امت واحده مقدمه رسیدن به تمدن نوین اسلامی است
تهران - ایرنا - رئیس مرکز پژوهش‌های صدرا بیان کرد: شکل گیری امت واحده، یکی از نیازهای ضروری ایجاد تمدن نوین اسلامی به شمار می‌رود.
به گزارش گروه فرهنگی ایرنا از روابط عمومی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، هفدهمین وبینار سی و پنجمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی، با حضور حجت الاسلام و المسلمین رضا غلامی (رئیس مرکز پژوهش‌های صدرا)، حجت الاسلام و المسلمین سید شفقت حسین شیرازی (معاون بین الملل مجلس وحدت مسلمین پاکستان)، عبدالجبار میرابی، امام جمعه اهل سنت قره تپه و محمد صالح انصاری مدیر مجتمع دینی اوز، برگزار شد.
حجت الاسلام و المسلمین رضا غلامی رئیس مرکز پژوهش‌های صدرا در ابتدای سخنان خود با ارائه تعریفی از امت واحده گفت: امت واحده یعنی یک اجتماع هماهنگ بر اساس اهداف و مرزهای اسلامی مشخص که علت محدثه و مقیمه آن، ایمان اسلامی است.
وی با بیان این که امروز علی‌رغم همه مسائلی که جهان اسلام با آن روبروست، شکل گیری امت واحده از هر زمان دیگری ممکن‌تر شده، تصریح کرد: بالا رفتن سطح سواد مسلمان‌ها و امکان برقراری ارتباط با یکدیگر از طریق فناوری‌های ارتباطی و به تبع آن آگاهی از احوالات هم، از عواملی است که امکان شکل‌گیری امت واحده را ممکن‌تر از گذشته کرده است.
رئیس مرکز پژوهش‌های صدرا از پیروزی انقلاب ایران و شکل گیری نظام مقتدر جمهوری اسلامی و نقش ممتاز و منحصر به فردی که رهبر انقلاب در روشنگری در دنیای اسلام برعهده دارند، به عنوان دیگر عواملی که تشکیل امت واحده را ممکن تر از گذشته کرده است، نام برد.
وی در مورد شکل گیری تمدن نوین اسلامی، گفت: تمدن‌ها معمولا مواقعی عینیت پیدا می‌کنند که در درجه نخست، جامعه از یک تفکر نو، جامع، پخته و پیشرو و در درجه دوم از خودباوری و بینش تمدنی برخوردار بوده و اراده لازم را برای عینیت بخشیدن به تفکر خود داشته باشد.
به نظر می‌رسد تمدن نوین اسلامی در نقطه تولد و حتی رشد اولیه به وجود امت واحده وابسته نیست؛ اما در ادامه، گسترش و عمق بخشی به تمدن و قدرت بخشی به آن در جهت جهانی شدن، نیازمند شکل گیری امت واحده است.
رئیس مرکز پژوهش‌های صدرا در ادامه سخنان خود توضیح داد: ممکن است که تمدن در یک نقطه شکوفا بشود که ما آن نقطه را نقطه محوری نامگذاری می‌کنیم؛ اما برای آن که بتواند به تمدن به معنای واقعی کلمه تبدیل بشود و خواص یک تمدن را داشته باشد به یک میدان نیاز دارد که تبدیل شدن این تمدن اسلامی به یک حوزه میدانی وسیع در جهان به امت واحده نیاز دارد.
با این توضیح به نظر می‌رسد که وجود امت واحده از سه نظر در مسیر تکامل تمدن نوین اسلامی و رشد و توسعه آن اثرگذار است. نخست این که با ایجاد یک قدرت سخت افزاری و نرم افزاری، فرصت سرمایه گذاری‌های عظیم که در شرایط کنونی ممکن نیست را فراهم بکند. دوم، امکان غلبه بر چالش‌ها و رفع موانع را در بهترین سطح ممکن فراهم بکند و سوم زمینه جهانی شدن تمدن نوین اسلامی و رقابت تنگاتنگ با تمدن قرن مدرن را به وجود بیاورد.
این اندیشمند اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود به الزامات شکل گیری حکومت واحده در عصر غیبت اشاره و تصریح کرد: ما از تمدنی صحبت می‌کنیم که هر چند تکیه گاهش، تمدن عظیم نبوی است؛ اما در عصر غیبت می‌خواهد شکل بگیرد.
فراموش نکنیم که نه فقط در دنیای اسلام بعضی از اصول اسلامی روشن، منحرف شده است، بلکه اساسا امروز در میان خیلی از مسلمان‌ها ادراک جامع و هماهنگی از اصول اسلامی مشاهده نمی‌شود. وقتی اینها را در کنار خرافات، موهومات، قشری گری‌ها و سطحی نگری‌ها قرار می‌دهیم، مشخص می‌شود که تشکیل امت واحده بدون بازخوانی و ادراک عمیق اصول اسلام توسط مسلمان‌ها امکان‌پذیر نیست.
دستیابی به اهداف مبنایی، جذاب و مشترک و مبتنی بر تعالیم اسلامی، خلاصی از دولت های خودکامه و ظالم، تحصیل سعه صدر و فرهنگ ارتباط و همکاری میان صاحبان مذاهب گوناگون با محوریت نخبگان جدید، پذیرش رهبری امت بر پایه چهار عنصر علم، عدالت، شجاعت و قدرت مدیریتی، ایجاد میدان همکاری ورای نظم سیاسی دولت و ملت، آزاد سازی ظرفیت‌های اقشار گوناگون و توده مسلمان‌ها برای همکاری‌های عملی و البته غیر شعاری، مقابله با بسترها و عوامل درگیری‌های مذهبی دیگر عواملی بودند که این اندیشمند اسلامی برای دستیابی به امت واحده از آنها نام برد.
رئیس مرکز پژوهش‌های صدرا در ادامه سخنان خود به فرصت‌های موجود در جهان امروز برای ایجاد امت واحده اشاره کرد که عبارتند از: افزایش دانش سیاسی در بخش مهمی از جهان اسلام و بیداری اسلامی، امیدآفرینی و ایجاد اعتماد به نفس به خاطر پیشرفت‌ها و اقتدار جمهوری اسلامی، موفقیت‌های جبهه مقاومت در برابر نظام سلطه بویژه اسرائیل و اثبات توانایی‌هایمان برای تغییر معادلات جهانی، برملاشدن تدریجی واقعیت افول و غروب تمدن غرب، شکسته شدن ابهت کاذب حکومت‌های دیکتاتور و غرب زده در دنیای اسلام و بالا رفتن امکان شکل گیری انقلاب‌های اسلامی در مناطق گوناگون عالم اسلامی، سرنگونی داعش و افشای بخش مهمی از ماهیت آمریکایی آن، گسترش فزاینده ارتباطات و تعاملات مسلمان‌ها از رهگذر توسعه برق آسای فضای مجازی، شکل گیری و توسعه تجمعات عظیم و وحدت آفرینی مثل تجمع اربعین حول محور گفتمان عاشورایی، احیای تدریجی اندیشه شکل‌گیری تمدن اسلامی در بخش‌هایی از دنیای اسلام، افزایش محبوبیت رهبر انقلاب اسلامی در عالم اسلامی و قدرت اثرگذاری ایشان که می‌تواند خلأ رهبری در دنیای اسلام را تا حد قابل توجهی پر کند.
غلامی در ادامه خاطرنشان کرد که در کنار این فرصت‌ها تهدیدهایی نیز وجود دارد که عبارتند از: گسترش نفوذ رژیم صهیونیستی در بعضی از کشورهای عربی تحت عنوان معامله قرن و امثال اینها، تشدید تهاجمات فرهنگی غرب به دنیای اسلام و اثرات تخریبی آن که رواج سبک زندگی غربی و رواج اسلام لیبرال در بین برخی جوان‌ها را به دنبال داشته است، افزایش استبداد و خشونت در برخورد با جریان انقلابی در کشورهای اسلامی و آن کشورهایی که مستبد و غرب زده هستند مثل عربستان سعودی، بحرین، نیجریه و امثال اینها.
فقدان یا ضعف بینش تمدنی در میان بخشی از مسلمان‌ها، به میدان آمدن جریان نخبگان غرب زده در دنیای اسلام و سم پاشی گسترده و ناجوانمردانه آنها علیه استقلال کشورهای اسلامی، ایجاد گروه‌های انگلیسی - صهیونیستی در عالم شیعی برای تشدید اختلافات و درگیری‌ها، روی کار آمدن دولت های کم باور به اندیشه مقاومت و سلطه ستیزی از دیگر تهدیدهایی بود که این اندیشمند اسلامی از آنها نام برد.
وی در ادامه به شش شرط برای ایجاد شرایط به نفع امت واحده و شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی اشاره کرد که عبارتند از: تداوم مبتکرانه بصیرت و بیداری سیاسی در دنیای اسلام، افشاگری نقش مخرب جریان غرب زده در عالم اسلامی، بسط و تعمیق بینش تمدنی در بین مسلمانان، پرورش استعدادهای ممتاز و قدرتمند در جهت دامن زدن به تلاش‌های مدنی، طرد و منزوی سازی گروه‌های وحدت شکن و تنش آفرین، ایجاد مجامع مردمی قدرتمند و هماهنگ با رویکرد انقلابی به خصوص با بهره گیری از فضای مجازی.
خطر افراطی گری به پدیده ای جهانی تبدیل شده است
حجت الاسلام و المسلمین سید شفقت حسین شیرازی طی سخنانی با درود بر پیامبر اسلام (ص) و خاندان پاک و مطهر ایشان، خاطرنشان کرد: خداوند در کتاب خویش می فرماید: «این امت، امتی است واحد و من پروردگار شمایم، پس مرا بپرستید.» رسول خدا (ص) نیز می فرماید: «چنانچه فتنه همانند شب سیاه شما را فرا گرفت، به قرآن پناه بیاورید، زیرا که قرآن، شفاعت کننده ای است که شفاعتش مورد قبول است. هر کس قرآن را پیشوای خود قرار دهد، او را به بهشت وارد خواهد کرد و هر کس به آن بی توجه باشد، به دوزخ درخوهد آمد. قرآن، راهنمایی است که به نیکی ها رهنمون می سازد. قرآن، حجت را تمام می کند و مزاحی در آن نیست».
یکی از نعمت های خداوند پاک و بلندمرتبه بر امت اسلامی، آن است که این امت، یک امت واحد است که مذاهب آن، اشتراکات فراوان و مهمی با هم دارند که بیانگر وحدت ایشان است. همه آنان به یک خدا که همانندی ندارد و به پیامبری به نام محمد و کتابی یگانه به نام قرآن و دوستی خاندان پیامبر (ص) باوردارند. همچنین همه ایشان، حج بیت الله الحرام را به جای می آورند و در طول روز، پنج بار به سوی یک قبله واحد که همان کعبه شریف است، نماز می گزارند. افزون بر این، در فروع دین، همانند روزه ماه رمضان و زکات و خمس و جهاد و دیگر موضوعات اصلی که مسلمانان در آن با هم اتفاق نظر دارند، نیز مشترکند؛ گرچه در جزئیات آن با هم اختلافاتی دارند.
شیرازی تاکید کرد: برای تحکیم اصل وحدت اسلامی میان مسلمانان، باید از روش هایی که منجر به ایجاد اختلاف و تفرقه می شود، خودداری کرد که نخستین مورد، تکفیر است.
وی مورد دوم را نزاع مسلمانان با یکدیگر عنوان کرد و گفت: نزاع میان مسلمانان همان چیزی است که همه بدخواهان و کسانی که برای آسیب زدن به امت و دین در کمین نشسته اند، منتظر آن هستند؛ اینها مسائلی است که روایات نیز ما را از آن بر حذر داشته اند. برخی رسانه ها و حتی برخی علمای مذاهب مختلف، تعصب و تکفیر و عدم مدارا را با استفاده از پیشرفته ترین تکنولوژی های جدید ترویج داده و افراطی گری، مذهب گرایی، تعصب نژادی، طرد و ستم ورزی را تبلیغ می کنند.
بی شک، ابهام و پیچیدگی که از ویژگی های افراطی گری تروریسم است به اشکال گوناگون، خود را نشان می دهد. برخی کشورها، به بعد امنیتی و نظامی توجه می کنند و برخی دیگر، جنبه قانونی آن را در نظر می گیرند. برخی دیگر از کشورها نیز، ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، آموزشی آن را در قالب برنامه های کلی خود برای مبارزه با پدیده تروریسم مورد توجه قرار داده و همه ارگان های جامعه از خانواده و مؤسسات آموزشی و رسانه ای و سازمان های اجتماعی گرفته تا بخش خصوصی را برای انجام این برنامه به کار می گیرند.
حجت الاسلام و المسلمین شیرازی تصریح کرد: خطر افراطی گری و پیامد آن که تروریسم است، دیگر محدود به همان کشور یا منطقه نبوده بلکه به پدیده ای جهانی مبدل شده است؛ چرا که گروه های فرامرزی تندرو و جهادی در انجام عملیات تروریستی خویش، برای هیچ کشور یا منطقه ای استثنا قائل نیست.
محبت به اهل بیت و پیامبر اکرم (ص) حلقه وصل همه مسلمانان به یکدیگر است
عبدالجبار میرابی، امام جمعه اهل سنت قره تپه در این وبینار به اهمیت همگرایی مسلمانان و عمل به دستورات اسلام اشاره کرد و گفت: به جای آوردن شکر الهی باید مورد توجه مسلمانان قرار گیرد. درقرآن مجید آمده است: لئن شکرتم لازیدنکم. اگر شکران نعمت کنید، من برای شما نعمات خودم و فضایل و خوبی‌هایش را افزون خواهم نمود. از این رو هر انسانی باید خداوند را بابت همه نعمتهایی که ارزانی داشته است، شکر بگوید. برای این شکرگزاری هم ضروری است که از آنچه خداوند مورد نکوهش قرار داده، دوری کرد؛ مثلا باید از شنیدن بدی ها و عمل به آنها خودداری کرد و به صداقت در گفتار و کردار روی آورد. پروردگار به انسان قلب داده تا دیده‌ها و شنیده‌های خود را به طور احسن بررسی کرده و از آنها در راه رسیدن به خالق هستی استفاده نماید. از این رو مسلمانان باید بکوشند تا رضایت خدا، شفاعت رسول الله و کرامات اولیا الله و ائمه اطهار و اصحاب کرام را به دست بیاورند.
یکی از نعمات بزرگی که خداوند به مسلمانان هدیه نموده قرآن کریم است تا مسلمانان با درک این کتاب و عمل کردن به آیات و احکام الهی آن، انسانیت خود را ثابت نموده، ذخیره‌ی آخرت کرده و در روز قیامت سربلند باشند. کتابی که هر کدام از آیات آن، مبین احکام بزرگ الهی است. مثلا در یک آیه‌ای خداوند در قرآن مجید می‌فرماید: انما المؤمنون اخوت فأصلحوا بین أخویکم واتقوا الله. مومنان همگی با هم برادرند. یعنی این طور نگفته است که فقط شیعه ها با هم برادرند یا سنی‌ها با هم یا سفیدپوستان یا سیاه‌پوستان یا زن‌ها یا مردها یا بزرگان یا کوچکان بلکه گفته است: انما المومنون اخوت. همگی با هم برادرند. فأصلحوا بین أخویکم واتقوا الله. پس برادری و برابری را پیشه بکنید تا بتوانید در دنیا و آخرت سربلند باشید.
او با بیان اینکه عالی‌ترین اصلاح، ترویج فرهنگ اخوت، برادری و برادری و احترام به همنوع و مقدسات یکدیگر است، افزود: این احترام باید عامل مودت و محبت فیمابین می‌باشد. احترامی که وسیله اتحاد و انسجام و همدلی باشد و عظمت انسان‌ها و مسلمانان را افزایش دهد و جامعه را در دفع توطئه‌های دشمنان یاری کند. اگر همه با هم متحد و همدل باشند، دشمن از رسیدن به هدفش مایوس می شود و دست از توطئه برخواهد داشت. به همین دلیل پیامبر فرمودند: تقاربوا، اذا تقاربوا، تعارفوا، اذا تعارفوا، تئالفوا، اذا تئالفوا، تحابوا. به همدیگر نزدیک بشوید. متحد بشوید. همدیگر را بشناسید. با هم مانوس و متحد باشید تا خداوند به شما کمک کند.
اگر در خانواده یک اهل تشیع به مقدسات اهل سنت توهین کند، وظیفه رئیس و بزرگ آن خانواده این است که جلوی این توهین را بگیرد و با تشریح اصول مشترک دین اسلام اختلافات را از میان ببرد و دلها را به یکدیگر نزدیک نماید. این در حالی است که محبت و مودت به اهل بیت و پیامبر اکرم (ص) باید حلقه وصل همه مسلمانان به یکدیگر شود و همه باید حول محور این عظمت و شکوه از اختلافات و تفرقه دوری کنند و متحد شوند.
تاکید بر حفظ حرمت مقدسات دیگران در آموزه‌های قرآنی
محمد صالح انصاری مدیر مجتمع دینی اوز، نیز بر ضرورت گفتمان نیکو و ضرورت حفظ حرمت دیگران و مقدسات آنها بر اساس آموزه‌های قرآنی تاکیدکرد.
وی با اشاره به داستان پیامبران و دشمنانشان در قرآن کریم، اظهار داشت: به طور یقین خداوند در قرآن قصد قصه‌سرایی نداشته و هدف از بیان این داستان‌ها تنها عبرت آموزی است؛ آنچه ما امروز به آن نیاز داریم دگرگونی و اصلاح امت اسلامی است.
انصاری در ادامه به آیه 70 سوره احزاب که می‌فرماید: «یا أیها الذین آمنوا اتقوا الله وقولوا قولا سدیدا: ای کسانی که ایمان آورده‌اید از خدا پروا دارید و سخنی استوار گویید» اشاره کرد و افزود: سخن نیکو گفتن و نیکو سخن گفتن از جمله مواردی است که در قرآن کریم بر آن تاکید شده است.
وی با استناد به آیه 106 سوره انعام که می‌فرماید: «ولا تسبوا الذین یدعون من دون الله فیسبوا الله عدوا بغیر علم: و معبودانی را که کافران به جای خدا می پرستند، دشنام ندهید، که آنان هم از روی دشمنی و نادانی خدا را دشنام خواهند داد.» گفت: خداوند به مسلمانان می‌فرماید اگر می‌خواهید حرمتتان و حرمت مقدساتتان حفظ شود، حرمت دیگران و مقدسات آنها را نگه دارید.
مدیر مجتمع دینی اوز در بخش دیگری از سخنان خود بر ضرورت شناخت آسیب‌های جامعه اسلامی برای حفظ وحدت و انسجام جامعه تاکیدکرد و افزود: ما باید جامعه خود را با علم و حکمت و بر اساس اخوت، برادری و محبت مدیریت کنیم.
*س_برچسب‌ها_س*
