افزایش 100 درصدی قیمت بلیط هواپیما | ایرلاین ها را پاسخگو کنید

با شروع دستور داده شده توسط مقامات بالادستی، که براساس حکم برنامه پنجم توسعه، اعلام می‌کرد که قیمت‌گذاری بلیت‌های هواپیما باید توسط ستاد تنظیم بازار انجام شود، افزایش ناگهانی قیمت بلیت‌های هواپیما آغاز شد. این مسئله باعث شکایت شرکت‌های هواپیمایی و برخی از ایرلاین‌های خصوصی در آذرماه 1402 شد. آنها اعتراض خود را به دیوان عدالت اداری ارائه دادند و خواستار آزادسازی نرخ بلیت هواپیما بر اساس برنامه پنجم توسعه شدند.

دیوان عدالت اداری هم مصوبه قیمت‌گذاری بلیت پروازهای داخلی را ابطال و اعلام کرد که «نرخ‌گذاری در حوزه حمل‌ونقل هوایی در موضوع نرخ‌گذاری تکلیفی دولت قرار نمی‌گیرد و عرضه و تقاضا نرخ خدمات را تعیین می‌کند». این موضوع اگر چه با اعتراض وزارت راه‌وشهرسازی مواجه شد و با درخواست اعمال ماده 91 مواجه و حکم صادره به حالت تعلیق درآمده بود اما در 26 خرداد 1403 دیوان عدالت بر رأی صادره قبلی خود تأکید کرد.

به این ترتیب و با رأی دیوان عدالت اداری، ستاد تنظیم بازار و شورای‌عالی هواپیمایی نقشی در تعیین قیمت بلیت پروازهای داخلی ندارند. اما با وجود اینکه هیچ افزایش قیمتی در نرخ بلیط هواپیما از سوی شورای‌عالی هواپیمایی کشوری یا ستاد تنظیم بازار یا شورای‌عالی هماهنگی ترابری اتفاق نیفتاده، برخی شرکت‌های هواپیمایی به واسطه رأی صادره آذرماه 1402 دیوان عدالت اداری اقدام به افزایش قیمت بلیت‌ها کرده‌اند.

اما «محمد محمدی بخش» رئیس سازمان هواپیمایی کشوری با بیان اینکه طبق ماده 6 قانون هواپیمایی کشوری تعیین نرخ بلیت هواپیما بر عهده این سازمان است، گفت: مادامی که رای دیوان عدالت اداری جاری است، نرخ گذاری با هماهنگی شرکت‌های هواپیمایی متناسب با توسعه شبکه پروازی و سایر مولفه ها انجام می‌شود.

نرخ گذاری با هماهنگی شرکت‌های هواپیمایی

معاون وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: مادامی که این رای دیوان عدالت اداری ساری و جاری است، سازمان هواپیمایی کشوری در نظر دارد با هماهنگی شرکت های هواپیمایی و متناسب با توسعه شبکه پروازی و سایر مولفه ها نرخ گذاری انجام شود و این سازمان به عنوان ناظر در خصوص نرخ بلیت هواپیما ورود پیدا کند.

هر چند «مهدی دُربین» معاون قضایی دیوان عدالت اداری بر خلاف این اظهارات معتقد است که در برنامه پنجم توسعه اعلام شده است که نرخ بلیت هواپیما باید آزادسازی شود.

اکثر ایرلاین های داخلی با این حکم قیمت های بلیت خود را به یکباره افزایش دادند به طوریکه قیمت بلیت هواپیما در مسیر تهران - مشهد که طبق نرخ نامه باید یک میلیون 400 هزار تومان می بود در برخی از سایت ها با 100 درصد افزایش به 3 میلیون تومان هم به فروش رفت.

این افزایش قیمت در برخی سایت ها در حالی بود که «مقصود اسعدی سامانی» دبیر انجمن شرکتهای هواپیمایی اعلام کرده بود که هنوز افزایش قیمت بلیت هواپیما رخ نداده است.

ایرلاین ها در روزهای آینده نرخ‌های جدید بلیت را بارگذاری خواهند کرد

هر چند او امروز با تایید اینکه شرکت‌های هواپیمایی در روزهای آینده نرخ‌های جدید بلیت را روی سایت‌هایشان بارگذاری خواهند کرد، گفته است که نرخ‌های فعلی بلیت هواپیما که در بازار است با توجه به اینکه توسط عوامل بازار سیاه تعیین می شود، مورد تایید نیست و معتقدیم آزادسازی باعث می‌شود نرخ‌های جدید از نرخی که در بازار سیاه است، کمتر شود.

قانون برنامه پنجم توسعه که به آزادسازی و متنوع سازی نرخ بلیت هواپیما اشاره دارد آمده است که نرخ خدمات فرودگاهی و سایر خدماتی که شرکتهای هواپیمایی از آن استفاده می کنند نیز باید آزاد شود.

پیشتر دبیر انجمن شرکتهای هواپیمایی گفته بود تنها یک درصد مردم از هواپیما استفاده می کنند اگر این فرض درست باشد باید پرسید چرا باید یارانه سوخت 80 میلیون ایرانی نصیب این یک درصد شود. یارانه ای که بر اساس برنامه پنجم توسعه و ششم توسعه باید به نرخ روز تبدیل می شد.

«مهرداد بذرپاش» وزیر راه و شهرسازی در این خصوص گفته بود که وقتی ما سوخت را به لیتری 600 تومان می دهیم یعنی ایرلاین ها سوخت مجانی استفاده می کنند.

او گفته است نرخ های آزاد سوخت همین الان در فرودگاه های خارج از کشور که به هواپیماهای ایرانی سوخت می دهند با دلار این عدد نخواهد بود. وقتی ما همه ظرفیت ها را به خدمت می آوریم، توقع ما چیز دیگری خواهد بود.

بذرپاش اظهار داشت: ما امروز برنامه ششم توسعه را هم پشت سر گذاشته‌ایم و در سال ابتدایی برنامه هفتم توسعه هستیم و استناد به احکام برنامه پنجم توسعه در شرایط فعلی که در برنامه هفتم هستیم دور از انتظار است.

شش سال از برنامه پنجم گذشته شاهد رشد قیمت بلیت هواپیما هستیم

وی افزود: امروز حدود شش سال از برنامه پنجم گذشته است و متأسفانه با این حکم جدید دیوان عدالت، شاهد رشد بسیار بالایی در قیمت بلیت هواپیما هستیم، ما نمی‌توانیم به مردم ظلم کنیم چراکه وظیفه دولت ایجاد مکانیزم قیمت‌گذاری مناسب برای ایجاد تعادل در قیمت است. زمانی که عرضه و تقاضای یک خدمت تراز نیست، نمی‌توانیم مدیریت نرخ آن را به بازار واگذار کنیم.

بذرپاش تاکید کرد: از رئیس قوه‌قضاییه و سرپرست ریاست جمهوری درخواست کرده‌ایم که درخصوص توقف این حکم تمهیدات لازم در نظر گرفته شود. بذرپاش؛ با اشاره به اینکه در چند روز صدور حکم مذکور، رشد جدی قیمت را در پروازهای داخلی شاهد بوده‌ایم، گفت: از سرپرست ریاست جمهوری درخواست کرده‌ایم که این موضوع در جلسه سران قوا مطرح شود تا مصوبات لازم در دستور کار قرار گیرد و حقوق مصرف‌کنندگان رعایت شود.

احمد جباری؛ نماینده مردم بستک، بندر لنگه و پارسیان، با اشاره به رأی دیوان عدالت اداری مبنی بر سلب اختیارات وزارت راه‌وشهرسازی در مورد تعیین نرخ بلیت هواپیما، گفت: اگر نرخ‌گذاری بلیت هواپیما فاقد متولی شود، در آن صورت کدام دستگاه باید به مردم و مجلس شورای اسلامی پاسخگو باشد؟ آیا باید هر دفعه یکی از شرکت‌های هواپیمایی نسبت به افزایش احتمالی نرخ بلیت هواپیما به مجلس فراخوانده شود؟

آیا باید یکی از شرکت‌های هواپیمایی نسبت به افزایش نرخ بلیت به مجلس فراخوانده شود؟

نماینده مردم بستک، بندر لنگه و پارسیان، تصریح کرد: مادامی که وزارت راه‌وشهرسازی متولی تعیین نرخ بلیت هواپیما بود، جلسات و دیدارها با وزیر راه‌وشهرسازی و شرکت‌های هواپیمایی به‌طور منظم و منسجم برگزار می‌شد. بر این اساس همچنان باید مسئولیت آن در اختیار وزارت راه‌وشهرسازی باشد.

به هر صورت به نظر می رسد شکوائیه ای که ابطال شده است نرخ گذاری در ستاد تنظیم بازار است اما طبق قانون جایگاه شورای عالی هواپیمایی درباره سیاستگذاری همچنان پابرجا است.

رای دیوان عدالت در خصوص آزادسازی نرخ‌گذاری بلیت هوایپما تاکیدی بر اجرای ماده 161 قانون برنامه پنجم توسعه است که در برنامه ششم توسعه نیز بر اجرای آن تاکید شده است.

آنطور که موافقان آزادسازی نرخ بلیت هواپیما می گویند: آزادسازی نرخ بلیت هواپیما از سال 1394 تا 1397 اجرایی شد و اثرات مثبتی برای زندگی مردم داشت؛ به طوری که سال 1394 معادل 17 میلیون مسافر داخلی داشتیم که این عدد در سال 1397 به 24 میلیون نفر رسید؛ این یعنی آزادسازی نرخ باعث افزایش جابجایی مسافران شد.

این در حالی است که مخالفان آزاد سازی نرخ بلیت هوایپما می گویند: وقتی ایرلاین ها سوخت یارانه ای استفاده می کنند پس نباید بلیت با نرخ آزاد به فروش برسانند. به هر سوی به نظر می رسد مجلس باید مسئله تعیین نرخ بلیت هواپیما را قانونمند کند تا مشکل این صنعت چه ایرلاین ها و چه مردم که تقاضای مسافرت با هواپیما هستند بیشتر از این افزایش نیابد.