اقدام پیش‌دستانه آمریکا حاکی از واپس‌گرایی حقوق بین‌الملل است
تهران - ایرنا - عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: هرگونه توجیه برای پدیده دفاع پیش دستانه آمریکا در ترور و به شهادت رساندن سردار سلیمانی با نصح صریح ماده 51 منشور حقوق بین‌الملل منافات دارد و نشان‌دهنده واپس‌گرایی در حقوق بین‌الملل است.
نشست تخصصی «بازخوانی ترور سردار شهید قاسم سلیمانی و پیامدهای آن از منظر حقوق بین الملل»، در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. در این نشست، محمدهادی ذاکر حسین، عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، محمدحسین ساکت، رییس هیأت مدیره انجمن حقوق شناسی، حسن سواری، عضو هیأت علمی دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس، محمد شریف، عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی و محمدرضا ضیایی بیگدلی، استاد حقوق بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی و عضو هیأت امنای انجمن حقوق شناسی به ایراد سخنانی پرداختند.
شریف: نقش لابی های صهیونیسم در نقض برجام
محمد شریف با اشاره به اتفاقاتی که در هفته های گذشته رخ داد، اظهار داشت: کشور ما در مذاکرات برجام به تفاهم رسید اما ترامپ بدون توجه به حداقل بدیهیات حقوق بین الملل، برجام را به صورت یکجانبه فسخ کرد. وی خاطرنشان کرد: در مورد نقش تاثیرگذار لابی های صهیونیستی در سوق دادن ترامپ به سمت خروج از برجام، اجماع بین المللی وجود دارد؛ بعد از نقض برجام توسط آمریکا، ایران با سنگین ترین تحریم ها و حتی ترور سردار سلیمانی مواجه شد. عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: رییس جمهوری یک کشور به صراحت دستور ترور سردار سلیمانی را صادر کرد که نشان دهنده ناهنجاری های رخ داده درون نظام حقوق بین الملل در دهه های اخیر است؛ استمرار این نابهنجاری ها، منجر به ترور سردار سلیمانی شد. وی با غیرقانونی دانستن دفاع پیش دستانه آمریکا، تاکید کرد: حتی دانشجویان مقطع کارشناسی رشته حقوق هم ماده 51 منشور حقوق بین الملل را می دانند؛ دفاع در برابر حمله در جریان، امری ذاتی است. این حقوقدان با بیان اینکه ترامپ ترور سردار سلیمانی را به عنوان یک پیروزی نظامی برای خود قلمداد می کند، خاطرنشان کرد: نخستین تشکل های تروریستی که در خاورمیانه شکل گرفت، تشکل های تروریستی صهیونیستی بودند و بر اساس آموزه های تورات، ترور را یک وظیفه دینی قلمداد می کردند. عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به نقش مستقیم آمریکا در اعمال تحریم علیه ایران، تاکید کرد: اعمال تحریم و اقدام نظامی در صلاحیت انحصاری شورای امنیت قرار دارد و این امتیاز شگرف وتو که به پنج کشور داده شد، دلیل داشت. شریف در این باره افزود: اگر کشورها طرحی به شورای امنیت دادند و این طرح به علت وتوی کشور دیگری تصویب نشد، آن کشور حق ندارد به تنهایی همان کاری را انجام دهد که در شورای امنیت رد شده است.
وی گفت: هر موقع پیشنهاد تحریم ایران در شورای امنیت مطرح می شود، آن را وتو می کنند اما آمریکا حق ندارد این پیشنهاد ناکام شده خود را در حق ایران اجرا کند.
سواری: قانون داخلی آمریکا برای ایران حجیت ندارد
حسن سواری، عضو هیأت علمی دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس در این نشست با اشاره به ترور سردار سلیمانی، به شهادت رسیدن جمعی از مردم کردمان در تشییع سردار سلیمانی و سقوط هواپیمای اوکراین، اظهار داشت: این اتفاقات در یک مقطع زمانی رخ داد و مثل یک کلاف در هم پیچیده شد و قضاوت هایی پدید آورد. وی افزود: حقوقدان ها باید این اتفاقات رخ داده را با قواعد حقوقی موجود تطبیق دهند و با این تطبیق ببینیم چه اتفاقی مشروعیت یا قانونیت دارد و چه اتفاقی ندارد. عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به ترور سردار قاسم سلیمانی، گفت: اتفاقی که برای سردار سلیمانی رخ داد، معلول چند اتفاق دیگر در عراق بود و اگر بخواهیم آن را بررسی کنیم، همه مسائل رخ داده را می توان به شکل زنجیروار و به عنوان یک بسته واحد نگاه کرد. سواری ادامه داد: این حوادث با بمباران گروه حشد الشعبی و اشغال سفارت آمریکا توسط آنها آغاز شد و متعاقب آن هم شهادت سردار سلیمانی ادامه یافت. وی گفت: ترور سردار سلیمانی برای ایران سنگین بود، البته این ترور ناجوانمردانه هم بود چرا که سردار شهید سلیمانی با داعش مبارزه می کرد. این حقوقدان خاطرنشان کرد: البته آمریکایی ها هم ادعای مبارزه با داعش را داشتند و سردار شهید سلیمانی و آمریکا حداقل یک سال در یک جبهه واحد فارغ از مباحث سیاسی با داعش در عراق می جنگیدند؛ بعد از آنکه گروه تندروی مذهبی و ضد حقوق داعش تضعیف شد، آمریکایی ها در یک زمان مشخص سردار سلیمانی را شهید کردند. سواری با اشاره به ادعای آمریکایی ها در ترور سردار شهید سلیمانی، یادآور شد: آمریکایی ها این حادثه را از منظر حقوق داخلی آمریکا، قانونی می دانستند اما قانون داخلی آمریکا برای ایران حجیت ندارد. وی افزود: امروزه در حقوق بین الملل، این قاعده استوار است که حقوق بین الملل بر حقوق داخلی برتری دارد و معیار عمل دولت ها باید حقوق بین الملل باشد. عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس اظهار داشت: وقتی این واقعه را در قالب های حقوق بین الملل قرار می دهیم، خیلی دشوار است که بگوییم با کدام قاعده موجود بین الملل سازگاری دارد و در چه متنی می گنجد. سواری ترور سردار سلیمانی را اتفاقی ویژه دانست و تاکید کرد: یکی از دلایل ویژه بودن این حادثه، رخ دادن آن در کشور ثالث و محل نزاع ایران و آمریکا در کشور عراق بود؛ همچنین شخصی که به شهادت رسید، مقام ارشد نظامی یک کشور بود. به گفته این استاد دانشگاه، سردار شهید سلیمانی علاوه بر کارکرد نظامی، کارکرد غیرنظامی هم داشت و قبل از شهادت در قالب مأمور دیپلماتیک و پیام رسان به عراق سفر کرده بود. سواری به ادبیات دو طرف آمریکا و ایران بعد از ترور شهید سلیمانی اشاره کرد و گفت: دیگر موارد خاص بودن این ترور، اظهارات مقامات دولت مهاجم با ادبیات مختلف و خارج از چارچوب حقوقی و نزاکت دیپلماتیک بود. وی افزود: برخی اظهارات مقامات آمریکایی و شاید هم مقامات ایرانی، غیرحقوقی بود. البته آمریکایی ها به استنادات دیگری هم دست یازیدند که تمام این استنادات، یکدیگر را نقض می کنند. سواری در این بازه مثالی زد و اظهار داشت: ترامپ گفت که ترور سردار سلیمانی برای جلوگیری از وقوع یک جنگ بود؛ آیا یک کشور برای جلوگیری از جنگ می تواند چنین اقدامی انجام دهد یا خیر؟ به گفته این عضو دانشگاه، عده ای در جایی گفته اند که اقدامات قاطعانه آمریکا برای حمایت از اشخاص و اتباع خارج از کشور بود؛ همه این مسائل نیازمند یافتن راه حلی ویژه است و باید دید در چه چارچوبی قابل توجیه است.
ذاکرحسین: ترور سردار سلیمانی، قتل فراقضایی است
محمدهادی ذاکر حسین، عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در این نشست ابعاد کیفری ترور سردار قاسم سلیمانی را بررسی کرد و گفت: اگر نتوانیم در برابر اتفاقات توسل به زورها یک پیشنهاد حقوقی ارائه کنیم، راه برای اقدامات و پاسخ های نظامی باز می شود. وی اظهار داشت: از روز 13 دی ماه تاکنون، نویسندگان و صاحبنظران حقوقی به ابعاد ترور سردار شهید قاسم سلیمانی پرداخته اند و جا دارد در این موضوع، حقوقدان های ایرانی در سطح داخلی و بین المللی هم سهمی ایفا کنند چرا که فرصتی برای هنجارسازی است. ذاکرحسین ادامه داد: در ارتباط با ترور سلیمانی در مرحله اول نیاز است که چارچوب هنجاری ماجرا مشخص شود؛ این ترور در سطح فردی و انسانی هم قابل بررسی است چرا که از یک فرد، سلب حیات صورت گرفت. این استاد دانشگاه تهران تاکید کرد: برای نخستین بار است که در سطح روابط بین دولت ها، مقام رسمی یک دولت توسط دولت دیگری ترور می شود در حالی که هنگام ترور، هیچ مخاصمه مسلحانه ای بین ایران و آمریکا برقرار نبود.
وی با بیان اینکه مخاصمه بین این کشورها جنگ های نیابتی است، گفت: راه برخورد با تخلف و اتهام، استفاده از مکانیزم های بین المللی است و به عنوان مثال آمریکا می توانست از دولت عراق درخواست اخراج فرد مورد نظر را داشته باشد چرا که تروری به این شکل، مصداق قتل فراقضایی است. به گفته این حقوقدان، حمله به سردار سلیمانی، حمله علیه حاکمیت ایران بود و باید مهره چینی رویایی آمریکا از بین برود.
سردار قاسم سلیمانی روز جمعه 13 دی ماه در کشور عراق و به دست پهپادهای آمریکایی به شهادت رسید.
*س_برچسب‌ها_س* *س_پرونده خبری_س*