استاد قوانین بین‌الملل: مکانیسم ماشه برای حفظ یکپارچی و نه نابودی برجام طراحی شد
لندن - ایرنا - استاد قوانین بین‌الملل دانشگاه کمبریج انگلیس با اشاره به خروج یکجانبه آمریکا از توافق با ایران و در نتیجه عدم توانمندی این کشور برای به‌کاری مکانیسم برجام تصریح کرد که این سازوکار برای حفظ یکپارچی برجام و نه ابزاری برای نابودی آن طراحی شده است.
«مارک ولر» روز جمعه در پاسخ به پرسش خبرنگار ایرنا در لندن پیرامون ارزیابی او از شکست آمریکا برای پیشبرد قطعنامه‌های ضد ایرانی در شورای امنیت، به یادداشتی که در این باره در تارنمای «بی‌بی‌سی» منتشر کرده، اشاره و تصریح کرد: زمانی که دونالد ترامپ از برجام خارج شد تصمیم گرفت تا به مشارکت آمریکا در این توافق پایان دهد. چندی بعد مایک پمپئو وزیر امور خارجه وی این مساله را تکرار کرد.
وی افزود: حتی جان بولتون که در آن زمان مشاور امنیت ملی کاخ سفید بود مانند سایر اعضای برجام به این مساله اذعان دارد که نگاه واشنگتن به لحاظ قانونی غلط است.
این استاد دانشگاه در تحلیل خود تلاش آمریکا را برای ادعای عضویت در برجام، براساس قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد را غلط دانست و افزود: برجام و مکانیسم ماشه در قطعنامه 2231 به وضوح با یکدیگر مرتبط هستند و دومی برای اعمال اولی در نظر گرفته شده است.
ولر در همین خصوص یادآور شد که بر اساس توافق برجام، اعضایی که تمایل به فعال کردن مکانیسم ماشه دارند باید ابتدا از طریق سازوکار موسوم به حل اختلاف در این توافق اقدام کنند. با توجه به این که این سازوکار برای مشارکت کنندگان حقیقی برجام در نظر گرفته شده می توان نتیجه گرفت که آمریکا خود را از مکانیسم ماشه محروم کرده است.
این استاد دانشگاه همچنین عنوان کرد که اگر آمریکا طبق قواعدی که توسط دولت باراک اوباما مذاکره شد بازی کرده بود، شاید امروز می‌توانست به اهداف خود برسد. واشنگتن به‌جای خروج از برجام در سال 2018 می‌توانست ایران را به عدم پایبندی اساسی به این توافق متهم و از طریق سازوکار حل اختلاف اهداف خود را محقق کند؛ سپس از برجام خارج شود.
وی در همین حال کاهش تعهدات برجامی ایران را مساله‌ای حائز اهمیت توصیف و عنوان کرد که اگر راه حلی دیپلماتیک برای آن پیدا نشود ممکن است این توافق، فارغ از به‌کارگیری مکانیسم ماشه به محاق رود.
به گزارش ایرنا، دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا اردیبهشت ماه سال 1397 به صورت یکجانبه و غیرقانونی کشورش را از برجام خارج کرده و تحریم‌های رفع شده به واسطه این توافق را علیه ملت ایران بازگرداند.
تهران تلاش کرد توافق هسته‌ای را به شرط عمل دیگر طرف‌های این توافق به تعهداتشان، حفظ کند اما با گذشت نزدیک به دو سال و ناتوانی طرف‌های اروپایی به تعهدات برجامی، گام‌های کاهش تعهدات خود را در بازه زمانی شصت روزه آغاز کرد.
بر این اساس، ایران 15 دی‌ماه 1398، با صدور بیانیه‌ای آخرین گام کاهش تعهدات برجامی خود را اعلام کرد که طبق آن، تهران دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده، و تحقیق و توسعه) نخواهد داشت و از این پس، برنامه هسته‌ای ایران فقط بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز طبق روال ادامه می‌یابد.
ایران بارها اعلام کرده که اگر سایر طرف‌های باقی‌مانده در برجام تصمیم بگیرند تعهدات خود را مطابق با توافق اجرا کنند، گام‌های کاهش تعهدات برجامی ایران قابل بازگشت خواهد بود.
در همین حال دونالد ترامپ به تازگی مدعی شده همچنان عضوی از توافق هسته‌ای است و می‌تواند از سازوکارهای موجود در این توافق و قطعنامه 2231 مرتبط با آن، علیه ایران استفاده کند. به همین منظور 24 مرداد قطعنامه‌ای 4 بندی به شورای امنیت ارائه داد که تنها توانست یک رای مثبت جمهوری دومینیکن را با خود داشته باشد و به اعتراف کارشناسان و مقامات فعلی و سابق آمریکا، شکست مفتضحانه‌ای را متحمل شد.
به دنبال آن، مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا به طور رسمی درخواست داده تا قطعنامه‌های لغو شده شورای امنیت، بر اساس مکانیسم ماشه علیه ایران بازگردانده شود. اما روسیه، چین، انگلیس، فرانسه، آلمان و بلژیک در نامه‌هایی به شورای امنیت تصریح کردند اقدام آمریکا پایه قانونی ندارد و نباید معتبر دانسته شود. همچنین هفت عضو غیر دائم شورای امنیت نیز به صراحت با درخواست آمریکا مخالفت کرده‌اند.
*س_برچسب‌ها_س*