقتدار علمی و فناوری حوزه دفاعی و امنیت کشور تصویب شده است را ابلاغ کرد.
به گزارش شورای عالی انقلاب فرهنگی در ابلاغ رییس جمهوری نهادهای زیر خطاب قرار گرفته اند: ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران دفتر عقیدتی - سیاسی فرماندهی معظم کل قوا ارتش جمهوری اسلامی ایران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی وزارت اطلاعات وزارت صنعت، معدن و تجارت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری دانشگاه آزاد اسلامی
«سند جامع علم و فناوری در حوزه دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران» که بنا به پیشنهاد مشترک وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، در جلسه 837 مورخ پنجم اسفند سال 99 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده به شرح زیر است:
مقدمه
نیروهای مسلح انقلابی و قدرت آفرین در چارچوب فکری انقلاب اسلامی و در مسیر تحقق اهداف و آرمان‌های آن، خط مقدم تحرک و نشانه اقتدار ملت است. علم و فناوری به عنوان یکی از پیشران‌های اصلی و موتورهای محرک پیشرفت کشور در گام دوم انقلاب اسلامی است که این امر در حوزه دفاع و امنیت کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و نیازمند طرحریزی دقیق و جامع است. با استناد به سیاست‌های کلی علم و فناوری و سیاست‌های کلی نظام در موضوع خودکفایی دفاعی و امنیتی ابلاغی مقام معظم رهبری (حفظه‌الله) و باتوجه به راهبرد کلان 7 از نقشه جامع علمی کشور، شورای‌عالی انقلاب فرهنگی سند «جامع علم و فناوری در حوزه دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران» که از این پس به اختصار «سند» نامیده می‌شود به شرح مواد آتی، طراحی و تدوین گردیده است. در این راستا، «سند» به گونه‌ای تدوین شده است که مجموعه‌ای پویا و یکپارچه جهت دستیابی به اقتدار علمی و فناوری حوزه دفاع و امنیت مهیا شود و با همراهی ذی‌نفعان دخیل در پیشرفت علمی و تربیت انسان‌هایی آزاداندیش و برخوردار از قدرت منطق همراه با منطق قدرت، ارتباط گسترده با جامعه علمی و تقویت سرریز متقابل علم و فناوری بین بخش‌های نظامی و ملی را ساماندهی کند.
ماده 1- اصول و ارزش‌ها
با توجه به مبانی ارزشی نظام علم و فناوری مصرح در اسناد راهبردی شورای عالی انقلاب فرهنگی از جمله نقشه جامع علمی کشور، اصول و ارزش‌های بنیادین بخش علم و فناوری دفاعی و امنیتی کشور بدین شرح مقرر می‌گردد:
حاکمیت جهان‌بینی دینی و مبانی، اصول و منابع معرفتی و شناختی برگرفته از آن در تمام ساحتها و شئون اقتداریابی علمی و هماهنگی نظاممند همه علوم با یکدیگر و با دین مبین اسلام؛
قرآنمحوری در همه فرایندهای تولید، توزیع و کاربست علم و فناوری؛
تداوم خط و روش ولایت الهیه بهعنوان جانمای حرکت علمی نیروهای مسلح و اعمال آن در مسیر جهانترازی؛
جامعیت و کاملیت اسلام بهعنوان یک اندیشه نظاممند برای پایهگذاری تفکر علمی از سطح نظریهپردازی، تولید علم و فناوری، معماری و طراحی مؤلفه‌ها، الگوها و نظامات علمی؛
حیات انقلابی و تلاش جهادی در راه پیشرفت علمی انقلاب اسلامی؛
همزیستی مسالمتآمیز با غیردشمنان در عین دشمنستیزی در مسیر تحقق اهداف علمی دفاعی انقلاب اسلامی؛
حداکثر اتکاء، اعتماد و استفاده از ظرفیت‌های ملی دانشگاهی، پژوهشی، دانشبنیان و صنعتی از جمله بخش خصوصی با توجه به صیانت علمی، وفاداری، رازداری و کتمان اسرار علمی؛
بهرهوری مدیریت علمی با کارآمدی، اثربخشی، هماهنگی و همافزایی بخش‌های مختلف سازمانی و بینسازمانی، ارزشآفرین و هدایتگر؛
تحول‌گرایی، شکستن انگارهها، سنت‌ها و الگوهای رفتاری نادرست و ناکارآمد و عدم ایستایی و روزمرگی؛
شجاعت علمی، نوآوری، ابتکار و درنوردیدن راههای جدید و میانبر و رویشهای نوبه‌نو با بهرهمندی از آخرین دستاوردهای علمی و تجارب موفق گذشته؛
جامعیت و توازن علم، فناوری و محصول به شکل همافزا، منسجم و یکپارچه؛
بهادادن و ارزشگذاری در گزینش، انتصابات و حمایت از انسان‌های اندیشمند، نخبه جوان و مبتکر.
ماده 2- چشم‌انداز
در افق 1414 جمهوری اسلامی ایران یکی از قدرت‌های برتر علمی و فناوری در حوز دفاعی و امنیتی جهان با ویژگیهای زیر است:
الهامبخش، تأثیرگذار و زمینهساز وحدت و همکاریهای علمی و ترویج فرهنگ مهدوی (عج) در مقیاس جهانی؛
توانا در شکستن مرزهای دانش و تولیدکنند علوم و فناوریهای بومی نرم، نیمهسخت و سخت دفاعی و امنیتی مورد نیاز؛
پشتیبان علمی پیشرفت همهجانب کشور در گام دوم انقلاب اسلامی و برخوردار از نقش کلیدی در تحقق مرجعیت علمی جمهوری اسلامی ایران در جهان؛
سازمان و نیروی انسانی فعال، ولایت‌مدار، مسئولیتپذیر، ایثارگر، شهادت‌طلب، مؤمن، رضایت‌مند، برخوردار از خودباوری، وجدان کاری و انضباط، دشمنشناس، با روحیه تعاون و مشارکت علمی، متعهد به نظام و عظمت ایران اسلامی؛
برخوردار از بالاترین سطح اثربخشی در ارتقای نوآوری ملی؛
مؤثر در تقویت دیپلماسی دفاعی و امنیتی و عمومی کشور.
ماده 3- اهداف کلان
استحکام‌بخشی ساخت درونی قدرت بر پای مؤلف علم و فناوری دفاعی و امنیتی؛
جهانترازی و کسب اقتدار علمی دفاعی و امنیتی و پیشتازی و پیشبرندگی علمی کشور؛
دستیابی به علوم و فناوریهای برترساز دفاعی با حداکثر همکاریهای اثربخش با بخش ملی و بین‌المللی
توانایی در تولید سامانهها، تجهیزات و محصولات بدیع و نوظهور دفاعی با شکستن مرزهای دانش؛
همکاری در کسب مرجعیت علمی و فناوری کشور و افزایش سهم نخبگان و استعدادهای برتر در همکاریهای علمی؛
افزایش سهم دانشگاهها، مراکز پژوهشی، شرکتهای دانش بنیان و صنعتی بخش ملی با تاکید بر بخش خصوصی در پژوهش‌های توسعه فناوری در حوزه دفاع و امنیت و کمک به تحقق اهداف نقش جامع علمی کشور؛
برخورداری از اشراف هوشمند بر محیط متغیر، پرفراز و نشیب و پرشتاب جهان معاصر، پیچیدگیها، عدم قطعیتها و ابهامات و تهدیدات نوپدید؛
گشایش عرصه‌های جدید از علوم تحولی و تغییر انگارهها و نهادینه شدن خلاقیت و نوآوری قابلیتساز و مزیتآفرین در حوزه دفاعی و امنیتی؛
افزایش سهم صادرات محصولات دفاعی از صادرات کل کشور و افزایش همکاریهای علمی و فناوری با کشورهای همسوی گفتمان انقلاب اسلامی در عرصه بین‌الملل؛
دستیابی به سرمایههای انسانی علمی تراز انقلاب اسلامی و ارتقاء توانمندیها و آمادگیهای کارکنان نیروهای مسلح در پیشبرد امور علمی.
ماده 4- سیاست‌ها
همافزایی، پویایی و پایایی اجزای قدرت علمی دفاعی و امنیتی با عناصر و مؤلفه‌های قدرتساز ملی؛
به کارگیری ظرفیت‌های علمی و فناورانه بخش ملی و خصوصی در راستای قابلیتسازی و ایجاد توانمندی در پاسخگویی به نیازهای دفاعی از جمله بهره‌گیری از اساتید، محققین، دانشجویان، ظرفیت علمی عظیم بسیج و سرباز محققین وظیفه؛
سرریز فناوریهای توسعه‌یافته بخش دفاع به بنگاههای اقتصادی و خدماتی کشور و بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های ملی در نظام نوآوری دفاعی پایدار؛
افزایش توجه و تمرکز بر نوآوری‌های اساسی، با رویکرد خلاقانه جدید و کشف راههای میانبر؛
اهتمام به توسعه هم‌زمان و متوازن علوم پایه و علوم کاربردی در حوزههای نرم، نیمهسخت و سخت، و جهت‌دار نمودن رشته‌های مورد نیاز نیروهای مسلح در دانشگاهها با تاکید بر رویکردهای بین رشته‌ای؛
بهرهبرداری از الگوهای علمی و نظریههای اندیشمندان و صاحبنظران، با تقید بر اصول، ارزش‌ها و آموزههای اسلامی و تشویق و ترغیب الگوسازی درون‌زای اسلامی - ایرانی پیشرفت در بخش دفاعی؛
تقویت گفتمان جنبش نرم‌افزاری در حوزه دفاع و امنیت به‌منظور ایجاد ظرفیت تحولساز در حرکت‌های مبنایی و بنیادین در سطح علوم، منطبق با اصول و منطق اسلامی؛
در دست داشتن نبض تفکر و نیازهای آینده جامعه با اشراف راهبردی بر محیط دفاعی و امنیتی؛
تقویت و توسعه نظاممند و هوشمند حکمرانی اسلامی، رهبری و مدیریت راهبردی، مدیریت دانش و پویایی سازمان؛
توقف و یا تغییر جهت فعالیت‌های تحقیقاتی با مزیت اثربخشی پائین؛.
توسع کیفی و کمی سرمایههای انسانی در حوز علم و فناوری دفاعی و امنیتی و جهتدهی آموزش و پژوهش نیروهای مسلح به‌منظور توسعه دانش، مهارتها، قابلیت‌ها و فناوریهای برترساز؛
ارتقای سرمایه اجتماعی ولایی با ایجاد فرهنگ و فضای گفتمانی در راستای جریانسازی، تعمیق و پایبندی به منویات فرماندهی معظم کل قوا امام خامنهای (مدظله‌العالی) در پیکر آموزش، تحقیقات و توسع صنایع نرم و سخت نیروهای مسلح.
ماده 5- راهبردها
آمایش علمی سرزمینی و توسعه متعادل و متوازن قابلیت‌ها و ظرفیت‌های دانشبنیان کشور و بخش دفاع و ایجاد سازوکارهای لازم برای شناسایی و حداکثر بهره‌گیری از ظرفیت‌های خالی معطل و جدید در سطح ملی؛
ایجاد زیرساخت‌های لازم برای استفاده همه‌جانبه از قابلیت‌ها و ظرفیت‌های دفاعی و ملی و مشارکت فعال مراکز تحقیق و توسعه نیروهای مسلح در پژوهش‌های بنیادی، کاربردی و توسعهای و توسعه حوزههای بین رشته‌ای؛
ایجاد، یکپارچه‌سازی و بههنگامسازی نظامات کلان، ساختارها و نهادهای علم و فناوری نیروهای مسلح مبتنی بر صیرورت و در چارچوب معماری نیروهای مسلح آینده؛
ایجاد ساختاری واحد، مقتدر و یکپارچه با اعتبار و ضمانت اجرایی و نفوذ لازم برای مدیریت و راهبری جریان تحقیق و توسعه و تمرکز بر اجرای طرح‌های کلان پژوهش و فناوری متناسب با نیازهای حال و آینده کشور و طراحی و اجرای نظام احصاء و شکست مسائل در حوزه دفاعی و امنیتی؛
ایجاد سازوکار انتقال الگوهای موفق و فناوریهای نرم مدیریت تحقیقات و فناوری از بخش دفاعی به بخش ملی و خصوصی به‌منظور گسترش شبک توانمند علمی کشور؛
ایجاد جریان گسترده و پویای ایدهزایی بدیع در راستای استقرار نظام نوآوری دفاعی و ترویج و ارتقای فرهنگ نوآوری جهشی و خلاقیت در کشور؛
توسعه و تقویت همکاری‌ها و شبکه‌های علمی پژوهشی فناورانه دفاعی و امنیتی با بخش ملی شامل دانشگاهها، مراکز علمی، دانشمندان و پژوهشگران و بنگاههای توسعه‌دهنده فناوری و نوآوری خصوصی با تاکید بر ایجاد انعطاف و سهولت در همکاریهای متقابل؛
ایجاد صنایع نوین و دانشبنیان دفاعی و امنیتی به‌منظور توسع تجهیزات و محصولات بدیع و نوظهور دفاعی و پشتیبانی از شرکتهای نوآور و تجاری‌ساز محصولات دو یا چندمنظوره در بخش ملی؛
ایجاد نظام دیپلماسی علمی انقلابی در پاسداری از اقتدار جمهوری اسلامی ایران و گسترش همکاریهای بین‌المللی در حوزه دفاعی و امنیتی در چارچوب سند جامع روابط علمی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران؛
ایجاد و پیادهسازی سازوکار بهرهبرداری حداکثری از ظرفیت‌های حوزههای علمیه در علوم انسانی و در موضوعات مرتبط با حوزه دفاعی و امنیتی؛
طرحریزی مبانی تحولساز علوم و انگارههای نوین دفاع و متحولسازی و ارتقای کمی و کیفی علوم انسانی بر اساس مکتب دفاعی و امنیتی اسلام؛
ایجاد دانشگاه تراز انقلاب اسلامی (حکمتبنیان) در سازمان‌های نیروهای مسلح و طراحی سازوکارهای لازم برای بکارگیری و پرورش استعدادهای برتر و نخبگان در حوزه دفاعی و امنیتی و توانمندسازی ایشان؛
یکپارچگی در آموزش‌های نیروهای مسلح به‌منظور شکلگیری پیکره دانشی، مهارتی و بینشی همافزا و جامع، با تأکید بر ایجاد تحول در سطح اندیشه، عوامل معنوی، آموزههای کلیدی و مهارت‌محوری و تربیت و تعالی مدیران، مدرسان و پژوهشگران حوز علمی در تراز انقلاب اسلامی؛
طراحی و پیادهسازی رویکردهای مدیریت یکپارچه و تفکر راهبردی و نهادینه‌سازی مدیریت هوشمند دانش در حوزه دفاعی و امنیتی
طراحی و پیاده سازی سازوکار استفاده از ظرفیت سرباز محققین کشور با امکان توانمندسازی و مهارت آموزی ایشان در تحقیقات و توسعه علوم و فناوریهای دفاعی و امنیتی با رویکرد آینده سازی نیروهای جوان و نخبه
ماده 6- حوزههای اولویت‌دار دفاعی و امنیتی
در «سند جامع علم و فناوری در حوزه دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران» حوزههای اصلی و فرعی علوم و فناوریهای اولویت‌دار علم و فناوری دفاعی و امنیتی در یک جدول تشریح شده است.
در این مصوبه قید شده است که تشریح جزئیات مورد نظر [حوزه های اصلی و فرعی] پس از تصویب این سند در قالب تعاملات با دستگاه‌ها و مراکز دانشگاهی بخش ملی انجام خواهد شد.
ماده 7- چارچوب اجرایی سازی
الف) سیاستگذاری کلان و نظارت و ارزیابی
سیاستگذاری و نظارت کلان «سند» در بخش ملی بر عهده شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
ب) سیاستگذاری اجرایی، هماهنگی و اجرایی‌سازی
به منظور سیاستگذاری اجرایی، هماهنگی و اجرایی سازی «سند» در بخش ملی و نظارت بر حسن اجرای آن، "شورای راهبردی علم، فناوری و نوآوری دفاعی و امنیتی" توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی با ترکیب زیر تشکیل می‌گردد:
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح (رئیس شورا)؛
دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی؛
دبیر شورای‌عالی امنیت ملی؛
فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران؛
فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛
وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح؛
فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران؛
رئیس سازمان بسیج مستضعفین؛
وزیر اطلاعات؛
وزیر صنعت، معدن و تجارت
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری؛
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛
معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری؛
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی؛
رئیس کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس؛
رئیس دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی معظم کل قوا؛
و 18) دو نفر از اعضای شورای‌عالی انقلاب فرهنگی به انتخاب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی؛
معاون طرح، برنامه و بودجه ستاد کل نیروهای مسلح؛
معاون علوم، تحقیقات و فناوری ستاد کل نیروهای مسلح (دبیر شورا)؛
تبصره 1: به اقتضای موضوع جلسات، از رؤسای دستگاه‌ها و سایر افراد ذیصلاح با حق رای دعوت به عمل خواهد آمد. تبصره 2: از زمان تصویب این «سند»، این شورا به عنوان یکی از شوراهای تخصصی شورای عالی انقلاب فرهنگی محسوب و عنوان آن، به ماده 18 آئین نامه داخلی شورای عالی، اضافه خواهد شد. تبصره 3: شورا می‌تواند برای پیگیری امور تخصصی خود، نسبت به تشکیل کمیسیون‌های تخصصی اقدام نماید. تبصره 4: آیین‌نامه داخلی شورا در اولین جلسه شورای مذکور به تصویب خواهد رسید.
ماده 8- وظایف شورا
تصویب اسناد، نقشه‌های راه و برنامه‌های 5 ساله توسعه علم، فناوری و نوآوری دفاعی و امنیتی کشور در مسیر دستیابی به اهداف «سند»؛
نظارت و ارزیابی پیادهسازی و تحقق اهداف «سند» و ارائه گزارش سالانه به شورای عالی انقلاب فرهنگی؛
تصویب نظامات اجرایی، زیرساختی و نظارتی، سازوکارهای اجرا و اصلاح ساختارها و فرآیندهای دانش، آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوری دفاعی و امنیتی کشور؛
انسجام‌بخشی و ایجاد هماهنگی دستگاههای مرتبط کشور در اجرای «سند»؛
ساماندهی و ایجاد قطب‌های علمی و جهتدهی منابع و ظرفیت‌های نیروهای مسلح و کشور در راستای دستیابی به علوم و فناوریهای قدرتساز دفاعی و امنیتی؛
بررسی وضع موجود علم و فناوری دفاعی و امنیتی کشور و رصد و پایش محیطی، رقبا و تحولات جهانی؛
پیشنهاد روزآمدسازی «سند» به شورای عالی انقلاب فرهنگی؛
تبصره 5: تعیین نقش دستگاه‌ها، دانشگاهها، پژوهشگاه‌ها و شرکتهای فناور، دانشبنیان و تولیدی بخش ملی و خصوصی در پیادهسازی اولویت‌ها و نگاشت نهادی و برنامه اجرایی لازم؛ در قالب اسناد و آیین نامه‌های مربوطه، ظرف مدت 6 ماه از تاریخ تشکیل شورای راهبردی، توسط این شورا به تصویب خواهد رسید
ماده 9 - این «سند» مشتمل بر یک مقدمه و 9 ماده و 5 تبصره، در جلسه 837 شورای عالی انقلاب فرهنگی، مورخ 5 اسفند 1399 به تصویب رسید و از تاریخ ابلاغ لازم الاجرا است.
حسن روحانی
رئیس جمهوری و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی
لینک کوتاه: asriran.com/003Fp3